De Nederlandse Politie wil het Protective Monitoring-systeem medio 2024 landelijk invoeren. Daarbij wordt er middels een algoritme automatisch gekeken naar afwijkende patronen in het gebruik van de politiesystemen, die mogelijk wijzen op misbruik.
Het Protective Monitoring-algoritme kan volgens de politie uit 'meerdere signalen' patronen opmerken die wijzen op 'afwijkend gebruik van de informatiesystemen'. Als dat het geval is, wordt de analist daar automatisch van op de hoogte gesteld. Aangezien alle handelingen in de politiesystemen al automatisch worden bijgehouden, kan diegene controleren of er inderdaad sprake is van 'risicovol of onrechtmatig gebruik', en indien nodig de leidinggevende inlichten. Zo moet misbruik, zowel bewust als onbewust, proactief worden voorkomen, aldus de politie.
Een voorbeeld van een verdacht patroon is als een agent buiten werktijd gebruikmaakt van het politiesysteem, laat Paul Entken, verantwoordelijk voor integriteit bij de politie, weten aan Het Parool. Ook informatie opzoeken over een zaak aan de andere kant van het land ziet het algoritme als afwijkend gebruik. Het komt soms voor dat politiemedewerkers vertrouwelijke informatie in de politiesystemen doorspelen aan criminelen, of gebruiken voor privédoeleinden. De politie beweert dat dat met Protective Monitoring zo veel mogelijk wordt voorkomen, 'met zo min mogelijk impact op de privacy van de collega's'.
Dit systeem wordt al sinds 2019 getest. Eerder is er in de eenheid Amsterdam al een pilot mee gedraaid. Entken laat weten dat er in Amsterdam zesduizend mensen werken bij de politie, en dat er in twee weken tijd twintig automatische meldingen zijn binnengekomen. In een aantal gevallen zou er een logische verklaring zijn geweest voor het afwijkende gedrag, maar er zijn ook meldingen binnengekomen over medewerkers naar wie 'vanwege andere signalen' al een intern onderzoek liep, stelt Entken.
In 2020 liet de politie nog weten dat het de bedoeling was dat de monitorsoftware een jaar later volledig actief zou zijn, maar nu wordt dus medio 2024 genoemd. Daarvoor is wel nog goedkeuring van de Centrale Ondernemingsraad vereist. De politie schrijft dat deze werkwijze nu pas breed wordt uitgerold omdat 'het tijd kost om zorgvuldig te zijn en bewustwording te creëren'.