OPTA had KPN niet mogen uitsluiten van aanbesteding vaste telefonie

KPN speelde weliswaar vals bij de aanbesteding van vaste telefonie bij de rijksoverheid in 2010, maar telecomwaakhond OPTA had daar niet op mogen reageren door KPN compleet uit te sluiten. Dat werkte juist concurrentiebelemmerend, aldus de rechter.

Volgens het College van Beroep voor het bedrijfsleven had de OPTA wel maatregelen mogen nemen tegen KPN, maar het bedrijf dwingen zich helemaal terug te trekken uit de aanbesteding ging te ver. Dat heeft het CBb maandag geoordeeld in hoger beroep, waarmee de uitspraak vaststaat. Bij de overheidsaanbesteding wist KPN intern een korting te bedingen, waardoor het zijn bod aantrekkelijker kon maken.

Volgens de regels had KPN dat op tijd moeten laten weten aan de andere bieders. KPN dong immers niet alleen mee naar het contract, maar was ook de wholesale-leverancier van de concurrerende bieders. Dat gebeurde niet; intern was KPN drie dagen van te voren op de hoogte van de bieding, maar het bedrijf meldde die pas een uur vooraf aan de andere bedrijven die naar het overheidscontract dongen.

Aanvankelijk kreeg KPN het overheidscontract toegewezen, maar na klachten van Tele2 ging het contract naar dat bedrijf. Dat had volgens de rechter dus niet gemogen. Door KPN helemaal uit te sluiten van de aanbesteding, werd de concurrentie juist belemmerd, aldus het College. Hierdoor konden immers minder bedrijven deelnemen aan de aanbesteding. De beslissing wordt echter niet teruggedraaid; Tele2 mag het overheidscontract houden.

De OPTA zegt bij monde van woordvoerder Tim Rosendahl de zaak nader te bestuderen. KPN-woordvoerder Manel Vrijenhoek zegt dat KPN 'kennis heeft genomen' van de zaak. "We richten ons op het vervolgtraject", aldus Vrijenhoek. Er loopt namelijk nog een hoger beroep tegen de beslissing van de OPTA dat KPN niet transparant genoeg heeft gehandeld tijdens de aanbestedingsprocedure.

Reacties (47)

[thunder7]

Inhoudelijk ben ik het er niet mee eens, maar bedenk wel: KPN heeft een hoop geld uitgegeven en uiteindelijk er niets mee gewonnen. Behalve de sanctie, die blijft bestaan, zijn ze nu dus een hoop juridische kosten verder nog niets beter af.

Quote uit de uitspraak:

Door KPN de last op te leggen haar aanbieding in te trekken, heeft OPTA het voordeel dat KPN mogelijk had van de overtreding weggenomen. Dit laat echter onverlet dat de door OPTA opgelegde last als onevenredig moet worden aangemerkt. De last heeft er niet in geresulteerd dat Tele2 of een andere concurrent van KPN alsnog de kortingsactie heeft kunnen gebruiken voor het uitbrengen van een lager bod. De last heeft niet geleid tot een gelijk speelveld, maar integendeel tot een situatie waarin Tele2 een bevoordeelde positie verkreeg. Door de last is de concurrentie bij de aanbesteding van OT2010 dan ook niet bevorderd, maar juist verminderd. Dit klemt te meer nu de gedwongen intrekking van de aanbieding van KPN ook verstrekkende gevolgen heeft gehad voor een derde, namelijk de Staat der Nederlanden als aanbesteder.

De rechter zegt dus dat de maatregel niet het doel diende; uiteindelijk heeft de staat te veel betaald. Want dat is het doel van de OPTA, niet het uitdelen van straffen.

[rdjnl]

Ik vind het vreemd dat de rechter (in die quote) het handelen van OPTA beoordeelt met de aanname dat de aanbesteder het beste gediend is met zoveel mogelijk inschrijvers. Omdat KPN niet meer mocht meedoen, heeft de Staat niet van het beste bod gebruik kunnen maken en daarom te veel betaald, maar waarom maakt dat de beslissing van de OPTA een ovenredige last ten opzichte van KPN? De Staat heeft er belang bij dat valsspelers uit aanbestedingsprocedures worden geweerd om het systeem van aanbestedingen te beschermen. Dat het daardoor in dit incidentele geval met het op-een-na beste bod genoegen moet nemen, lijkt me niet onredelijk. Dit past mijns inziens binnen de doelstelling van OPTA. Als de Staat haar schade (het bedrag dat zij nu te veel betaald) op KPN kan verhalen dan is het argument dat de maatregel van OPTA de concurrentie niet heeft bevordert helemaal van tafel. Tele2 heeft dan inderdaad voordeel, maar de Staat geen nadeel. De OPTA dient de marktwerking te bewaken zodat klanten geen nadeel ondervinden, niet om er voor te zorgen dat concurrenten van KPN geen voordeel behalen als KPN zich door het eigen doen en laten in de nesten werkt.

[Rick6]

Volgens mij bedoelt de rechter, dat als de andere partijen (waaronder Tele2) de betere voorwaarden hadden gekregen, die KPN ze had moeten bieden, de Staat (als Aanbesteder) in deze betere aanbiedingen had gekregen. Want de concurrenten van KPN hadden dan betere wholesale tarieven gekregen en dus een scherper bod kunnen neerleggen.

[MicGlou]

De rechtbank lijkt zich ook wel iets teveel te baseren op de feiten na de daad zullen we maar zeggen... 'De last heeft er niet in geresulteerd dat...' Dat kon niemand vantevoren weten toch? Want wat als? Men beroept zich nu dus op de feiten die er in de praktijk zijn uitgerold, maar het had ook anders kunnen uitpakken als er niet was ingegrepen. De rechtbank doet hier volgens mij echt iets teveel aannames... KPN heeft vals gespeeld en valsspelers worden gediskwalificeerd, moeilijker moeten we het niet maken. De OPTA is er om eerlijke gang van zaken te bedingen, niet de goedkoopste prijs...

[ShadowBumble]

Volgens mij zou dat alleen opgaan als Tele2 en KPN de enige aanbesteders waren en er staat mij iets bij dat vanuit de EU geregelt is dat alle overheids aanbestedingen opengestelt zijn voor iedereen.

EDIT:

het even opgezocht en alle overheden dienen dienstverlenende aanbestedingen aan de voltallige Interne Europese markt open te stellen.

Drempelwaarden voor Europese aanbestedingen

Het bedrag waarboven overheden een opdracht Europees moeten aanbesteden, is in Europese richtlijnen bepaald. Deze drempelbedragen worden elke 2 jaar vastgesteld. De hoogte van de drempelwaarde hangt af van het soort opdracht.
Er zijn 3 soorten opdrachten waarvoor de aanbestedingsprocedures worden toegepast:

Werken
Dit zijn bouwkundige of civieltechnische objecten, zoals gebouwen of tunnels.
Diensten
Bijvoorbeeld uitvoering van onderzoek, diensten van architecten of schoonmaakdiensten.
Leveringen
Hier gaat het om de aanschaf van producten, bijvoorbeeld computers of bureau-accessoires.

Het lijkt mij dus zeer onwaarschijnlijk dat KPN & Tele2 de enige aanbieders waren waardoor Tele2 helemaal niet in een bevoorrechte positie zou zijn gekomen omdat er nog meer aanbieders zijn dan alleen deze 2 en Tele2 hoe de beslissing ook gevallen was had moeten concureren met de andere partijen.

[afterburn]

Ik weet ook niet wie er op de aanbesteding geboden hebben, maar blijft onverlet dat de Staat teveel betaald heeft: door de intrekking is ook de lagere aanbieding voor het gebruikt van het netwerk van tafel gegaan en heeft de Staat daarvoor de normale prijs moeten betalen. Dit is voor elke aanbieder hetzelfde, aangezien ze allemaal netwerk capaciteit hadden moeten inkopen van KPN Wholesale.

[Rick6]

Tele2 had de tweede beste aanbieding gedaan. Dus toen KPN wegviel, was Tele2 de winnaar.

[ShadowBumble]

Persoonlijk zonder een mening te hebben over zowel KPN als Tele2 in deze zaak vind ik het een slechte zaak van de rechter om dit zo te oordelen, immers heeft de gerechtelijk macht zojuist de OPTA volledig buitenspel gezet en een precedent geschept.

Met andere woorden wat wil de OPTA nu nog gaan reguleren als ze daarvoor de macht niet meer hebben om dit te doen, dan kunnen ze net zo goed de OPTA opheffen, immers dit was namelijk de reden dat de OPTA was opgericht.

"Om consumenten te beschermen, controleert OPTA of marktpartijen de wet naleven. Bedrijven die zich er niet aan houden, kan OPTA aanpakken. Bijvoorbeeld door een sanctie op te leggen. Bovendien informeert ze consumenten rechtstreeks over hun rechten en plichten via ConsuWijzer"

Door het te defineren wat de OPTA wel of niet mag opleggen als sanctie, kunnen aanbestedingen en bedrijven ervoor kiezen bewust de sanctie van de OPTA te nemen al is het tegen de regelgeving in.

[nioz]

Aan de andere kant is het ook een vreemde zaak als de OPTA niet verantwoordelijk gehouden kan worden voor (of aangesproken kan worden op) de beslissingen die zij nemen. Er zijn soms tenslotte ook andere mogelijkheden. Daarnaast lijkt de rol van de OPTA in mijn ogen toch heel anders dan die van de rechter, aangezien de OPTA actief met controle bezig is.

[SirBlade]

Dit is juist een goede zaak. Rechters en aanklagers moet je van elkaar gescheiden houden, niet ze in organisatie stoppen. De OPTA is polite/OM voor de telecom wereld, prima. De OPTA als gespecialiseerde rechter, ook prima. Maar niet beide.

[Verwijderd]

Jammer, wat mij betreft zou valsspelen moeten betekenen: uitsluiting voor de komende 5 jaar.

[tweaker2010]

Dat KPN zich niet aan de regels heeft gehouden, betekent nog niet dat de OPTA zich niet aan de regels moet houden. Juist een toezichthouder als de OPTA moet zich aan de regels confirmeren.

[cHoc]

Vergeet ook niet, dat als KPN zich niet aan de regels houd, zou Tele2 dit dan wel doen?
Wie weet wat Tele2 wel niet gedaan heeft om het contract te krijgen.....

En Tele2 mag dan een kleine speler zijn in Nederland, Europees gezien is ze de meerdere van KPN.

@ Titan_Fox
Klopt, ik ben ook aan het speculeren, mijn reactie was ook om het wat meer in perspectief te leggen, want laten we wel zijn, het is niet zo dat alleen KPN over lijken gaat, terwijl Tele2 het braafste jongetje van de klas is.
Het ging om een contract waar veel geld maar ook veel prestige aan vast zit, elke speler die mee dingt naar dit contract zal er heel veel aan gelegen zijn om dit binnen te krijgen,
Dus als een partij ervoor kan zorgen dat het zijn concurrenten kan aftroeven, zal die dat zeker doen, en dan maakt het niet uit welke naam er aan het pand hangt.

[Reactie gewijzigd door cHoc op 31 juli 2024 11:28]

[Titan_Fox]

@cHoc : Het gaat echter niet om Tele2 maar om KPN. Je bent nu aan het speculeren over zaken die hier niets mee te maken hebben.

[Titan_Fox]

Als KPN zich aan de regels had gehouden had de OPTA helemaal niet hoeven ingrijpen, ongeacht of dit nou op correcte wijze is gebeurd of niet. Je moet nou niet de schuld van het hele verhaal bij de controlerende instantie gaan leggen.

KPN is en blijft de boosdoener in dit verhaal.

[2Dutch]

Helemaal mee eens.

Sorry hoor, maar als je zo te werk gaat als KPN heeft gedaan vind ik uitsluiting helemaal niet onterecht. De boel een beetje manipuleren maar toch gewoon mee kunnen doen gaat in tegen alle logica.

Wat een uitermate teleurstellende uitspraak...het moet zijn: you cheated? you're out. punt.

--

Het feit dat KPN deze stappen zet zegt wat mij betreft ook heel wat over het bedrijf zelf. Arrogant.

[Reactie gewijzigd door 2Dutch op 31 juli 2024 11:28]

[nioz]

Op zich is het best logisch.

Het college heeft een afweging gemaakt tussen het doel van de aanbestedingsprocedure (concurrentie) en de straf die KPN zou moeten krijgen. KPN heeft niet juist gehandeld en zou daar inderdaad voor gestraft moeten worden, dat kan echter op verschillende manieren, niet enkel door uitsluiting van de aanbesteding. In dit geval belemmert het uitsluiten van KPN de concurrentie waardoor zij oordelen dat een andere straf beter was geweest.

"Volgens het College van Beroep voor het bedrijfsleven had de OPTA wel maatregelen mogen nemen tegen KPN, maar het bedrijf dwingen zich helemaal terug te trekken uit de aanbesteding ging te ver."

"Door KPN helemaal uit te sluiten van de aanbesteding, werd de concurrentie juist belemmerd, aldus het College."

[freaq]

tsja op zich logisch, kpn zich laten terugtrekken betekent een concurrent minder,
een boete had dan meer op zijn plaats geweest, of bijv de betaling van het gewonnen contract terugvorderen kan ook.

ik snap inderdaad dat het raar klinkt maar ben het als ik even goed bekijk ben ik het toch echt wel eens met deze rechter. echter vind ik het wel een issue dat de toezichthouder nu dus verliest van de rechter, en KPN hier dus weer een schadevergoeding uit zou kunnen krijgen...

edit: Typo

[Reactie gewijzigd door freaq op 31 juli 2024 11:28]

[-Tom]

Een concurrent 'meer of minder' is in de gemiddelde markt geen probleem. In het provider-landschap zien we echter dat er maar een kleine, selecte groep aanbieders is welke elkaar op de voet volgen. Er is concurrentie, maar helemaal gezond is het niet. In een dergelijke oligopolie is toetreding tot de markt voor derden erg moeilijk. Opzich niet vreemd dat de OPTA er 'bovenop zit'.

Hoewel het oordeel van de rechter op het eerste oog vreemd over zou komen, is het juist erg begrijpelijk. Er zijn al weinig aanbieders, als je dan ook nog KPN gaat uitsluiten, dan wordt 'valsspelen' voor de overige partijen wel erg makkelijk gemaakt. In een andere situatie zou uitsluiting niet verkeerd zijn geweest, maar juist in deze situaties, waar er slechts enkele aanbieders zijn, moet je elke kans op concurrentie aangrijpen.

Het is sowieso moeilijk om grote bedrijven te 'straffen'. Uiteindelijk komt de rekening immers altijd bij de consument terecht.

[Titan_Fox]

@nioz : Ik vind de uitsluiting niet belemmerend. Zelfs al zou KPN enkel een boete hebben gekregen nadat het het overheidscontract had "gewonnen", dan nog zouden concurrenten beweren dat KPN zich vanwege de korting populair heeft gemaakt bij de overheid. Dit zou betekenen dat de schijn gewekt wordt dat KPN een voorkeursbehandeling kreeg en het bieden daarom niet eerlijk was verlopen.

KPN is verre uit de grootste aanbieder en kan daarom ook makkelijker met kortingen voor de dag komen, wat in mijn ogen juist misbruik van je marktpositie is en daarom belemmerend voor de concurrentie is. Zo krijgen kleinere aanbieders ook eens een kans om te groeien, waardoor de markt beter gebalanceerd is.

Regels gelden nu eenmaal voor iedereen. Door ze enkel op de vingers te tikken (met een boete) interesseert ze niets. Dat is net zo naïef als een klein kind op de vingers tikken als deze ongevraagd met de handen in de koektrommel heeft gezeten, om ze vervolgens alsnog een koekje te geven omdat ze je zo zielig aankijken.

[Verwijderd]

Even een kleine nuance, Tele2 is misschien een relatief kleine speler met een omzet van 5 miljard, maar KPN (14 miljard) dingt in dezelfde markt mee als Vodafone (54 miljard) en BT (23 miljard). Misschien is de aanwezigheid van deze concurrenten in NL niet enorm, de concurrentie is er niet minder door.

[pstalman]

Achteraf zou alleen de "interne korting" dus teruggedraaid moeten worden

[Titan_Fox]

@pstalman : Dan nog zal KPN zich kapot lachen. Zo'n miljardenbedrijf heeft altijd een flinke winstmarge ingecalculeerd. Zo'n boete betalen ze met twee vingers in de neus.

Je moet bedrijven (en particulieren) beboeten naar vermogen. Dat doen ze in delen van Scandinavië ook. Iemand met flink wat geld op de bank betaalt voor een eenvoudige verkeersovertreding vele malen meer dan iemand met een minimumloon. De overtreder moet het wel voelen, anders blijven ze bezig.

Daar KPN sowieso al vaak op het randje balanceert om concurrenten te dwarsbomen vind ik ook dat ze flink gestraft mogen worden. Uitsluiting is wel het minste; misschien dat ze zich volgende keer wél aan de regels houden.

[Teijgetje]

De boetes zijn daar inkomensafhankelijk, niet over hoeveel je op de bank hebt.

Er is nogal een verschil tussen 10% van je maandloon, zodat iedereen even lang moet werken voor een boete, óf 10% van wat je in 30 jaar op de bank gespaard hebt.

[CH4OS]

Jammer, wat mij betreft zou valsspelen moeten betekenen: uitsluiting voor de komende 5 jaar.

Wat weinig effect zou hebben, gezien het feit dat een aanbesteding een tijdsspanne heeft van maximaal 5 jaar.

[afterburn]

Dit kon nog wel eens leuke schadeclaims kunnen gaan opleveren. KPN opereert nog al eens op het randje van wat toegestaan is - en stapt er dus ook wel eens over heen, maar de OPTA lijkt af en toe wel eens op een missie die er puur uit bestaat om KPN dwars te zitten.

[Verwijderd]

de OPTA lijkt af en toe wel eens op een missie die er puur uit bestaat om KPN dwars te zitten.

Dat is ook niet zo gek, aangezien (een deel van) de taak van de OPTA is om de telecommarkt te reguleren door anti-competatief gedrag tegen te gaan. KPN heeft in bijna alle onderdelen van de telecommarkt een 'aanmerkelijke marktmacht', wat betekent dat ze zo'n groot deel van de markt in handen hebben, dat ze die kunnen verstoren. Het is de taak van de OPTA om dat soort verstoringen tegen te gaan. Hoewel er andere partijen zijn die in deelmarkten een (te) grote macht hebben, zijn er geen andere partijen in Nederland die in vrijwel alle deelmarkten van de telecommarkt een ongezond groot deel van de markt in handen hebben...

[Jeroen]

Ik had op zo'n moment de deadline voor het contract uitgesteld tot nader orde en met spoed een onderzoekje gestart, zodat het tenminste nog fatsoenlijk opgelost kon worden (eventueel achteraf met boetes). Tele2 had hier in dat uur om moeten gaan bellen met OPTA lijkt me.

[Verwijderd]

Dat is ook precies wat er gebeurd is: vrijwel direct na de geplande gunning is er uitstel gedaan om dit uit te zoeken. Uiteindelijk is er wel een gunning gedaan en die is nog een keer veranderd.

Vergeet ook niet dat uitstel van gunning gunstig is voor KPN: zij waren de winnaar van de meeste kavels uit OT2006, dus hoe langer het duurde voordat OT2010 gegund werd, hoe langer zij die contracten vast kon houden.

[Rick6]

Volgens mij had OT2010 het beste helemaal buiten de discussie moeten blijven. Als Tele2 door KPN benadeeld is, dan kunnen ze naar de rechter om een schadevergoeding te krijgen. Daarmee had het contract met KPN gesloten kunnen worden en had Tele2 'gratis' haar gederfde winst kunnen ophalen bij de rechter.
Nu is OT2010 deel van het conflict geworden en heeft het tijden geduurd voor ze konden gunnen.

[lexvanas]

Moet de OPTA deze keer dan de boete gaan betalen in plaats van innen?

Waarschijnlijk zal je daar nooit wat van horen, terwijl ze aan de lopende band zaken indienen tegen bedrijven als (en inderdaad, waaronder) KPN!

Die schadevergoeding die de overheid eist van KPN, zou dan mooi vanuit OPTA mogen komen, van mijn part.
Maar helaas heeft de gewone mens het uiteindelijk toch niet voor het zeggen in Nederland.

[ArawnofAnnwn]

Persoonlijk vind ik dat KPN juist een extra boete zou moeten krijgen. Ze hebben namelijk vals gespeeld bij het indienen van een aanbesteding. Dat ze daardoor buitenspel gezet zijn vind ik volkomen terecht. Zoals eerder is aangegeven zouden ze direct voor een langere tijd buitenspel gezet moeten worden. Dat zou terecht zijn in mijn ogen. Dat ze aan de lopende band zaken indienen tegen bedrijven als KPN is hun werk. Daar zijn ze nou eenmaal voor, ze bestraffen bedrijven die dit soort gedrag vertonen om consumenten te beschermen. De manier waarop KPN dit soort zaken afhandelt is in mijn ogen zeer kinderachtig. Als ze dit doen, laat dit dan op tijd weten, dan kunnen andere bedrijven hier rekening mee houden en bezwaar indienen. Als ze dit niet doen, zijn ze een spelletje aan het spelen dat ze nu hebben verloren. Ik hoop dat de KPN de boete aan de OPTA overmaakt.

[Reactie gewijzigd door ArawnofAnnwn op 31 juli 2024 11:28]

[GB2]

Begint echt een soap te worden dit, snap ook niet dat dit -een zaak uit 2010- zo lang moet duren, ja er moet voor een uitspraak transparantie en goed weloverwogen uitspraak komen maar nu kan je je klok er op gelijk zetten dat KPN alsnog een schade vergoeding wil zien omdat deze niet mee heeft mogen doen met de aanbesteding.

[Mandrake466]

Je mag dus wel valsspelen zonder er zwaar gestraft voor te worden?
Er zijn toch meerdere telco's dus waarom werkt het uitsluiten van KPN 'concurrentiebelemmerend'? belachelijk.

[BlackMage]

Het werkt juist concurrentiebelemmerend als bedrijven weg komen met vals spelen. Die regeltjes zijn er juist voor om de concurrentie eerlijk te maken en het niet naleven daarvan moet voldoende zijn om uitgesloten te worden voor die ronde, ook al zorgt die straf voor het tegengestelde als waar de regels voor zijn. Anders moedig je die bedrijven alleen maar aan. "Speel maar vals, als ze er achter komen is er toch niets aan de hand, dus nooit geschoten is altijd mis!"

[i_like_scotland]

Eigen schuld dikke bult voor KPN. Dit soort streken is alleen dit keer wel heel hard afgestraft.
Ze hadden beter de hele aanbesteding overnieuw kunnen doen incl. KPN.