MIVD: Nederland in 2024 doelwit van Russische cybersabotage en -spionage

Nederland was in 2024 meermaals het doelwit van Russische cyberaanvallen, waaronder een poging tot cybersabotage van het 'digitale besturingssysteem van een publieksvoorziening'. Nederland verkeert volgens de MIVD daarom in de 'grijze zone tussen oorlog en vrede'.

De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst schrijft in het Openbaar jaarverslag 2024 dat een Russische hackersgroep een cybersabotageaanval deed op een niet nader beschreven publieksvoorziening. Het zou de eerste keer zijn dat een dergelijke aanval op een Nederlands doelwit werd uitgevoerd. Er werd overigens geen schade met de cyberaanval aangericht. Ook zou de MIVD een cyberaanval op 'kritieke infrastructuur' van Nederland hebben waargenomen. Wederom werd de aanval volgens de inlichtingendienst verijdeld.

Hoewel er geen directe schade zou zijn aangericht door Russische hackers, zouden via aanvallen op bondgenoten indirect toch gevoelige gegevens zoals persoonsgegevens van Nederlandse overheidsmedewerkers gestolen zijn.

Verder constateert de MIVD dat er meerdere Russische cyberaanvallen op websites van Nederlandse politieke partijen en openbaarvervoersbedrijven werden uitgevoerd. Dit zou tijdens de verkiezingen in 2024 hebben plaatsgevonden en bedoeld zijn om het 'Nederlanders moeilijk te maken om te stemmen'.

Uit onderzoek van de MIVD zou blijken dat Rusland inmiddels een 'grotere risicobereidheid' heeft. Het land zou 'meer brutale, agressieve en provocatieve activiteiten' hebben dan voorheen. Deze acties zijn voornamelijk gericht op organisaties die iets te maken hebben met de oorlog in Oekraïne.

Reacties (59)

[Anonymoussaurus]

De MIVD heeft hier ook een blog over online staan zodat je niet het hele rapport hoeft door te lezen: https://www.defensie.nl/a...-te-ontwrichten-neemt-toe

[Walrave]

Vergeet niet de social media en overal waar de "opinie van mensen" gegeven kan worden die al lang overspoeld wordt door Russische trolls en bots. Op die vlakken is de aanval op de Nederlandse democratie al jaren geleden begonnen.

[jdh009]

Zeker en vast! Terwijl Nederland spreekt over in een 'grijs gebied' te zitten tussen vrede en oorlog zijn ze in Rusland veel duidelijker en spreken wél van een oorlog met het Westen. Dus niet over een cyberoorlog maar gewoon een echte oorlog. Op Russische staatszenders, maar ook door de Kremlin-kliek met o.a. Vladimir Poetin, Sergej Lavrov, Dmitri Medvedev en Margarita Simonyan maar ook presentatoren zoals Vladimir Solovjov, wordt openlijk gezegd dat bijv. het conflict in Oekraïne geen op zichzelf staande oorlog is, maar een bredere strijd tegen de NAVO en het ‘collectieve Westen’. Of zijn zij dan in oorlog met ons, maar wij niet met hen?

Daar past ook een structurele propagandastrijd bij. Volgens schattingen geeft Rusland jaarlijks ongeveer 1,5 miljard dollar uit aan buitenlandse beïnvloedingscampagnes. Ter vergelijking: Iran (2022) 1,26 miljard dollar en China (2015) 10 miljard dollar per jaar) aan propaganda gericht op niet-Iraanse/Chinese doelgroepen.

Ze hebben een uitgebreid arsenaal aan methoden om desinformatie te verspreiden. Dit omvat staatsgesponsorde media zoals RT en Sputnik, die zowel binnenlands als buitenlands publiek bereiken met een mix van echte nieuwsberichten en propaganda. Sociale media en bots worden gebruikt om snel en op grote schaal valse informatie te verspreiden. Trollfabrieken zoals de Internet Research Agency (IRA, wiki) en Social Design Agency zijn berucht voor het beheren van nepaccounts die zich mengen in online discussies om verdeeldheid te zaaien en publieke opinie te beïnvloeden, maar ook via websites die het uiterlijk nabootsen van bestaande nieuwsbronnen, zoals Der Spiegel, Le Parisien, Fox News en The Washington Post. Het doel is om het verhaal van het Kremlin te versterken, in de eerste plaats om de steun van het Westen voor bijv. Oekraïne te verzwakken of andere punten waar Rusland baat bij heeft.

Tens of thousands of comments
At first, Prigozhin only had a few dozen workers, charged with writing about 100 comments each per day. By early 2023, the troll factory had grown to about 400 employees. Some of them wrote articles for Prigozhin's media, and at least a quarter wrote comments for social media.

Dit zijn geen accounts die meningen delen maar bots of mensen (met nep accounts die zich voordoen als andere niet bestaande mensen met niet bestaande/neppe meningen) die doelmatig en stelselmatig erop uit zijn om ons te beïnvloeden. De honderden medewerkers in trollfabrieken zoals die van Prigozhin (nu dood, maar het netwerk nog steeds actief) hebben als taak om dagelijks duizenden commentaren te schrijven, niet om deel te nemen aan eerlijke discussies, maar om bewust verkeerde informatie te verspreiden en publieke opinies te manipuleren.

Bende doelen van de Doppelganger operatie waren:

The aim is to serve the Kremlin's narrative, primarily to weaken Western support for Ukraine. The narrative favors four themes (messages):

• Sanctions against Russia are inefficient
• Westerners are Russophobic
• The Ukrainian army is barbaric and made up of neo-Nazis
• Ukrainian refugees are a burden on European countries

The Kremlin has launched multiple disinformation campaigns in the Netherlands and made attempts to interfere in its elections, and the Dutch government has taken several steps to build both national and regional resilience.

US CONGRESS COMMITTEE report - Pagina 113

Daarnaast maken Russische actoren steeds meer gebruik van hacken en lekken, zoals dit artikel deels beschrijft, waarbij ze gevoelige informatie stelen en openbaar maken om chaos en wantrouwen te veroorzaken. Valse websites en gemanipuleerde nieuwsartikelen worden daarna gecreëerd om desinformatie te verspreiden, vaak vermomd als legitieme nieuwsbronnen.

Russia is increasingly seeking to encourage and direct hackers to attack British and other western targets, the director of GCHQ has said in her first keynote speech as head of the British intelligence agency.

https://www.theguardian.c...t-butler-director-of-gchq

[CivLord]

Zeker en vast! Terwijl Nederland spreekt over in een 'grijs gebied' te zitten tussen vrede en oorlog zijn ze in Rusland veel duidelijker en spreken wél van een oorlog met het Westen. Dus niet over een cyberoorlog maar gewoon een echte oorlog. Op Russische staatszenders, maar ook door de Kremlin-kliek met o.a. Vladimir Poetin, Sergej Lavrov, Dmitri Medvedev en Margarita Simonyan maar ook presentatoren zoals Vladimir Solovjov, wordt openlijk gezegd dat bijv. het conflict in Oekraïne geen op zichzelf staande oorlog is, maar een bredere strijd tegen de NAVO en het ‘collectieve Westen’. Of zijn zij dan in oorlog met ons, maar wij niet met hen?

Ja natuurlijk zeggen ze dat het 'conflict' in Oekraïne een oorlog met het hele Westen is.
Oekraïne wordt in Rusland gezien als het domme neefje van Rusland. (Zo'n beetje als de karikatuur over Belgen in Nederland.) Dat ze na drie jaar vechten nog steeds geen glorieuze overwinning hebben behaald is gewoon niet te verkopen. Ze kunnen het alleen 'verklaren' door te zeggen dat het Rusland tegen de 'hele wereld' is en dat Rusland ondanks dat nog steeds niet het onderspit delft.

[gut2000]

Klopt, ik lees hier in België ook al is de online kranten en de meningen onderaan zijn toch redelijk 'vervuild' met polariserende onzin of meningen die wel heel hard in pro Russich kamp horen. Je kan ze er wel uithalen, natuurlijk zijn er altijd mensen die iets meer tegen of voor zijn. Valt ook wel op dat er mensen zijn die er hard op in durven gaan en niet beseffen dat er met hun voeten wordt gespeeld.

[JeanB42]

Nu.nl idem dito. Ik kan veel accounts uit mn hoofd opnoemen die altijd pro Poetin zijn, pro Trump, die ook altijd (vrouwelijke) slachtoffers van seksueel misbruik verwijten dat ze het zelf hebben uitgelokt, dat de rechter niet onafhankelijk is, etc. Veel teksten zonder komma's, interpunctie, zoals een Rus het zou schrijven.

Alles om maar onvrede aan te wakkeren en maatschappij-ontregelend te zijn. Ik kan me niet voorstellen dat de redactie dit niet weet, de bijdragen worden vaak verwijderd maar de accounts blijven actief.

[Reactie gewijzigd door JeanB42 op 22 april 2025 19:57]

[MornixRS]

Klopt. Dat is ook mijn ervaring. Ik ben op het punt beland dat het me nuttiger lijkt om Nuij helemaal af te schaffen. 95% voegt niks toe maar sneeuwt de weinige nuttige bijdragen totaal onder.

[blorf]

Het lijkt gefabriceerd. Waar is de identiteit van die spionnen op gebaseerd?
Kijk naar Youtube. Dat staat nu vol met pro-Rusland onzin en spam over crypto-adviseurs. Alsof ze dat er niet uit kunnen filteren... Zeg me dat dat niet uit dezelfde hoek komt.

[Reactie gewijzigd door blorf op 22 april 2025 18:18]

[yinx84]

Mooie reminder dat de PVV en FVD nog altijd Russische connecties hebben die nooit helemaal zijn geklaard. Het zijn dan ook die twee partijen die elke vorm van steun aan Oekraïne proberen te vertragen of af te keren.

Past ook in de grijze zone van oorlogsvoering die in het artikel genoemd wordt.

[Sissors]

Nu zijn er natuurlijk wel meer partijen die daar ook niet bij meehelpen. Voor de oorlog was alles aan linker kant tegen enige investering in defensie (en het was niet alsof aan rechterkant er nou veel aan defensie werd geinvesteerd, maar alsnog). SP stemt momenteel ook nog tegen een gedeelte van de hulp aan Oekraïene. Bij1 is natuurlijk niet heel relevant zonder zetels, maar is ook altijd pro-Rusland geweest.

FvD is gewoon vriendjes met Poetin, dat is duidelijk. PVV heeft weinig met Oekraïne, maar zijn iig niet openlijk pro-Rusland.

[Mathijs Kok]

De regeringen recht van het midden hebben altijd het meeste gekort of defensie. Vreemd maar waar.

[graey]

Het kostte veel, leverde in directe zin weinig op, en de wereld in onze directe omgeving leek redelijk vredig. Korte termijn gewin pakken, en dan op lange termijn toch weer schrikken van de impact.

[Tc99m]

In vredestijd heel veel investeren in een leger heeft ook weinig nut en is voornamelijk weggegooid geld. Rond de tijd van Rutte 1 zijn ze inderdaad te ver gegaan (daar zijn ze ook heel snel weer op teruggekomen), maar in algemene zin geldt dat een groot leger onderhouden terwijl het vrede is heel veel geld aan onderhoud kost (dat je niet in zaken als onderwijs of de economie kunt steken) met weinig economische of maatschappelijke meerwaarde, terwijl je dan als de oorlog uitbreekt met verouderd materieel zit.

Bekend voorbeeld: Na WO1 moest Duitsland een groot deel van hun materieel wegdoen. Toen Duitsland in de aanloop naar WO2 het leger opnieuw opbouwde hadden ze daarom het nieuwste van het nieuwste, wat ze in het begin van de oorlog een enorm voordeel gaf ten opzichte van hun tegenstanders. Je hoeft niet altijd een enorm leger te hebben, zo lang je maar de mogelijkheid hebt om op te kunnen schalen.

[DarkHelmet]

Dat blijkt dus helaas niet zo te werken zoals ik het begrijp van onze strategische koppen in Nederland.

Het voorbeeld van Duitslannd na WO2 gaat niet op volgens mij. Die zijn een oorlogseconomie gaan voeren met enorme mobilisatie. Adhoc schalen is erg lastig als je niet doet. Je komt dan wel erg op een binaire manier van je defensie op orde houden.
Tenzij je bijvoorbeeld de dienstplicht invoert zoals Zweden, Zwitserland, Finland. Dan heb je altijd je militairen/reservisten wel.
En je flinke voorraaden van materieel onderhoud.
En investeert in commandovoering en informatiesystemen zoals satelieten voor beelden en 'internet'.
En je industrie in standby houd op een of andere manier.

Een leger, helaas moet je onderhouden. Het duurt jaren eer dat het op stoom is. Dat zien we wel nu het erop aan komt om potentieel echt de grenzen van Europa te verdedigen. We kunnen het gewoon niet op de been brengen en zijn afhankelijk van de VS.
We hebben de wapensystemen niet (bijv. luchtafweer), de commandovoering (doet feitelijk de VS), intelligence (idem grotendeels VS), industrie (Europa was niet in staat op te schalen door budget/wetgeving beperkingen en protectionisme eigen industrie).

Dit vereist gewoon doorlopende investeringen.

[Reactie gewijzigd door DarkHelmet op 23 april 2025 09:22]

[Sissors]

Zoals ik schreef, het is zeker waar dat onder laatste rechts kabinetten ook niet werd geinvesteerd. Maar dat links niet meer kortte op defensie, was omdat links toen niet aan de macht was, niet dat ze het niet wilde. Twee maanden voor de Oekraïene oorlog begon, had GL/PVDA nog een schaduwbegroting waarbij een stuk meer bezuinigen op defensie onderdeel van uitmaakte. Een week voor de inval was de oplossing van de SP ontwapening.

Vijf jaar geleden wilde GL nog effectief de landmacht afschaffen, en zwaar bezuinigen op de luchtmacht: https://groenlinks.nl/sit...0Defensievisie%202020.pdf. Ze hebben stelselmatig tegen aanschaf van drones, en al helemaal tegen het bewapenen van drones gestemd. De kans dat die voorstander gaan zijn van drones die automatisch wanneer ze gejammed zijn een doelwit aanvallen lijkt mij redelijk dicht bij nul. Ze hebben duidelijk aangegeven principieel tegen bewapende drones te zijn. En als het nou financieel is, dan zal je mening een stuk sneller veranderen dan wanneer het principiele redenen zijn.

En nogmaals, eens dat ook rechts veel te weinig geinvesteerd heeft. Maar laten we niet doen alsof het onder een linkse regering toen meer zou zijn geweest, dan zou de afbraak alleen maar sneller zijn gegaan.

[Tc99m]

BIJ1 is niet pro-Rusland of pro-Poetin, ze zijn tegen de wapenindustrie (net zoals andere linkse partijen, zoals SP, GroenLinks en PvdD). Je kunt je afvragen of dat handig is in een periode dat Rusland steeds agressiever wordt, maar het wil niet zeggen dat ze voor Poetin zijn, sterker nog, ze hebben zich altijd tegen zijn beleid uitgesproken en zijn bijv. voor het steunen van Russische dissidenten.

PVV/Wilders daarentegen is altijd voorstander van warme banden met Rusland geweest, heeft zich meerdere malen aan de kant van Rusland/Poetin geschaard, en Wilders heeft zelfs lange tijd openlijk een Russisch “vriendschapsspeldje” gedragen. Wilders heeft zich ook lange tijd zich op de oppervlakte gehouden over de Russische aanval op Oekraïne, en is binnen de huidige regering ook degene die steun aan Oekraïne probeert te blokkeren.

Omdat de PVV geen échte partij is (of een partij met maar één lid) hoeven ze minder inzicht in de financiering te geven, maar er zijn sterke aanwijzigingen dat de PVV/Wilders in ieder geval in het verleden forse bedragen uit Rusland heeft ontvangen (en dat zal niet zonder tegenprestatie zijn geweest), net zoals dat bij meer rechts-extremistische/populistische partijen (zoals Front National) het geval is geweest.

[Sissors]

Hier heb je Bij1 die aangeeft per ongeluk verkeerd te hebben gestemd, want ze wilde eigenlijk tegen het erkennen van de Holodomir als genocide stemmen: https://x.com/RebekkaTimmer/status/1677288923914027009. En ja Wilders is (te) goede vriendjes met Putin geweest, maar die stemde daar wel mee in, en Bij1 zegt dus dat ze eigenlijk samen met FvD tegen hadden willen stemmen. Diezelfde is overigens ook iets te close met de Chinezen: https://www.groene.nl/art...pen-lopen-tot-in-xinjiang. Of deze nog eens, waarbij een potentiele drone op het Kremlin het probleem is, en niet de Russische aanvallen: https://x.com/RebekkaTimmer/status/1653780187207614464

En ik herinner me van haar wel wat meer pro-Putin berichten die ik nu niet direct kan terugvinden.

[Standeman]

Niet openlijk? Hij heeft zelf getwitterd hoe trots hij wel niet zijn Russische vriendschap speldje draagt. En ja, dat is na het opblazen van 196 Nederlanders door Rusland.

[Pasteis]

De komende jaren zal digitale dreiging verder toenemen, het is immers een grijs gebied waar je je vijand kan aanvallen zonder direct in een derde wereldoorlog over te gaan.

Misschien een gekke vraag, maar ik hoor nooit iets over Nederlandse veiligheidsdiensten hacken? Komt dat omdat we het ook weinig op kleine schaal doen? Zijn we gewoon niet zo goed of juist heel erg goed dat het nooit bekend wordt?

Hoe verhoudt Nederlandse hackers en cybersecurity met de rest van de wereld?

[dez11de]

Wat nou als ze inderdaad zo goed zijn dat je er nooit iets over hoort?

[DarkHelmet]

Dan kan ik je bijvoorbeeld de boeken van Huib Modderkolk aanraden, krijg je iets meer inzicht. Nederland doet wel degelijk mee.

Een voorbeeld:
https://nos.nl/nieuwsuur/...-hack-of-democratic-party

*overigens als ik het goed begrepen heb, was het niet de wens van Nederland dat bekend werd dat wij die toegang hadden. De VS heeft zijn bron prijsgegeven, tegen onze wens in...

[Reactie gewijzigd door DarkHelmet op 23 april 2025 09:41]

[FrostyPeet]

We maken het ze ook wel erg gemakkelijk. Alles in de cloud, alles over internet. Met een beetje ddos-en leg je half NL plat, geen digID of geen internet bankieren. Open grenzen, ondanks de stoere taal zijn er nauwelijks grenscontroles. Het incompetente kabinet en de ruziënde Tweede Kamer maken het trollen wel erg gemakkelijk om onrust te stoken.

[TouW]

Opvallend dat de MIVD spreekt van een ‘grijze zone’: geen open oorlog, wel dagelijks digitale prikacties.

Die mislukte sabotage‑poging op een publieksvoorziening laat zien hoe kwetsbaar onze vitale infra is – en hoe belangrijk het is dat aanvallen vaak wél op tijd worden afgevangen.

Geen reden voor paniek, wél voor basis‑hygiëne: updates draaien, 2FA aan, phishing melden. Overheid, bedrijven én wij als gebruikers hebben daarin allemaal een rol. Blijven we samen alert, dan maken we het kwaadwillenden lastig én houden we onze democratie overeind.

[Yzord]

De vraag is, waarom zou je dit als MIVD naar buiten brengen? Schaamt men zich ervoor dat ze aangevallen zijn? Of zijn ze juist trots op dat ze het afgeweerd hebben? En wat doet de MIVD richting de andere kant? Want daar lees ik weer niks over. Want dat is geheim? Waarom dit dan wel naar buiten brengen?

Oftewel, gevalletje propaganda?

[graey]

Dit is niet te verbergen, en enige transparantie staat ook gewoon goed. Als je als bedrijf aangevallen wordt, en bijv. de MIVD blijft stil, leg dan maar eens aan derden uit dat het een probleem is, en geen smoes of paranoïde onzin. Door dit in ieder geval tot op zekere hoogte publiek te erkennen, is er sneller begrip en kan het publiek samenwerken met getroffen bedrijven om overeind te blijven, in plaats van dat de aanvallen hun beoogde doel (nog meer) bereiken. Anders is 'verdeel en heers' ook nog mogelijke bijvangst.

[Horatius]

Oftewel gevalletje transparantie? We weten allemaal dat er over en weer cyberaanvallen zijn en dat we op gespannen voet staan met sommige landen.
Dus dan vind ik het niet gek dat de MIVD zegt 'we zijn hard aan het werk ookal merk je hier weinig van'.

Tuurlijk ook gevalletje van budget binnenslepen en publieke opinie.

[svane]

Zonder de bron te lezen...,

Misschien dan een idee om de bron te lezen ipv meteen 'propaganda' te roepen?

precies of China en USA niet proberen mee te kijken

China heeft gewoon, net als Rusland, zijn eigen hoofdstuk in het rapport, niets houd je tegen om 't te lezen.

MIVD brengt elk jaar een jaarverslag uit. 2023 had ook hele hoofdstukken over Rusland / China. Wat is er raar aan een jaarverslag? Wat moeten ze anders doen? Helemaal niks delen?

Te weinig delen leid tot complot-theorieën....., te veel delen blijkbaar ook

[Yzord]

Sorry? Dus men wilt als MIVD transparant zijn? Ik vind dat helemaal prima hoor, maar doe dat dan ook helemaal. Kom niet met jaarverslagen uit over andere landen als men niet zelf vertelt wat men doet om informatie te vergaren. Ik ben een gediplomeerd particulier onderzoeker en ik weet dat men niet volledig transparant is. Wees dan gewoon eerlijk en vertel dan ook wat men doet. Maar natuurlijk zit Rusland achter 'ons' aan om informatie te vergaren, want dat doen we allemaal anders heb je die informatie sowieso niet (nodig). Maar komop hey, het riekt naar eenrichtingsverkeer en dat moet eens afgelopen zijn.

[svane]

Dus men wilt als MIVD transparant zijn? Ik vind dat helemaal prima hoor, maar doe dat dan ook helemaal (...) als men niet zelf vertelt wat men doet om informatie te vergaren

Dus jij wilt dat de MIVD "helemaal" transparant is? Dus toen ze minimaal een jaar lang toegang hadden tot een Russische hackersgroep hadden ze volgens jou, vanaf dag één, meteen openbaar moeten maken wat zij aan 't doen waren? Meteen weggeven wat je aan 't doen bent? "Hoi Rusland, wij hebben toegang tot jouw system dankzij bug #1885, hier heb je een pull-request hoe je het moet fixen, graag gedaan. Veel plezier met het hacken van onze servers verder, fijne avond."

Als je echt een 'gediplomeerd onderzoeker' bent, dan ben je op z'n minst heel naïef... In een wereld van spionage kan je niet 100% transparant zijn. Waneer heeft dat voor het laatst ooit gewerkt?

Een onderdeel van de taken van de MIVD is óók om ons voor te lichten over de risico's. En ja, er zijn nou eenmaal risico's dat wij technologisch kwetsbaar zijn voor externe aanvallen.

Hier zijn 3 opties:
1. Verzwijg alles, breng geen jaarverslagen uit, vertel niemand wat je doet, waarschuw je bevolking niet voor de gevaren die je ontdekt. Laat iedereen lekker met kwetsbare systemen rondlopen, want ja....... "MIVD transparant, dat kan niet".
2. Wees 100% transparant, vertel de hele wereld precies welke kwetsbaarheden je gebruikt om dictaturen te bespioneren. Geef lekker je kaarten uit handen.
3. Vind een balans tussen deze twee extremen

Ik ben zelf voor optie 3, maar dat zal vast wel te genuanceerd zijn. In extremen denken is veel leuker.

[Superstoned]

Wij vallen Rusland aan? Dat is nieuws voor mij. En beweer nu niet dat onze veel te beperkte steun voor een land wat zich verdedigt tegen een imperialistische en genocidale inval een “aanval op Rusland” is, want dat is klinkklare onzin.

[kodak]

Het is al vaker in het nieuws geweest dat er vanuit Nederland meer werd gedaan dan afwachten.

Afhankelijk van hoe je het bekijkt is dat aanvallen te noemen. Wat niet bevalt vatten anderen zo te lezen wel vaker op als aanval. Waarbij tegenreacties ontstaan.

[GoogleWave]

"“De MIVD ziet de Russische dreiging tegen Europa niet afnemen maar toenemen. Dit ook na een eventuele afloop van de oorlog met Oekraïne,’’ concludeert MIVD-directeur viceadmiraal Peter Reesink. Volgens hem ligt de snelheid waarmee de NAVO militair vermogen opbouwt nu veel lager, dan die van Rusland. Dat komt onder meer doordat Rusland is overgeschakeld naar een oorlogseconomie."

Dit klopt helaas;

Als Rusland een mortiergranaat nodig heeft dan hebben ze 1 kilo staal, 1 explosief, en 1 fabriek en het kost ze een paar euro. Als wij een mortiergranaat hebben dan wilt bij wijze van spreken PostNL al de Russische kostprijs puur voor het verzenden. Alle bedrijfjes hebben hun eigen bestuur en directeurs en aandeelhouders en zelfs de schroefjes zijn soms duurder dan een heel product van onze vijand.

Gelukkig is onze westerse economie 1000 keer groter dan Rusland, want bij slechts 10 keer groter zouden we al een probleem hebben tenzij we onze bedrijven kunnen overtuigen om ook tegen normale prijzen die oorlogscrap te maken

[Reactie gewijzigd door GoogleWave op 22 april 2025 16:50]

[dylan111111]

Je moest eens weten wat het westen kan doen wanneer nood aan de man is. Vergeet niet dat Rusland zijn leger al drie jaar stukloopt op wat oude spullen en wat geld wat we die kant opsturen.

[banaj]

Aah, dus het "digitale besturingssysteem van een publieksvoorziening" is aangevallen.

Duidelijke communicatie!

[Obfzk8R]

Hmmm... jouw artikel doet mij denken aan de commentaren van @gut2000, @JeanB42 en @Walrave.
In ieder geval is Rusland op dit moment een meedogenloze aggressor. En aangezien de Russen in het verleden ook hun ideologie met landjepik hebben bezegeld, net zoals er bijvb. met de Krim is gebeurd en hoe graag Poetin het land dat ze van Oekraïne hebben gepikt bezet willen houden, hebben ze niet echt veel krediet als partij die de soevereniteit van andere landen respecteert. Jij en andere Cyber Security Professionals weten wel ff hoe het echt zit? Jij hebt mij overtuigd.

[0xd020]

Mijn punt is dat we niet weten hoe het zit, maar dat de meeste reaguurders hier zo geconditioneerd zijn dat ze er meteen van uit gaan dat Rusland een enorm gevaar is voor Nederland. Een beetje kritische mindset zou helpen om de rust een beetje te bewaren.

Ik had het niet over Oekraine of De Krim, hoewel er wat voor te zeggen is dat Rusland dat laatste claimt.

[Bor]

Ik, en vele andere cyber security professionals weten dat attributie naar Nation States meestal flinterdun is. Het levert de security- en wapen industrie wel veel geld en sneuvelbereidheid op, dat dan weer wel.

Vele cyber security professionals weten dat nation state actors gewoon een ding zijn (voor de ene sector een grotere dreiging dan de andere), downplayen de risico's niet maar nemen dit serieus. De attributie is niet meestal flinterdun en als het dat wel is dan is dat met een reden. Nation state actors hebben doorgaans iets meer resources en expertise tot hun beschikking dan de gemiddelde hacker. Als je dat anders ziet zie ik graag objectieve bronnen die het tegendeel bewijzen van wat o.a. de MIVD claimed.

[Reactie gewijzigd door Bor op 23 april 2025 21:00]

[0xd020]

Ja, Nation State actors zijn zeker een ding. Dat hebben we allemaal gezien dankzij Snowden. En ik zeg niet dat het MIVD verhaal niet klopt, het is alleen een vaag verhaal zonder onderbouwing. En ik mis de kritische kanttekening erbij, ook van Tweakers.

Hoofd MIVD geeft bij Eva op tv desgevraagd het voorbeeld aan van een Zwembad als een mogelijk target. Niet een elektriciteitsnet, waterkering of brug installatie, maar... Een Zwembad! Downplayen hoeft eigenlijk al niet meer, is al gedaan.

Ik werk al 25 jaar in deze business, zowel voor de overheid als grote multinationals. En ik weet hoe zwak attributie is, want 'De Russen' kunnen inderdaad Russen zijn, maar blijken een stel pubers in een zolderkamertje. Maar het is wel goed te gebruiken voor allerlei security marketing en politieke spelletjes, want de gemiddelde burger snapt toch niks van de materie. Zo kweek je angst, haat jegens Rusland en vooral 'sneuvelbereidheid'.

Dus even opsommend: er is 1 aanval geregistreerd, die misschien wel door 'De Russen' is ingezet. Ze waren niet succesvol, maar toch waard om in de jaar rapportage te vermelden. Bij gebrek aan beter.

[Bor]

Een bijzondere manier van framing pas je toe hier. Je snapt zelf ook wel dat de MIVD geen openheid van zaken kan en gaat geven. Dat is namelijk zeer gevoelige informatie waarvan openbaring tot desastreuse gevolgen kunnen leiden. Het hoofd MIVD gaat evenmin bij Eva uit de doeken doen wat er speelt, wat mogelijke targets zijn etc. Als je al 25 jaar in deze business werkt weet je dat en doe je dat niet af als "bij gebrek aan beter".

[0xd020]

Wat ik bijzonder vind is dat doorvragen bij twijfel wordt afgedaan als ondeskundigheid van mijn kant. Je gaat namelijk niet dood van een beetje kritisch in de wereld staan. Klakkeloos alles aannemen wat je tot je krijgt is tegenwoordig de norm, helaas.

[Bor]

Het is goed om kritisch te zijn, ook wanneer het gaat om de inzet en werkwijze van geheime diensten als de AIVD en de MIVD. Wat ik niet ok vind is het frame waarin je dit plaatst . Er is namelijk geen enkele aanwijzing dat dit overeenkomt met de realiteit. Simpelweg; we weten het niet. De werkwijze, de onderzoeken en de onderzoeksresultaten van geheime diensten zijn niet openbaar. Het afdoen van een potentieel reële dreiging als "fabel" en termen als "bij gebrek aan beter" doen je argumenten geen goed, tonen geen kritische blik maar lijken een poging de opinie een bepaalde kant op de duwen.

[0xd020]

Ik zie de meeste Tweakers hier alleen maar opinie de andere kant dan de mijne op duwen, dus wat is het probleem dat ik een andere kant wil belichten? Ik weet dat het tegenwoordig not done is om tegen het algemene narratief in te gaan, maar het zij zo.

[Bor]

Het belichten van een andere kant lijkt mij welkom. Een kritisch tegengeluid ook. Wat ik nu lees is framing en onrealistische verwachtingen rond openbaarheid van de werkwijze van geheime diensten. Alsof je als iemand met 25 jaar ervaring in deze business echt verwacht dat de MIVD bij Eva aan tafel aanschuift en het e.e.a. haarfijn uit de doeken gaat doen...

[0xd020]

Schuif dan niet aan?