Inleiding
Samengevat
De TP-Link Deco XE75 Pro is voor de prijs goed uitgerust. Zowel met als zonder clients die 6GHz ondersteunen, kun je met de set gebruikmaken van de voordelen van de 6GHz-radioband. De set is sneller dan de X50 die we eerder bekeken, maar als je de set met een draadloze backhaul gebruikt, blijft de clientdoorvoer achter ten opzichte van de theoretische maximumdoorvoer. De 6GHz-mogelijkheden zijn vooral interessant als je de set draadloos gaat gebruiken in een omgeving die drukbezet is met andere wifinetwerken. De 2,5Gbit/s-aansluiting maakt de XE75 Pro interessant als je een internetverbinding hebt die sneller is dan 1Gbit/s. Om er gebruik van te maken, moet je een goede draadloze verbinding met de hoofdnode maken of je client met een netwerkkabel verbinden.
Vaste lezers van Tweakers zal het niet ontgaan zijn dat we een vernieuwde wifitestopstelling hebben, waarin we nu ook meshapparatuur kunnen testen. Eerder trapten we af met een meshround-up van betaalbare meshapparatuur en bekeken we de eigenschappen van een accesspoint voor buitenshuis. In deze review kijken we naar een van de populairdere meshkits in de Pricewatch van dit moment: de TP-Link XE75. Deze kit is in een normale en Pro-variant verkrijgbaar, waarbij de laatste op elke satelliet een snelle ethernetaansluiting heeft van 2,5Gbit/s.
Het speerpunt van de XE75-meshkit is de 6GHz-radio, die standaard als dedicated backhaul wordt ingezet. Hiermee ontwijk je de veelgebruikte 5GHz- en 2,4GHz-band en scheid je clientverkeer en backhaulverkeer van elkaar, wat voordeel oplevert ten opzichte van sets die geen aparte radio voor de backhaul hebben.
Gebruik je het accesspoint bedraad, dan heb je voor je moderne clients een 6GHz-netwerk ter beschikking dat nog profiteert van weinig interferentie.
We leggen de XE75 Pro het vuur aan de schenen en kijken wat de 6GHz-band toevoegt aan een meshkit in verschillende scenario's. De XE75 Pro is duurder dan de XE75 door de 2,5Gbit/s-aansluiting. Is dit de meerprijs waard?
:strip_exif()/i/2006913568.jpeg?f=imagenormal)
De hardware
De XE75 Pro-set wordt geleverd in een kartonnen doos met fullcolourbedrukte omdoos. De verpakking bevat drie meshnodes met bijbehorende voedingsadapter, een snelstarthandleiding, garantieboekjes en een netwerkkabel.
De voedingsadapters hebben een uitgangsspanning van 12V en kunnen maximaal 18W leveren. De kabellengte is met 150cm voldoende lang om niet heel afhankelijk te zijn van gunstig geplaatste wandcontactdozen.
Op elke satelliet zijn aan de zijkant drie ethernetaansluitingen aangebracht. Eén aansluiting heeft een maximumsnelheid van 2,5Gbit/s, de andere twee maximaal 1Gbit/s. Naast de ethernetaansluitingen zit de voedingsaansluiting en onderop de satelliet zit een gaatje om de resetknop in te prikken met een pinnetje.
De drie nodes zijn aan de buiten- en binnenkant gelijk aan elkaar. Er is dus geen aangewezen ‘hoofdnode’ waarop je de internetaansluiting inplugt. Ook op de satellieten is er geen aansluiting gemarkeerd als internetaansluiting; de set detecteert automatisch welke aansluiting is verbonden met internet.
De onder- en bovenzijde van de satelliet zijn geperforeerd om een passieve luchtstroom toe te laten die de hardware koelt. De hardware aan de binnenzijde wordt aangevoerd door Broadcoms BCM6756-soc, die een 1,7GHz-Arm Cortex-A7 met vier rekenkernen bevat, naast een wifiradio met 2x2-ondersteuning en een maximumbandbreedte van 160MHz. De ingebouwde radio heeft ondersteuning voor alle drie de wifiradiobanden: 2,4GHz, 5GHz en 6GHz en is voorzien van een frontendmodule die kan worden ingezet op de 2,4GHz-frequentieband. De soc bevat ook een 2,5Gbit/s-ethernetcontroller die gekoppeld is aan de snelle ethernetaansluiting. De twee overige ethernetaansluitingen staan worden aangestuurd door de Realtek RTL8211F.
Installatie en instellingsmogelijkheden
De XE75 Pro is onderdeel van de Deco-productlijn, die we eerder ook al in onze meshround-up bekeken. De installatie is vrij eenvoudig en vereist weinig kennis van netwerken omdat de Deco-app alles voor je instelt. Dat leidt ook tot beperkte controle over geavanceerde instelmogelijkheden, zoals welk wifikanaal de set gebruikt.
De XE75 Pro kan ingesteld worden in accesspointmodus, waarbij de satellieten bedraad of draadloos met
elkaar verbinden om een meshwifinetwerk te creëren waarbinnen clients naadloos kunnen roamen. Standaard is de set ingesteld op routermodus, waarbij een van de satellieten ook de internetverbinding beheert. In tegenstelling tot sets van andere merken is er geen aangewezen satelliet meegeleverd; alle satellieten in de set kunnen als router fungeren. Op de satellieten is ook geen aansluiting gemarkeerd als internet- of interne-netwerkaansluiting. Je kunt de kabels er gewoon inprikken waarna de set vanzelf ontdekt welke kabel er voor de internetverbinding moet worden gebruikt.
In de praktijk werkt dat probleemloos met huis-tuin-en-keukeninternetverbindingen, maar bij een aparte opstelling is het belangrijk om te weten dat de Deco (terecht) terughoudend is met het uitsturen van pakketten op poorten waarvan nog niet is bepaald of deze bij het interne netwerk of internet thuishoren. Dat kan in een exotische set-up ertoe leiden dat, bijvoorbeeld na een stroomstoring, niet goed kan worden bepaald welke poort bij het internet hoort, waardoor bedrade clients achter de satellieten geen verbinding meer kunnen krijgen met het netwerk. De beheerder van zo’n set-up zal overigens niet snel bouwen op de routerfunctionaliteit van de Deco, vooral door de beperkte instelmogelijkheden, maar moet rekening houden met het feit dat de set in een ingewikkeldere netwerktopologie mogelijk niet goed meespeelt.
Geen basisrouter
De Deco’s bieden weliswaar niet zoveel diepgang in de instelmogelijkheden, maar het apparaat is geen basisrouter zonder geavanceerde opties. Er is vlanondersteuning om je iptv-signaal naar de juiste poort door te sturen voor je tv-ontvanger. Je kunt het macadres klonen van je oude router voor bijvoorbeeld een nukkig kabelmodem. Ook kan de router fungeren als vpn-client of -server en ddns-services bijwerken. Er is een optie voor een geïsoleerd gastennetwerk met optionele bandbreedtebeperking en een iot-netwerk op 2,4GHz voor smarthomeapparatuur. In het laatste geval is het voordeel vooral dat je een draadloos netwerk biedt met veel bereik zonder fratsen als bandsteering en roaming, waarvan die apparatuur vaak niet profiteert en soms zelfs niet ondersteunt.
De instelmogelijkheden bieden een aantal belangrijke opties waarvan je per stuk zult moeten inschatten of ze benodigd zijn om optimaal gebruik te maken van de Deco-set in je eigen omgeving. De standaardinstellingen schakelen een aantal instellingen uit die prestatiewinst kunnen opleveren, maar niet in alle situaties goed werken en zelfs een negatieve uitwerking kunnen hebben op oudere netwerkclients; dat is dan ook de reden dat het aan de gebruiker wordt overgelaten om te kiezen hoe deze opties worden afgesteld. Dit geldt bijvoorbeeld voor de snelleroamingoptie (802.11r), de 5GHz-kanaalbreedte en de keuze hoe je de 6GHz-radio gebruikt (shared of dedicated backhaul). Er is dus potentieel wat winst te behalen door te experimenteren met deze opties.
Aparte backhaul
Als je de Deco’s bekabeld aansluit, wat we aanraden, heb je voor je clients drie radiobanden, 2,4GHz, 5GHz en 6GHz, tot je beschikking. Met die drie radiobanden zijn er voor de XE75 Pro ook meerdere mogelijkheden om een draadloze meshverbinding te onderhouden tussen de satellieten. Standaard gebruikt de set de 6GHz-band voor de verbinding tussen de satellieten. Dat betekent dat clients gebruikmaken van de 5GHz- en 2,4GHz-band.
Omdat signalen op 6GHz makkelijker gedempt worden dan op 5GHz, stelt dat in theorie meer eisen aan de plaatsing van de satellieten om de demping op de backhaulverbinding niet te groot te laten worden. In de praktijk is de 6GHz-band minder drukgebruikt dan de 5GHz-band, waardoor de resultaten in drukke omgevingen met veel andere netwerken beter kunnen uitvallen door het gebrek aan ruis. Dat voordeel is van tijdelijke aard. In de toekomst zal de naburige ruis op 6GHz minder ver reiken dan de ruis op andere frequentiegebieden.
Als de verbinding op 6GHz niet meer toereikend is, valt de set terug op 2,4GHz en 5GHz voor het backhaulgebruik. Dat betekent niet dat het 6GHz-netwerk dan beschikbaar wordt voor clients. Je kunt de 6GHz-band wel handmatig instellen voor clientgebruik en dat is aan te raden. We zien in de resultaten dat de set voor het backhaulgebruik relatief snel terugvalt van 6GHz naar 5GHz, wat betekent dat de 6GHz-band anders onbenut blijft. Daarnaast betekent het openen van de radioband voor netwerkclients niet dat er geen backhaulverkeer meer plaats kan vinden op 6GHz, maar de radiotijd zal wel gedeeld moeten worden met clients.
Testresultaten: backhaul
We hebben de TP-Link Deco XE75 Pro getest in onze nieuwe meshwifitestopstelling. De testscenario's waarvan we de resultaten tonen, bespreken we op deze pagina. Naast de sets die we in deze review behandelen, hebben we de testresultaten van een andere meshset opgenomen: de TP-Link Deco X50. De Deco X50 beschikt grotendeels over dezelfde hardware, afgezien van de 6GHz-radio en 2,5Gbit/s-ethernetaansluiting.
De draadloze backhaulverbinding van de XE75 Pro kan op twee standen worden ingesteld: dedicated, ofwel vastgezet op de 6GHz-radioband, en shared, ofwel mogelijk actief op alle radiobanden. Zoals eerder in het hoofdstuk 'Installatie en instellingsmogelijkheden' werd uitgelegd, kan de backhaul in beide standen gebruikmaken van alle frequentiebanden. We hebben de XE75 Pro in beide standen getest en daar waar de verschillen relevant kunnen zijn, tonen we beide resultaten.
Backhaultests
In deze scenario’s meten we de datadoorvoer van de draadloze backhaul. Dat is een van de belangrijkste eigenschappen als je satellieten draadloos opstelt, want dat maakt alle clients op de satelliet afhankelijk van de kwaliteit van de backhaulverbinding. Naast de doorvoersnelheid meten we de responstijd die een draadloze hop over de backhaul toevoegt. Die komt boven op de responstijd van de draadloze clientverbinding achter de satelliet. Uitgebreide informatie over deze testscenario's vind je hier.
Doorvoersnelheid: maximale backhauldoorvoer over één en twee satellieten
In dit scenario testen we de overdrachtsnelheid van de backhaul tussen de satellieten. We meten de snelheid tussen de router en de eerste satelliet, en tussen de router en de tweede satelliet die draadloos verbonden is met de eerste.
Eén hop
De XE75 Pro toont door zijn 2,5Gbit/s-aansluiting de werkelijke snelheid van de backhaul. Die verschilt niet veel tussen de twee backhaulmodi aangezien de set bij weinig demping altijd zal kiezen om de backhaul op 6GHz te laten functioneren.
Twee hops
Een verbinding die over een draadloze backhaul via een satelliet loopt, ondervindt daar invloed van. De 'middelste' satelliet moet tegelijk verkeer ontvangen en doorsturen naar de volgende node, wat de radiotijd en dus bandbreedte halveert. De verschillen tussen de twee backhaulmodi van de XE75 Pro zijn niet erg groot. De doorvoersnelheid valt in dit scenario onder de 1Gbit/s, waardoor de backhaulkwaliteit nu vergeleken kan worden met die van de X50. In beide gevallen presteert de XE75 Pro op dit gebied beter dan de X50, maar je zou een iets hogere doorvoer verwachten als je uitgaat van halvering van de bandbreedte. Misschien speelt overhead op beide verbindingen hier een rol, maar dat is uiteindelijk slechts een wilde gok.
Doorvoersnelheid: backhaul rate versus range tussen node 2 en 1 (hoofdnode)
- Downlink - Node 2 ➜ Node 1
- Uplink - Node 2 ➜ Node 1
De gemeten doorvoer van de XE75 Pro is bij beide backhaulmodi goed vergelijkbaar. De set zal ook bij een shared backhaul niet snel van de 6GHz-band afwijken. Uit de resultaten blijkt ook dat de kwaliteit van de backhaulverbinding van de X50 niet zo optimaal is als zou kunnen. De 5GHz-prestaties van de backhaul van de X50 zouden die van de XE75 Pro moeten overstijgen omdat je op deze band minder snel effect ondervindt van demping. Dat zou moeten betekenen dat de X50 net voorbij 15dB toegevoegde demping gelimiteerd zou moeten zijn door de 1Gbit/s-netwerkaansluiting, maar de prestaties nemen al af voor die dempingsstap bereikt is.
Doorvoersnelheid: backhaul rate versus range tussen node 3 en 2 (satelliet)
- Downlink - Node 3 ➜| Node 2 ➜ Node 1
- Uplink - Node 3 ➜| Node 2 ➜ Node 1
Bij een backhaulverbinding met een tussenstap via een draadloos verbonden satelliet zakken de prestaties van beide sets in. De doorvoer van beide sets komt dichter bij elkaar te liggen, maar nog steeds heeft de XE75 Pro de overhand, hoewel de sets, zeker bij een stevigere demping, in een gelijk speelveld terecht zouden moeten komen; voor beide zou de 5GHz-band de beste prestaties moeten bieden.
Doorvoersnelheid: backhaul rate versus range tussen router en verste satelliet (totaalbereik)
- Downlink - Node 3 ➜| Node 2 ➜| Node 1
- Uplink - Node 3 ➜| Node 2 ➜| Node 1
In het scenario waar we het totale bereik van de set op de proef stellen, zien we wederom dat de prestaties van de X50 achterblijven. Met name voorbij de 25dB toegevoegde demping tussen beide satellietparen biedt de XE75 Pro op de derde satelliet een stuk meer doorvoer dan de X50.
Testresultaten: clientnetwerk
Maximale clientdoorvoer over één, twee en drie hops
In deze test meten we de maximale doorvoer die je kunt halen met een client die verbonden is met het meshnetwerk. We meten de doorvoer direct op de router en via de satellieten over één of twee draadloze backhaulverbindingen.
Aangepaste resultaten
Update 25-9-2024
Tijdens werkzaamheden aan onze wifitestopstelling bleek dat meshsatellieten maar via één stream met andere nodes konden communiceren, waardoor niet in alle gevallen optimale prestaties behaald werden. We hebben dit probleem in de testopstelling opgelost, waardoor voornamelijk communicatie tussen de tweede en derde client nu betere doorvoerresultaten oplevert. Dit artikel is inmiddels geüpdatet met de nieuwe resultaten. De resultaatbespreking en de conclusie zijn daar waar nodig herzien.
- 2,4GHz - Downlink
- 2,4GHz - Uplink
Op 2,4GHz dansen de resultaten van de XE75 Pro rondom die van de X50. Op de hoofdnode lijken de 2,4GHz-prestaties in beide richtingen een beetje tegen te vallen. Dat de node beter kan presteren zien we aan de resultaten van de client op de overige twee satellieten, waar de doorvoer hoger is. De snelheid op alle drie de nodes nadert uiteindelijk wel de maximale snelheid die de 2,4GHz-band kan bieden.
- 5GHz - Downlink
- 5GHz - Uplink
Op 5GHz zien we dat de maximale snelheden die de client kan halen stevig dalen via een draadloos verbonden satelliet. Voor de X50 is dat goed te verklaren doordat de radio van de draadloze backhaul op de satellieten gedeeld wordt met het clientnetwerk. De radio kan maar één verbinding tegelijk onderhouden, waardoor de beschikbare radiotijd en daarmee dus ook de bandbreedte halveert voor beide netwerken.
De resultaten van de XE75 Pro zijn wat raadselachtiger. Hij beschikt over een extra radio waarmee het backhaulverkeer afgehandeld kan worden op 6GHz, waardoor de clientdoorvoer in theorie maximaal zou moeten zijn op 5GHz. In de backhaultest zien we dat de 6GHz-backhaulverbinding tussen node 1 en 2 1Gbit/s moet kunnen halen en ook via de 5GHz-radio op node 1 kan de client een verbinding bieden die die snelheid ruim overstijgt.
We hebben tijdens het testen gekeken met de spectrumanalyzer en zien daarop dat de set ondanks de 'dedicated backhaul'-instelling alsnog gebruikmaakt van alle radiobanden voor het backhaulverkeer. Omschakelen van deze instelling zorgt ervoor dat de 6GHz-radioband ook voor het clientnetwerk ingezet kan worden en dat lijkt ook het enige verschil in gedrag. Misschien is de vertaling van de functie niet helemaal gegaan zoals het moet, maar de instelling lijkt meer invloed te hebben op het gedrag van de 6GHz-radio dan op dat van de backhaul. Je kunt de 6GHz-radio toewijden aan de backhaul, maar dan blijft deze ook van andere radiobanden gebruikmaken.
Het aparte backhaulgedrag heeft dus nogal wat invloed op de prestaties. Het zorgt ervoor dat de doorvoerprestaties van het 5GHz-netwerk op de derde node na twee sprongen over de draadloze backhaul ongeveer gelijk zijn aan de doorvoer op 2,4GHz. Uiteindelijk blijft een verbinding over waar je best nog wat mee kunt. Je hoeft je bij deze bandbreedte nog lang geen zorgen te maken over stotterende Netflix-video's, maar het is wel zonde dat de set niet de vruchten plukt van de aparte backhaulradio.
- 6GHz - Downlink
- 6GHz - Uplink
Ook op 6GHz zien we ook dat de snelheid lager wordt bij elke hop. In dit geval is dat beter verklaarbaar. De enige stand waarop clients gebruik kunnen maken van het 6GHz-netwerk is de sharedbackhaulmodus. De set gebruikt voor de backhaul nog steeds de de 6GHz-band, maar deelt die met de clients, met duidelijke invloed op de doorvoerprestaties.
De reactiesnelheid van de Deco XE75 Pro is in vergelijking met de andere sets die we tot nu toe hebben getest, uitmuntend. Vooral het verschil ten opzichte van de X50 is groot. Een extra draadloze sprong voegt vanzelfsprekend extra vertraging toe op de verbinding, maar de XE75 lijkt dat tot een minimum te beperken. De prestaties op de tweede en derde satelliet zijn gemiddeld zelfs gelijk, al is de laagste waarde uiteraard gemeten op de tweede satelliet.
Testresultaten: opgenomen vermogen
We hebben het energiegebruik van de meshkits gemeten. Dat doen we apart op de router en op de satelliet, omdat het verbruik van beide kan verschillen door verschillen in functionaliteit. We meten de apparatuur in rust, terwijl ze met elkaar verbonden zijn met een redelijke onderlinge afstand. We observeren het opgenomen vermogen gedurende een minuut en noteren vervolgens het gemiddelde als resultaat.
- Opgenomen vermogen router
- Opgenomen vermogen satelliet
Ten opzichte van de andere sets die we getest hebben, valt het opgenomen vermogen van de Deco XE75 Pro precies in de middenmoot. De satellieten en router verbruiken iets meer dan die van de Deco X50, wat te verklaren is door de extra wifiradio die aanwezig is. De hele set verbruikt bij elkaar opgeteld zo'n 18W in rust, waarvan de kosten op jaarbasis neerkomen op 42 euro bij een kWh-prijs van 27 cent.
Conclusie
De TP-Link Deco XE75 Pro heeft in theorie een hele goede uitrusting. Nog niet iedereen beschikt over clients die gebruik kunnen maken van de 6GHz-band, maar met deze set zou je die niet nodig hebben om voordeel te behalen van de extra ruimte die de radioband biedt.
In de praktijk overstijgen de prestaties van de XE75 Pro die van de X50 met dezelfde hardware. De set heeft dus zeker ook in de praktijk voordelen, maar in sommige scenario's, zoals de clientdoorvoer over een draadloos verbonden satelliet, lijkt de set meer snelheid in te leveren dan je zou verwachten met een toegewezen draadloze backhaul. Dat komt doordat de set ondanks de aparte 6GHz-radio nog steeds alle radiobanden inzet voor het backhaulverkeer.
Netwerken op de 6GHz-band lijden onder een hoger prestatieverval bij dezelfde demping ten opzichte van netwerken die gebruikmaken van 5GHz. In theorie zou een backhaul op 5GHz dus betere doorvoer moeten bieden bij gelijke afstand van de nodes. In de praktijk hangt dat echter erg af van interferentie, die op 5GHz in een drukkere woonomgeving nagenoeg altijd aanwezig is. Zeker in een drukkere wifiomgeving is de XE75 Pro daarom interessant als je er niet aan ontkomt om de set zonder bedrade backhaul te gebruiken.
Het instelgemak is groot, maar zoals we vaker zien bij meshapparatuur, is het instellingsniveau matig. Gebruikersgemak heeft duidelijk voorrang op instelmogelijkheden. Dat gaat gelukkig niet helemaal ten koste van de uitgebreidere mogelijkheden die je verwacht van een router; de XE75 Pro bevat zo'n beetje alle normale functies die je van een internetrouter en accesspoint verwacht, maar de functionaliteit en hoe uitgebreid je de functies kunt afstellen, is voor de netwerkfreak waarschijnlijk te beperkt.
Kortom, een makkelijk instelbare set die een deel van de voordelen van 6GHz-wifi in huis brengt. Sommige prestaties, vooral de clientdoorvoer achter draadloze satellieten, laten nog wel wat te wensen over. Ten opzichte van de Deco X50, die afgezien van de 6GHz-radio en 2,5Gbit/s-aansluiting dezelfde specificaties heeft, levert de XE75 Pro absoluut betere prestaties. Dat verschil zal met name oplopen in drukke wifi-omgevingen. Het prijsverschil van 180 euro tussen de twee sets met drie satellieten is wel fors. Tussen de 'normale' XE75 en de Pro variant is het prijsverschil 40 euro. Voor drie snelle ethernetaansluitingen extra valt de meerprijs van de XE75 Pro mee, al zijn de omstandigheden waaronder je die snellere aansluiting kunt benutten met name aan de bedrade kant van het netwerk. Een draadloze client haalt in theorie enkel pal naast de hoofdnode meer dan 1Gbit/s aan doorvoer. Je zult met daarom name voor jezelf moeten bepalen of het snelheidsverschil de meerprijs ten opzichte van de XE75, of andere mesh-set zonder 6GHz-ondersteuning waard is.