Deutsche Telekom wil binnenlands internetverkeer gaan afschermen

Deutsche Telekom, dat voor een derde in handen van de staat is, wil samen met andere Duitse telecombedrijven binnenlands dataverkeer gaan afschermen. Dit zou het aftappen van dataverkeer door buitenlandse inlichtingendiensten moeten tegengaan.

De Duitse telecomaanbieder zou al langer werken aan plannen om binnenlands dataverkeer niet langer voor een deel via buitenlandse internet-exchanges te laten verlopen, waaronder de AMS-IX en de internet-exchange van Londen. Naar aanleiding van recente Snowden-onthullingen, waaruit onder andere naar voren kwam dat het mobielje van de Duitse bondskanselier Angela Merkel vermoedelijk jarenlang is afgeluisterd, lijken de plannen te worden versneld.

Om het concept van Deutsche Telekom te verwezenlijken, moeten er afspraken worden gemaakt met de andere grote spelers op de Duitse telecommarkt zodat zij zonder tussenkomt van buitenlandse internet-exchanges onderling data uitwisselen, ook bekend als peering-overeenkomsten. Hierdoor zou het voor buitenlandse inlichtingendiensten moeilijker worden om op grote schaal internetdata af te tappen. Volgens persbureau Reuters is er door Deutsche Telekom al gesproken met Telefonica Germany. Ook de Duitse toezichthouder voor de telecommarkt zou voorstander zijn van 'nieuwe mogelijkheden voor de klant'.

Deskundigen zetten grote vraagtekens bij het plan. Zo zou 90 procent van het lokale internetverkeer al geheel binnen de Duitse grenzen worden afgehandeld via de DE-CIX internet-exchange in Frankfurt. Daarnaast bestaat het gevaar voor verdere Balkanisatie van internet als elk land zijn netwerken gaat afschermen van internet, zoals bijvoorbeeld China en Iran al langer doen. Ook zouden Duitse providers mogelijk meer kosten moeten maken als zij geen gebruik kunnen maken van buitenlandse internet-exchanges.

Privacy speelt in Duitsland traditiegetrouw een grotere rol in de politiek en de nationale wetgeving dan in andere Europese landen. Ook het bedrijfsleven speelt hier steeds vaker op in. Zo introduceerde Deutsche Telekom samen met enkele andere Duitse internetproviders onlangs nog E-mail Made In Germany. Daarbij worden e-mails versleuteld opgeslagen en verstuurd.

Reacties (47)

[Wulfklaue]

Deskundigen zetten grote vraagtekens bij het plan. Zo zou 90 procent van het lokale internetverkeer al geheel binnen de Duitse grenzen worden afgehandeld via de DE-CIX internet-exchange in Frankfurt. Daarnaast bestaat het gevaar voor verdere Balkanisatie van internet als elk land zijn netwerken gaat afschermen van internet, zoals bijvoorbeeld China en Iran al langer doen.

De experten kunnen ook een beetje zagen voor niets. Het probleem is nu, als je bijvoorbeeld de website azy.de zou bezoeken, dat men de data route over Nederland of over Londen, terwijl het een interne website is van het land zelf.

Dit komt vaak voor, omdat de providers afspraken maken met de " internet-exchange" van hoe hun data kan verlopen ( met de nodige kostplaatjes inbegrepen ).

Het is niet de eerste maal dat ik me grondig vragen stelde, waarom bepaalde verkeer van bijvoorbeeld België -> Nederland, gewoon via Londen ging! Je zou idd denken dat het P2P van Punt A, de meeste directe route naar Punt B zou nemen. Maar jammer genoeg door onderlingen verdragen, balancering van de trafiek, enz enz , krijg je soms vreemde beweging van internet verkeer.

Of dit ineens gans het internet gaat afschermen naar "intranet's" nee ... Experten van mijn achterste. Het probleem is dat nu gewoon data verstuurd word, via omwegen, dat niet nodig zijn. Dit veroorzaakt geen enkele verandering voor de modale gebruiker. Er zal niets minder zichtbaar zijn, niets extra gefiltered worden enz ...

Feit is, dat verkeer dat o.a., via Londen ging, vrij interessant is voor de geheimdiensten. Ineens kan je verkeer onderscheppen ( man in het midden ), en laten analyseren, in een "bevriend land". Want laten we eerlijk zijn, de Britten zullen er echt geen probleem van maken, om EU data te onderscheppen en uit te lenen aan hun vriendjes in de VS.

In praktijk zou men eens moeten beginnen met de VS op de vingers te tikken, want het kan niet dat een bondgenoot zo een massieve infiltratie uitvoert, op zijn eigen "allies". Dat er altijd al een zekere spionage, en contra spionage actief is / was tussen landen ( zelf bevriende landen ) is een publiek geheim. Maar dat de VS op zo een massieve schaal dit uitvoerde, is meer de reden waarom iedereen verrast is.

Men kan Rusland / China op de vinger tikken, maar het verschil is, dat China & Rusland, over het algemeen minder makkelijk toegang hebben tot onze data. In de EU heeft men een trojan horse genaamd "Engeland", wat de boel een pak makkelijker maakt voor de VS. Het zal geen toeval zijn, dat Engeland nooit 100% zal toetreden tot de EU. Ze zijn altijd al met een voet in de deur.

Voor de mensen die de serie kennen: "Yes Minister", is een Britse Comedie serie, over o.a politiek, ding is 30 jaar oud, maar ik herinner me nog perfect één episode over de EU. Waar één van de "administratie dienst" tegen de minister zegt, dat men enkel toetreed tot de EU op bepaalde vlakken, om zo een voet in de deur te krijgen, omdat het in hun voordeel is, en dat men zo EU beslissingen kan manipuleren.

Komt bekend voor als je kijkt naar heel wat recente beslissingen, waarbij de Britten dreigen om de EU te verlaten, maar het nooit zullen doen. Mede onder druk van de VS, omdat men anders een belangrijke bron verliest om de EU politiek te beïnvloeden.

Deze NSA toestanden is gewoon een tip van de ijsberg. Het probleem zit hem meer, dat we als EU, nooit een sterke vuist maken tegenover andere landen ( en zeker de VS ). Want je hebt te veel verschillende stemmen. Je moet eens zien hoe snel men op zijn rug gaat, als het neer komt op een conflict met de VS. We hebben samenwerkingsakkoorden met de VS, en vaak komt het neer op: de VS doet wat men wilt met deze als het hun goed aanstaat. Ik zeg een simpel voorbeeld:

* X persoon pleegt een misdrijf tegenover de VS. Dit kan een niet EU burger zijn. De VS zal "aandringen" op zijn transfer naar Amerika, onder de akkoorden. Het maakt niet uit of het een EU burger is of niet, veel kans dat men deze persoon zal uitleveren.

* Z persoon in de VS pleegt een misdaad tegenover EU landen. Als het een EU burger is, dan levert men deze wel uit. Is het een VS burger, ... vergeet het maar dat die ooit uitgeleverd word.

Zijn we als EU dan zo minderwaardig in ons rechtssysteem, dat we deze VS burger geen eerlijke rechtsspraak kunnen verzekeren?

Gans dit NSA gedoe, geeft perfect aan hoe de EU op zijn rug gaat voor de VS. SWIFT bank verkeer. Opgeschort voor korte periode. Woooooow, wat een krachtig signaal dat men gaf ( feit was, dat het met maar 3/5 meerderheid was gestemd, voor zo een zwak signaal ). Ik denk dat dit al veel zegt.

Het is niet omdat de NSA gedoe dat we alle economische zaken moeten opblazen met de VS, maar privaat gegevens dat EU burgers aangaat, hebben geen zaken met de VS. Zo simpel als dat. Wilt de VS iets weten over x persoon / organisatie, dat men de legale weg volgt, en de diensten in dat land contacteert. Ze moeten niet alle Swift bank transacties van iedere persoon hebben, voor maar een paar man te "pakken" / in het oog te houden.

Onze politieker's zijn gewoon zo een lamzakken... ze spreken grote woorden voor hun kiespubliek, maar hun acties zijn vaak minimaal, tot zelf belachelijk. Grappig is, dat men in NL Snowden wou uitnodigen voor te spreken met het parlement, maar wegen het uitleveringsverdrag, dat men schrik had dat NL hem zou moeten uitleveren aan de VS. *grappig*. Bijna alsof een land niets meer te zeggen heeft over hun grondgebied als het neerkomt op een "verzoek" van de VS.

[Verwijderd]

Heb je in je probleembeschrijving voldoende rekening gehouden met datgene dat achter de schermen gebeurd?

Combineer bijvoorbeeld dit commentaar van Edward Lucas (the economist.com) over het verzamelen van meta-data door de NSA in Frankfurt (grootste data-exchange van Europa): "...seems to be happening with the connivance and collaboration of their own (German) officials." (bron: economist.com, dd. 8-7-13, video @ 1m25s)

met dit nieuwsbericht in der Spiegel: de duitse inlichtingendienst (BND) implementeert een soortgelijk systeem aan PRISM (bron: der spiegel, dd. 17-6-2013).

Daarnaast staan er meerdere feitelijke onjuistheden in je reactie. Zo worden er weldegelijk Amerikaanse burgers uitgeleverd aan bijvoorbeeld Nederland.

[psyBSD]

Zo worden er weldegelijk Amerikaanse burgers uitgeleverd aan bijvoorbeeld Nederland.

Omdat ik zelf ook in de veronderstelling was dat de VS dit niet doen vanwege hun misplaatste notie van morele superieuriteit... Heb ik het even opgezocht:
Uitleveringsverdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Verenigde Staten van Amerika, 's-Gravenhage , 24-06-1980

Artikel 8. Uitlevering van onderdanen

1.Ingeval er tussen de Verdragsluitende Partijen een verdrag van kracht is betreffende de tenuitvoerlegging van buitenlandse strafrechtelijke sancties, kan geen van beide Verdragsluitende Partijen weigeren haar eigen onderdanen uit te leveren uitsluitend op grond van hun nationaliteit.

2.Zo lang er tussen de Verdragsluitende Partijen geen verdrag van kracht is betreffende de tenuitvoerlegging van buitenlandse strafrechtelijke sancties, is geen van beide Verdragsluitende Partijen verplicht haar eigen onderdanen uit te leveren, maar de uitvoerende autoriteit van de aangezochte Staat heeft, indien de wet van die Staat zich daartegen niet verzet, de bevoegdheid hen uit te leveren indien dat, naar het oordeel van de genoemde autoriteit, aangewezen wordt geacht.

3.Indien uitlevering niet wordt toegestaan uitsluitend op grond van de nationaliteit van de opgeëiste persoon, draagt de aangezochte Staat, op verzoek van de verzoekende Staat, de zaak voor vervolging aan zijn bevoegde autoriteiten over, mits het feit een strafbaar feit oplevert naar het recht van die Staat en die Staat rechtsmacht over het feit heeft.

Je hebt dus gelijk.

Ik heb echter geen cijfers kunnen vinden van gevallen waarbij er ook daadwerkelijk Amerikaans staatsburgers zijn uitgeleverd aan andere naties.

[Reactie gewijzigd door psyBSD op 24 juli 2024 07:57]

[Maurits van Baerle]

Het is niet helemaal mijn kopje thee maar volgens mij is dat vrij simpel technisch te regelen. Je moet in core-routers lokale routes gewoon altijd prioriteit geven boven de snelste of minst drukke routes.

In die 10% van het verkeer waar het artikel over spreekt zal het dus voorkomen dat het Border Gateway Protocol in een router besluit dat het sneller is om verkeer van bijvoorbeeld Bonn naar Hamburg via Amsterdam te laten lopen dan via Frankfurt. In de nieuwe situatie zul je moeten instellen dat verkeer dat een Duits begin- en eindpunt heeft nooit doorgestuurd wordt naar een buitenlands router.

Behalve wat kleine vertragingen of iets hogere uitvalsrisico's zul je er niet veel van merken.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 24 juli 2024 07:57]

[dasiro]

internet en netwerkroutering kent geen landen, dus dat zou wel eens een grotere uitdaging kunnen zijn dan je denkt

[endemion]

En toch kun je niet zomaar ff "uitzending gemist" vd BBC bekijken vanuit Nederland. Dus dat klopt gewoon niet dat internet grenzeloos is.

(natuurlijk was de intentie vd bedenkers van internet heel anders dan hoe het ondertussen is vormgegeven, helaas)

[dasiro]

die blokkering en detectie zit op een veel hoger niveau

[wildhagen]

Betekent dit dat je straks vanuit Duitsland dus geen internetpagina's van buiten Duitsland kan opvragen zonder extra handelingen, of begrijp ik dit nu verkeerd?

Is dit trouwens niet een beetje te vergelijken met zaken als Het Net, AOL, CompuServe etc uit het verleden?

[wpoely86]

Nee, dit gaat erover om te zorgen dat internet verkeer binnen Duitseland, het Duitse grondgebied niet verlaat. Verkeer vanuit BE/NL kan nog altijd perfect naar Duitseland.

[wildhagen]

Maar als je verkeer naar BE/NL stuurt, stuur je automatisch ook data (GET-commando's) etc naar het buitenland, het is immers tweerichtingverkeer op Internet. Hoe gaat men daar mee om? De enige manier die ik ken om dat te voorkomen is om met proxies oid te gaan werken?

Daarnaast, hoe ga je dan om met cloud-oplossingen? Die hebben immers vaak datacentra verspreid over de hele wereld. Hoe gaat Duitsland garanderen dat Duitse data altijd op een Duits datacenter van zo'n clouddienst (als ze al een Duits datacenter hebben) terecht komt, en niet op een ander datacenter in een ander land?

[Morphix]

Verkeer van Duits IP naar Duits IP gaat het land niet uit. Dat is het idee. Aan al het overige verkeer verandert niets.

[AJbeats]

ik hoop dat wij dit in de benelux ook krijgen.

[mxcreep]

Helpt dat dan ? Die ruggegraat loze politiek van ons geeft onze gegevens waarschijnlijk toch gewoon weer weg...

[AJbeats]

ben ik niet met je eens. In Amerika moet (officieel) het spioneren van staatsburgers gebeuren via de rechter. Nu geloof ik dat rechter wat meer ruggegraat hebben dan onze politieke doetjes en dat er dan minder gegevens worden verstrekt. Bovendien kunnen wij er een prijs geven, door een vast tarief per rechtelijke uitspraak te verrekenen met de NSA. Hieraan kunnen we ook nog eens wat verdienen, zelfs als de gegevens (per aanvraag) niet worden gegeven.

[onetime]

wakker worden. Wij zijn geen Amerikaans staatsburger.
Wij worden niet beschermd door wat voor Amerikaanse wet dan ook.

[AJbeats]

beter lezen: ''IN Amerika moet het spioneren van staatsburgers gebeuren via de rechter''. Wat begrijp je niet van IN Amerika.

[onetime]

Bovendien kunnen wij er een prijs geven, door een vast tarief per rechtelijke uitspraak te verrekenen met de NSA. Hieraan kunnen we ook nog eens wat verdienen, zelfs als de gegevens (per aanvraag) niet worden gegeven.

wakker worden. Wij zijn geen Amerikaans staatsburger.
Wij worden niet beschermd door wat voor Amerikaanse wet dan ook.
Dat betekent dus dat wij er geen prijs aan kunnen hangen omdat de NSA ons gewoon zonder gerechtelijk bevel al volledig mag bespioneren. Volgens de amerikaanse wet.

[Deadsy]

Zou dit niet ook negatieve effecten kunnen hebben qua snelheid en ping?
Want de kortste afstand is bij het internet niet altijd het snelste.

bv Je legt een verbinding in Duitsland naar een andere server in Duitsland maar omdat deze verbinding niet via het buitenland mag word deze gedwongen via een overbelaste hub te gaan waardoor de verbinding trager is.


En dit zorgt er niet voor dat de Duitse overheid jouw dataverkeer niet kan aftappen (Duitsland heeft ook een vrij grote geheime dienst dus wie denkt dat hun het niet doen mag verder blijven dromen).

[Reactie gewijzigd door Deadsy op 24 juli 2024 07:57]

[Morphix]

Exact wat je zegt. Dat is waarschijnlijk ook het probleem dat de providers maken (zoals in het artikel staat). Door verkeer binnenlands te forceren moeten ze overvolle knooppunten verlichten en dat kost geld. Om die reden gaat inderdaad in sommige gevallen op dit moment binnenlands verkeer toch over het buitenland.

[wpoely86]

Het gaat enkel over binnenlands verkeer, verkeer naar BE/NL is buitenlands verkeer.

Wat ze willen is dat als je in Berlijn bijvoorbeeld surft naar een site van de Duitse overheid, je internetverkeer het Duitse grondgebied niet verlaat. Communicatie tussen Duitse bedrijven zou zo moeilijker te onderscheppen zijn voor de NSA & co.

Dit alles staat nog los van Cloud oplossingen. Daar moet je zelf maar naar kijken waar hun datacenters zijn en welke garanties ze bieden over het verplaatsen van data tussen datacenters.

[CyBeR]

Dit gaat alleen om verkeer tussen Duitse servers en gebruikers onderling. Ze willen 't zo maken dat als het begin en eindpunt van een stream in Duitsland liggen, dat dan daar niet de AMS-IX bij betrokken is zoals dat nu vaak is.

Hetzelfde gebeurt in Nederland: soms gaat verkeer van Groningen naar Limburg bijvoorbeeld via DE-CIX omdat dat routingtechnisch nou net even zo uitkomt. Dat is suboptimaal dus ISPs proberen 't zelf ook al wel te voorkomen, maar de Duitsers maken er nu echt een prioriteit van.

[Reactie gewijzigd door CyBeR op 24 juli 2024 07:57]

[Verwijderd]

Nee, dit gaat erover om te zorgen dat internet verkeer binnen Duitseland, het Duitse grondgebied niet verlaat. Verkeer vanuit BE/NL kan nog altijd perfect naar Duitseland.

Precies, wat opzicht een hele grote grap is gezien de oude telco mentaliteit van Deutsche Telekom dat op eigen grondgebied niet met andere ISPS interconnect. Het zou priceless zijn als ze dit zometeen wettelijk worden verplicht.

Het is verder natuurlijk vanuit een optimalisatie perspectief al absurd dat dergelijk verkeer niet al langer binnenlands blijft. Dit geld verder wat mij betreft voor al het intra-EU verkeer, het is volstrekt onnodig om dat niet binnen de desbetreffende regio uit te wisselen.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 24 juli 2024 07:57]

[Soldaatje]

Begrijpelijk maar wel wat vreemd dat het dan alleen Duitsland moet zijn en niet Europa als geheel, de VS waren hier toch de boosdoener?
Dit zet het vertrouwen in Europese bondgenoten ook onnodig onder druk, in plaats van samen optrekken tegen de macht van de VS verdeelt Duitsland Europa hiermee.

[Mosin]

Nee, ik vind dat elk land zijn eigen waardigheid moet behouden. Je zit wel in de EU, maar je blijft een apart land. Over de euro, import en export wordt het een ander verhaal.
Wat ik bedoelde te zeggen is, laat Duitsland, dat lekker doen, want er zijn meerdere landen, die dit niet goedkeuren van de VS. Zolang Duitsland dit maar met regels doet waarmee de rest van de EU ook kan leven, dan is het niet zo erg.
De EU in zijn geheel zullen de VS sowieso ervan langs geven of in ieder geval een duidelijke sein afgeven.
In ieder geval kan het een iets te mooie actie zijn, maar de reactie lijkt me wel duidelijk. Ze zijn er goed van geschrokken blijkbaar.

[Maurits van Baerle]

Het hoeft toch verder niet zoveel uit te maken voor de Europese verhoudingen? In het meest extreme geval houdt iedere EU lidstaat het lokale verkeer binnen de grenzen en het verkeer met een begin- en eindpunt in een EU lidstaat binnen de grenzen van de EU.

Verkeer van Bonn naar Hamburg gaat dan nooit via Amsterdam. Verkeer van Lissabon naar Helsinki gaat dan nooit via New York. Het enige wat je moet doen is de interconnectie tussen de lidstaten wat sterker en diverser maken zodat het netwerk nog even bestendig is als voorheen.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 24 juli 2024 07:57]

[Blauwbek]

Verkeer van Bonn naar Hamburg gaat dan nooit via Amsterdam. Verkeer van Lissabon naar Helsinki gaat dan nooit via New York.

Dat zou je verbazen denk ik.
Na een korte tracert (misschien geen goed voorbeeld, maar het bewijst mn punt) naar facebook geeft dit als resultaat in een geoip db:

http://i.imgur.com/ObKcm78.png

edit: relevanter voorbeeld: tweakers.net gaat voor mij als UPC klant via Oostenrijk
Verder bericht kennelijk niet helemaal goed gelezen

[Reactie gewijzigd door Blauwbek op 24 juli 2024 07:57]

[Maurits van Baerle]

Daarom schreef ik ook 'dan'. Ik heb het niet over de huidige situatie (waar het inderdaad heel gebruikelijk is dat verkeer de halve wereld over gaat) maar over de extreme situatie waar elke EU lidstaat afzonderlijk en de EU als geheel hetzelfde beleid zou voeren.

Bovendien is Facebook geen Nederlands of Europees bedrijf dus sowieso geen relevante test. Je moet een endpoint kiezen wat ook in NL of de EU staat. Doe eens een tracert naar Overheid.nl en Parliament.eu...

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 24 juli 2024 07:57]

[xleeuwx]

Maar wel via een Cisco router of een Huawai router

[Teun Spaans]

Duitsland is begrijpelijk. Europa kan niet, omdat AMS-IX naar een amerikaanse rechtspersoon gaat.
Zie bijv. http://nos.nl/op3/artikel...xperts-bang-voor-nsa.html

[Mosin]

Lijkt me een slim idee van Duitsland. Ik kan deze reactie van Duitsland wel goed begrijpen en daarbij moet ik zeggen, dat veel andere landen waaronder Nederland, niet zo kapot zijn van dit probleem.
Om gelijk een antwoord te geven op de balkanisatie. Gewoon lekker met de EU (strenge) regels eraan vast binden, waarbij bepaalde dingen ervoor kunnen zorgen, dat er verder niks ernstigs kan gebeuren.
Dat balkanisatie probleem, zal meer een probleem voor de VS zelf zijn, dan voor ons. Die landen (China en Iran) lachen zich kapot inc. Rusland, maar ik denk niet, dat de VS daarop zit te wachten. (De VS krijgt een tegenslagje?)
Net was er nog iets anders op het nieuws wat dit onderwerp betreft. Rutten en meer leiders waren het eens met een of ander plan ''tegen'' de VS. Rutten vond (correct me if i'm wrong), dat wel een goed idee en Merkel wou graag daden zien i.p.v. woorden horen,

Offtopic:
De VS gaan wel hard onderuit de laatste tijd ? Kans voor Rusland om eens wat progressie te boeken ?
Ik hoor meer negativiteit over de VS, dan over Rusland.

[Reactie gewijzigd door Mosin op 24 juli 2024 07:57]

[donthuis]

Een wat erg ver gaande oplossing, maar ook ik begin me inmiddels af te vragen welke provider in Nederland nog te vertrouwen is. Als er één partij uit het verleden weet wat hacken en spioneren is, is het XS4aALL wel, mijn eigen provider, ooit vanuit de hackersscene als Hacktick ontstaan.

Maar gaat XS4ALL expres het Internet voor iedereen openhouden uit een oud principe, of vertaalt die kennis zich juist naar een premium product waar grotere veiligheid op zit? Mits de NSA de leveranciers van apparatuur en software niet tot allerlei achterdeuren verplicht waar niemand greep op heeft.

De AMS-IX uitbreiding naar de States en hun nu bekende worgwetten begint zich in Duitsland nu ook tegen ons te keren, Nederlandse participanten hadden eerder de moed niet voor een blokkade.

Opvallend is dat allerlei Duitse PC-tijdschriften al gevuld worden met gebruiksaanwijzingen en bijgeleverde software voor het maximaal frusteren van Amerikaanse partijen, die alles over iedereen willen weten. Met het doorzichtige excuus dat iedereen een terrorist kan zijn. Volgens mij worden Virusscanners daarom binnenkort minder belangrijk dan anti-spionage software.

[bytemaster460]

De VS hebben zichzelf lelijk in de voet geschoten. Door alles en iedereen af te luisteren gaat nu de hele wereld maatregelen nemen, waardoor ook echte bedreigingen moeilijker te traceren worden. Als de VS zich had beperkt tot alleen het afluisteren van reële dreigingen was de comotie niet zo groot geweest en hadden ze dat kunnen blijven doen.

[dupy]

Dit wordt dus duidelijk een keuze voor de internetgebruiker in Duitsland. Wil hij bespioneerd worden door zijn eigen vadertje staat? Of mag de NSA (en mogelijk anderen) dit doen. Duitsland houdt zich strikter aan de regels en wetten worden beter nageleefd, maar dat neemt niet weg dat ook Duitsland uit landsbelang zal spioneren op zijn eigen burgers.

[Verwijderd]

"Daarnaast bestaat het gevaar voor verdere Balkanisatie van internet als elk land zijn netwerken gaat afschermen van internet, zoals bijvoorbeeld China en Iran al langer doen. "

Slimme landen dan. Ik zie dat niet als gevaar. Wat een vreemde woordkeuze. Mogen landen niet zelf weten of ze zichzelf afschermen?

Ik vind dit Duitse plan ook wel iets voor Nederland.

Het vertrouwen tussen landen is nu helemaal weg. Dat moet je opnieuw opbouwen. Een goede manier om dat te doen is alles afkappen wat het makkelijk maakt dat je burgers (en politici, NGO's etc.) worden getapt. En daarna zien we wel of we de Belgen en Luxemburgers vertrouwen, dan kan op termijn er misschien eens een lijntje via die landen lopen.

Er is geen gevaar als landen zich terecht afschermen om de mensen te beschermen. Het 'gevaar' hier is niet isolatie maar een buitenlandse agressieve mogendheid, de vsa en wat Duitsland betreft, op spionage van andere landen zitten ze ook niet te wachten. En welk land, wel eigenlijk.

[Lupusceleri]

Deutsche Telekom peered toch met niemand, dus ik weet niet waar ze zich nou helemaal druk om maken.. Vind het erg ironisch dat dit bericht juist van hen af komt.