Microsoft heeft zijn eerste eigen quantumchip onthuld, die volgens het bedrijf een belangrijke doorbraak markeert. De chip, de Majorana 1, kan dankzij het gebruik van een 'topologische supergeleider' schalen tot een miljoen qubits, zonder dat het geheel erg groot wordt.
De Majorana 1 gebruikt een nieuw soort materiaal, dat Microsoft een 'topoconductor' of 'topologische supergeleider' noemt. Dit is een speciale categorie materiaal dat een nieuwe toestand van materie kan creëren. In plaats van een vaste, vloeibare of gasvormige toestand bestaat materie in een topologische toestand. Volgens Microsoft kan dat een stabielere qubit produceren die snel, klein en digitaal bestuurbaar is, 'zonder de compromissen die huidige alternatieven vereisen'. Deze qubit gebruikt bovendien geen elektronen in de chip, maar de in 1937 beschreven Majorana-deeltjes, die betrouwbaardere en beter schaalbare qubits moeten produceren.
De nieuwe architectuur zorgt er volgens Microsoft voor dat er in potentie een miljoen qubits kunnen op een enkele chip ter grootte van een handpalm, al zitten er op dit moment slechts acht op. "Dit is een noodzakelijke drempel voor quantumcomputers om transformatieve, praktische oplossingen te kunnen leveren – zoals het afbreken van microplastics naar onschadelijke bijproducten of het uitvinden van zelfherstellende materialen voor de bouw, productie of gezondheidszorg", aldus Microsoft.
Microsoft schrijft in een paper die in Nature is gepubliceerd hoe het de nieuwe topologische qubit heeft kunnen maken. Het nieuwe materiaal is ontwikkeld met indiumarsenide en aluminium. De komende tijd wordt er verder gewerkt aan het project. Microsoft is eerder deze maand samen met een ander bedrijf geselecteerd door de Amerikaanse Defense Advanced Research Projects Agency om te bepalen of er tegen 2033 al een industrieel bruikbare quantumcomputer gebouwd kan worden. Als dat mogelijk blijkt, is dat veel sneller dan de meeste voorspellingen. Het andere bedrijf dat werd geselecteerd is PsiQuantum, dat op silicium gebaseerde fotonica gebruikt om een quantumcomputer te maken.
Experts zijn kritisch
Het is niet de eerste keer dat Microsoft zegt een doorbraak te hebben rondom Majorana-deeltjes. In 2018 werkte Microsoft met het Delftse QuTech samen en claimden de onderzoekers dat ze bewezen hadden dat het Majorana-quasideeltje bestaat. Bij nader inzien bleken er fouten te zijn gemaakt en de resultaten niet te kloppen, waarna het rapport werd teruggetrokken.
Diverse fysici uitten tegenover de Volkskrant dan ook twijfels over de nu geclaimde doorbraak van Microsoft. Vincent Mourik van Forschungszentrum Jülich noemt de meetgegevens bijvoorbeeld 'wazig, een beetje brak'. Ook stelt hij dat Microsoft voortborduurt op een onderzoek uit 2023, waarop volgens hem steeds meer kritiek is. "Ze stapelen twijfelachtig resultaat op twijfelachtig resultaat."
Fysicus Michael Wimmer van QuTech heeft ook twijfels: "Op basis van dit artikel zou ik niet willen beweren dat er al een werkzame topologische quantumchip is." Wel spreekt hij van een 'heel mooi experiment met een heel indrukwekkend resultaat'. Overigens is Microsoft zelf in zijn publicatie in Nature ook een stuk genuanceerder. Zo schrijft het bedrijf dat de metingen op zichzelf niet bewijzen dat de waargenomen toestanden topologisch zijn.
Update, 12.06 uur - In de Volkskrant wordt door experts kritiek geuit op de aankondiging van Microsoft. Daarover zijn de laatste drie alinea's toegevoegd.