Hof EU: ook met de hand overnemen uit beschermde database verboden

Het Europese Hof van Justitie heeft bepaald dat het massaal kopiëren van gegevens uit een database in strijd met de EU-databankenrichtlijn is, ook als dat niet automatisch, maar handmatig wordt gedaan.

Het Hof deed zijn uitspraak naar aanleiding van een klacht die de universiteit van Freiburg had ingediend tegen de uitgever Direct Media. De universiteit had via internet een databank toegankelijk gemaakt onder de titel: 'De 1100 belangrijkste gedichten uit de Duitse literatuur tussen 1730 en 1900'. Direct Media had deze lijst gebruikt als basis voor het maken van een commerciële cd-rom met de titel: '1000 gedichten die iedereen moet hebben'.

De uitgever had de lijst van de universiteit niet zonder meer overgenomen, maar had per gedicht bekeken of het al of niet zou worden opgenomen. Ook werden er aan de cd-rom enkele gedichten toegevoegd die niet op de lijst van de universiteit stonden. Desondanks beschouwde de universiteit het uitbrengen de cd-rom als een schending van het databankenrecht en klaagde Direct Media aan. De Duitse rechter legde aan het Europese Hof de vraag voor hoe de EU-databankenrichtlijn in dit geval moest worden uitgelegd.

Volgens het Hof is de overname van een substantieel deel van een databank verboden, ongeacht de middelen die hiervoor worden gebruikt. Ook het feit dat Direct Media de lijst van de universiteit niet klakkeloos overnam maar per gedicht beoordeelde of het op de cd zou komen, was niet van belang. Volgens het Hof hoefde alleen naar het resultaat te worden gekeken, en dat was dat het bedrijf de databank van de universiteit grotendeels op de cd had overgenomen. Het eindoordeel van het Hof was dan ook dat Direct Media met zijn cd-rom inderdaad een inbreuk had gemaakt op de rechten van de universiteit.

Reacties (47)

[FJMT]

De Databankenwet zit helemaal niet zo gek in elkaar. Bedenk allereerst dat die wet betrekking heeft op gestructureerde gegevensverzamelingen, zoals een databank. Dat staat dus los van een eventueel auteursrecht op de onderdelen van die verzameling. De bedoeling is dus om de maker van een databank te beschermen tegen lieden die (zonder enige inspanning) ook een graantje willen meepikken.

Net als bij ieder ander recht bestaat ook hier natuurlijk een risico op misbruik van het recht. Daarom worden geen triviale dataverzamelingen beschermd. Er moet een substantiele investering zijn gedaan in het maken of beheren van de databank. Bovendien moet die investering ook direct zijn gericht op de databank, maw de data mogen geen toevallig "bijproduct" zijn. Bovendien kan de Databankenwet net als de Auteurswet alleen worden ingeroepen tegen ontleners. Ontlening zal vrij snel worden aangenomen als er sprake is van een één op één kopie, maar niet indien het een database die gemakkelijk separaat kan worden verkregen door dezelfde set (technische) criteria aan te leggen. In deze uitspraak lijkt het er inderdaad op dat Direct Media een substantieel deel van de bestaande databank heeft overgenomen. Dat is misbruik maken van het voorwerk van de universiteit. Zo te zien dus een begrijpelijke uitspraak.

[jhellingman]

Die databanken wet heeft ook een doel: ervoor zorgen dat er meer databanken voor het publiek beschikbaar komen, zodat de samenleving als geheel daarvan kan bevorderen. (Het zelfde principe als ten grondslag licht aan het auteursrecht) Het is duidelijk dus niet de bedoeling allerlei monopolies in het leven te roepen, en zelfs niet om inkomsten voor auteurs of vergaarders zeker te stellen.

Als nu blijkt dat de databanken richtlijn niet aan zijn doel voldoet, en sterker nog, leidt tot een slechtere markt voor databases dan er zou zijn geweest zonder (en dat toont het rapport hierboven geciteerd aan) dan is er maar een antwoord: deze uiterst schadelijke wetgeving moeten we schrappen.

Gelukkig hebben we voor databanken duidelijk empirisch bewijs vanwege de verschillen in wetgeving tussen de VS en de EU, maar iets dergelijks geld volgens mij ook in sterke mate voor het overdadige auteursrecht van tegenwoordig. Op economische gronden is een termijn van 20 jaar na publicatie het maximum dat je kunt rechtvaardigen.

[FJMT]

Freemove, je bent ernstig de weg kwijt !

Gelukkig gaat de Nederlandse wet uit het beginsel van maximale vrijheid voor het individu, zolang daarmee tenminste niet de rechten van anderen worden geschonden. Daarom staat het een iedere rechthebbende op een boek of een databank ook vrij om zijn werk gratis via het internet ter beschikking te stellen. Maar dat hoeft toch niet te automatisch te betekenen dat je gratis gebruik voor eigen commerciele doeleinden van dit soort freeriders dan ook moet tolereren?

Dit is enigszins vergelijkbaar met open source software. Die wordt over het algemeen gratis, maar onder voorwaarden, aan de community ter beschikking gesteld. Maar het auteursrecht daarop blijft gewoon in stand. Sterker nog, het auteursrecht is HET instrument om naleving van de GPL en soortgelijke voorwaarden af te dwingen.

Het is dus NIET beter om de database te beveiligen ipv misbruik achteraf aan te pakken dmv de databankenwet of auteurswet.

[jhellingman]

Het beginsel wat jij noemt gaat wel op bij het auteursrecht en databankenrecht: onafhankelijke productie is volledige vrijwaring van inbreuk, echter niet bij het patentrecht, dat om die reden dus nog slechter is.

Het zou stukken beter zijn als van staatswege ingestelde monopolie-rechten (als het auteursrecht, databankenrecht, patentrecht) alleen dan worden ingesteld als er duidelijk wetenschappelijk onderbouwd bewijs is dat ze leiden tot een groter welzijn voor de samenleving. De huidige wetgeving schiet hierin enorm door, en is economisch schadelijk. Gezien de mate waarin dergelijke rechten de huidige maatschappij verzieken is moeilijk te bepalen hoe groot de schade is, maar zij is waarschijnlijk vergelijkbaar met de stagnatie die in veel landen is ontstaan door allerlei importbeperkingen.

Ik weet dat de auteur van de GPL graag alle auteursrechten will schrappen, zelfs al gaat het ten koste van de hefboomwerking die de GPL nu heeft op de toegang tot de source code.

[Verwijderd]

Het punt dat ik in m'n reactie maak is dat juridische maatregelen a-posteri, dus reactief en achteraf genomen worden nadat het kwaad is geschied. Als je een database beveiligd dan kun je ook a-priori dus pro-actief en vooraf maatregelen nemen. Als FJMT m'n reactie goed leest staat dat er gewoon. Er staat dus in m'n reactie bijvoorbeeld NIET dat beveiligingsmaatregelen VOORAF juridische stappen ACHTERAF uitsluiten. Het kwalificeren van anderen met "ernstig de weg kwijt zijn" mag natuurlijk. Echter dan moet de reactie wel eerst goed gelezen en vooral begrepen worden. En dat betwijfel ik gezien de reactie van FJMT.

[Verwijderd]

Voor geïnteresseerden met een acceptabele Duitse woordenschat:
De uitspraak

[!null]

Ik snap dit echt niet. Ok het is wel een goedkope truc van dat Direct Media om zo even een CD-tje samen te stellen, maar ik zie niet in hoe dit illegaal kan zijn.
Ten eerste lijkt die database helemaal niet beschermd, hij is gewoon online toegankelijk gemaakt. Daarnaast gaat het om gedichten van minimaal 100+ jaar oud, daar zitten echt geen auteursrecht meer op. (verloopt automatisch na 70 jaar).
Dus het was niet beschermd, en de inhoud valt ook niet onder bepaalde rechten.

Of was er sprake van een login die ze gekraakt hebben, of was hun gebruik van de login niet overeenkomend met de gestelde voorwaarden? Nou vraag ik me af of dat laatste kan, met inhoud waar geen rechten over te hebben zijn.

[Ulysses]

Dit gaat niet over de auteursrechten van de inhoud van de database maar over de eigendomsrechten van de database an sich. (Of databankenrecht zoals Jaap-Jan hier beneden me nog even verduidelijkt) En blijkbaar vond de universiteit, dit een oneigenlijk gebruik ... omdat zij veel geld gestoken hebben in het opzetten van die database is het dan ook logisch dat het verboden wordt om hem grotendeels te kopiëren en publiceren zonder toestemming. Ook al is die database via internet toegankelijk, dan nog zal wel een "Voor non-commercieel gebruik"-achtige voorwaarde aan kleven.

edit:
2 zielen 1 gedachte precies op hetzelfde moment

[Reactie gewijzigd door Ulysses op 24 juli 2024 00:38]

[Jaap-Jan]

Het gaat hier ook niet om auteursrecht (ten minste niet op de manier waar jij op doelt), maar om het databankenrecht.

Dat je iets aanbiedt wil niet zeggen dat iemand anders het zomaar mag gebruiken (met gebruiken bedoel ik in deze post: elk gebruik anders dan privégebruik). Zelfs als het auteursrecht vervalt van posts op GoT, wil niet zeggen dat je die dan mag gebruiken om zelf een site op te zetten.

Het databankenrecht is ingesteld om de auteur ervan te beschermen tegen ongeoorloofd gebruik. Er wordt vanuit gegaan dat het moeite heeft gekost om de database op te bouwen, zodat mensen die er substantiële delen van willen gebruiken in eigen werken, dat moeten vragen.

Misschien dat de auteur licenties verstrekt of dat hij aangeeft dat iedereen de database mag gebruiken zoals hij wil. Als er niets bij staat dan is het niet toegestaan om dat zomaar te gebruiken.

[Reactie gewijzigd door Jaap-Jan op 24 juli 2024 00:38]

[QplQyer]

Een stuk van het auteursrecht handelt over databanken. Doordat databanken veel werk vereisen om te maken, heeft de overheid beslist om deze een wettelijke bescherming te geven, die voornamelijk tot doel heeft om te verhinderen dat een databank letterlijk wordt overgenomen.

Dus zo'n databank is wel degelijk beschermd door bepaalde bepalingen uit het auteursrecht (meerbepaald de secties die handelen over databanken).

In dit geval vind ik het echter ook wel dubbel. De universiteit heeft inderdaad veel werk gestoken in het maken van die databank, maar die databank had wel tot doel om de toegang tot dergelijke literaire werken te vergemakkelijken. Als iemand dus een "best of" wilt samenstellen lijkt het mij logisch dat die een dergelijke databank helemaal uitpluist om te kijken welke gedichten goed bevonden worden. Door de aard van de databank zal natuurlijk veel van de inhoud overeenkomen, maar dat lijkt mij niet volledig in de lijn te liggen van wat de wetgever echt wilt beschermen, nl. het klakkeloos kopiëren door een concurrent van een databank met commercieel nut. Dus de manier waarop de databank werd gekopieerd lijkt mij wel degelijk van belang (maar goed, ik ben geen Europees Hof jammer genoeg).

[m1dnigh7]

Helemaal niet logisch, idd, die gedichten kan toch iedereen in zn top 1000 van beste gedichten plaatsen? of zou het nu letterlijk gaan om het feit dat ze in de database gekeken hebben? vind het maar vaag

[Verwijderd]

Het gaat hier niet om auteursrecht (want dat is verlopen) maar om databaserecht, waarbij het dus niet gaat om de inhoud, maar om het werk dat gestoken is in het verzamelen van die informatie. Vergelijkbaar met bijvoorbeeld het telefoonboek: iedereen kan een lijst met namen, adressen en telefoonnummers maken en die gegevens op zich zijn ook niet beschermd (ik mag tenslotte gewoon een naam en adres op een website publiceren - even los van privacybezwaren natuurlijk) maar de verzameling van gegevens.

[musiman]

Nu vraag ik mij af waar dan precies de grens is. Mag je 50% of 25% of 5% van die database overnemen? Een "substantieel deel" is multi-interpretabel en geen vast getal.

[Rob Coops]

Nog lastiger is het volgende...

Jaap.nl etc... nemen een "substantieel deel" over van een bestaande database, als ik de uitspraak van het eurpoees hof goed begrijp is alles dat Funda moet doen om hun de nek om te draaien mensen laten in loggen want van af dat moment kun je de database een bescheremde database noemen, omdat hij niet vrij toegankelijk meer is.

Ook, kunnen dagbladen die niet willen dat Google bijvoorbeeld delen van hun teksten toont een gebruiker zich eerst laten registreren, en ook Google news mag niet meer bij die data.

Het is een hele lastige uitspraak waar denk ik nog veel meer uitspraken op zullen volgen die deze uitspraak verduidelijken want zo als hij er nu ligt kun je dit zo breed uitleggen dat je eigenlijk helemaal niets meer mag publiceeren, omdat er altijd wel iemand kan zijn die een lijstje op internet heeft staan dat op jouw lijstje lijkt en er een registratie procedure voor heeft gehangen om hun "copyright" te bescheremen.

[Herko_ter_Horst]

Volgens mij betekent 'beschermde' hier niet 'beveiligde', maar 'beschermd door de Auteurswet'.

[Verwijderd]

Lijkt me logisch: niet de manier waarop ze bewaard worden, maar de gegevens zelf zijn beschermd...

James Bond maakte destijds toch ook opnames op microfilm zonder het origineel (of een kopie ervan) mee te nemen?

[pegagus]

Helemaal niet logisch, daar op gedichten van meer dan 100 jaar oud echt geen auteursrechten meer zit. Het zal meer in de richting zijn van het werk dat de universiteit er in heeft gestoken om de gegevens beschikbaar te maken.

[Herko_ter_Horst]

Het gaat niet om de gedichten, maar om de database. Die is in Nederland als apart werk beschermd onder de Auteurswet 1912, artikel 10.3. De in deze zaak toepasselijke wetgeving bevat waarschijnlijk een vergelijkbaar artikel.

[Reactie gewijzigd door Herko_ter_Horst op 24 juli 2024 00:38]

[? ?]

(a) Aangezien de inhoud van de database niet 'beschermd' is (al lang verlopen) is hun beschrijving verkeerd
(b) Wat hier gezegd wordt is dat het overnemen van een verzameling, ongeacht de inhoud, verboden is. toch?

Dus ik claim vanaf nu dat dit de tofste 100 getallen zijn:
"1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, ..., 97, 98, 99, 100"

Al wie ooit deze getallen reeks publiceert krijgt het met mij aan de stok!
Compleet idioot dus. Dit moet gezien worden als collectieve kennis. Dat de telefoongids of een restaurantgids geen collectieve kennis is snapt iedereen. Maar gedichten? Net zoals IMDB.com moeilijk een alleenrecht op top 250 filmlijsten kan claimen.

[Reactie gewijzigd door ? ? op 24 juli 2024 00:38]

[Fireshade]

Collectieve kennis of niet, het gaat om de database, niet wat er in de database zit. De universiteit heeft werk gestoken om die verzameling te maken. Daar komt ook nog bij dat de uitgever een "substantieel deel" van de database heeft gebruikt voor commercieel gewin. En vooral in dat laatste zit de angel.

Zo mag je de Radio538 Top 40 best wel voor eigen gebruik afspelen, overschrijven, etc. Maar als je hun Top40 commercieel gaat uitbuiten, dan kan je van Radio538 ook zo'n rechtzaak verwachten.

[TD-er]

Leuk alternatief is om ideeën te publiceren met een idee per database.
Scheelt weer dure patenten.

[? ?]

Ja precies, ik denk niet dat ze goed begrijpen wat zo'n richtlijn/wet zou betekenen als het principieel wordt toegepast

Dat van de top 40 gaat niet op, anders zou een Nederlandse zender geen top 1000 mogen maken als die in Belgie al bestond. Ga maar eens bewijzen dat je niét hebt overgenomen van daar. Want 90% zal gewoon gelijk zijn. (je vist namelijk allemaal in dezelfde poel)

[jhellingman]

De hele databaserichtlijn introduceerd een absurd recht, dat enorm schadelijk is voor de Europese economie. De markt voor databases zonder dit recht is in de VS zo'n zeven maal groter dan in de EU. Een typische voorbeeld van schadelijke concurrentie-bescherming en excessieve rechten in de EU.

Een rapport over de richtlijn, met voorbeelden van de schadelijke werking is te vinden op de site van de EU zelf:

http://ec.europa.eu/inter...ses/prot-databases_en.htm

[SPee]

Toch ben ik blij dat mijn data niet van mijn school database kan worden gebruikt door elke telemarketier.

[jhellingman]

Dat heeft hier helemaal niets mee te maken, zulke databases worden als het goed is niet gepubliceerd.

[Kees]

Als je een top-1000 van de beste duitse gedichten op een CD wil uitbrengen, dan zal je top-1000 waarschijnlijk 'substantieel' overeenkomen met die van een universiteit die hetzelfde doet.

However, in dit geval lijkt mij dat de uitgever toegegeven heeft dat ze de database van die universiteit gebruikt hebben en dan lijkt mij de uitspraak ook logisch.

[Verwijderd]

Dit is een voorbeeld van naive wetgeving. Als we uitgaan de de wetenschappelijke theorie van specificatie hierarchieen en dit probleem analyseren met specificatie hierarchie{Wiskunde{Natuurkunde{Psychologie{Recht}}}}, dan zien we dat de psychologische eigenschap van mensen, namelijk hebzucht (bijvoorbeeld naar informatie), a-priori, dus pro-actief overruled kan worden met wiskunde en natuurkunde, omdat deze de psychologie kunnen overrulen. Juridisch recht, zoals wetgeving in dit artikel kan alleen gebruikt worden om a-posteriori, dus reactief, nadat een data diefstal heeft plaatsgevonden te corrigeren en/of terug te draaien. Dit is bijvoorbeeld hetzelfde als de juridische verkeersregel: Auto's van rechts hebben voorrang. Als ik echter van rechts kom en ik zie a-priori dat een andere auto welke niet van rechts me gaat raken dan grijp ik echt vooraf, a-priori, dus pro-actief op fysisch niveau in door te remmen, in plaats van achteraf a-posteori, dus reactief voor de rechter m'n gelijk te gaan halen m'n auto flinke schade heeft opgelopen. Beter is dus de databases in kwestie te beveiligen !

[Z-Dragon]

Een aparte redenering hou je er hier op na. Veel hippe begrippen, maar wat ver gezocht. Het is ook veel te off-topic om een tegengeluid geheel uit te werken. Kortweg hou ik het erop dat het verschijnsel met de auto te verklaren is met niets meer dan de menselijke overlevingsdrang. Wanneer je een gevaar aan ziet komen, zul je er in principe alles aan doen om dat te ontwijken. Dat neemt niet weg dat er altijd gevallen zullen zijn voor wie deze regel niet op gaat; niet al het menselijk gedrag is in regels te stoppen, want er blijft een eigen wil. Wanneer iemand zo graag z'n gelijk wil halen, kan dat het gevaar bagatelliseren en alsnog tot een ongeluk leiden. Hoe dan ook verre van een geschikte theorie om wetten over databases aan te toetsen.

On-topic: er is hier sprake van een vorm van copyright en niet alles waarop een copyright berust, moet afgeschermd worden van de buitenwereld. In tegendeel juist.

[Reactie gewijzigd door Z-Dragon op 24 juli 2024 00:38]

[albatross]

Lijkt me eerlijk gezegd toch een vorm van rechterlijke dwaling. Als ik de 10 beste gedichten van Goethe opneem in een collectie, dan staan die vast ook in die universiteits-databank. Net als alle belangrijke gedichten uit die tijd. Waar ik dus dwaling zie, is waar de Rechter het overnemen van een database ziet, terwijl de uitkomst van de samenstelling van die database zelf niet meer is dan het logische gevolg van een algemene verzamel-doelstelling (De beste X gedichten uit periode X). Het is alsof je een boekje publiceert met "De zeldzaamste postzegels van 1980 tot 2008". Een ieder die zichzelf eenzelfde of soortgelijke opdracht geeft, komt noodzakelijkerwijs op vrijwel dezelfde dataset uit. Wat die Rechter dus effectief gedaan heeft, is die universiteit copyright geven op de zoekopdracht.

Als ik de advokaat van Direct Media was, ging ik toch even in beroep.

[jhellingman]

De rechter heeft het volgens mij wel juist gezien, de dwaling ligt bij de wetgever, die een idioot recht op informatie in databanken heeft geïntroduceerd. Tegen de wet zelf kun je niet in beroep, die zul je via lobbyen bij het parlement moeten zien te herroepen...

Ook de universiteit valt verraad aan het basisprincipe van onderwijs te verwijten, te weten, het delen van informatie...

[Reactie gewijzigd door jhellingman op 24 juli 2024 00:38]

[Ulx]

Ook de universiteit valt verraad aan het basisprincipe van onderwijs te verwijten, te weten, het delen van informatie...

Hoezo, ze hebben de lijst toch op internet gezet?

[jhellingman]

maar je mag er alleen maar naar kijken, hergebruik, en op andere manieren waarde toevoegen is verboden, en dwingen ze desnoods met geweld af. (de uitspraak kunnen ze met de sterke arm afdwingen).

[Ulx]

Waarom zou je dat doen? Als je uitgever bent van bijvoorbeeld naslagwerken over een specifiek onderwerp. .

Reallife voorbeeldje:
Alle standaards betreffende metaallegeringen met daarin de namen in verschillende talen. Staal voor een keukenmes is immers een andere legering dan staal voor de scheepsbouw. En die lijst met eigenschappen en de hele reutemeteut lever je in alle talen van europa. Op DVD. Een database dus, waarvoor je voor de research naar elke staalfabriek in de EU bent gegaan om informatie te halen.

Die mag een ander bedrijf dan gewoon overnemen want het is maar een zoekopdracht?

[jhellingman]

Als blijkt dat het invoeren van een monopolie op databases leidt tot een slechtere werking van de markt, ipv. een betere, ja, dan moet je dat gewoon over kunnen nemen. Overheidsingrijpen op de markt is naar mijn mening alleen te rechtvaardigen als er sprake is van een marktfalen. Op de database markt is daarvan geen sprake (getuige het bewijs uit de VS, waar dat inderdaad gewoon mag, zolang er geen sprake is van auteursrechten).

[ronny]

Als ik even kort door de bocht moet gaan en als ik het goed begrijp heeft hier de uitgever niet veel meer gedaan als de database uitprinten en verkopen.
Er is nog een klein beetje aan gesleuteld maar niet zo heel veel.

[Jouke74]

Het punt is niet dat ze op dezelfde dataset uitkomen, maar om het feit hoe ze op die data set uitkomen. Als ik zeg dit zijn de 100 beste Auto's in Nederland. Jij krijgt vervolgens de opdracht zoek de allerbeste 20 auto's van Nederland, dan maakt het qua tijd nogal verschil of jij begint met alle auto's zeg 1000, en dan de 20 beste kiest (zoals het hoort). Of je pakt mijn lijst en selecteert er 20 van mijn 100. Het betekend in dit geval dat ik je werk heb teruggebracht tot 10%...

Als ik kan bevestigen dat jij met mijn lijst bent begonnen voor het maken van jouw lijst wordt de zaak opeens heel anders (denk ik). Maar het is inderdaad leuk voer voor juristen, want het ligt er ook heel erg aan wat ik voor regels opstelde voor het gebruik toen ik mijn lijst publiceerde.

[Reactie gewijzigd door Jouke74 op 24 juli 2024 00:38]

[Verwijderd]

Hoeveel gedichten zijn er in die tijd gepubliceerd? Als je zelf onderzoek doet en daar een selectie uit maakt (die subjectief is, want wat is het "beste" gedicht?) dan is de kans dat je op vrijwel dezelfde selectie uitkomt helemaal niet zo groot. Wat dit bedrijf gedaan heeft, is niet zelf onderzoek gedaan, maar simpelweg een kopie gemaakt van de database en daarna her en der wat gedichten weggehaald en toegevoegd. De uitspraak gaat ook niet over het auteursrecht (wat in feite om de tijd die de auteur besteed heeft om het werk te maken) maar over het databankenrecht (wat in feite gaat over de tijd die de verzamelaar besteed heeft om deze verzameling samen te stellen).