Rusland onthult supercomputer met eigen Elbrus-cpu's en x86-ondersteuning

Rusland heeft de RSK Tornado onthuld. Dit is een supercomputer op basis van Russische Elbrus-cpu's, maar er is ook ondersteuning voor x86-cpu's, zodat er in de toekomst wellicht ook weer processors van westerse bedrijven gebruikt kunnen worden.

De supercomputer is namens de Russische overheid ontwikkeld door de RSC Group, blijkt uit een Russisch persbericht. Het systeem is bedoeld om een 'groot aantal taken op te lossen', zoals het verwerken van big data, high performance computing en de inzet van kunstmatige intelligentie. Volgens de RSC Group heeft de volledige ontwikkeling en creatie van de computersystemen op Russisch grondgebied plaatsgevonden.

Het cluster bevat maximaal 104 servers in een rack. Het bedrijf duidt RSK Tornado aan als interoperabel serverplatform dat ontworpen is om een gevarieerd aantal typen microprocessorarchitecturen per installatiekast te ondersteunen. Er is ondersteuning voor de in 2015 geïntroduceerde Elbrus-processors, maar ook 'buitenlandse' processors op basis van de x86-architectuur zijn mogelijk.

Volgens de RSC Group is de voor de supercomputer gebruikte software, genaamd RSK Basis, ook in Rusland ontwikkeld. Deze software wordt momenteel al gebruikt voor diverse Russische supercomputers die voor wetenschappelijke en educatieve doeleinden gebruikt worden. Deze zijn in gebruik door onder meer het Joint Institute for Nuclear Research en het Interdepartmental Supercomputer Center of the Russian Academy of Sciences.

The Register wijst op een Russisch bericht van december vorig jaar waaruit zou blijken dat de Elbrus-cpu's niet al te goed werden beoordeeld. Een technologisch onderdeel van de Russische bank Sberbank zou de processors hebben beoordeeld en hebben geconcludeerd dat ze niet voldoen aan de meeste gestelde parameters. Daardoor is het de vraag of de taken van de nieuwe supercomputer succesvol zijn over te hevelen van een x86-architectuur naar een Elbrus-architectuur.

In 2015 kwamen de eerste pc's en servers met in Rusland ontwikkelde Elbrus-cpu's op de markt. Het ging om ARM Elbrus 4c-processors, die in Rusland zijn ontworpen en op 65nm zijn gebakken. Die cpu's hebben vier cores die elk op 800MHz draaien. Het is niet exact duidelijk welke Elbrus-chips gebruikt worden in de huidige supercomputer. Op de website van de RSC Group worden verschillende RSK Tornado-servers weergegeven, waarbij voornamelijk nog Intel Xeon-cpu's worden genoemd.

Reacties (166)

[DukeBox]

Ik vraag mij af of de term super computer wel van toepassing is. Eigenlijk is daar niet veel over te zeggen zonder performance details.

De screenshots in het gelinkte artikel spreekt over 25% jOBS t.o.v. een E3-1270v6, zover ik begrepen heb is dat op basis van de SPECjbb2015 benchmark, dat is niet bepaald indrukwekkend. In plaats van een 'super computer' zou ik het eerder 'reken cluster' noemen.

[Reactie gewijzigd door DukeBox op 22 juli 2024 22:38]

[JumpStart]

Schrijf ze niet af op basis van een synthetische benchmark. Ten tijde van de koude oorlog had de Sovjet-Unie veel minder rekenkracht beschikbaar dan het Westen, maar ze hebben desondanks veel voor elkaar gekregen. De eerste ICBM, de eerste satelliet, eerste man in de ruimte, en nog meer: https://en.wikipedia.org/...ce_program#Notable_firsts

Sovjet programmeurs waren (noodgedwongen!) zéér bedreven in efficiënt programmeren.

[CivLord]

De Russen waren er goed in om meer performance uit slechtere hardware te persen door een betere efficiëntie van hun code.
Je zag het vlak na de val van de muur. Er kwam toen veel software van Russische makelij (van naar het westen uitgeweken Russische developers en van softwarebedrijfjes uit Rusland) die goede prestaties wist weg te zetten op matige hardware.
Het is de vraag of nog wat van die skills zijn overgebleven of dat ze ook daar met ruimere beschikbaarheid van westerse hardware net zo 'sloppy' zijn geworden als hun westerse tegenhangers.

[AntiSpam]

Kijk eens van wie kernelcare en cloudlinux zijn.

Als je bij rechtspersonen in Zwitserland uitkomt die van natuurlijke personen zijn die in Rusland geboren zijn, heb je OSINT certificaat

[Bulkzooi]

Overigens vindt ik het quite an achievement van die Russen. Waarom is dat niet indrukwekkend? Out of nowhere, en tov van de vorige ronde zelfs met benchmark. Vindt je overigens enkel de SPECjbb2015 of heel de specint testsuite het begrip aangaande een supercomputer rechtvaardigen?

Om vanaf 2015, met die stack op een nog oudere ARM isa arch, naar een E3-1270v6 uit de intel arch van 2017, het jaar van release, te migreren, vind ik toch echt wel een indrukwekkende stap. Sindsdien hebben ze dus ook nog zo'n 5% jaarlijkse groei; een beetje gelijke tred met het Intel Y-o-Y sinds 2010; en dus niet enkel interensieke single-core performance qua integers; jobs is ook een prima manier om prestaties uit te drukken; beter vindt ik, als je vanuit een rack denkt. Of wat zou je zeggen van pixelfill-rate?

Misschien is die computer wel superveilig?
Kijk bijvoorbeeld enkel naar die graphic drivers van AMD en hoe die haunted door bugs worden. Net als Spectre & Meltdown in x86. Het betreft nucleare toepassing, dus die stack kan je als kritiek beschouwen. Nah, ik geloof niet dat er veel waste bij betrokken is.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Globber]

Ik ben het wel helemaal eens met je post, maar wat een gruwel om te lezen Very goede mix of twee languages that maakt it best wel intensief to read het alsof it's a regular verhaal

[Bulkzooi]

lol, klopt. Vind ik zelf ook, maar gelukkig binnen een grotere maatschappelijke tendens en de message is inline met het topic: supercomputers.

Zonet reageerde ik op het smart-wetgeving bericht, en daar ging het weer over definities. Was internet maar nooit uitgevonden..

@Arnoud Engelfriet, jij bent toch up-to-date qua wetgevings-terminilogy, Nederlands ICT & Databaserecht, EU en zo? Het voelt alsof de definities aan alle kanten rammelen. Was je dat al eerder opgevallen? Heeft er toevallig al iemand uitgesloten dat er geen problemen in transliteratie van Europese Directives zijn, bv.? Zal niet veel anders zijn dan de vaste, geautomatiseerde checks tussen de eerste en tweede kamer, lijkt me.

Betreft dit topic en de volgende; die kunnen je input wel gebruiken. Basis definities: computer, super computer, ict-producten en iot-hardware. Allemaal electrisch, dus de stap van de typemachine naar IBM.
nieuws: Agentschap Telecom gaat toezicht houden op Nederlandse cybersecurityc...

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Arnoud Engelfriet]

Er zijn voor juridisch vertalers hele meters aan vertaalboeken en definitielijsten, maar het kan inderdaad nog steeds misgaan. Een favoriete advocatentruc is dan ook te wijzen op niet-gesynchroniseerde vertalingen en dan degene te pakken die jou het beste uitkomt als "de echte".

Maar nee, er zijn geen unit tests of standaard frameworks. Iedereen doet braaf z'n best, 90% van de tijd gaat het goed en de rest, ach dat lost de rechter wel op.

Vaak zie je dat de juridische definitie langs een andere hoek binnenkomt. Zo is er geen echte definitie van Artificial Intelligence in de wet, maar zijn er regels voor "de computer neemt besluiten zonder menselijke tussenkomst" (art 21 AVG) en voor "assessments op basis van statistiek of stroomschema's" (voorgestelde AI-Verordening). Volgens die laatste is een script dat "je mag de Tweakers Lounge pas in na 100 posts" doet een AI. Dat is niet erg, want de impact hiervan is nihil.

[Bulkzooi]

thnx..
Die sync-truuc wordt ook afgevangen met toegang en versiebeheer, zoals ingebouwd in GIT. Maar idd, ze zijn niet echt goed in afvangen en daar wat nuttigs mee doen, en, erg genoeg, de definitie paradox invalideert de meeste data en informatie gerelateerde definities, en die komen uit Europese Directives.

Verlegging zie je overal terugkomen; da's een natuurlijke reactie. Zo is de gehele autorisatie library ook gemaakt, aka de Unix philosohy to outsource everything. Die houden in ieder geval vrij consequent hardware en software gescheiden, zodat het niet te ingewikkeld wordt. Wat dat betreft is het ook makkelijker om te ontwijken dan serieus beter zijn dan de vorige oplossing, dus gedrag zou bijna voorspelbaar kunnen zijn. Tja, algoritmes. Die vervangen meters aan vertaalboeken en definitielijsten. Circulair zelfs, dus ik ga ervan uit dat het transliteratie proces van het begin af is afgevangen en strict gemonitord.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Arnoud Engelfriet]

Word macro's zijn zwarte magie voor veel juristen, dus ik zou niet te veel veronderstellen van wat er al procesmatig wordt afgevangen of zelfs maar gemonitord. De tijd dat men een factuur stuurde op basis van het gewicht in grammen van het dossier ligt niet héél ver achter ons.

[Bulkzooi]

Common sense is voor de meesten voodoo. Laat staan als je over een HTTP catchall begint of zo; da's spijkerschrift voor de meesten. Het mooie van de plicht van de overheid is dat de ruis niet echt in het monitoren zit; da's goeie business, aangevuld met het domein van de WOB & cybersec. Nee, het transliteratieproces zit in het publiceren, ook gov2gov, intergovernental en pangovernmental gebruikt. Da's meer infosec., een andere data wetenschap. Beetje zoals de NPO doet, dus met een educatieve en informerende missie.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[n4m3l355]

Toch zie je ook zo China met een ondermaatse cpu een terraflop systeem bouwen. Wat ze op zou vlak tekort schieten maken ze goed in volume.

[dmantione]

Dit is een stunt, wat China doet is echte HPC. Feitelijk heeft Rusland een bak Erbrus-processoren gepakt, servertje van gebouwd, in wat 19"-rekjes gehangen en het een supercomputer genoemd. Om SPECint te kunnen draaien is immers niet meer nodig dan wat losse servers bij elkaar. De Erbrus-processor is weinig meer dan een wat ingekochte ARM-processorkernen op een een chip.

Chinese supercomputers doen toch echt mee in de eredivisie. De Sunway-processor kon weliswaar op het gebied van rekenkracht per kern niet mee met westerse processoren, met 256 kernen per processor was evenwel toch echt een knap staaltje ingenieurswerk met veel aandacht voor de internconnectie tussen die kernen. De Taihulight-supercomputer heeft behalve een eigen processor ook een zelf ontwikkelde interconnect die de boel aan elkaar koppelde en om de betreffende scores te halen die de Taihulight heeft neergezet bij het gegeven aantal processorkernen is een geavanceerde interconnect echt nodig.

De Sunway-processor heeft een DEC Alpha-architectuur. De Chinezen hebben dus niet zomaar ene processorkern gekocht, maar zelf een processorkern ontwikkeld en daarbij wel een bestaande instructieset gebruikt.

Ook de Matrix 2000-accelerator die de Chinezen hebben gebouwd is een knap stukje eigen ingenieurswerk dat onafhankelijk is van westerse GPU's. Misschien dat ze Nvidia niet naar de kroon steken, maar ze bewijzen wel dat ze het ontwerpen van GPU's in de vingers hebben en een krachtige accelerator kunnen maken.

Kortom, Rusland's HPC met die van China vergelijken is echt water en vuur.

[crepsly]

Zonder daadwerkelijk bewijs over de prestaties zegt dit niks. Rusland heeft inmiddels wel laten zien vooral goed te zijn in paperware en niet in hardware.

[Bulkzooi]

Een supercomputer specificeer je pas als laatste op performance. Er zijn andere metrics die het begrip rechtvaardigen. Performance per watt is overigens een betere benadering.

[DukeBox]

Dat is niet zoals het op wikipedia omschreven wordt. Ook komt er in de top 100 lijst niets voor dat qua performance per watt efficiënter is dan pure processing power.
link: https://nl.wikipedia.org/wiki/Supercomputer

[Reactie gewijzigd door DukeBox op 22 juli 2024 22:38]

[DukeBox]

Ik dacht ik haal een bron aan die voor iedereen duidelijk is, maar kom jij dan eens met een bron van de 'juiste' definitie van een supercomputer ?

[DukeBox]

[Xorgye]

Ff los van de huidige politiek tov Rusland: veel landen zijn bezig toch weer eigen processor architecturen te maken. China doet dit ook al n tijdje om zo minder afhankelijk te worden van andere landen. Maar Europa heeft ook een historie van graag meer zelfstandig te willen zijn.

Vergelijken op alleen processor kracht is dan te simpel. Een processor die je kan krijgen/kopen versus een processor die niet geleverd wordt (wegens redenen): doe dan maar 1 waarvan je weet dat je m kan krijgen

[ELD]

Nadeel van overheid gestuurde ontwikkeling en productie is dat ze bedrijven die ontwikkelen en innoveren in een vrij ecosysteem niet kunnen bijbenen.

Ook de Chinese processoren kunnen zich niet meten met de westerse tegenhangers, idem voor de ontwikkeling van lithografie machines.

Dit is zeker zelfstandigheid, maar tegen de prijs dat ze elk jaar steeds een beetje verder zullen achterlopen.

[Sandor_Clegane]

Innovatie zoals kunstmatige productsegmentatie? Geen ECC omdat het meer geld oplevert om het niet standaard te maken? Of incrementele verbeteringen?

Je hebt geen idee waartoe een "staat" in staat is als het iets wil en daar de middelen voor vrijgeeft.

De overheid die niets kan is gewoon een fabeltje om verdere privatisering te kunnen doorvoeren.

[MSalters]

Nou ja, als je't over ECC hebt: De Hamming code (de klassieke ECC) komt van Bell Labs - geen overheid.

De overheid kan innovatie stimuleren, ja - zie ARPANET. Maar dat doen een overheid effectief door geld te leveren en verder zich er niet al te veel mee te bemoeien. Het OSI model is een mooi theoretisch model, maar de OSI network stack (de eigenlijke software) is een geflopt overheidsproject. Bij de PTT kon je nog jarenlang X.25 verbindingen kopen terwijl al lang duidelijk was dat IPv4 had gewonnen.

[dmantione]

Hmm.. nou...ja... hoe zou je instituten als ETSI omschrijven? Onderdeel van de Europese Unie en dus politiek, maar zeer nauw samenwerkend met Europese bedrijven, dus industrie. Het heeft meerdere malen technologie opgeleverd die de wereld heeft veranderd, zoals GSM voor mobiele telefoons, of DVB voor digitale televisie.

[Bulkzooi]

Dat heet publiek private samenwerkingen, en is onderdeel van de academische wereld, gemixed met wat andere entiteiten, die meestal komen en gaan.
Maar ik ben het wel met je eens: elk land werkt nauw samen, da's de educatieve en wetenschappelijke missie, en ook in samenwerkingsverbanden over groepen landen heen. Maar technology en soevereiniteit blijken in het algemeen nogal eens te botsen. Laat staan met autonomie.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Bulkzooi]

Als je het zo bekijkt, dan mag de bsd socket en de GPL & MIT licenties ook wel een vermelding krijgen. En de LLVM compiler en GNU GCC, alsmede de vele Holy Hacker Wars.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Sandor_Clegane]

Dat was niet het punt.

[Filmiscool]

TSMC is ook gewoon een overheidsinstantie....

Niet eens met je uitspraak. Kernenergie en bommen zijn ook ontwikkelt door overheden etc.
Fundamenteel onderzoek zoals CERN en Ook ruimte onderzoek loopt allemaal via de overheid.

Het kan weldegelijk.

[Bulkzooi]

Zover ik weet is TSMC één van de betere klanten van ASML. En overigens dreigde niet zo lang geleden Nederland nog met het intrekken van een exportvergunning voor de levering van een euv-machine van ASML.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Bulkzooi]

Nou, CERN is ook niet heilig. Heb je weleens gezien wat zij voor open source stack adviseerde? Zelfs als is het een tijd geleden dat ik het zag, zelfs toen vond ik het lachwekkend.

[Verwijderd]

ze bedrijven die ontwikkelen en innoveren in een vrij ecosysteem niet kunnen bijbenen.

Het probleem met diezelfde quote, is dat als er geen of niet genoeg concurrentie, dat diezelfde vrij ecosysteem bedrijven, met plezier op hun gat blijven zitten op gebied van innovatie en ontwikkeling.

Zijn mensen hun geheugen zo slecht, om nog maar een paar jaar terug te kijken naar Intel. Geen concurrentie van AMD, en Intel dat zijn jaarlijkse 5 a 6% verbetering bleef uitmelken op 14nm. Jaar op jaar op jaar.

China bijvoorbeeld zit nu met X86 CPU's dat de performance hebben van een Zen1. Ja, dat is traag ivm de huidige Zen3/+ maar ga eens terug in de tijd, toen AMD uitkwam met hun Zen1 en vergeleek de Chinese CPU's van die tijd. Dat was eerder 2005 performance. De gap is kleine en kleine aan het worden. Ieder jaar dat men ervaring opdoet in China en Rusland, laat hun toe de performance te dichten.

En laten we eerlijk zijn, een Zen 1 performance is uitstekend voor werkpc's enz. Ja, zelf in super computer. Dat de concurrentie dubbel zo snel is, is een minder grote factor wanneer je de boel intern kan produceren en niet afhankelijk bent van de "westerse" bedrijven.

[Bulkzooi]

Je bedoelt de Hygon Dyana? Ja, mooi idee was dat. De naam doet me denken denken aan een Franse dame met een lekker luchtje. Maar weet je hoe het met die chip staat? Ze zouden voor Chromebook's gaan dacht ik, maar dat zal wel verandert zijn sinds die handelsblokkades. Zijn er daadwerkelijk producten gelanceerd? In China zijn ze zó goed in productie, die kunnen bijna elke batch op een afzetmarkt afstemmen.

En toen productie-technisch gezien het x86 ecosysteem stilstond, met idd ~5% Y-o-Y groei, toen ramde ARM, onder aanvoering van TSMC en Apple, in no-time door naar 6nm. Dus vanuit mijn optiek staat ZuidOost Azië er alles behalve slecht voor.

En analoog aan jouw vergelijking: een iPhone-de-nieuwste, met de X1 SoC, heeft meer processing power dan een PC van 4 jaar geleden en gaat qua aantal transistors richting een supercomputer van 15 jaar geleden.. De transistordichtheid is een veelvoud beter zelfs. Om over de performance per watt nog maar te zwijgen. Wat dat betreft zijn die supercomputers van weleer, maar misbaksels cq. gedrochten tov een moderne iPhone. Blasphomy naar moderne maatstaven. Je kan het ook vergelijken met het verschil tussen een heel lang houten zwaard en een ultra wendbaar, lichtgewicht titanium slagwapen dat ook nog eens mechanisch uitschuifbaar is en de mythische powers van King Arthur bezit.

Wat mij betreft komt de term supercomputer in aanmerking als een van de minst duurzame termen ooit uitgevonden, en de bijdrage aan de erosie van concrete wetenschappen is kwantificeerbaar, negatief en te significant. De versnelling van de verspreiding van fakenews is bijna volledig aan dit fenomeen toe te schrijven.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[janbaarda]

Ben ik niet geheel met je eens. Het Nederlandse bedrijfsleven heeft b.v. een voorsprong opgebouwd op maritieme bouw tijdens de uitvoering van de grote Deltawerken. Ook veel investeringen in sensor en meettechnieken voor air/sea interactie zijn, gestuurde en betaald door de overheid, succesvol ontwikkeld.

Al die, overheid gestuurde, ontwikkeling hebben voor een nog steeds durende voorsprong voor ons bedrijfsleven geleid. Het kan dus wel, mits de noodzaak en focus er is.

[feuniks]

Hoe overheidsgestuurd is overheidsgestuurd?
Als ik kijk naar bijvoorbeeld Rijkswaterstaat, dan is daar (tegenwoordig) vaak een cultuur van we willen x hebben. Markt kom maar met je plannen. Je kunt als overheid dus sturen, doordat je precies zegt wat je wil en hoe, maar ook door de alleen "de stip aan de horizon" neer te zetten. In dat laatste geval zul je veel meer innovatie zien van bedrijven, omdat ze uitgedaagd worden om zelf na te denken over wat men precies wil gaan bouwen, de technieken, materialen, etc. De overheid stuurt dan in zo verre, dat ze geld uittrekken voor projecten en een idee geven van het eindproduct.

[mc_maarten]

heel goed punt, de glas en tuinbouw is ook overheid gestuurd geweest. daar hebben we nog steeds profijt van.

[Bruin Poeper]

heel goed punt, de glas en tuinbouw is ook overheid gestuurd geweest. daar hebben we nog steeds profijt van.

Of we daar nog steeds profijt van hebben betwijfel ik. Ze kosten wel veel gas. Nagenoeg belastingvrij. En ze stoten CO2 uit. Tomaten kunnen ook in de buitenlucht groeien. Misschien 'swinters niet, maar dan kan je wortelen, zuurkool en witlof eten.

[mc_maarten]

tomaten kunnen inderdaad gewoon in de buitenlucht groeien. het probleem wat je dan is dat we meer landbouwgrond nodig hebben om voor iedereen eten te krijgen, wat weer ten koste gaat van de natuur. daarnaast is eten in Nederland goedkoop vergeleken met andere westerse landen. Zelfs in een gigantisch land als China kan niet eens zoveel voedsel produceren als in Nederland.

[redniels]

Hoeveelheid voedsel produceren: Wat dus belachelijk is als je er echt wat langer over nadenkt.

naast het "stukje" land en tuinbouw (we zijn wereldleider in bv paprika's en snijbloemen) produceren we ook belachelijk veel vlees.
>12.000.000 varkens
3.800.000 runderen
100.000.000 kippen.
650.000 geiten
etc..
bron: https://opendata.cbs.nl

Dit heeft geen drol meer te maken met "eigen voedselvoorziening."
NL produceert voor heel Europa. maar blijft zelf met de stront, pis, kots, pus en bloed zitten. Dat "verdwijnt" allemaal in ons milieu.
En de land en tuinbouw doet daar nog eens een partij bestrijdingsmiddelen en kunstmest bij waar je je echt kapot van schrikt.

Dat alles kan maar op 1 manier in stand worden gehouden: compleet "uitwonen" van alles wat op natuur lijkt in NL.

ik ben geen vegan, ik ben geen actievoerder, ik stem geen partij voor de dieren en heb een hekel aan GL. Ik hou van vlees.
Ik weet ook door domweg om mij heen te kijken hier in Brabant dat dit niet zo heel erg lang meer houdbaar is.

Meer grond nodig voor agrarische sector: Compleet waanzinnig dat iemand dat durft te stellen. Nogmaals: we produceren niet voor onszelf. Wij produceren voor heel Europa en met sommige producten voor heel de wereld. Marktleider in o.a. varkensvlees (?!?!?!) Dat is complete waanzin als je naar de kaart van de wereld kijkt. We zijn een vlek op de kaart. nog niet eens een speldenknop op een globe. De letter A van Amsterdam is vaak groter dan ons hele landje. Een van de kleinste landen. En dan dit? Hoe dan?!?!?

Dat zal ik je vertellen:
https://longreads.cbs.nl/...derlandse-bodem-gebruikt/
Door meer dan de helft in te zetten als landbouwgrond. Of beter: "Mestuitrijvelden" waar niks in op of van kan leven behalve Monsanto (TM) (P) gemodificeerde gewassen die enkel als veevoer mogen worden gebruikt want genetisch gemanipuleerd.
https://longreads.cbs.nl/...derlandse-bodem-gebruikt/

en let op: die cijfers zijn inclusief binnen en buitenwater, dus inclusief onze nautische gebieden. als we die ca 800.000 HA eraf halen dan veranderd het fors:

landbouw: 2 236 317 hectare
totaal oppervlak NL incl water: 4 154 303
binnenwater: 371 941
buitenwater: 415 264
beschikbaar grondgebied is dus 4.154.303 - 371.941 - 415.264= 3.367.098
Waanzin.
van het NL grond gebied wordt voor 2/3 gebruikt voor landbouwgrond.
exact? 66.41% is landbouwgebied volgens mijn rekenmachine.
https://opendata.cbs.nl/s...t/70262ned/table?dl=2C288

Waanzin. echt compleet debiel doorgeslagen beleid.

NL kan makkelijk voor iedere inwoner biologisch telen op het huidig in gebruik zijnde grondgebied. easy peasy. Maar dat willen we niet. we willen marktleider zijn. En ondertussen alles naar de klote helpen en heel hard roepen dat het stikstofprobleem niet echt is en met trekkers het land bezetten. Het is niet leuk maar er moeten minder boeren komen. Veel minder. de helft minder. EN NEE, die boeren die stoppen moeten niet vervangen worden door GIGA boerderijen naar oud sovjet voorbeeld. de sector moet krimpen. met de helft. dat betekend dat de output naar beneden moet. Tenminste, als we willen dat hier nog iets leeft over 100 jaar.
Visvangst? dito.

oplossing: vlees minimaal 2x zo duur. vis 2x zo duur, weer terug naar vroegâh toen vlees en vis eten speciaal was, op die ene dag van de week en in het weekend. Leuk? nee.

Je merkt, een van mijn favoriete borrelpraat onderwerpen. Ik heb veel collega's van boerenafkomst (ikzelf kom trouwens ook uit een boerengebied) dus ik ben super geliefd bij borrels.

[Substrata]

Dank redniels, allemaal goed lezen Tweakers, ik kan het niet beter verwoorden.

[Roland78]

Mooi verwoord.

[dog4life]

Bedankt, erg interessant!
Ga ik proberen te onthouden voor mijn borrelpraat

[Sirtalisman]

Hallelujah. Ongeveer mijn praatje, ook een graag geziene gast op feesten en partijen. Pragmatisch.

[DirtyBird]

Wat het nog idioter maakt: we exporteren dus iets van 80% van het vlees (uit mn hoofd, en ik weet niet precies wat die percentage is van niet-vlees), en de sector is goed voor 40% van de uitstoot, maar het levert slechts luttele procenten op voor het bbp.
Lijkt me dus een zeer onrendabele handel.

[fendt]

Ik begrijp de plus twee moderatie niet. Los van of ik het inhoudelijk wel of niet met je eens ben, dit is toch zwaar off-topic?

[HakanX]

Mooi om die cijfers met bronnen te zien. Ik wist dat Nederland idioot veel produceerde, maar niet dat het zó idioot was. Als we zeggen dat Nederland vol is, dan bedoelen we eigenlijk dus niet met mensen, maar met koeien, varkens, kippen en bijhorende landbouwgrond voor hun voedsel.

Maar waarom moet de oplossing zijn dat het 2x zo duur moet? Is een export quota geen oplossing? Dan gaan de boeren ook vanzelf minder produceren.

[Bulkzooi]

@Verwijderd
Monsanto stuff heeft ook betrekking op de kruisbestuiving, en dus de biodiversiteit. Genetische modificatie is een laboratorium iets, met gepatenteerde technologie. M.a.w., het is een beetje appels met peren vergelijken.
Vooral in het licht van luchtvervuiling, gezien de stikstofcrisis. Mijn conclusies van tien jaren geleden staan wat mij betreft nog steeds overeind: zorg dat er lokaal geproduceerd wordt en automatiseer transport. Oké, sindsdien is de andere logische upgrade meer reëel geworden: voorzie transport van efficiëntere voortstuwing. Maar daar zijn allerlei techs, zoals Tesla en ook waterstof tech al aardig ver mee gevorderd.

Dat een groot deel van het Nederlands handelsoverschot uit de agrarische sector komt heeft meerdere oorzaken. Maar we hebben zeker goeie grond met een goede infrastructuur.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[miitjohn]

Je hebt volledig gelijk. Drastisch verminderen die handel. Als je ziet hoe we onze levensstijl sowieso moeten gaan aanpassen kan dit er ook nog wel bij. Het zal ons ook alleen maar ten goede komen. Al die rommel dat we daarmee opnemen, kunnen we zo al een paar jaartjes langer leven. En dan hebben we het nog niet over dierenleed.

Zelf ben ik geen groene en eet waarschijnlijk meer vlees dan de gemiddelde persoon. Maar hoe langer je er over nadenkt hoe hypocrieter alles wordt. Een plastic zakje in de winkel krijg je niet meer, maar met de plastic van je waren waar je mee thuiskomt kan je dan weer een vuilniszak vullen. We gaan EV rijden voor minder co2 uitstoot en als we een diertje zien in nood worden we weemoedig, maar ondertussen zorgen we met ons eetgedrag dat deze wanssmakelijke sector (waar de meeste ook gewoon inzitten voor winstbejag) volledig in stand wordt gehouden waar bergen onnodige co2 wordt mee uitgestoten en eveneens onnodig dierendleed wordt veroorzaakt.

[Reactie gewijzigd door miitjohn op 22 juli 2024 22:38]

[Mugiwaraya]

Maar we weten allemaal dat als de boeren weggaan, zij gewoon vervangen gaan worden door multinationals 😂

[Mugiwaraya]

Maar we weten allemaal dat als de boeren weggaan, zij gewoon vervangen gaan worden door multinationals

[casberrypi]

https://www.gfactueel.nl/...n%20kassen%20en%20tunnels.

De Nederlandse kas-tomaat is helemaal niet zo slecht voor het milieu.

[HakanX]

Smaakt ook nergens naar overigens.. Ziet er wel top uit, maar "echte" tomaat ziet er niet zo perfect uit.

[MazDaMan1970]

Ten dele waar, maar de benodigde rekenkracht wordt door clusters gerealiseerd, dus heb je gewoon wat meer "zwakkere" processors nodig & ben je per saldo minder afhankelijk van het westen.

[Bulkzooi]

cluster is geen werkbaar begrip. Dat gebeurd op elke level en in elke jurisdictie. Dan kan je beter IP block gebruiken. Ik zat op de lagere school in een clusterklas, dus ik kan het weten.

[Enai]

Dat komt nog wanneer ze Taiwan te pakken krijgen.

[Meemzeh]

Waarbij een land als Rusland steeds meer Noord-Koreaanse trekjes begint te krijgen. Rusland kan niet meer meekomen met technologische grootheden op aarde. Een al verrotte economie zakt nog verder in bij elkaar gejatte technologieën, op zelf geproduceerde meuk die kennelijk een ruime onvoldoende scoren voor de toepassingen waarvoor het gebruikt zou moeten worden.

Classic.

[EldraziKlap]

Ik denk dat Rusland al heel lang niet meer kan meekomen en kampioen verdoezelen is.

Net als Noord-Korea eigenlijk, al dachten we bij de Russen altijd dat ze meer capabel waren/zijn. Een illusie die ze maar al te graag blijven volhouden.

[dmantione]

Er zijn nu 6 weken lang sancties. Je loopt geen achterstand op in 6 weken.

Technologie gedijt in een land met een goed vestigingsklimaat, een goede levensstandaard voor de werknemers, een goed en degelijk rechtssysteem en eerlijke politiek. Dit is waar Rusland op zacht gezegd niet zo goed in is. Dat is de reden waarom Rusland technologisch niet mee kan komen en zich met dit soort persberichten belachelijk moet maken.

[Sandor_Clegane]

Ah daarom doet China het zo goed...... Je redenering klopt voor geen meter.

[dmantione]

Kijk maar eens wat nader naar China: Het ondernemingsklimaat in China is prima en zolang je je niet over politieke kwesties uitspreekt (Jack Ma) is ook je rechtsbescherming in China prima. Als westers bedrijf kon je prima een fabriek in China openen, je investeringen waren beschermd. In Rusland daarentegen? Kijk wat de ervaring van Shell met Sachalin was.

Maar kijk ook waar China niet goed in is: Hightech. Een open klimaat met hoge levensstandaard zoals in het westen lijkt vooralsnog superieur t.o.v. de Chinese gesloten samenleving met lagere levensstandaard.

[M. Schaap]

Het ondernemersklimaat is goed zolang je technische kennis deelt zodat ze van je kunnen 'leren'.
Op de lange termijn krijg je een concurrent die goedkoper is omdat hij geen rekening houd met milieu, Arbo en werknemersrechten, om nog maar te zwijgen over de manier waarop hij aan grondstoffen komt.

[dmantione]

Inderdaad, zo hebben de Chinezen het gespeeld: Aan de ene kant het westerse bedrijf zaken laten doen met een perfect ondernemersklimaat een keurige rechtsbescherming voor de onderneming, aan de andere kant verplichte kennisoverdracht om Chinese concurrenten op te zetten en ze goed genoeg zijn, de westerse concurrenten de markt uit te vechten.

Philips mocht prima in China zijn spullen maken, er werd ze geen strobreed in de weg gelegd. Maar anno 2022 is het machtige Philips-imperium geschiedenis en plakt een Chinees bedrijf het Philips-logo op zijn televisies.

[HakanX]

Ook niet te vergeten dat ze gratis dwangarbeid gebruiken (o.a. de Oeigoeren) om het westen kapot te concureren.

[Sandor_Clegane]

Nee, technologie is politiek maar is niet afhankelijk van een bepaalde politieke inrichting om te kunnen floreren. Een externe aanjager (oorlog) wil ook nog wel eens helpen en dan ineens floreert technologie met een geplande economie. Raar hoe dat werkt.

Shell extraheert alleen maar, zie Nigeria of Groningen. Niet echt een voorbeeld. Privaat eigendomsrecht is niet een vereiste voor technologische ontwikkeling.

China is prima in Hightech. Ik dacht dat het hele stelen van IP zo'n probleem was? Dan kun je toch niet echt spreken van rechtsbescherming? Er zit een tegenstrijdigheid in je verhaal.

[dmantione]

Je kunt naar Chinese hightechprojecten kijken zoals de Kunpeng-processor. Filmpje over de Huawei-techcampus:

https://www.youtube.com/watch?v=GDW_aBQr6kI

En dan kom je weer precies uit op waar ik over schreef: China heeft een aantal geïsoleerde eilanden gemaakt waar de levensstandaard hoger is en de werknemers meer vrijheid hebben.

Het is China niet gelukt om met bijvoorbeeld TSMC en ASML te concurreren en ik denk dat de schaal daarvan een obstakel is: Eén campus opzetten met hogere levensstandaard en vrijheid is doenlijk, maar TSMC en ASML hebben een enorme industrie achter zich. Op een dergelijke schaal een omgeving scheppen waar technologie kan gedijen staat enigzins op gespannen voet met de macht van de Chinese communistische partij.

Al bij al doet China het niet slecht en minstens 100 keer beter dan Rusland, maar het blijft een uitdaging voor het land.

[Bulkzooi]

China niet goed in hightech? De meeste elektronica wordt daar geproduceerd. Ik denk dat je China, misschien wel heel Zuidoost Azië, en Rusland onderschat.

En Philips afschrijven? Da's een van de top instrumentenmakers in de medische industrie, een van de grootste groeisectors, zoniet de grootste, en de markt met de hoogste marges. Dat is, voor built back better, toen Keynes nog een autoriteit was. In dit millennium heeft die markt overigens sowiezo een explosieve, exponentiële groei laten zien waarvan het einde nog niet in zicht is. De vergrijsing peakt niet eens en iedereen is zo gezond aan het yoga'en. Best realistisch dat de kinderen van de volgende generatie al 115 worden. Een paar nieuwe vitaminepilletjes die uitgevonden worden, wat extra powersupplementen, glutenrijke astronautenvezels en powerballls enzo, en je zit er zo aan. En veel vis eten en water drinken natuurlijk. Ik bedoel, die mensen op dat Japanse eiland worden ook zo oud; dat kan niet anders dan een goed dieet zijn. Nou, als je dat nou als basis neemt, en een beetje pimped met moderne Westerse wetenschap van Philips, dan zie ik binnen afzienbare tijd de eerste Centennial wel de marathon van New York lopen binnen de 2 uur.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[thanalas]

Decennia van corruptie en vriendjespolitiek heeft niks te maken met nu ineens "niks mogen vanwege sancties".

[thanalas]

> alsof jij daar iets van weet

Verras me vooral door uit te leggen waarom Rusland niet vooral onder corruptie en vriendjespolitiek gebukt gaat en niks "kan" om mee te komen met het westen, maar puur vanwege de sancties "niks mag"!

[Caelestis]

Het is een beetje zoals de Eurovisiesongfestival.
In eerste oog opslag lijkt het een nobele opzet maar als je verder kijkt als je neus lang is zal je merken dat het de grootste bagger muziek evenement ooit verzonnen is.
Dan gaan de landen stemmen en het is een groot corrupte vriendjes politiek bubble mbt welke land je aardig vindt.
Zo zit de mensheid gewoon in elkaar. Het heeft werkelijk niks te maken met land grenzen.

[Bulkzooi]

Nou, niet zo snel conclusies trekken. Het systeem hangt van patenten aan elkaar. Die doen ook niet aan landsgrenzen, en intellectuele eigendommen in het algemeen zijn dol op het songfestival. Dat in de huiskamer tv aanstaat terwijl er Boggle op is. Tja, je kan je beter afvragen waarom er Boggle op is.

Maar we hebben Youtube tegenwoordig; als je ergens geen zin in hebt, dan kijk je niet. Er wordt content gepubliceerd op een schaal nog nooit vertoond, en enkel de acceleratie van komend jaar is meer dan het gecombineerde totaal van heel het verleden en dat gaat echt niet allemaal via Youtube.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Caelestis]

Ik denk dat je bedoelt Copyright Ipv Patenten.

Wat ik aangeef is menselijk gedrag. Iedereen is corrupt als het ze uit komt en dat gedrocht van een festival is het meest voor de hand liggend voorbeeld hoe zelfs de gewone burger daar gezellig aan mee doet.

Ik heb persoonlijk al jaren geen TV abo.

[Bulkzooi]

Nee, ik bedoel alle intellectuele eigendommen. Je mag het ook het spirituele domein noemen en het omvat ook trademarks.

En dat iedereen corrupt is? Nee, mijn punt is dat het systeem kapot is en er niet zo snel conclusies getrokken moeten worden. Zeker niet van die moedeloze; daar heeft niemand iets aan.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Caelestis]

Spirituele domein en trademarks??? Ik krijg nou niet echt het idee dat jij weet wat het verschil is tussen copyright, patent en trademark.

Ja je punt is het systeem is kapot. Oorzaak = corruptie.

[Bulkzooi]

haha, ik heb niet het idee dat jij begrijpt wat mensen zijn, wie er verantwoordelijk voor corruptie en markten zijn. Systeem = bevoegdheid, en dat betreft niet alle mensen. Da's de bijbel en de zeven hoofdzonden.. Je haalt logica door elkaar en je brouwt een hele eigen waarheid.

Maar doemdenkers brengen niks. Die hebben altijd iets te zeuren en geloven het altijd beter te weten.

De oorzaak is dat we een politieke crisis hebben en corrupte politici altijd een uitweg denken te vinden. Da's arrogantie, ook een kardinale zonde. En daar zijn politici niet van gevrijwaard; die hebben verantwoording genomen. Bovendien hebben ze niet zo'n goed trackrecord en hun reputatie kan niet meer verder wegzakken. Maar om nou alle mensen te bezoldigen is ronduit ridicuul.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Caelestis]

Ah de religieuze argument.
Nee dank je, laat maar.

[Bulkzooi]

Nou ja zeg. Religieuze onderbouwing bedoel je. Mijn argumentatie is niet verandert; ik leg jou enkel uit wat jijzelf niet snapt van jezelf. En gezien je reactie ben je wat dat betreft een goed voorbeeld.

Anyway, het gaat dus om keuzes voor anderen maken, en de gewone burger is daar niet bevattelijk voor.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Raan7]

Vrijemarkt economie die bij hun afgenomen is door het westen en de naweeën daarvan!

[Filmiscool]

Jammer dat ze nu technologie reus China hebben... Die was er voorheen niet.

China haast zich steeds meer in de oorlog mengen.

[Sn0wblind]

China bouwt vooral op de ARM architectuur wat dus niet van hun zelf is evenals maken ze gebruik van X86 licenties. Je bent dan niet onafhankelijk.

[sniker]

je denkt toch niet dat china zich iets aantrekt van wie wel of niet eigenaar is van de rechten /licenties als puntje bij paaltje komt, of wel?

waar het om gaat is dat ze de kennis en middelen in eigen husi hebben, of dat ze er ook de commerciele rechten toe hebben is niet relevant in een situatie zoals waarin bijv. rusland nu zit.

[Sn0wblind]

je denkt toch niet dat china zich iets aantrekt van wie wel of niet eigenaar is van de rechten /licenties als puntje bij paaltje komt, of wel?

en hoe willen zij erop door ontwikkelingen als wij niet meer de architectuur updates sturen? Dan kan het product nog alleen in eigen land gebruikt worden.

waar het om gaat is dat ze de kennis en middelen in eigen husi hebben, of dat ze er ook de commerciele rechten toe hebben is niet relevant in een situatie zoals waarin bijv. rusland nu zit.

Die heeft China niet, die moeten zij dus inkopen, om chips te fabriceren hebben zij ook technologie van oa ASML nodig welke wij tot op heden niet leveren. Zij moeten naar Taiwan uitwijken voor de productie op hoog niveau.

[JackBol]

Processor ontwerp is niet het issue. Processor productie is.
Rusland heeft momenteel enkel capaciteit om op 65nm te produceren (denk aan Pentium D en Intel Core 2 2005/2006). Ze zijn al meer dan 10 jaar bezig om het 40nm proces werkend te krijgen (denk aan eerste generatie Sandy Bridge uit 2008). Maar dat is ze nog steeds niet gelukt.

Dat betekent dat ze effectief geen hedendaagse processors kunnen maken. Ze lopen 18 tot 15 jaar achter.
De kennis en de capaciteiten om een 5nm CPU te maken, zal vanwege sancties ook niet ter beschikking komen.

De Russische IT is op sterven na dood.

[ZhuBaJie]

>> De Russische IT is op sterven na dood.
Ik snap dat dit aansluit bij de wensen van velen

Maar Rusland hoeft helemaal niet te concurreren.
Wel moeten ze zo snel mogelijk self-supporting worden.
En dat kan op dit vlak voorlopig ook met wat tragere processoren hoor.

[Bulkzooi]

Wat productie betreft geldt dan ook voor de Nederlandse en ook Europese fabs. Maar de gebruikte begrippen zijn zo ver afgedwaald van de daadwerkelijk technology. Ik zeg altijd liever dat de kwaliteit van de transistor gestopt is met groeien. Die volgde More's Law, die net niet omgekeerd evenredig is aan de teloorgang van de Europese fabs. Er zal weer intrinstiek geinoveerd moet worden, maar de toepassing van electrischiteit is zo enorm verruimd, dat de juristen er niks meer van snappen. Laat staan politici.

Hieronder wordt overigens gesproken over 90nm bij JSC Mikron, als producent van de Elbrus processor/SoC.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Qwerty-273]

Het is niet eigen architectuur. Elbrus maakt voornamelijk Sparc gebaseerde processors.

[Antipater]

Precies dit. Ook is voor veel use cases een top cpu helemaal niet nodig. Vooral voor situaties waar veiligheid echt uitmaakt kan je zeker een andere afweging maken. Aan de andere kant, als je echt helemaal niet aan competitieve hardware kan of wil komen heb je economisch en technologisch wel een probleem.

[ZhuBaJie]

>> Maar Europa heeft ook een historie van graag meer zelfstandig te willen zijn.
Door bijna alle boeren uit te kopen bedoel je?

[dmantione]

De Elbrus-processor wordt door TSMC gemaakt. Dat gaat dus heel snel afgelopen zijn, gezien Taiwan de sancties met hart en ziel uitvoert. Rusland heeft een eigen chipproducent, JSC Mikron, maar die zit op 90nm. Er is ook een goede kans dat ook JSC Mikron stil gaat vallen door de sancties, want het zal ongetwijfeld afhankelijk zijn van buitenlandse technologieleveranciers.

Die 65nm waar in het nieuwsbericht over gesproken wordt is eveneens JSC Mikron, maar ik lees elders dat JSC Mikron nog altijd experimenteert met 65nm en anno 2022 nog altijd geen stabiel 65nm-proces heeft.

Met andere woorden, ze hebben de Elbrus-processoren die ze nog hadden liggen bij elkaar geraapt en hebben er nog een supercomputertje mee gebouwd om even de pers te halen. Krachtig is 'ie niet, een moderne x86-rekennode levert waarschijnlijk veel meer rekenkracht dan 10 van deze Elbrus-nodes en dat zet die 104 nodes in perspectief. Waarschijnlijk kun je de rekenkracht van dit systeem met een klein clustertje van x86-servers evenaren.

Een supercomputer is evenwel zo goed als zijn interconnect. In het persbericht wordt geheel niet gesproken over een interconnect, dikke kans daarom dat het gewoon ethernet is en is de rekenkracht dan ook lastig te benutten. In dat geval kun je het amper een supercomputer noemen.

[sniker]

uit je eigen link blijkt dat china naar verwachting die chipproductie kan overnemen. Aangezien china en rusland op redelijk goede voet staan en china er maar wat belang bij heeft om hun eigen chipfabrikanten volume te laten maken (ivm ervaring en verdere ontwikkeling naar kleinere procede's) veracht ik niet dat china er moeilijk over zal doen dit aan rusland te gaan leveren.

[dmantione]

Er valt over te speculeren dat de productie eventueel naar SMIC kan. Echter net beginnen met 14nm is iets anders dan complexe processoren op 14nm kunnen bouwen zoals TSMC doet. SMIC is beslist niet op het niveau van TSMC met 14nm en heeft nog geen complexe chips op 14nm gebouwd.

Verder weet ik wel zeker dat SMIC zijn handen niet aan zoiets zal willen branden. Leveranciers als ASML, KLA Tencor en Tokyo Electron zijn onontbeerlijk bij een proces als dit. Als deze bedrijven verboden wordt met SMIC zaken te doen, dan is het einde oefening voor SMIC, zelfs de continuïteit van bestaande processen is geen zekerheid.

Er is voor SMIC bijna geen droog brood te verdienen door voor Rusland Ebrus-processoren te maken, de markt daarvoor is er gewoon niet, al helemaal omdat Ruslands eigen bedrijven de processoren hebben afgekeurd. Als het gebeurt doen ze het stiekem via tussenhandelaren, maar zelfs dat is behoorlijk link voor SMIC.

Wat er wel gaat gebeuren: Het levenslijntje dat China Rusland heeft toegeworpen heeft zijn prijs. Rusland mag vazalstaat van China worden. SMIC prima mag natuurlijk prima Chinese processoren maken, niemand zal SMIC dat kwalijk nemen. China is waarschijnlijk wel bereid Rusland een paar Chinese processoren te leveren (vermoedelijk nog steeds via tussenhandelaren). Een bericht op Tweakers over enige tijd dat Rusland een supercomputer met Sunway-processoren heeft gebouwd acht ik veel waarschijnlijker dan een bericht dat SMIC Elbrus-processoren in productie heeft genomen.

[Bulkzooi]

Nou, 14nm is een containerbegrip; Intel heeft dat op een marketingsheet al eens ontleedt in meerdere kleinere metrics, en toen kwam ARM
Als klant koop je dus libraries in, en in zo'n aanbesteding/onderhandeling worden nog wel wat meer metrics besproken..
Hoever SMIC in dat process is kan ik nu niet beoordelen, maar een eigen fab is toch wel een aardig unicum, in een markt waar meer dan 15 fabs verdwenen zijn en er nog maar enkele over waren. Het voordeel voor die Chinezen is dat ze profiteren van ervaringen uit het verleden; bijvoorbeeld wetenschappelijk werk, specsheets, demo's, benchmarks en de concurrenten bestuderen. Ze hadden zelfs al aardige hands-on ervaring met productie opgebouwd, tot in de cleanroom aan toe.

En bv. zoals AMD deed, dan kan je dus bv. een efficiënte update ineens 12nm noemen. Wat mij betref is de kwaliteit van een transistor, een elektronisch component van een chip, gemaximaliseerd tijdens More's Law. Dus SMIC en China zitten wsl helemaal niet slecht. Bovendien heeft China zoveel industriële power, met een snellere overheid die al veel langer aan het reageren is. Nee, China staat er prima op denk ik.

Met Huawei en al die handelsblokkades hebben ze ook Google/Android niet meer nodig. Een probleem dat ze in een jaartje opgelost hadden. En nu Rusland dus ook, met Astralinux.

Neemt niet weg dat Rusland geen eigen fab heeft, maar dat geldt voor bijna alle landen. Maar wat is een fab en wat is een elektrisch component nou exact? Ook die definities zijn niet gelijk, over de tijd en over alle landen sinds, pakkumbeet, IBM. Wat dat betreft moet je opletten dat je niet vervalt in tendentieuze slang.

Ik betwijfel dat Rusland überhaupt een fab nodig heeft, en SMIC zou inderdaad een logische optie zijn. Maar Nederland staat voor dezelfde uitdaging. Ik bedoel, wat hebben wij nou? Tribler van TU Delft met wat oude fabs voor electrische componenten, maar niet goed genoeg als computer chips want daar zoeken we Europese samenwerking voor. En Europa? Die zinken enkel verder weg; wel veel woorden en bedrijven; geen politieke resultaten. En om nou Amerikaanse Bigtech als betrouwbaar te stempelen....

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[dmantione]

Rusland heeft niet zozeer een fab nodig, het heeft wel computers en chips nodig. Dat in Russische dronen vooral componenten te voorschijn kwamen die in Rusland gemaakt zijn, toont het probleem aan: Sancties erop, en dan wordt het voor Rusland toch heel vervelend om de fabrieken aan de gang te houden. Ze zullen wel weer domme bommen gaan maken die een hoop verwoesting gaan aanrichten, maar daar win je geen oorlog meer mee.

Nederland staat beslist niet voor dezelfde uitdaging, om het zoals het in mijn andere bijdrag schreef, zich niet van plan is van de wereld te isoleren. Boven is ASML weliswaar geen fab, het is wel strategisch wisselgeld: Mocht een land het in zijn domme idiote halen Nederland geen chips te verkopen, dan zal ASML verboden worden dat land machines te leveren... en ondersteuning, waardoor de mogelijkheden voor dat land om chips te maken mogelijk ook met bestaande machines stilvallen.

[Bulkzooi]

Dit gaat over nucleaire tech en grensbewaking.
Wat jij zegt is niks anders dan wat er gezegd werd voor de Brexit, toen er om een Nexit werd geschreeuwd. Dat geldt voor elke entiteit overigens, ook voor Rusland en China, en ook voor die groep van meer dan 150 landen die ook politiek en economisch verenigd zijn, buiten West Europa om. Nederland is wat dat betreft een afhankelijk land, met meer wisselgeld dan noten op de zang. De nalatigheid van de overheid nog ff buiten beschouwing gelaten zelfs.

Ik wil alleen maar zeggen dat geen enkel land almachtig is, en geen eentje alwetend, en ze hebben allemaal buren. En niemand houdt van geforceerd worden; toch de Achilles hiel van het buitenland beleid van het Westen. Moet je je voorstellen dat je het bipartisane buitenlandsbeleid van Trump uit moet leggen aan een Amazone bewoner.. lol, dat kan niet eens.

Enig idee wat er gebeurd als China besluit om Rotterdam te boycotten en voortaan Europa via Pyreaus gaat beleveren? Die kunnen tegenwoordig bijna net zo snel inklaren en alles wat daar nieuw gebouwd wordt kan van de modernste tech voorzien worden. Vaak kan dat zelfs goedkoper zijn dan verbouwen. En China is ondertussen zoveel beter in planning, ze hebben overal buffers. Die drijven gewoon handel op het scherpst van de snede; en daar zijn ze succesvol in, met een zeer conservatieve strategie, waarin de rol van Nederland nou zeker niet weer overschat moet worden. En Europa is ook niet heilig voor China; Afrika is ook een enorme groeimarkt, terwijl Amerika evenmin zonder ze kan.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[dmantione]

Nou over Rotterdam, het is het niet alleen Pyreaus die concurrentie gaat geven: De Gotthard-basistunnel, Zimmerbergbasistunnel, de Lötschbergbasistunnel, de Monte Ceneri-basistunnel, de Frejus-basistunnel en Brennerbasistunnel. Allemaal in aanleg. Wat zou het plan nu zijn waarom al die tunnels aangelegd worden? Waarom zou je naar Rotterdam omvaren?

Het lot van Rotterdam is dus al bezegeld, geen boycott nodig. Goederen waarbij binnenvaart over de Rijn een voordeel is zal nog wel via Rotterdam gaan, voor de rest spaart de Middellandse Zee een hoop vaartijd.

[Bulkzooi]

lol, ik ben iets optimistischer over de Nederlandse handel; ik zie enorme mogelijkheden. Maar dat zijn idd een aantal enorme infrastructurele projecten. Allemaal wegen/rails of ook rivieren? En dat klinkt alsof Marseille en Algeciras ook mee kunnen profiteren, al is het als een spinoff effect. Maar Zwitserland is in ieder geval geen EU. En idd, de klassieke argumentatie, met infrastructurele en procedurele voorsprong, is verloren.
Rutte doet ondertussen denken aan iemand die voor het eerst wakeboard en niet beseft dat hij los moet laten als die gevallen is. China heeft ondertussen zelfs meer ervaring met groeien en een paar kabinetten geleden waren we al een kenniseconomie gemaakt. Eentje die voorbereidt was op de 24 uurs economie en op Europa.

Maar die wereld die jij bedoelt, die is op nucleair niveau niet zo groot; die issues staan vanaf de start van NATO, vaak als Koude Oorlog aangeduid, en de EU heeft niet echt aan bijgedragen aan het sentiment; zeker niet in de ogen van de Slavische Europeaan of die van de Balkan. De discussie vernauwd zich vooral. En toen moest Rutte nog beginnen en Trump het Atoom verdrag nog opzeggen. Handelskennis is tegenwoordig inderdaad duidelijker dan politiek, want daar wordt je dom van.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[SkiFan]

Stond in de vorige CT een mooi artikel over. En daarin inderdaad de conclusie dat Rusland nog niet stabiel 65 nm kan produceren. 65 nm, da's AMD K8, Pentium Dual territorium?

[dmantione]

Klopt, dat zijn de processoren die daarop gemaakt werden.

[hans_debruin]

Ze draaien op 800 Mhz. Dat lijkt me ook wel iets van dat tijdperk.
Maar dat is wel 20 jaar geleden!

[MSalters]

't Zijn ARM cores, dus eerder een Raspberry Pi nivo. En daar heb je ook hobbyisten die er een cluster van maken. Toegegeven, op het moment slecht leverbaar, dus ik kan niet zomaar een clustertje van 100 Pi's bouwen.

[Bulkzooi]

Als je het hebt over PC's, dan bedoel je waarschijnlijk Intel of Global Foundries, voorheen de fabs van x32 & AMD64, voordat AMD fabless werd.

Je kan ook mobiel op die manier adresseren, met TSMC en de ARM processoren. Maar het gaat niet om eindproducten; het gaat om de fabricage tech van die tijd. Het aantal transistors was al aanzienlijk, en er werd toen bv. CMOS (MOSFET) semiconductor fabrication technolgy gebruikt.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[noskill]

Een supercomputer is evenwel zo goed als zijn interconnect. In het persbericht wordt geheel niet gesproken over een interconnect, dikke kans daarom dat het gewoon ethernet is en is de rekenkracht dan ook lastig te benutten.

Behalve als je processoren zo traag als dikke stront zijn, en al die "rekenkracht" prima over een gbit link past

[Meemzeh]

Waar scoorden de cpu's volgens Sberbank 'ontoereikend' op?

In December, Russian-language site ServerNews.ru reported that SberInfra, the technology division of Russia’s biggest bank Sber, found Elbrus processors were inadequate for multiple workloads due to “insufficient memory, slow memory, few cores [and] low frequency.”

[pietje63]

Of meer detail bij TomsHardware (wat de bron the register is): https://www.tomshardware....cpu-finds-it-unacceptable

Maar ik sluit me ook aan bij @Xorgye, beter iets dan niets. Daarbij moet je ook realistisch zijn in je verwachtingen. Een nieuwe CPU vergelijken met een reeds bestaand platform? Uitzonderingen daargelaten (M1), mag je blij zijn als je de eerste X jaar elk jaar dichter bij de concurrent komt.

[TheVivaldi]

En hoe denk je dat de M1 tot stand is gekomen? Als ARM niet zoveel voortgang had geboekt, dan had Apple het helemaal niet makkelijk gehad om iets van de M1 te maken. En dan nog heeft het bij Apple een behoorlijke tijd geduurd, want Apple begon eerst met de A-series in iPhones en iPads om ervaring op te doen.

[MSalters]

Koppel je nu de M1 aan ARM Ltd(het bedrijf)?

De term kan verwarrend zijn, want ARM wordt gebruikt voor meerdere dingen. Je hebt de ARM instructie set, die door compilers getarget wordt. Iets preciezer: dat is momenteel de AArch64 aarchitectuur, met de A64 en A32 instructie sets (64/32 bits). Dat is de papieren specificatie. Daarnaast heeft ARM,Ltd ook CPU cores ontworpen die je kunt licenseren, de Cortex-serie van cores. Zo hebben ze recent de Cortex A-78 core ontworpen, die je in Samsungs's Exynos 1000/2000 CPU's terugvindt.

Maar de M1 van Apple gebruikt de eigen FireStorm en IceStorm cores, geen Cortex cores. Die zijn dus compatible met de instructie set, dus Apple hoeft geen eigen compiler te bouwen ervoor. Apple heeft deze kennis in huis gehaald door PA Semi over te nemen. Je tijdslijn klopt due niet helemaal - tot de A5 gebruikte Apple nog Cortex. Apple heeft de volgende chip wel als een A6 gemarket, maar dat was dus niet meer gebaseerd op ARM'Ltd's Cortex cores. De stamboom van de M1 begint dus niet bij de A1, maar bij de A6.

[TheVivaldi]

Ik zei dat de kern van de M1 ARM is. Dat is gewoon zo, want ARM is in dit geval een architectuur. En zonder Acorn en ARM (bedrijf) was die hele architectuur er niet geweest, en dus ook niet de M1.

[BruceLee]

Het is eigenlijk andersom apple heeft arm gemaakt. Hun zijn de grote drijfveer.

[TheVivaldi]

Een drijfveer is niet hetzelfde als dat je ook de technologie gemaakt hebt. ARM is gemaakt door Acorn in 1983. Daarop is in de loop der jaren voortgebouwd, waaronder door Apple. Maar zonder Acorn en de populariteit van ARM in onder meer smartphones had Apple het niet zomaar gered met de M1. En dan nog hebben ze, zoals gezegd, eerst flink geoefend met de A-series.

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 22 juli 2024 22:38]

[Shark.Bait]

Wat je zegt is niet te verifieren, en dus is dat speculatie die jij als feit probeert te slijten. Wie weet had Apple een nog beter ontwerp kunnen maken op eigen kracht, maar omdat ze ARM omARMden hebben ze die optie nooit kunnen onderzoeken. We zullen het nooit weten.

[TheVivaldi]

Ik zei niet dat Apple niet zelf iets vanaf de grond had kunnen ontwerpen, ik had het over het feit dat ARM gestart is door Acorn en populair werd in telefoons, dus dat Apple de M1 op basis van ARM niet had kunnen ontwikkelen zonder die voorgeschiedenis. Maar ik geloof echt wel dat ze iets vanaf de grond hadden kunnen ontwerpen als ze niet op ARM hadden ingezet.

[BruceLee]

Het word tijd dat intel en amd eens flink gaan oefenen want hub gebruiken 3 tot 4x zoveel stroom met vrijwel dezelfde prestaties.

[dfury]

iOS is nu niet echt de marktleider. Ik denk dat de grote drijfveer achter ARM Android en iOS zijn geweest waarbij Android de onbetwiste marktleider is in het segment handhelds.

[VNA9216]

Nou ja, de M1 was er ook niet van de ene op de andere dag. Apple heeft met de iPhone/iPad CPU's eerst genoeg ervaring opgedaan. Die eerste generatie CPU's van ze hadden het op de desktop/laptop ook niet gered denk ik.

[Call of Duty]

Dus alle kernprincipes van een CPU

[Bulkzooi]

primitieven noemt een compiler dat. Je bent dan data types aan het definiëren, die je bijvoorbeeld kan gebruiken in talen zoals bv. Python. Syntax bijvoorbeeld, zodat je strings kan processen.

En het betreft meer dan de kernprincipes van de CPU; het geheugen is medeplichtig.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Hee_Martijn]

Worden die x86 cpu’s geëmuleerd of zo?

[Umbrah]

Ja. Elbrus CPU's zijn "intern" eigenlijk Sparc, maar Rusland adverteert met X86 compatibiliteit. Hun eigen benchmarks mikken voornamelijk op encode/decode functionaliteit (waarbij de eerlijkheid dient te zeggen dat ze nek aan nek lopen met Intel CPU's). Grote disclaimer hierbij is dat dat juist zaken zijn die eigenlijk niet via een CPU gaan, maar via asic's of modules van die aard in de CPU.

Als je gaat kijken naar java, specviewperf, en de wat meer 'moderne supercompute' use-case, dan is er een hoop blanco, en een hoop gewoon 30-34x trager/watt. Gaan we kijken naar AI/cutting edge dan mis je nog echt wel een paar andere zaken. GPU's komen naar boven, maar ook interconnect, accellerators, en (mega) storage bussen, waar de ruwe NAND zelf zeker net zo geavanceerd is als CPU's. Zelfde geldt voor werkgeheugen.

Het totaalplaatje is meer dan een aantal CPU's, zeker op het doelgebied "AI Research". En ik denk dat met recht gesteld kan worden dat Rusland in hun uppie hier mét hulp van TSMC zeker 15 jaar achterstand heeft op de rest van de wereld. Kanttekening is echter dat er best een hoop hoog opgeleidde Russen zijn, en er een hoop Russische universiteiten zijn die niet heel slecht zijn. De impact van hun brain drain, en het feit dat ze sowieso al last hadden van het feit dat 'echt talent' in het buiteland ging studeren (en daar soms bleef) is niet duidelijk. Mocht de slimme Rus massaal nationalistisch worden, dan zou die achterstand vrij snel ingehaald kunnen worden. Niet iets wat aan de orde lijkt, vooralsnog, het woord boekenverbranding neem ik niet in de mond, maar er zijn zeker in academia genoeg mensen 'verdwenen' omdat ze bijvoorbeeld iets verkeerds zeiden (https://www.rferl.org/a/r...in-campaign/31509784.html, https://www.businessinsid...ernational=true&r=US&IR=T, https://www.theguardian.c...i-war-speech-pupils-taped)

[Hee_Martijn]

Duidelijk verhaal!

[Bulkzooi]

elke bit wordt geëmuleerd.
ZeroCopy is een populaire programming tendens. In sommige projecten wat later als in andere projecten. Tegenwoordig bekender als dev slang, zoals barebone, to the metal, en minimal en zo. Van toepassing op verschillende types hardware, zoals CPU, GPU, MCU, FCPGA, NPU, DSP en nog wat interessante namen voor allerlei elektrische apparaten.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[sprankel]

De laatst gekende Elbrus CPU is de Elbrus-8SV, een 8 core 1.5Ghz CPU met 68.3GB DDR4-2400 ondersteuning.

https://www.anandtech.com...e-8core-vliw-on-tsmc-28nm

Heel spannend is het dus niet (anders had Rusland er wel dik mee uitgepakt dat ze niet moesten onderdoen) maar de CPU's zijn ook gebakken door TSMC. TSMC heeft al aangekondigd dat ze de samenwerking met Rusland hebben opgezegd dus feitelijk is de Elbrus al reeds dood, verklaart ook waarom ze in de toekomst toch weer 'Westerse CPU's' willen gaan gebruiken.

https://www.datacenterdyn...tor%20Manufacturing%20Co.

[bliss1]

De laatste is de Elbrus-16S volgens wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Elbrus_(computer)

[Remcom00]

Heb deze afbeelding en een artikel gevonden, daar hebben ze het over 16nm voor de 16-S.

https://3dnews.ru/assets/...1/06/1057485/elb1_800.png
https://www.hardwaretimes...russia-on-a-16nm-process/


Niet zo klein als de cutting edge westerse supercomputers, maar niet slecht. Is natuurlijk lang niet de enige belangrijke factor maar toch.
Ook nog een wat uitgebreider artikel, wel interresant.
https://www.stalkerzone.o...-russia-really-caught-up/

[Bulkzooi]

@sprankel Wat betreft die 'Westerse CPU's; die supporten ze al, vanuit Astralinux, wat ook Vulkan and Doom 3 BFG support heeft.

Het beleid van Rusland is, ofc, om souvreign en autonoom te zijn; net als de tendens van alle andere natie staten, inclusief China en Noord Korea, maar clusteren is ook de wens van losjes geformeerde groepen, zoals de EU, of een federatie van Staten zoals de USA met allerlei tegengestelde belangen. Dus Westerse CPU is meer een Europees begrip; Nederlands vooral. In het moderne digitale landschap geen term met toegevoegde waarde, want er zijn vooral Amerikaanse CPU's die voor het grootste deel in Azië gemaakt worden; Trump wilde Apple nog terughalen.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[SkiFan]

Probleem met dit soort CPU's die niet-zo-democratische landen zelf willen produceren is het proces. Geen enkele node in Rusland kan lager dan 65 nm produceren, en toegang tot moderne nodes hebben Rusland en China dus niet. (China komt niet lager dan meen 14 nm)

Om sub 14 nm te produceren heb je EUV nodig. De enige die dit soort machines levert is ASML. ASML mag niet aan China en al zeker niet aan Rusland leveren. Ergo, dit soort initiatieven sterft daardoor maar al te vaak een niet al te stille dood.

[Reactie gewijzigd door SkiFan op 22 juli 2024 22:38]

[Filmiscool]

Tot ze zelf z'n machine hebben...

Chinezen zijn niet gek.

[SkiFan]

Gek zijn ze zeker niet, maar vooralsnog hebben ze die machines niet. Daar is ook echt ontzettend veel onderzoek in gaan zitten. Voorlopig zullen ze dergelijke processen dan ook nog niet kunnen maken. En tegen de tijd dat ze het wel kunnen, zijn wij al weer 2-3 processtappen verder.

[mhaket]

Ze zijn zeker niet gek maar in de afgelopen jaren is de achterstand van China op het gebied van lithography zeker niet kleiner geworden ondanks de inspanningen die ze geleverd hebben. Om een EUV machine te kunnen maken (op industriele schaal) heb je een complete infrastructuur nodig van allerlei bedrijven die hele specifieke technologie kunnen leveren. Dat is iets wat je niet zomaar even uit de grond stampt. Buiten de technologische uitdagingen.

[Bulkzooi]

Dit betreft mn. het VLIW process, wat ook op industriële schaal ingezet kan worden. Sterker nog, er zijn nooit fabs geweest die niet op industriële schaal zijn ingezet. Qua definities is het handig eerst mechanische operaties te noemen, en uiteindelijk de samenwerking tussen software en hardware te definiëren.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[M. Schaap]

Precies dat!
Westerse universiteiten zitten tegenwoordig vol met studenten uit de Volksrepubliek China, een deel daarvan komt als stagiair of postdoc in allerlei bedrijven terecht. Vooral in Europa zijn we in dat opzicht erg naïef, en allang weer vergeten hoe dr. Khan Pakistan aan zijn atoombom kon helpen. (En waarschijnlijk ook Noord-Korea en Iran).

[amigob2]

China heeft gewoon de machines om op 7nm te kunnen produceren. ( TSMC heeft dit bewezen hun eerste 7nm node was gewoon op iDUV )
Daar is China nog niet maar de snelheid waar mee ze groeien en verbeteren is hoger dan de rest van de wereld. En Ja verder dan 7nm kunnen ze nog niet echt.
Maar als ze daar zijn kan het zijn dat de niet High NA EUV systemen misschien wel is toegestaan.

[SkiFan]

TSMC = Taiwan, geen China.

En ja, ze hebben Chinese fab's, maar die draaien geen 14nm of daaronder proces.

[Reactie gewijzigd door SkiFan op 22 juli 2024 22:38]

[amigob2]

TSMC heeft in Taiwan laten zien dat je heel goed 7nm kunt doen op iDUV.

China heeft die iDUV machines, want die mogen ze gewoon kopen, dus China als ze hun best doen kunnen ze ook 7nm, nu duidelijk ?

[mhaket]

Maar niet concurrerend. 7nm Op DUV heeft een flinke impact op de throughput en is dus niet competatief tov EUV.

[OcNewB]

En wat is de rekencapaciteit van dit systeem, afgezet tegen bv de supercomputers uit andere landen (VS/China etc.?

[Zappos]

SPECint: Russische berichtgeving - Vergelijkbaar met de top in het Westen / Reële berichtgeving: Dramatisch, Trash, Onveilig en Onacceptabel, kortom USELESS. Het is net als het nieuws rondom de oorlogvoering. Dit is een typisch gevallatje van 'window dressing' om maar vooral te laten zien dat Rusland een trotse natie is die het allemaal zelf kan. Ik kijk naar elke Rus als individu, maar deze mensen zijn inmiddels zo gehersenspoeld dat praktisch alles anders is dan het in werkelijkheid is. Het tragische is dat het door het gros wordt geloofd als zoete koek. Een 'alternate reality' noemen we dat.

[Reactie gewijzigd door Zappos op 22 juli 2024 22:38]

[bliss1]

Is het aan "onze" kant anders dan? Oorlog is smerig. Beide kanten begaan oorlogsmisdaden. Die van onze bondgenoten worden verzwegen of gedownplayed, en die van de vijand worden uitvergroot

[Reactie gewijzigd door bliss1 op 22 juli 2024 22:38]

[batjes]

Onze oorlogsmisdaden worden gewoon in het nieuws gebracht. De rotzooi die de VS aanrichtte in Irak, met die gevangen? Maanden...jarenlang in het nieuws geweest en is de VS voor afgerekend.

De teringbende die 'we' in sbrenica veroorzaakt hebben? De klotezooi die we van Indonesië gemaakt hebben en hoe we dat land in puin achter gelaten hebben?

Dit is algemeen bekende informatie en zou elke Nederlander moeten weten, het wordt (werd?) gewoon behandeld op school. Wij zijn op de hoogte van onze zwarte bladzijden....

De meeste Russen zullen niet weten van de Russische zwarte bladzijden of het juist niet zien als zwarte bladzijdes.

[dmantione]

SPEC CPU is een benchmark die niet communiceert tussen de processoren. Je benchmarkt dus alleen je rekenkernen. Hoe de kernen met elkaar communiceren (het cachecoherentiealgoritme), de sockets met elkaar communiceren (QPI, Freedom Fabric) en de interconnect (infiniband, Omnipath) benchmark je niet. De processorkern is bekend, namelijk het is een ARM-kern die je bij ARM koopt en dus niet zelf ontwerpt.

Ik zou haast zeggen, zo kan ik het ook, er is amper iets van Russisch ontwerp wat er gebenchmarkt wordt.

Daarbij hebben ze gekozen voor SPECint, terwijl voor supercomputers floating-point van veel groter belang is. De ARM-instructiesets daarvoor zijn Neon en SVE en die moet je apart kopen, in de basisimplementatie van de ARM-kern zitten ze niet ingebouwd. Een vraag rijst of de Elbrus überhaupt Neon of SVE heeft (Neon is al oud, SVE nieuwer en krachtiger).

[MSalters]

ARM? Waar haal je dat vandaan? De Elbrus-4 is een quadcore, die-shrink versie van de Elbrus-2, wat weer de dual-core opvolger is van de originele ELbrus-2000 (die pas in 2005 in productie ging). DIt is een eigen, unieke ISA, met een eigen compiler (LCC).

[Bulkzooi]

Het betreft hardare en software: Vandaar dat ze met een custom compiler kunnen werken en 2 isa's kunnen supporten. Die oudere SoC waren allemaal gebakken middels een mix&match van een ARM licentie en een SPARC feature, nu supporten ze dus ook een specifieke Intel chip. o.a. dankzij homebrew AstraLinux.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Bulkzooi]

Niks houdt je tegen; je kan gewoon een licentie op een ARM isa nemen, net als dat Russische bedrijf, MCST.

Overigens slaat je floating point verhaal nergens op; helemaal niet in relatie tot de instructieset zonder in te zoomen in de charakteristieken van talen en compilers. En die extenties zijn juist hetgeen de Russen willen vermijden, danwel anders willen implementeren.

En kan je anders ff een Nederlandse fab benoemen? Ik bedoel, we hebben/hadden toch best wel wat fabs toen het allemaal nog wat elektrischer en mechanischer was. Waarom worden die niet nieuw leven ingeblazen, met ASML zo dicht bij huis?

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[dmantione]

Binnen supercomputers wordt altijd gekeken naar de floatingpointprestaties, alle toonaangevende HPC-benchmarks, zoals HPL en HPCG zijn floatingpoint. Als je dus met een integerbenchmark naar buiten komt voor een supercomputer, dan suggereer je dat je iets te verbergen hebt.

NXP heeft een fab in Nijmegen. Dat is ouwe meuk, de zelfvoorzienendheid in Europa is zoals je wellicht weet een bekend probleem. Desondanks is die fab van NXP al moderner dan wat Rusland heeft (JSC Mikron). Het verschil is dat Nederland niet van plan is zich van de rest van de wereld af te zonderen en Nederlandse bedrijven dus zonder meer toegang hebben tot de meest geavanceerde chips op aarde, terwijl Rusland daar nu van afgesloten is.

Als het evenwel zou gaan om een geavanceerde fab op Nederlands grondgebied, ik ben er voor.

[Bulkzooi]

eh, Rusland kondigt zojuist x64 support aan, bovenop de ARM support. Dat is aanzienlijke "marktverbreding" als je het mij vraagt.

En wat betreft die floats. Ik denk dat je wat Holy Hacker Wars vergeet, de GPL v2 vs v3 discussie, Mark Shuttleworth's opmerkingen, the busybox case, the tivo case, de goto discussie, de object discussie. lol, vrij veel semantiek als je het mij vraag, met veel redundancy. Ik denk dat de jurisprudentie ondertussen zo complex is, dat die niet eens meer eenduidig en consistent is.

Ik ben ook voor wat meer technische autonomie, zeker om dat we in de jaren tachtig en ook negentig nog een aanzienlijke speler waren. Nu nog steeds, maar is dat in een soort twilightzone terecht gekomen, hoewel het net zo goed technology betreft. Ik zie het meer als een kans op eerherstel en om een leiderschapsrol na te streven, met positieve bij effecten en zo. Ik bedoel, Nederland is al een aardige supernode in het globale internet. Maar dat gaat decentraler worden.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[HKLM_]

Het cluster bevat maximaal 104 servers in een rack

Is wel een afwijkend getal. Meestal worden bij stacks de bit range aangehouden (8,16,32,64,128,256,512,1024)

[Remcom00]

Het is 64 + 32 + 8 dus misschien daarom.

[MSalters]

8 blades per 3U enclosure, 13 enclosures in een rack? Toegegeven, typisch zie je 2U of 4U, maar 3U is niet helemaal onbekend.

[Bulkzooi]

Cluster, bit, stack, server, blades, enclosure. lol, stel dat jullie er uit komen, wat zegt dat dan? Zijn het SoC's of CPU's trouwens? Of FCPGA of MCU's? Misschien zijn het wel APU's? Of toch NPU's of DSP's? Of zouden ze dat oude project van AMD, K7 of zo, waarbij ze ARM cores met x86 Cores wilde verbinden van stal hebben gehaald? lol, doet me denken aan de tijden dat Intel AMD beschuldigde van cores aan elkaar te glue'en en het daarna zelf moest doen om AMD bij te houden in de multicore race.

Ik ben ook wel benieuwd naar het interconnect substratum. AMD kwam toen met IF, en Intel had ook wat nifty packaging tricks, o.a. EMIB en Foveros. Wat dat betreft waren de fabs van x86 maar slow adopters of slow movers, hoe je dat ook noemt, t.o.v. de mobiele fabs, zoals TSMC. Lijkt haast wel of zij de enige zijn die innovatie hebben gebracht en Apple in deze dominatie positie geparachuteerd hebben.

[Reactie gewijzigd door Bulkzooi op 22 juli 2024 22:38]

[Leemeijer]

Volgens mij heeft Huawei nog een leuke voorraad Kirins liggen. Misschien iets voor dit hobbyproject van Rusland?

[dmantione]

Voor supercomputers is de Kunpeng 920 van Huawei geschikter dan de Kirin, maar China heeft daar volgens mij zelf nog geen supercomputer mee gebouwd, Huawei wilde ze wel verkopen aan mijn werkgever (die supercomputers bouwt). China zelf heeft supercomputers gebouwd met de Sunway-processoren en wie weet hebben ze daar een voorraadje van liggen.

Als ik het zo bekijk dan is de Kunpeng het best inzetbaar als vervanging voor een x86, terwijl de Sunway het best geschikt is voor codes die met enorm grote hoeveelheden kernen kunnen werken.