AMD moet grote afschrijving doen op ATi

De overname van ATi door AMD blijkt een vervelende nasleep te krijgen: het bedrijf moet een grote afschrijving doen op ATi. De processorfabrikant betaalde vorig jaar 5,4 miljard dollar voor ATi, maar zoveel blijkt de gpu-divisie niet meer waard te zijn.

In de boekhouding van AMD staat een bedrag van 4 miljard dollar genoteerd voor de non-fysieke zaken die ATi bezit, zoals naamsbekendheid, kennis en ervaring. Aangezien de beurs het complete bedrijf AMD waardeert op circa 5 miljard dollar, een opmerkelijk post. AMD heeft laten weten dat het een grote afschrijving zal doen om deze situatie recht te zetten, maar hoeveel het bedrijf van de waarde ATi zal afschrijven is nog niet bekend. Het bedrijf zal binnen vier dagen een schatting bij de SEC indienen.

AMD-woordvoerder Drew Prairie stelt dat ATi een slecht vierde kwartaal in 2006 heeft gehad, en nu langzaam aan het herstellen is. Tevens stelt Prairie dat de afschrijving geen invloed zal hebben op de liquiditeit van AMD. Het is ‘slechts’ een boekhoudkundige ingreep die geen invloed heeft op de geldreserves. AMD verkocht vorige maand een aandeel van 8,1 procent aan Arabische investeerders voor een broodnodige geldinjectie van 622 miljoen dollar.

Reacties (57)

[Toff]

Goodwill en knowhow worden sowieso sneller afgeschreven dan machines en gebouwen.
Verder heeft het geen directe invloed op de geldreserves of de liquiditeit, maar het verlaagt op papier wel de waarde van je bedrijf, waardoor het moeilijker kan zijn om in de toekomst nieuw kapitaal aan te trekken.
Versnelde afschrijving kan belastingtechnisch interessant zijn, omdat het van de belaste winst afgaat, maar dat gaat voor AMD waarschijnlijk niet op. De winstuitkering voor de aandeelhouders staat hier los van (en de meeste aandeelhouders verkiezen sowieso koerswinst, boven belast dividend).
Overigens hebben die Arabieren de waarde van AMD op ruim 7,5 miljard dollar geschat, als je hun aandeel terugrekent. Ruim 50% boven de beurswaarde. Ik neem aan dat die gasten toch wel enig onderzoek hebben gedaan.

[mauwz]

Goodwill wordt niet afgeschreven. Goodwill wordt volgens de IFRS regels onderheven aan een herwaardering naar aanleiding van een impairment test. Over het algemeen zou goodwill volgens de Nederlandse wetgeving een economische levensduur van 20 jaar hebben, dus dat is niet echt snel afgeschreven lijkt me. Internationaal gezien kan het dus alle kanten op.

[Bever!]

Pure balansmutatie, weinig boeiends dus.

[Morti]

Nouja voor de aandeelhouders is dit wel boeiend denk ik. Een afschrijving van 1 mrd (als ik het verhaal goed begrijp) gaat direct af van de winst en dus van de winstuitkering. Daarnaast is een afboeking van het eigen vermogen ook niet goed voor de solvabiliteit, wat de financiering van vreemd vermogen moeilijker/duurder maakt.

De laatste zin klinkt ook al niet te rooskleurig trouwens....

[Verwijderd]

Het is ‘slechts’ een boekhoudkundige ingreep die geen invloed heeft op de geldreserves.

Daarbij staat AMD op een lage koers dit is het ideale moment om deze actie te doen. Het aandeel zal door deze actie minimaal zakken en mogelijk zelfs stijgen want is duidelijkheid geschapen en het verlies wordt op boekjaat 2007 geschreven. De aandeelhouds zullen voor dit boekjaar al geen divident verwachten. Voor 2008 is de kans op winst door deze actie weer groter.

[mauwz]

Balansmutatie? Ik zie nergens afschrijvingskosten op een balans staan, die worden verwerkt in de winst of het verlies van een onderneming. Wat AMD nu gaat uitvoeren heet een impairment test. Dit zal uitgevoerd worden op de betaalde goodwill en er zal een nieuwe fair falue berekening gedaan worden aan de hand van het zichtbaar eigen vermogen van ATI. Ik weet niet hoe de samenstelling van het eigen vermogen van ATI is, maar mocht het laag uitvallen is dit zoals eerder genoemd niet altijd een nadeel voor AMD. Meer kosten = minder winst = minder belasting. Dividend zou men altijd kunnen uitkeren zodat eventuele verliezen meegenomen worden naar volgende boekjaren. Dus als aandeelhouders dit snappen (wat vaak niet het geval is). Aandeelhouders willen winst zien, maar van winst koop je niets. Winst is slechts een getal in een boekwerk wat een saldo tussen opbrengsten en kosten weergeeft. Dus ik denk dat het uiteindelijk allemaal mee zal vallen.

[Maurits van Baerle]

Ach, het is maar een afschrijving.

Jerry : So were going to make the Post Office pay for my new stereo?
Kramer : It's just a write off for them.
Jerry : How is it a write off?
Kramer : They just write it off.
Jerry : Write it off what?
Kramer : Jerry all these big companies they write off everything
Jerry : You don't even know what a write off is.
Kramer : Do you?
Jerry : No. I don't.
Kramer : But they do and they are the ones writing it off.
Jerry : I wish I just had the last twenty seconds of my life back.

_(sorry)

[Dima_2005]

Vind ik wel spijtig, ik persoonlijk ben een Intel fan, maar als AMD eronderuit gaat, dan gaan de prijzen verhogen en gaat Intel gewoon hun voeten aan alles wegen en dan zitten we terug in de PII tijdperk...

[Snoitkever]

Krijgen we weer het bekende "AMD gaat failliet" verhaal hoor.

1) AMD gaat niet zomaar failliet, daarvoor hebben ze nog veel te veel omzet en hebben aandeelhouders nog genoeg vertrouwen er in.

2) Als AMD het nog veel slechter doet komt er waarschijnlijk een hedge fund die ze overneemt, Ruiz er uit gooit en orde op zaken stelt.

3) Mocht zelfs dat niet gebeuren, dan komt een bedrijf als Samsung (netto winst van 12.9 miljard, twee keer zoveel als de totale AMD omzet), die ze overneemt, geld er in steekt en weer concurrentie gaat bieden.

Dus maak je niet zo druk.

[Quacka]

Ik denk dat de kans ZEER groot is dat AMD binnen korte tijd overgenomen gaat worden.
De reden is simpel: de aandelenkoers is flink gezakt. Het bedrijf is dus vrij goedkoop.
Met de overname krijgt de koper best heel veel kennis. Zeer interessant voor bijv Chinese, of Russische bedrijven.
Het is op dit moment namelijk vrij lastig om Intel te beconcurreren. Hiervoor heb je namelijk een geavanceerd produkt nodig. En daar heb je kennis en ervaring voor nodig. Die hebben de chinezen nog niet. En wil men echt een sprong maken, dan zullen ze dus bedrijven moeten opkopen die deze kennis wel in huis hebben (en die de kennis bezitten)
Echt veel processor-makers zijn er niet in de wereld.
Intel is onbetaalbaar, net als IBM.
Dan houdt je volgens mij AMD over (of je moet naar echt kleine spelers kijken).
Dat AMD ook veel schulden heeft is misschien een nadeel, maar het zal een overname niet tegen houden.

[Toontje_78]

Denk je dat zo strategisch belangrijk iets zomaar verkocht mag worden? Kijk naar de haven van NY, die mocht uiteindelijk ook niet in VAE handen overgaan. En met China als de nieuwe slechteriken in de wereld..

[NomadTitan]

Idd, AMD zal niet verdwijnen omdat een overname van Samsung voor de hand zou liggen en Intel daar zéker niet blij mee zal zijn.
Intel laat echt nog wel een markt over voor AMD, dat het slecht gaat met AMD is bekend en ook geen geheim. Maar ze komen er wel weer uit... daar heb ik het vertrouwen in.
AMD is véél te groot geworden om uit de markt gekickt te worden!

[Verwijderd]

Idd, AMD zal niet verdwijnen omdat een overname van Samsung voor de hand zou liggen en Intel daar zéker niet blij mee zal zijn.

Ik weet ook niet of de consument hier blij mee zou moeten zijn. Samsung heeft ooit de DEC Alpha in licentie geproduceerd, ze wisten (helaas) niet de overtuigen met acceptable prijzen.

[Verwijderd]

Dit heeft helemaal niks met failliet gaan te maken, heeft helemaal niks te maken met geldreserves. Punt uit.

[XWB]

Hoge prijs of niet, mensen kochten gewoon een computer als ze die nodig hadden.

[Malantur]

Vroeger moest je wel lage prijzen hanteren want anders krijg je je spullen niet verkocht. De mensen wisten dan nog niet allemaal wat je er mee kan doen.

Als AMD weg is is er geen concurentie, dus kunnen ze Celerons verkopen voor een willekeurig hoge prijs. Mensen moeten het wel kopen als hun computer kapot is...
Ik denk dat veel mensen ook gewoon niet meer zonder computer kunnen tegenwoordig en hoe meer mensen op de wereld, hoe meer computers er nodig zijn.

[svenk91]

aan de andere kant komt er misschien meer kans voor alternatieve producten, zoals via cpu's of misschien wel return of the powerpc

[Malantur]

Als AMD niet kan concurreren, verwacht jij dan dat een ander bedrijf dat wel gaat doen?
Ze moeten nog fabieken kopen van miljarden dollar, researchen naar quadcore etc. naambekendheid verwerven, ...
Ik denk dat alles tesamen meer kost dan de schulden dat AMD heeft

[XyritZz]

Er is vast wel een bedrijf dat het gaat proberen. Overigens denk ik niet dat AMD zomaar over de kop zal gaan, ze hebben gewoon weer een succesnummer nodig waarmee ze Intel laten verbleken en dan heeft niemand het meer over een wat mindere periode.

Mochten ze echt op de rand van afgrond komen te staan wordt de boel toch wel opgekocht door een derde partij die er een doorstart mee maakt. De kennis van AMD en ATi bij elkaar is te veel waar om zomaar verloren te laten gaan.

[GENETX]

Juist, AMD heeft namelijk een zeer interessante positie: Een licentie tot het maken van x86 CPU's en de kennis daarvan. Een bedrijf als IBM, of NVIDIA nu zal daar zeker interesse in hebben.

[BlackWolf666]

Geen nVidia.. Als nVidia AMD opkoopt, is ATi ook van nVidia en kun je goedkopere GPU's vergeten. Kaarten zoals de HD3870 en de 8800GT zul je nooit meer tegenkomen voor die prijs

[Verwijderd]

Je zou ook niagara's kunnen massa produceren. Ontwerp kost je niets. Verder heeft ook IBM wel een aantal zaken waar je vrij snel mee aan de slag zou moeten kunnnen omdat ook IBM eens trategisch belang in dit soort ontwikkelingen heeft. Verder bestaat de kans dat een en ander uit China zal gaan komen he? Op eigen markt geen hinder van allerlei patentzaken en kan dus een goede uitvalbasis vormen voor een firma die het richting eu/usa probeert.

[GENETX]

Enige "klein" puntje is dat je op de Niagra niet even Windows kan gebruiken, die CPU heeft geen flauw idee wat voor onzin Windows hem probeert te vertellen omdat ze een andere taal spreken.

[psychicist]

Je kunt Windows op x86 emuleren met behulp van bijvoorbeeld QEMU. Tegen de tijd dat een SPARC (T1/T2/Rock) of MIPS (Loongson) chip 5 GHz haalt, draait je geemuleerde machine nog op 1 GHz, wat genoeg is voor Windows XP en 2003 als je genoeg RAM geheugen toekent.

Maar zo'n vaart zal het allemaal niet lopen. Als we gewoon van Windows afstappen, nadat we voor alle Win32 programma's vervangingen hebben ontwikkeld, zal de populariteit en het belang hiervan vanzelf minder worden.

Voorlopig blijven Windows 2000, XP en 2003 de besturingssystemen waar de meeste "mission-critical" programma's voor gemaakt zijn en ze op draaien en daar zie ik niet zo snel verandering in komen. Dus Windows Vista en 2008 hoeven niet zo goed te kunnen draaien in QEMU, die hebben zelf al hoge eisen op x86.

[Verwijderd]

Dat geloof je toch zelf niet hé, de mensen moeten helemaal niets, een computer is pas toegankelijk geworden 12 jaar geleden daarvoor hadden 5,5 miljard mensen niet eens van een computer gehoord. Wij zijn nu 12 jaar verder en 4 miljard mensen hebben waarschijnlijk nog niet eens zo'n ding in huis, het zijn de bedrijven die dachten dat alles digitaal kon die wel moeten maar die schrijven een computer +Os echt niet af in 3-5 jaar, er zijn nog bedrijven zat die op NT draaien of een Unix OS, en helaas is het zo als de gewone mensen het allemaal te duur vinden kunnen de bedrijven en overheden weer gaan werken met postkamers en koeriers omdat ze niet anders kunnen, want geen geld of te duur, 90% van de consumenten gaan echt geen computer meer aanschaffen die onbetaalbaar is geworden. Dat mensen moeten is daarom onzin, want ik kan echt wel zonder computer en met mij nog 4 miljard mensen. Dus laat intel het wel uit zijn hoofd om zichzelf uit de markt te prijzen, want b.v. voor 1 miljard bedrijfs/overheids computers die misschien eens in de 10 jaar vernieuwd worden kan intel de boel niet draaiende houden vrees ik.

[udybees]

pff ja geen doorkomen aan die tekst, overigens wel een goede reactie verder

[MAD_Sofia]

Ook ik ben altijd Intel fan geweest, maar tevens van Ati met haar videokaarten. Tentijde van de 9800xt wat ati volgens mij heer en meester op GPU gebied, en AMD heeft altijd een betere prijs / kwaliteit verhouding gehad op CPU's. Toch is Intel er goed overheen gekomen, en ook Nvidia trekt aan het langste eind.

Voor de consument lijkt deze overname een slechte geweest blijkt nu. Het lijkt wel of Ati slechter is geworden sinds de overname en vice versa. De balans lijkt door te gaan slaan richting Intel / Nvidia en als dat zo is kan het snel gedaan zijn.

Dus: Duurdere producten, en Minder snelle ontwikkeling.

[Countess]

Voor de consument lijkt deze overname een slechte geweest blijkt nu. Het lijkt wel of Ati slechter is geworden sinds de overname en vice versa.

dat het slechter zou gaan met ATI was al gezaaid ver voor de overnamen door AMD, je moet daarvoor meer naar de r600 kijken als naar AMD.
maar nu gaat het weer goed met ATI, ze hebben GPU's die wel op voorraad zijn (iniedergeval beter als de GT) voor een redelijke prijs*, en dat zonder dat ze in de markt voor hun eigen producten snijden (wie zou er nu nog een (oude)GTS of GTX willen?)
ze zijn op zijn minst weer competitief met nvidia.
(* ze zijn iniedergeval stukken goedkoper te maken omdat ATI (mede door AMD?) nvidia 1 of een halve stap voor is kwa productie process)

en daarbij hebben ze voor 2008 weer een heel groot deel van hun notebook marktaandeel terug gewonnen wat ze in 2007 (weer door de r600) hadden verloren (veel aangekondigde notebooks hebben ATI gfx en/of chipsets).

de r600 was dus een misser.
iets te veel experimentele technieken, waarvan een groot deel wel noodzakelijk waren voor toekomstige producten misschien maar dat maakt meestal geen geweldig product vanwege de complexiteit.
maar ATI is nu dus weer aardig op de rit.

[Reactie gewijzigd door Countess op 24 juli 2024 16:28]

[Proxy]

Of dure produkten met een lagere kwaliteit. Immers, er is geen concurrentie, dus als een produkt niet goed is, dan kan de consument niet voor een alternatief gaan, waardoor dus niet alleen de prijzen stijgen, maar ook de kwali- en kwantiteit dalen.

[TERW_DAN]

Dit is natuurlijk altijd tricky, wat is een bedrijf waard. VAak is dat meer dan de omzet die ze maken, of zelfs de winst die ze maken. TomTom heeft ook veel meer voor TeleAtlas geboden als dat men dacht dat het waard was, maar TomTom denkt dat bedrag vast terug te kunnen verdienen.
Blijkbaar dacht AMD hetzelfde, en dan is het jammer als een bedrijf minder waard wordt, maar dat is natuurlijk een risico dat erbij zit als je het over zaken als kennis hebt is het altijd moeilijk te zeggen wat dat waard is.

[Verwijderd]

ja om dat er niks anders was maar als amd er aan onder door gaat, wat ik persoonlijk niet denk, dan gaat intel dat ook voelen , aangezien niemand dan meer zo snel gaat overstappen op een nieuwe proccesor

[Verwijderd]

Tja, al met de overname ziei ik dat 1+1 in dit geval absoluut geen twee is maar eerder 1,5. Nu wil dat nog niet zo veel zeggenm het kon beter uitpakken. Maar als ik er zo over nadenk dan zou het best kunnen zijn dat de bouwers van de chips en GPU's minder zijn gaan presteren door de overname. Een overname betekent veel onrust in huis en dat kan in deze tak van sport niet (Cruijff: in de sport gaat het altijd om de details) Er wordt te veel op het scherpst van de snede geconcureerd met Nvidia en Intel. Uiteindelijk zijn wij Tweakers de verliezers: des te meer concurentie (in dit geval) des te beter de producten. Want dit is een markt waarbij de producten afgerekend worden op prestatie en minder op prijs. (oke~prijs kwaliteit maar met een hang naar kwaliteit/snelheid)

[Countess]

Tja, al met de overname ziei ik dat 1+1 in dit geval absoluut geen twee is maar eerder 1,5. Nu wil dat nog niet zo veel zeggenm het kon beter uitpakken.

ATI en AMD hebben tot nu toe nog maar heel weinig echt samen gedaan en het was voor beide bedrijven een moeilijke periode. de overnamen kon bijna geen slechte timing hebben dat is zeker, maar het is echt veel te vroeg om dat soort oordelen te vellen. laat ze eerst samen maar eens aan een nieuw product werken en dat uitbrengen dan kan je eventueel iets meer zeggen.

ze hebben natuurlijk wel samen spider uitgebracht, maar dat is niet veel meer als een combi van allerlei producten die bij beide bedrijven al in ontwikkeling waren.

[Reactie gewijzigd door Countess op 24 juli 2024 16:28]

[Verwijderd]

Voor mensen zoals mij:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Afschrijving

[McChouffe]

Het woord afschrijving is niet het juiste trouwens. De juiste term uit US GAAP (US Generally Accepted Accounting Principles) is "impairment" wat in Belgian GAAP (en waarschijnlijk ook NL) waardevermindering is en geen afschrijving.

[mauwz]

In Dutch GAAP wordt geen impairment toegepast, alleen internationale bedrijven die verslaggeving doen volgens IFRS passen impairment testen toe. De reden is dat in Dutch GAAP (BW2 titel 9 / RJ) de standaard waardering van activa en passiva wordt gedaan op historische kostprijs. IFRS heeft als uitgangspunt de fair value, wat wil zeggen dat ieder jaar de waarde opnieuw aan een herwaardering onderhevig zal zijn.

[Bulls]

Hopelijk gaat ATI niet down the drain nu, ik heb voorkeur voor ATI kaarten en als die verdwijnen is het vrij spel voor nVidia.

[Malantur]

Dat is weer tegenslag voor AMD. Het zit hen echt niet mee de laatste jaren...
4 miljard voor de non fysische zaken, zijn de fabrieken dan maar 1 miljard waard
Lijkt me vrij raar aangezien overstappen op een kleiner productieprocédé enkele miljarden kost

Edit: Woops, foutje?:
heeft Ati wel fabrieken of maken ze alleen maar referentiemodellen om die te laten uitbesteden?

[Reactie gewijzigd door Malantur op 24 juli 2024 16:28]

[zonglew00]

Wat tegenslag?

Doen moet jij cursus boekhouding doen.
Het is een tegenslag dat ze te veel hebben betaald voor ATI! Want ze schrijven wel erg veel af. Dus minder "lucht" in het bedrijf.

Ook wel bekend als de Zeepbel. Ook een boekhoudkundig greep is zoveel mogelijk afschrijven zodat je minder belasting hoeft te betalen. Alleen de nadeel ervan is dat je bedrijf minder waard is op papier.

[Hielko]

ATi heeft geen fabrieken, ze laten de massaproductie van hun chips doen door TSMC en wellicht nog een paar andere partijen.

[Dark Angel 58]

interessant... maar is het echt goedkoper?

[bbob]

uitbesteden is in principe nooit goedkoper, diegene aan wie je het uitbesteed moet ook verdienen.

aan de andere kant je moet zelf ook groot genoeg zijn om zelf te gaan fabriceren en de boel vol te krijgen. Heel simpel als je zelf je eigen productie maar voor 60% kan vullen kost het meer alsdat je het gaan uitbesteden. Kun je de productie op volle toeren laten draaien dan ben je altijd goedkoper.

[ronny]

Dat is wel heel erg kort door de bocht.
Want naast het produceren zelf en het bouwen van fabrieken moet je ook nog zien dat je genoeg gekwalifiseerd personeel hebt.
Door het uitbesteden loop je helemaal of weinig risico.
Je ziet het op dit moment ook bij AMD. Die bakken nu al meer dan een jaar op 65 nm meter, maar nog steeds hebben die de boel niet echt onder controle. Daar gaat echt vreselijk veel geld in zitten. Als je de productie kan uit besteden aan een bedrijf dat hier meer ervaring in heeft en het gewoon sneller voor elkaar kan krijgen en dus ook eerder kan overstappen op een kleiner procede dan je zelf zou kunnen doen. Zou het dus best een kunnen zijn dat ondanks dat je 2 maal zoveel voor een chip moet betalen als de "netto" kosten je toch goedkoper uit bent.
Daarnaast het je er niet de zorgen van. Je zegt kort door de bocht, jongens je zoekt het maar uit waarom het niet wil ik heb een contract volgende week leveren.
Dan kan je zelf gewoon blijven richten op waar je goed in bent. Het ontwerpen van GPU's.

[weetikveel11]

Quote:uitbesteden is in principe nooit goedkoper, diegene aan wie je het uitbesteed moet ook verdienen.

Totaal afhankelijk van schaal grote lijkt mij.

[SED]

nee, niet echt. Zijn stelling is natuurlijk geheel terecht.Voorbeeld uit de praktijk:

Als je een wagen leased dan verdient de leasemaatschappij aan je. Zij krijgen weliswaar kortingen op de aankoop van de auto ( die je zelf ook kunt bedingen) maar hun doel is dat ze geld verdienen. Leasen is dus altijd duurder dan zelf aanscahffen en regelen. Het probleem zit hem in het feit dat wanneer je alles zelf doet je daarmee een aantal werkzaamheden binnenhaalt die je ook moet waarderen.
Schaalomvang maakt het mogelijk dat effectief te doen waardoor de kosten kunnen dalen. Dat is feitelijk de winstmarge van de leaseboer.

Het uitbesteden van productie doe je vooral om grote investeringen en dergelijke te voorkomen. Weliswaar is uitbesteden duurder maar je kunt ook makkelijker schakelen tussen leveranciers wanneer de productiemethodieken veranderen. Belangrijk daarbij is dat je niet vast moet zitten aan langlopende contracten.
Voorbeeld hierbij is Apple die de PowerCPU aan de kant zette toen ze bij Intel goedkoper uitwaren.

[Verwijderd]

uitbesteden is in principe nooit goedkoper, diegene aan wie je het uitbesteed moet ook verdienen.

Je eigen fabriek bouwen is ook verre van goedkoop natuurlijk

[elteck]

Hangt er vanaf hoe duur je fabrieken draaien, dat scheelt nog best veel. Het bedrijf waar ik voor werk heeft op dit moment zijn fabrieken ook niet vol, maar uitbesteden zou de kosten bijna 50% verhogen (da's ongeveer winst marge van TSMC).

[elteck]

Net als nVidia en Broadcom. Dit zoort bedrijven worden "Fabless fabs" genoemd.

Het had interessant geweest als ATI zijn GPU ook met AMD/IBM processen zou maken, want dan zouden ze hun fabs ook beter kunnen benutten. Naast natuurlijk de processor/GPU combinatie wat een leuke core zou zijn. Het verbaasd me dat dat nog steeds niet gebeurt.

[svenk91]

amd moet een deel van hun productie zelf maken op cpu gebied. verder wordt alles door andere bedrijven gedaan geloof ik.

[Masterlans]

helaas mag AMD vooralsnog maar een beperkt deel van hun productie uitbesteden --> veel investering nodig om de productie uit te breiden (want meer fabs nodig)

[Countess]

ATI maakt chips ontwerpen (en verkoop licenties op technologie) laat ze maken door een 3de partij (TSMC meestal) en verkoop de chips dan aan kaarten-fabricaten met een referentie ontwerp om het ze gemakkelijk te maken