Eerste Kamer: privacy is van groot belang

De Eerste Kamer heeft een motie aangenomen die een stellingname voor privacy inhoudt. Nieuwe maatregelen die de privacy aantasten, moeten van de Senaat worden getoetst aan een vijftal criteria, zoals noodzaak en proportionaliteit.

De privacymotie, die oorspronkelijk door het CDA werd ingediend, geeft aan dat de Eerste Kamer de 'bescherming van de persoonlijke levenssfeer' van 'groot belang' vindt.

De motie werd op de laatste vergaderdag van de huidige Eerste Kamer aangenomen. Bij de eerstvolgende vergadering, op 7 juni, treedt de nieuwe Senaat aan, die maandag is gekozen. Een meerderheid van 61 Kamerleden stemde voor de motie; alleen de VVD stemde tegen.

Van de Senaat moet de regering nieuwe maatregelen die de privacy aantasten, toetsen aan een vijftal criteria. Zo moet er rekening worden gehouden met de noodzaak, effectiviteit en hanteerbaarheid van een maatregel en moet deze niet meer inbreuk op de privacy maken dan strikt noodzakelijk. Bovendien moeten de risico's van maatregelen worden onderzocht, moet er onafhankelijk toezicht zijn op de uitvoering ervan en moet een maatregel na een bepaalde tijd worden ingetrokken of geëvalueerd.

Dat de motie werd aangenomen, was verwacht. Naast CDA-initiatiefnemer Hans Franken hadden senatoren van SGP, SP, D66, GroenLinks en PvdA de motie mede ondertekend. Volgens de digitale-burgerrechtenbeweging Bits of Freedom had de motie 'nog steviger gekund', maar is het een 'ijzersterke eerste zet'. De motie is niet bindend: de regering kan deze naast zich neerleggen. Daarmee zou de regering echter wel kwaad bloed zetten in de Eerste Kamer.

Reacties (56)

[Maj-Maj]

Deze motie voegt eigenlijk niet zoveel waarde toe als je zou denken in het huidige systeem. De vrijheid van meningsuiting (art. 10 EVRM) kan bijvoorbeeld volgens het EHRM (zie het arrest Sunday Times) alleen worden beperkt indien er sprake is van:

1. Een beperking die 'bij wet' mogelijk is (dat wil zeggen: een wet in formele zin, dus wetten samengesteld door de regering en Staten-Generaal samen);
2. Een 'pressing social need' (is de beperking noodzakelijk in een democratische samenleving?);
3. Proportionaliteit (de beperking moet in de juiste verhouding zijn tot het te dienen belang, of zoals hierboven al werd gezegd: de beperking moet niet meer inbreuk op de privacy maken dan strikt noodzakelijk);
4. Subsidiariteit (is er misschien een andere manier mogelijk om 'het probleem' op te lossen).

Omdat ook art. 8 EVRM (recht op privacy) een dergelijke beperkingssystematiek kent in lid 2, is het ook op dit artikel toepasbaar.

En ja, arresten van het EHRM werken zo goed als rechtstreeks door in de Nederlandse wetgeving, ook al is Nederland zelf niet partij geweest bij deze zaak.

[Reactie gewijzigd door Maj-Maj op 22 juli 2024 20:55]

[Verwijderd]

Deze motie heeft niet alleen betrekking op de vrijheid van meningsuiting. Het gaat vooral om nieuwe wetten die worden getoetst op bepaalde criteria.
Verder zijn er toch wel aanvullingen die mij van toegevoegde waarde lijken. Effectiviteit bijvoorbeeld. Hoe effectief is het nou om alle nummerborden te scannen en op te slaan? Hoeveel criminelen worden er nu mee opgepakt? Zo ook het opslaan van vingerafdrukken in je paspoort?
Daarnaast wordt ook gesproken in het bronartikel van onafhankelijke instanties die control kunnen uitoefenen:

De mogelijkheid van een effectief toezicht en controle op de uitvoering van de
maatregel, te realiseren door onder meer audits door de onafhankelijke
toezichthouder

Onlangs hebben de het CBP volgens mij al wat mee macht gekregen, maar nu kan het zo zijn dat in een nieuwe wet wordt vastgelegd dat er controle moet komen van bijvoorbeeld het CBP.
Ook criterium 5 is erg belangrijk:

Beperking van de geldigheidsduur door een horizonbepaling of in ieder geval een
evaluatiebepaling

Dat wil zeggen dat er een houdbaarheidsdatum op een wet komt, of dat wordt gekeken na een bepaalde tijd of deze wet nog wel nut heeft.

Al met al ben ik persoonlijk erg blij dat deze motie is ingediend en dat de Eerste Kamer een belangrijke rol gaat vervullen als "waakhond" die ervoor zorgt dat onze privacy niet nog verder onnodig geschonden wordt.

[Maj-Maj]

Ik ben het wel met je eens hoor. Ik wilde alleen duidelijk maken dat de motie niet zo gek veel toevoegt als je zou denken, niet dat het helemaal niets nieuws oplevert, want controle op effectiviteit, etc. heeft wel degelijk toevoegende waarde!

Criterium 5 is wat mij betreft gewoon en uitloper van proportionaliteit. Een langere geldigheidsduur dan strikt noodzakelijk is in strijd met de proportionaliteit.

Overigens staat Europese wetgeving boven nationale wetgeving, dus als een nationale wet in strijd is met het EVRM, wordt de nationale wetgeving buiten toepassing gelaten. Toetsing op de criteria die ik noemde wordt dus (als het goed is) al gedaan, anders heeft nationale wetgeving geen zin

[Reactie gewijzigd door Maj-Maj op 22 juli 2024 20:55]

[psyBSD]

Dit zou in theorie weinig moeten toevoegen. Maar het is wel een verfijning van de EVRM toegespitst op privacy.

Deze motie maakt de criteria die de eerste kamer hanteert meer concreet, waardoor de Eerste Kamer een extra handvat heeft om het afkeuren van privacybeperkende wetgeving te motiveren.

Dit is m.i. wel degelijk van belang, het voorkomt dat men in algemene termen moet blijven om een afkeuring te motiveren. Waardoor de tweede-kamer minder mogelijkheden heeft om een slechte wet in tweede instantie nagenoeg onveranderd toch goedgekeurd te krijgen.

[Kapiteiniglo]

Wonderbaarlijk dat de VVD als enige tegen gestemd heeft..

[Rembert]

Wonderlijker is dat een liberale partij niet beseft dat liberalisme niet kan bestaan zonder privacy en dat elke aantasting van de privacy een aantasting van het liberalisme en de vrijheid betreft. Ben benieuwd hoe de VVD de 2e V in hun naam uitleggen in perspectief tot het stemmen tegen deze, niet eens bindende, motie.
Aan andere kant niet zo verwonderlijk: de VVD was ook heel snel met het doorsluizen van privacy gegevens naar de VS etc. Anyway, misschien is dit al genoeg voor een nominatie voor de Big Brother Award 2011?

[Lord Daemon]

Ik denk dat we gewoon moeten stoppen met de VVD een liberale partij noemen. De VVD is niet meer de partij van Joris Voorhoeve en Hans Dijkstal; het is de partij van Fred Teeven, zeg maar. Het is een partij waarvan de politiek leider (Mark Rutte) kan zeggen dat hij "verwantschap" voelt met de SGP -- de minst liberale partij in ons politieke bestel.

Terugdringen van het begrotingstekort, instandhouding van de hypotheekrenteaftrek, en law & order: dat zijn nu de peilers van de VVD-politiek. Liberale punten boeien ze niet meer, of zijn ze gemakkelijk bereid in te ruilen: privacy is een voorbeeld van het eerste, euthanasie en het verbod op godslastering voorbeelden van het tweede. Je kan daar blij mee zijn of niet, natuurlijk. Liberalen zullen er niet blij mee zijn -- en zullen moeten uitwijken naar D66 of zelfs GroenLinks --, terwijl degenen die VVD stemden uit puur rechts-economische of rechts-populistische redenen, het zullen toejuichen. Heel stereotype gezegd (dus neem dit niet te serieus, maar het kan als illustratie misschien nuttig zijn): de NRC-VVDers zijn niet blij, maar de Financieel-Dagblad-VVDers en de Telegraaf-VVDers wel.

[BadRespawn]

Wonderlijker is dat een liberale partij niet beseft dat liberalisme niet kan bestaan zonder privacy ...

Ook wonderlijk is dat zo veel mensen denken dat de VVD liberaal is in meer dan alleen hun slogans.
De VVD is vooral voor vrijheid voor grote bedrijven, want die zijn zo belangrijk voor de economie. De belangen van burgers en grote bedrijven liggen vaak niet op één lijn, zie bvb de draconische maatregelen tbv de content-industrie mbt kleinschalig downloaden.

[wildhagen]

Niet zo heel raar, uit initatieven als de Privacy Barometer en de Digitale Vrijheidswijzer komt naar voren dat de VVD erg vaak vóór voorstellen stemt die de privacy danwel (digitale) vrijheden inperken.

[BartS12]

Het roept bij mij vooral de vraag op - waarom zijn ze tegen? Wie kan er nu tegen het statement zijn dat "bescherming van de persoonlijke levenssfeer van groot belang is"?

Vinden ze dat soms 'geen groot belang'? "Ja, ach meneertje, persoonlijke levenssfeer. Nou even niet zo moeilijk doen, wij bepalen wel even voor u dat u zonder kunt" ?

[FreezeXJ]

Omdat men vindt dat alles transparant moet zijn, vooral burgers. Die willen namelijk veiligheid, en dat heb je alleen als van iedereen precies bekend is wat hij/zij doet. Daarnaast zijn regels lastig, voor het invoeren van iets geks als rekeningrijden is het veel handiger als je gewoon alle data kunt opslaan, zonder je druk te hoeven maken over privacy of beveiliging. Kost alleen maar tijd en geld, en bovendien, je vertrouwt de overheid toch? Daarnaast heb je als het goed is niks te verbergen, want anders ben je fout.

(zoek alle drogredenen in bovenstaande stukje, maar 't bekt wel lekker, dat moet ik toegeven)

[mystic101]

Het roept bij mij vooral de vraag op - waarom zijn ze tegen? Wie kan er nu tegen het statement zijn dat "bescherming van de persoonlijke levenssfeer van groot belang is"?
...

Een reden van de VVD om tegen te zijn zou kunnen zijn dat het met minder privacybescherming makkelijker is om commerciele belangen te beschermen.

[Verwijderd]

Misschien dat de VVD het gewoon een nutteloze motie vind?

Het schopt vooral open deuren in... Bij de enige concrete voorstellen die er in staan, moet je je zeer afvragen waarom dat dan alleen bij privacy gevallen moet gelden.

Is het niet altijd wenselijk dat na een tijdje een wet op zijn doelmatigheid wordt geevalueerd? Geen reden dit specifiek alleen voor privacy gevallen te doen.
En per definitie bij voorbaat voor alles een onafhankelijke toetsingscommissie in te gaan stellen, slaat ook nergens op.

[Ruud v A]

Eindelijk weer eens wat goed nieuws over de privacy tegenwoordig. Werkt deze motie ook met terugwerkende kracht op bestaande regelingen?

[wildhagen]

Lijkt me niet. Toen waren die criteria nog niet bekend, en kon men zich er dus ook niet aan houden. Bovendien kan je al goedgekeurde besluiten niet zomaar terugdraaien lijkt me?

Wel een beetje typisch dat het CDA hiermee komt. Kennelijk wijken ze in de Senaat af van de Tweede Kamer, want daar is het CDA nu juist de partij die het vaakt voorstemt voor maatregelen die de privacy schenden (bron).

[tweaker2010]

Wel een beetje typisch dat het CDA hiermee komt. Kennelijk wijken ze in de Senaat af van de Tweede Kamer, want daar is het CDA nu juist de partij die het vaakt voorstemt voor maatregelen die de privacy schenden (bron).

Je bron linkt naar een artikel uit 2010 wat gebaseerd is op standpunten van voor de verkiezingen in 2010. Hun standpunten zijn in de 1e en 2e kamer uiteraard hetzelfde.

Overigens vraag ik me af hoe ze de "De noodzaak, effectiviteit en hanteerbaarheid van de maatregel" vooraf kunnen vaststellen...

[Reactie gewijzigd door tweaker2010 op 22 juli 2024 20:55]

[Verwijderd]

Partij standpunten wel ja, maar senatoren willen nog wel eens anders naar de zaken kijken.

De politieke gevolgen van plannen die in de eerste kamer worden afgeschoten zijn meestal wat beperkter om een of andere wazige reden.

[tuXzero]

Partij standpunten wel ja, maar senatoren willen nog wel eens anders naar de zaken kijken.

En dat is precies de rede dat er een eerste kamer is. Als deze kamers altijd op één lijn zitten kun je net zo goed er eentje afschaffen lijkt mij.

[doeternietoe]

Deze motie is een "verzoek" aan de regering en komt er in de praktijk op neer dat de regering op de hoogte wordt gesteld van de criteria waaraan de 1e kamer in de toekomst wetsvoorstellen zal gaan toetsen. De regering zal hier bij nieuwe wetsvoorstellen rekening mee houden. Het is denkbaar dat de regering bij nieuwe voorstellen die privacy kunnen benadelen al in de memorie van toelichting (een soort uitleg bij ieder wetsvoorstel) ingaat op de 5 criteria die hier worden genoemd.

De memorie heeft, voor alle duidelijkheid, geen enkel effect op de bestaande situatie. Voorstellen in het verleden worden niet veranderd. Het is enkel een politiek signaal van de Senaat aan de regering.

[Reactie gewijzigd door doeternietoe op 22 juli 2024 20:55]

[Kevinp]

Net zo ongelooflijk als dat deze motie van het CDA afkomt.

Blijkbaar zijn die mensen slimmer dan degene die wij zien besturen voor het CDA.

[dikkechill]

De motie is een initiatief van Hans Franken, een van de weinigen binnen het CDA die zich inzet voor privacy. Hij was bijvoorbeeld eerder al erg kritisch t.o.v. de datarentie wetgeving.
Hij is hoogleraar informatierecht aan de Universiteit Leiden, dat verklaart e.a. misschien

[TJVB]

Er staat bij nieuwe maatregelen die de privacy aantasten dus dat zal niet voor bestaande regelingen zijn.
Het zou knap zijn als dat kon, de projecten voor aanvang controleren met de criteria terwijl de projecten al begonnen zijn. Tijdreizen lijkt me nog steeds niet mogelijk.

Maar dit is volgens mij een goede maatregel

[Het.Draakje]

Volgens mij is het redelijk gebruikelijk dat een eventuele implementatie (of bestaand project) aangepast wordt als de eisen veranderen.

[Ruud v A]

Ik doelde eigenlijk op het evalueren van bestaande maatregelen. Natuurlijk konden ze nog geen rekening houden met deze motie voordat hij er was.

[H0lyGra1l]

Dus ik moet volgende week nog steeds mijn vingerafdruk geven bij het verlengen van mijn ID? Dat zou toch ook opnieuw moeten worden getoetst lijkt mij..

[Yokozuna]

Kijk, dit is de eerste kamer zoals deze hoort. Het toetsen van wetten puur op de inhoud. Pluim!

Wat ik enkele voorgaande nieuwsposts al zei, we moeten stoppen met denken in termen van "Als ik toch niets te verbergen heb, wat is dan het probleem?" maar in termen van "Is de vrijheidsbeperkende maatregel (waaronder privacy schending) noodzakelijk en effectief?". Je moet uitgaan van vrijheid, net zoals onze wetten dat doen. Je bent vrij in je handelen, tenzij er een verbod geldt. Die verboden moeten noodzakelijk en effectief zijn, anders krijgen we een politie staat waar niemand op zit te wachten.

[Reactie gewijzigd door Yokozuna op 22 juli 2024 20:55]

[mashell]

dit is de eerste kamer zoals deze hoort. Het toetsen van wetten puur op de inhoud

Hier snap ik je niet. De eerste kamer loopt dus in plaats van wetten te toetsen nu op het laatste nippertje (niet chique) moties te verzinnen om proberen de regering tot een bepaald beleid te dwingen. Hier verpolitikaliseert de eerste kamer (de nieuwe 1e kamer zal dit alleen maar erger maken) en maken ze zichzelf steeds meer tot een 2e tweede kamer en daarmee steeds minder zinvol. De eerste kamer moet toetsen, daar mogen ze moties voor gebruiken maar ze moeten zich niet met de regering en 2e kamer dingen gaan bemoeien.

[Lord Daemon]

Dit lijkt me niet helemaal een terechte kritiek. Het is ten eerste niet "niet chique": dat zou je misschien kunnen zeggen als deze motie er nog snel even doorheen werd gesluisd met een meerderheid die in de nieuwe samenstelling niet meer aanwezig zal zijn, maar dat is duidelijk niet het geval. In de nieuwe samenstellingen hebben deze partijen (allemaal behalve VVD en vermoedelijk PVV) nog steeds een zeer ruime meerderheid.

Daarnaast is het natuurlijk heel handig als de Eerste Kamer alvast aangeeft op wat voor gronden zij toekomstige wetten gaan toetsen. Dat voorkomt een langdurig en duur proces waarbij de regering voorgestelde wetten steeds moet aanpassen nadat de Eerste Kamer ze heeft weggestemd. Let ook op dat het hier puur gaat om criteria waaraan nieuwe wetten volgens de EK moeten voldoen: ze hebben niet zelf een wetsvoorstel ingediend. Dat zou inderdaad vreemd zijn, want dat is de taak van de Tweede Kamer; maar dat is dus niet wat hier aan de hand is.

Of deze motie teveel gepolitiseerd is, kan je je afvragen. Het gaat om toetsingscriteria voor mogelijke nieuwe wetten, criteria die eerder zijn bedoeld om zorgvuldige afwegingen te maken dan om een bepaalde politieke agenda uit te voeren. Het simpele feit dat vrijwel alle partijen het ermee eens zijn laat eigenlijk al zien dat dit niet een polariserend voorstel is.

[BadRespawn]

De eerste kamer loopt dus in plaats van wetten te toetsen nu op het laatste nippertje (niet chique) moties te verzinnen om proberen de regering tot een bepaald beleid te dwingen.

Een beleid dat al decennia lang de norm is, ook al was het niet zo formeel vastgelegd. Maar aangezien een aantal partijen in de 2e kamer sinds enige tijd aan die normen tornen (inclusief partijen die de mond vol hebben over "normen en waarden"), voelt de 1e kamer zich genoodzaakt om die normen wel vast te leggen.

[-Tom]

Niet chique? De motie geeft enkel aan dat de Senaat weldegelijk de privacy van burgers serieus neemt. Er is een vijftal criteria opgesteld waaraan wetgeving getoetst gaat worden. Echter is toetsen ook een subjectieve aangelegenheid. Wat het wél doet is de leden van de senaat nog een keer aan het denken zetten. Is deze wetgeving weldegelijk nodig gelet op de inperking van de privacy?

De huidige kamer is zeer verantwoordelijk omgegaan met de privacy van de burger. Denk nog even aan het blokkeren van het Elektronisch Patientendossier. Wat ze met deze motie trachten te bewerkstelligen is dat de volgende senaat deze trend zal doorzetten. En m.i. is deze motie daar erg geschikt voor. Het geeft de leden een reden om nog een keer over de kwestie te denken. Wat is daar precies niet chique aan?

[Jesh]

De vraag is echter of er inderdaad niemand op zit te wachten. Wij misschien niet, maar een "politiestaat" is voor sommige politici een natte droom "om je vingers bij af te likken" om maar even met de woorden van Rutte te spreken.

[BtM909]

Ik snap idd niet waarom de VVD tegen heeft gestemd. Ik ben dan ook zeer benieuwd wat hun beweegredenen zijn geweest, met name omdat ze ook dit roepen

De VVD heeft een apart stukje over privacy opgenomen en dat is winst. Ze vinden de "bescherming van de persoonlijke levenssfeer van burgers van groot belang". Ook constateert de VVD dat we bij de opslag van gegevens "maar moeten uitgaan van de goede bedoelingen van de overheid, zonder dat voldoende garanties en waarborgen tegen misbruik worden geboden". Daarom is de VVD voor 'privacy by design', wat betekent dat er vooraf bij een project of maatregel goed nagedacht moet worden hoe er met de privacy wordt omgegaan. De VVD wil dat de overheid de "burgers beschermt tegen willekeur" van oa. dezelfde overheid. Hoe ze dat vorm denken te geven is onduidelijk. Eerder bleek dat de VVD niet voor een robuuster toezicht op het gebied van privacy is.

[RielN]

VVD stelt veiligheid boven privacy. Of eigenlijk, ze schromen niet om privacybeperkende maatregelen in te voeren ten behoeve van veiligheid. Dat is een standpunt ... waar ik dan weer niet achter sta. Maargoed.

[Verwijderd]

VVD is een partij waarbij privacy per definitie het onderspit delft tegenover veiligheid, of liever gezegt schijn-veiligheid. Wat veiligheid bestaat natuurlijk alleen in relatieve zin. Je bent hier veiliger dan in een zweefvliegtuig boven de gazastrook maar ook hier kan en ga je dood als iemand je om wil hebben.

[cyberstalker]

Jammer dat de motie niet bindend is. Ik zie het zonder meer gebeuren dat de regering toch weer nutteloze, prijzige en privacy-schendende regels gaat doordrukken.

[Sir Isaac]

Zo veel speelruimte heeft de regering niet in de Eerste Kamer. Als ze slim is houdt ze rekening met wat de Senaat vindt.

[Verwijderd]

Typerend dat de VVD dan weer tegen stemt. Als je wat ophebt met je privacy weet je in elk geval welke partij je niet je stem moet geven.
Zal me benieuwen of dat deel van NL wat ze naar een overwinning heeft gestemt er van op de hoogte is.

[mrlammers]

Wat ik niet begrijp is dat we gewoon al wetgeving hebben die onze privacy zou moeten beschermen, maar dat er partijen zijn die denken dat die niet opgaan voor het internet.
Natuurlijk gaat de huidige wetgeving ook op voor het internet. Vrijheid van meningsuiting, godsdienst, persvrijheid, etc. etc. houden niet opeens op als het medium van papier naar eenen en nullen verandert.
Dat het internet een stuk minder makkelijk te handhaven valt, is een ander verhaal.
Dat het internet over grenzen heengaat, doet niets af aan lokale/nationale wetgeving.
Privacy blijft gewoon privacy. Dat is niet zomaar een 'groot belang', dat is een grondrecht. Daarnaast hebben we allerlei andere wetgeving die onze privacy zou moeten waarborgen. Gaan we dat nou opeens in twijfel trekken?

Hoezo 'groot belang'? Het is een recht dat onze overheden zouden moeten beschermen!
Zie ook: http://www.rijksoverheid....ndwet-en-statuut/grondwet

[DigitalExorcist]

Privacy is van groot belang. Daarom hebben we natuurlijk ook het grootste aantal telefoontaps van de wereld zo'n beetje.

[mrlammers]

Een telefoontap is in het kader van de privacywetgeving geen onrechtmatige daad als deze is toegewezen door een rechter. Deze rechter zal moeten toetsen of er grond is voor een telefoontap, net als bij een huiszoeking.
Iemand heeft zich al bijzonder verdacht moeten maken voordat een rechter besluit tot een telefoontap. En waar rook is, is meestal ook vuur. Rechters weten dat.

[hexta]

Enig hoeveel procent van de bevolking een tap op zijn telefoon heeft?
Misschien handig om ier eens een beetje onderzoek naar te doen, al wil je het misschien liever niet weten.

[mrlammers]

ca. 2100 taps per dag verdeeld over ca. 25.000 aansluitingen, waarvan 90% mobiel.
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-64855.pdf

Dat lijkt veel, maar een rechter kan natuurlijk een tap toestaan gedurende een periode van een half jaar op 1 nummer. Als er dan iedere dag 1 gesprek afgetapt wordt, heb je al 182 afgetapte gesprekken te pakken.
In veel gevallen zullen taps specifiek gedaan worden; als persoon A met z'n moeder belt, dat zit gesprek waarschijnlijk niet afgetapt worden. Als verdachte A met verdachte B belt, dan waarschijnlijk wel.

Je mag er vanuit gaan dat een rechter een gegronde reden heeft om een tap toe te staan.

[Ryuukami]

Ik vind het wel grappig hoe bezorgd de regering is om mijn privacy is zolang als het om bedrijven gaat. Als het om terrorisme kinderporno downloaden en surfgedrag gaat willen ze zelfs mijn wachtwoorden hebben alles inkijken en ook nog eens een jaar opslaan.
Wat mijn privacy betreft ben ik banger voor mijn regering dan voor Google en KPN

[evjatar]

Dit zeggen ze nu wel, maar op het moment dat je verdacht wordt van iets zonder beschuldiging zullen ze al je gegevens nog steeds inkijken.

Hetzelfde wat met de ov-chipkaart gebeurd. Het schijnt dat alle gegevens wat betreft inchecken,uitchecken en reisgedrag worden bijgehouden, maar dat de namen hierbij niet zichtbaar zijn, en "doorgestreept" zijn.
Maar zodra ze hier ook maar enigzins profijt van hebben zullen ze daar wel gebruik van gaan maken.
De ov chipkaart is gewoon een middel om een grote groep mensen te kunnen "tracken" binnen nederland. Onder het mom van "reisinformatie en reisgedrag".

Ik vind dat nederland steeds minder goed omgaat met privacy.