Raspberry Pi OS maakt overstap naar Debian 13 Trixie

Raspberry Pi heeft een nieuwe versie van zijn OS vrijgegeven. Deze is gebaseerd op de nieuwste versie van Debian en krijgt ook enkele andere wijzigingen, zoals een nieuw thema. Het besturingssysteem is vanaf nu te downloaden.

Volgens Raspberry Pi zit de grootste wijziging onder de motorkap; het OS slaat de datum en tijd voortaan op als een 64bit-waarde, waar dat voorheen gebeurde in 32bit. De datum en tijd van het OS wordt berekend op basis van het aantal seconden dat sinds 1 januari 1970 is verlopen. Met de 32bit-waarde zou dat op 17 januari 2038 zijn maximum bereiken. Dankzij de overstap naar 64bit kan het OS de datum begrijpen tot ruim voorbij het jaar 292 miljard.

Verder krijgt Raspberry Pi OS Trixie een nieuw thema die gebruikers kunnen selecteren, met nieuwe icoontjes, een nieuw lettertype en nieuwe achtergronden. Ook wordt de Control Centre-applicatie geïntroduceerd; gebruikers kunnen daar verschillende systeeminstellingen vinden die voorheen werden verdeeld over losstaande apps. Tijdschriftenapp Bookshelf krijg nieuwe features en de manier waarop Raspberry Pi OS wordt verpakt gaat ook op de schop, zodat deze makkelijker wordt om aangepaste images te maken.

Gebruikers kunnen de nieuwe versie van Raspberry Pi OS vinden op de website van Raspberry Pi.

Raspberry Pi OS Trixie

Door Daan van Monsjou

Nieuwsredacteur

02-10-2025 • 18:08

72

Submitter: JSBach

Reacties (72)

Sorteer op:

Weergave:

Heeft er iemand eigenlijk wat uitleg voor mij waarom ze (op linux) de datum zo doen ??

Ik weet dat hierdoor nog al problemen geweest zijn zoals met de GPS een paar jaar geleden dat die ook aan hun limiet kwamen van het "aantal seconden sinds ze beginnen tellen zijn" ??

Welke redenering zit daar eigenlijk achter, of welk voordeel ?
Ik was er niet bij, maar op zich is het denk ik wel efficient om een éénduidige manier te hebben om een date/time-stamp te kunnen hebben met dag, maand, jaar, uren, minuten EN seconden in 4 bytes.

En dit allemaal in één 32-bit waarde is ook extra makkelijk sorteren en vergelijken. Anders moet je 6 aparte waarden gaan evalueren (als twee jaren hetzelfde zijn, dan moet je naar maanden gaan kijken, etc). Nu is het gewoon kijken of x>y is en je bent klaar.
In princiepen tellen we de huidige datum en tijd ook al op seconden. Of zelfs millisecondes. Vandaar dat we weten dat het vandaan 2 oktober 2025 is :)

Je moet ergens beginnen dat kan bij 1 januari in het jaar 0.

Unix geboorte datum is 1970. Linux is afgeleid van Unix en heeft het datum/tijd mechanische geërfd/overgenomen.
Waarom leven wij nu in oktober 2025?

We zijn ergens gaan tellen en voor de meeste mensen is dat met de geboorte van Christus.

Voor de meeste computers (OS’en) was dat EPOCH 1-1-1970 in “mensen tijd/datum”

[Reactie gewijzigd door xxs op 2 oktober 2025 19:04]

Waarom leven wij nu in oktober 2025?

We zijn ergens gaan tellen en voor de meeste mensen is dat met de geboorte van Christus.
Hoe kan het dan dat Christus is geboren op 25 december en de jaartelling begon op 1 januari?
Was jaar 0 dan het jaar waarin Christus is geboren of begon jaar 0 7 dagen later?
Leuke 🐇 🕳️ om in te duiken .. en dan kom je er achter dat die 25ste (of was het de 24st :9 ) gewoon verzonnen is op een later moment .. en dat het waarschijnlijk ook niet in ons jaar 0 was .. maar een paar jaar later.

Mooi begin:

Wikipedia: Jezus (historisch)
En we zijn in september 1582 overgeschakeld van de Juliaanse naar de gregorische kalender waardoor er 10 dagen werden overgeslagen. En kerst wordt in orthodoxe landen gevierd juist rond 6/7 januari.
Kerst wordt altijd op de 25ste gevierd, maar in (sommige) orthodoxe landen volgens de juliaanse kalender wat dan januari is volgens de gregoriaanse. In 2100 schuift de juliaanse kalender 1 dag verder op ten opzichte van de gregoriaanse. Overigens is er geen jaar 0. De nul was nog niet uitgevonden. Je gaat van 1 voor Christus naar 1 na Christus
Wauw, ze schreven hun scripts Latijn toen al in Lua. :D
Fun fact: toen ze dat beslisten -- de kerk natuurlijk -- waren er massaal protesten van mensen die dachten dat ze 10 dagen minder gingen leven. Lol.
En als je dan ook nog bedenkt dat Pasen elk jaar op een andere datum valt… De leeftijd van Jesus op zijn sterfdag is dus variabel
Met Pasen gedenken we de opstandingsdsg en goede vrijdag de sterfdag. Dat je het gedenkt betekent niet dat het dezelfde datum moet zijn. Kan ook niet want toen was de telling ook nog niet zoals nu, alhoewel het technisch gezien wel al 33 na Chr. was.
interessant om te lezen. vooral de verschillen tussen evangeliën
En dat zijn alleen maar degenen die over zijn gebleven :)
Kerst is verzonnen om de heidenen te converteren naar het Christelijk geloof, de datum valt samen met het tijdstip van de 'Winter Solstice' wat 1 van de belangrijkste momenten in het Heidens geloof is. Toevalligerwijs valt Pasen samen met de lenteviering, wat ook weer is omdat dat de viering is van vruchtbaarheid (kuikentjes en hazen) Zo heb je nog wel meer data in het christendom die 'toevallig' samenvallen met heidense feesten. Maar dat is weer een rabbit hole van zichzelf en heftig offtopic :D
Het jaar 0 heeft nooit bestaan omdat we (in ieder geval in dit deel van de wereld) het getal 0 nog niet kenden.

Het eerste jaar was dus 1. Dat kun je ook makkelijk vaststellen door de verschillende jaartellingen naast elkaar te leggen. De Joodse of Romeinse bijvoorbeeld. Dan zie je dat er tussen het jaar 1 voor Christus en het jaar 1 na Christus niet nog een jaar zat.

Daarom begon de 21e eeuw ook strikt genomen pas op 1 januari 2001 omdat het jaar 2000 het laatste jaar van de 20e eeuw was.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 2 oktober 2025 20:35]

*edit zoals Maurits al aangaf.

[Reactie gewijzigd door amarissimo op 3 oktober 2025 08:56]

Er was ooit een monnik die een schatting maakte van de geboorte van Jezus en dat ging al fout. Overigens is 25 dec een door de kerk gekozen symbolische datum en de schattingen dat Jezus geboren geboren is lopen uiteen van 6-4 v.c.

Daarnaast zijn we ook nog eens ooit van kalender veranderd dus feitelijk klopt er niks meer van.
Jezus werd geboren in een stal (grot) toen zijn zwangere moeder en stiefvader op weg waren naar Betlehem. Jozef moest naar zijn eigen stamdorp voor de volkstelling.

Omdat iedereen daarvoor op pad moest is het redelijk te positioneren na de oogsttijd (de buit is binnen) en vóór de winter want het is anders te koud om te reizen. (ook in Galilea en Juda kon het in die tijd bar weer zijn in de winter, zeker als je buiten moet overnachten.) Herders zouden dus niet bij nachte in het veld liggen. Veels te koud.

Dus goeie kans is Jezus geboren ergens in september.

Wel bijzonder dat dus Jozef voor de volkstelling terug moet naar het gebied waar zijn stam / familie vandaan komt, maar er blijkbaar weinig tot geen banden mee heeft onderhouden.. geen plaats in herberg dus stal? waarom niet bij ouders, opa en oma, ooms tantes, broers, zussen, neven of nichten?

Jozef was blijkbaar niet heel erg populair bij de familie.

Nog zo'n rare... de wijzen uit het oosten werden pas twee jaar na de geboorte van jezus bij koning Herodes geroepen. En dan vervolgens komen ze bij de pasgeboren baby in de stal .... time travel!

Raar verhaal. Zitten allemaal tijd glitches in.

Dus het aanhouden van 1 januari 1970... is verstandiger
Jezus werd geboren in een stal (grot) toen zijn zwangere moeder en stiefvader op weg waren naar Betlehem. Jozef moest naar zijn eigen stamdorp voor de volkstelling.
Dat verhaal klopt om te beginnen al niet, is de consensus -- dat is er veel later bij verzonnen om de boel aan te laten sluiten bij een profetie dat de Messias in Bethlehem geboren zou worden. Er is geen enkel historisch bewijs voor zo'n volkstelling en al helemaal niet voor het ongekend onpraktische idee van een volkstelling waarbij mensen terug zouden moeten naar hun geboortegebied.

Jezus van Nazareth is voor zover we weten dan ook gewoon geboren in Nazareth en niet in Bethlehem. Wanneer precies, dat weten we dan niet meer.
Nog zo'n rare... de wijzen uit het oosten werden pas twee jaar na de geboorte van jezus bij koning Herodes geroepen. En dan vervolgens komen ze bij de pasgeboren baby in de stal .... time travel!
Nee. Er zijn twee tradities: de ene is dat het bezoek vlak na de geboorte was, de andere dat het tot wel twee jaar later was (om chocola te kunnen maken van het idee dat Herodes de executie beval van alle jongetjes tot twee jaar oud, ook al zo'n a-historisch ding), maar in dat laatste geval is het natuurlijk niet zo dat Jezus nog steeds "pasgeboren" is. Noch hoeft hij daarvoor in een stal te liggen, want dat staat er ook niet; alleen dat de Wijzen aankwamen bij het huis waar Jezus verbleef.

Naar moderne maatstaven zijn deze verhalen wellicht raar, maar je moet ze natuurlijk niet ook nog door elkaar gaan mengen. :P

[Reactie gewijzigd door MneoreJ op 2 oktober 2025 22:08]

haja, dus we hebben in ieder geval geconcludeerd dat het wel een beetje vaag is allemaal.

Die koning Herodes ging ook vier jaar voor Christus dood.

Dus ik vermoed dat die verhalen naar de toenmalige maatstaven ook vreemd waren.

dusssss 1 januari 1970 is daarmee wel een verstandig idee.
Voor de meeste computers (OS’en) was dat EPOCH 1-1-1970 in “mensen tijd/datum”
Voor UNIX gebaseerde computers was dat 1970. MS-DOS gebruikte begin 1980. Het Windows NT epoch start in 1601. En dan zijn er nog zat applicaties met hun eigen representatie dus is maar net wat je 'de meeste computers' noemt.
Als je alle *nix/bsd based computers/telefoons bijelkaar neemt kom je ruim boven de installed base van Win/dos.

Nee, ik heb daar geen cijfers van maar pak Android en iOS bijelkaar en je bent er al denk ik.
Nouja je hebt nu eenmaal een manier nodig om de tijd op te slaan, en dat zal altijd een unit van verlopen tijd sinds een verkozen punt zijn.

In Linux/UNIX is het het aantal seconden sinds 1 january 1970.
In Windows gaat het om het aantal 100-nanoseconden-intervals sinds 1 januari 1601 🤷‍♂️
In Windows gaat het om het aantal 100-nanoseconden-intervals sinds 1 januari 1601 🤷‍♂️
Dat klinkt dan weer heel willekeurig maar is het niet: het is gekozen omdat de Gregoriaanse kalender iedere 400 jaar herhaalt, en 1601 is het begin van de 400-jarige periode waarin Windows geschreven is (specifiek NT, maar het komt op een jaartje meer of minder niet aan). In zekere zin dus een natuurlijk nulpunt.

Wat niet gelijk duidelijk is is waarom de resolutie 100 ns is en niet, zeg, 1 ms of 1 ns -- waarschijnlijk was dit een compromis omdat 1 ns voor te grote getallen zorgde en 100 ns dan toch nog mooi 10x meer resolutie was dan zo'n milliseconde waarmee mindere systemen het moesten doen, maar dat is speculatie van mijn kant. :P

[Reactie gewijzigd door MneoreJ op 2 oktober 2025 22:32]

Een 100nsec teller heeft een 10000 keer zo grote resolutie als een msec teller.

Met een 100 nsec teller in een 64 bits getal kun je bijna 59000 jaar vooruit. Met een 1 nsec teller dus 'slechts' 590 jaar. Dat vond men blijkbaar te weinig.
Een 100nsec teller heeft een 10000 keer zo grote resolutie als een msec teller.
Oeps, uiteraard. Krek vergeten dat de microseconde er nog tussen zat.
Welke redenering zit daar eigenlijk achter, of welk voordeel ?
Ten opzichte van wat?
Het is de compactste manier om een tijdstip / tijdstempel / datum/tijd op te slaan en maakt het makkelijk de delta tussen twee tijdstippen te berekenen.
De start van de Unix-tijdmeting, is 1 januari 1970, 00:00:00 UTC. Linux heeft dit overgenomen. Simple as that.
Dat komt nog uit de tijd dat geheugen en rekenkracht nog erg schaars was. Je wilt dus niet een complete composite datastructuur hebben met uren, minuten, seconden, jaren, maanden, dagen. Bovendien is dat ook veel complexer om bij te houden. Als de seconde 60 wordt dan minuut met 1 verhogen en seconden op 0 zetten. Als minuut op 60 is dan uur met 1 verhogen en minuut weer op 0 zetten. etc.etc.

Door 1 32 bits getal te hebben kun je simpel dat getal iedere seconde met 1 ophogen. Veel efficienter! Bovendien is het vergelijken van 2 datetime stamps met elkaar erg makkelijk: getal1 <= getal2. Geen complexe logica nodig.

En 32 bits was het grootste wat er in een CPU register paste. (kan ook in 8 bits register maar dan zijn er toch wel wat meer bewerkingen nodig). Nu de meeste CPU's tegenwoordig 64 bits zijn, is dit een voor de hand liggende verbetering zonder dat er gebroken wordt met compatibiliteit. Bovendien blijft het makkelijker om data met elkaar te vergelijken zo.
Vorige week organiseerden ze in Mechelen de BruCON security conferentie. Een tweetal sprekers ging in op de problematiek van het in 32-bits bijhouden van tijd die zowel in 2036 en 2038 een probleem gaan worden. De ene omdat een signed 32-bits integer overloopt, en den ander omdat een unsigned 32-bits integer omrolt. De ene is begonnen ergens rond 1901 (als ik het me goed herinner) en de ander is die van de EPOCH van 1970.

De video staat hier: YouTube: 03 - BruCON 0x11 - Epochalypse Now The Coming Collapse of Time Integrity Trey Darley Pedro Umbelino

De sprekers vergeleken het probleem met het jaar-2000 probleem, alleen toen was de technologie nog niet zo ver doordrongen in de samenleving als nu.

[Reactie gewijzigd door Tukkertje-RaH op 3 oktober 2025 15:14]

en nu maar hopen dat je Pi het volhoudt tot 292.000.000.000 na Christus :+

[Reactie gewijzigd door S.J.Onnie op 2 oktober 2025 18:16]

Gemiste kans om daar 314.159.265.358 na Christus van te maken ;)
Eh.. hoe zie je dat voor je? Een 65-bit OS ontwikkelen? :?
Gewoon het "computer jaar 0" niet op 1 jan 1970 zetten .. maar een "aantal miljoen jaar" in de toekomst ..
Maar dan kunnen we de huidige tijd niet aangeven want dat ligt dan niet binnen het bereik...
Je kunt best tijd meten in 128bit zonder dat je meteen 128bit aan adresgrootte moet hebben.
De Pi in Raspberry Pi is een afkorting voor Python Interpreter en niet het getal dat de verhouding tussen de omtrek en de diameter van een cirkel weergeeft.
Om het verhaal wat completer te maken:
Raspberry is a reference to a fruit naming tradition in the old days of microcomputers. A lot of computer companies were named after fruit. There's Tangerine Computer Systems, Apricot Computers, and the old British company Acorn, which is a family of fruit.

Pi is because originally we were going to produce a computer that could only really run Python. So the Pi in there is for Python. Now you can run Python on the Raspberry Pi but the design we ended up going with is much more capable than the original we thought of, so it's kind of outlived its name a little bit.
Dus je zou er in principe zelfs "Apple Pi" van kunnen maken 🥧 ;)

Hoewel frambozentaart vast ook heel lekker zal kunnen zijn.
Denk je dat dan de jaar is van de linux desktop al gekomen is? ;)
Het jaar van de Linux desktop is al lang geweest. Ik tel dan wel ook alle telefoon GUI’s als dekstop ….
Android is geen Linux.
Klopt maar wel gebaseerd op de Linux kernel en daarmee valt Android in de Linux familie ondanks dat het geen Linux distributie is.
Bij deze is de '0' oprecht wel jammer. Mijn opmerking is niet irrelevant. Veel mensen denken inderdaad 'Oh linux is Android'. Jouw voorbeeld is vooral grappig, omdat GUI juist een van de voorbeelden is waar Android en Linux geen overeenkomsten hebben. De Linux kernel is als uitgangspunt genomen, maar er zijn meer dan 10.000 aanpassingen aan alleen de kernel toegepast, die bij elke kernel upgrade ook steeds weer moeten worden gecherrypicked (of hoe ze dat dan ook doen). De c engine is bionic ipv glibc, de GUI is niet gebouwd op X11 of Wayland maar iets Androids eigen, rendering via Skia, apps niet in c++ maar in Kotlin (jvm), eigen runtime die apps van te voren compileert (art).
Dat (en meer) is de context die veel mensen vaak missen.
En de aarde.

Ik wens ze tegen die tijd sterkte hier!
De zon houdt het niet uit zolang, na zeker 5 miljard jaar is het waterstof op. De zon is dan in de volgende fase aangeland en zal een rode reus worden. Of de Aarde dan nog kan bestaan is nog onzeker, zie Bron: Wiki - Zon.

Wel als men voor die tijd de aarde heeft verlaten en op zoek is naar andere nederzettingen in ons zonnestelsel of daarbuiten, niet vergeten raspberry pi versie xx mee te nemen dan ;), wellicht is dat de computer van het ruimtevoortuig.

[Reactie gewijzigd door IchigoShinigami op 2 oktober 2025 19:14]

Tegen dan moet ons heel tijdssysteem op de schop, want op galactische is een epoch niet absoluut bepalend: tijd loopt verschillend per planeet. En dat verschil is al snel merkbaar: 24 uur op de maan verloopt al meer dan 50 microseconden sneller dan op de aarde.
Vooralsnog heb ik hier zelfs nog twee Raspberry Pi 1's in bedrijf die het nog steeds doen. Ik heb van elke generatie en elke soort Raspberry er wel minimaal 1 draaien momenteel (behalve de compute modules) en er is er nog nooit 1 kapotgegaan. Misschien moet ik dit even afkloppen, maar tot dusver absoluut geen klagen over de kwaliteit. Maar zodra ze hun 292-miljardste levensjaar ingaan, dan laat ik je dat wel even weten. ;)
Prima, graag per email. Mijn email server draait op een Pi-5 :+
Het is niet dat je RPi het zo lang moet vol houden, maar dat ze kan rekenen aan zaken die zo ver vooruit (of achteruit) liggen. Daarmee kunnen die RPi-s ook allemaal in gebruik blijven bij de astronomen en dergelijken.
Fijn, daar zat ik al even op te wachten. Beter dan upgraden vanaf bookworm.
Fijn, daar zat ik al even op te wachten. Beter dan upgraden vanaf bookworm.
Upgraden vanaf Bookworm ging vlekkeloos.
Het kan ook zeker goed gaan, echter is het niet de aanbevolen methode. Dat is de reden dat ik gewacht heb op de officiële release voor de Raspberry Pi.
First, we will never officially recommend or support doing this - our recommended approach will always be to start with a clean trixie image and to install whatever programs and data you need from the previous bookworm image.
https://forums.raspberrypi.com/viewtopic.php?t=389477
Ik blijf dat raar vinden voor het OS van een apparaat wat niet bepaald altijd naast je op een bureau ligt, en waarvan de afgeleide wél een officieel in-place upgradepad heeft. Elke nieuwe release alles opnieuw moeten installeren en je gegevens moeten overzetten voelt zo ouderwets. Wat zou de reden zijn dat ze besloten hebben om die mogelijkheid niet officieel te ondersteunen?
Ik had een verse back-up voor het geval het fout ging.
Raspberry Pi OS is voor 95% standaard Debian, en daar is upgraden gewoon ondersteund. Ik zou niet weten waarom het op een RPi opeens niet goed zou gaan.
Ik heb er al een 10-tal geüpraded en bij één een onverklaarbaar probleem gehad wat ik niet meer heb kunnen reproduceren.

Dus upgraden gaat prima en backups zijn toch altijd noodzakelijk ;-)
Cool! Hopelijk komt OMV ook snel met versie 8 die Trixie ondersteunt, dan kan ik mijn Raspberry upgraden
Cool! Hopelijk komt OMV ook snel met versie 8 die Trixie ondersteunt, dan kan ik mijn Raspberry upgraden
Ik heb begrepen, dat dat nog wel even duurt (na de release van Trixie op het OMV forum gekeken).
zonder GUI is nog steeds bookworm
tnx, in de imager van raspberry pi stond ie dus nog niet alleen met GUI
Is met dit OS nog steeds X11 te kiezen ipv Wayland in de grafische omgeving?
Dat is afhankelijk van de desktop omgeving die je gebruikt. Ik dacht dat Xfce de standaard is bij Raspbian en die heeft experimentele ondersteuning. Beter dus nog even om X11 te gebruiken hiervoor.

Is er iets specifieks dat je grafisch doet met een Pi waar je mogelijk Wayland voor zou willen gebruiken? Let ook op of je applicaties überhaupt Wayland ondersteunen. Kan mij zo indenken dat als je een Pi met emulators gebruikt, deze (nog) niet werken op Wayland en effectief XWayland gebruiken.
Ik heb enkele programma's die grafisch sneller zijn onder X11.
Ik ben zendamateur en gebruik o.a. FLDigi op een RPi4B. Als je deze applicatie onder Wayland draait, dan is zelfs een RPi4B tergend langzaam met schermopbouw.
Tot zelfs een RPI2B draait dan nog met X11, maar niet meer met Wayland.
Maar goed te lezen dat er nog steeds te kiezen valt.

Edit: ik kan me nog wel herinneren dat een type OS van de Raspberry Pi community standaard Wayland had aangezet, en ik zoeken waarom het zo tergend langzaam reageerde...

[Reactie gewijzigd door MachIII op 2 oktober 2025 20:38]

Misschien dat ik iets gemist heb maar ik heb mijn RPI4 ergens deze zomer al een upgrade gegeven naar Trixie (13.1). Dus ik dacht dat dit er alweer een paar maanden lang was.
Is dat dat dan een release candidate geweest? Debian 13 Trixie waar raspberry PI OS van is afgeleid is ge-released op 6 september
Huh? Trixie was op 9 Augustus uitgebracht hoor, een maand eerder. En omdat het gewoon repositories zijn waar naar verwezen wordt, kan je net zo makkelijk de ARM repo gebruiken van Debian ipv die van Raspbian. Je mist alleen wat Raspberry specifieke packages.
Hmm zou het eigenlijk niet weten. Ik heb ergens halverwege augustus alle verwijzingen naar bookworm vervangen door Trixie en vervolgens een paar apt commando's uit te voeren. Stond netjes uitgelegd in een of andere tutorial. Maar ik heb dan wel PiOS lite omdat ik hem alleen headless gebruik.
Achtergrondinfo: de kernel timers doen al sinds v2.6 aan 64 bits. (daarvoor waren er jiffies met resolutie van 1 tot 10ms).

Dit bericht gaat dan over system-calls etc. waar ze 32 bit versies eruit slopen.

Dit staat los van het feit of het systeem in 32 of 64 bit mode draait (de compiler maakt er toch 2 keer een 32 bit operatie van indien nodig). 64 bit mode wordt aangeraden behalve op oude RPis die het niet ondersteunen.
Dat wordt weer een keertje kijken hoe ik mijn pi een fresh install kan geven, goede test meteen of de backup goed werkt


Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn