'Veel overheidssites zijn onvoldoende toegankelijk voor mensen met beperking'

Twee experts op het gebied van digitale toegankelijkheid stellen op basis van eigen onderzoek dat een groot deel van de 7000 overheidswebsites onvoldoende toegankelijk is voor mensen met een beperking. Het gaat bijvoorbeeld om slechtziendheid, blindheid en kleurenblindheid.

De onderzoekers Jules Ernst en Ron Beenen hebben onderzoek gedaan naar 2000 overheidswebsites die een zogeheten toegankelijkheidsverklaring in het register van Logius hebben geplaatst. Dat zijn verklaringen waarmee de overheid in kaart brengt of de sites toegankelijk zijn. De onderzoekers stellen op basis van een eigen onderzoek dat van deze 2000 websites slechts 70 sites voldoen.

De onderzoekers concluderen dat ongeveer 5000 van de 7000 overheidswebsites niet in het register zijn opgenomen, zodat er geen duidelijk zicht is op de toegankelijkheid. Beenen stelt dat het ontbreken van deze formele onlineverklaring een teken is dat digitale toegankelijkheid niet als erg belangrijk wordt beschouwd. Volgens hem leeft dit onderwerp vaak wel op de werkvloer, maar is dat nog onvoldoende het geval als bestuurlijke verantwoordelijkheid.

Er worden een aantal voorbeelden gegeven, zoals de site van de politie. Het meldproces om online aangifte te doen is volgens het onderzoek zeer ontoegankelijk en nagenoeg onmogelijk te doorlopen voor mensen met een visuele beperking die afhankelijk zijn van een toetsenbord. En de site coronatest.nl heeft volgens de eigen verklaring vijftien afwijkingen die op 1 januari 2021 zouden moeten zijn opgelost.

De onderzoekers benadrukken dat overheden in 2008 al hebben afgesproken websites toegankelijk te gaan maken en de wettelijke verplichting is sinds 1 juli 2018 bekend. Ze vinden het dan ook zorgelijk dat hier in veel gevallen nog niet aan wordt voldaan. Conform het Besluit digitale toegankelijkheid overheid moeten alle sites van alle overheden vanaf woensdag voldoen aan de wettelijke verplichtingen. Deze regels verplichten overheidsorganisaties om hun sites en apps toegankelijk te maken voor mensen met een functiebeperking en ze moeten daar ook een verklaring over afleggen. Daartoe dient een toegankelijkheidsnorm te worden toegepast. Dit Besluit vindt overigens zijn basis in de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn.

Onderzoeker en ontwikkelaar Jules Ernst wijst op de gedeelde verantwoordelijk van zowel overheid als de websitebouwers. "Websitebouwers die voor veel overheidsorganisaties werken zijn belangrijk. Als leveranciers toegankelijk bouwen, levert dat gelijk verbetering op voor heel veel gebruikers. Zij zouden bekend moeten zijn met de eisen die aan hun software gesteld worden. Overheidsorganisaties moeten natuurlijk zelf ook hun verantwoordelijkheid nemen. Die komen er nu achter dat ze te maken hebben met een wildgroei aan websites, waarbij je je af kunt vragen of al die losse websites nodig zijn."

Reacties (159)

[MoietyMe]

Voor de gene die geïnteresseerd zijn in toegankelijkheid en hier meer over willen leren, een aantal resources:

Specificaties
Internationaal wordt er gebruik gemaakt van de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). Dat zijn de regeltjes van toegankelijkheid. Van de drie niveaus van compliance is het meest gangbare niveau is AA. Deze specificatie wordt onder andere in de wet gebruikt in de VS, Japan, Europa, en grote delen van de rest van de wereld.

In de meeste gevallen kom je met het volgen van de HTML specificatie al een heel end. Nou snap ik dat niemand dat van voor naar achter gaat lezen, maar iets opzoeken als je met een onderdeel bezig bent kan zeker helpen.

Waar de HTML specificatie te wensen overlaat kan er gebruik worden gemaakt van de Accessible Rich Internet Applications (ARIA) specificatie. Dit is een set van attributen die je in staat stelt om op laag niveau de accessibility tree (het geen software gebruikt om te bepalen wat iets is) te beïnvloeden.

Als je meer wilt weten hoe je ARIA moet gebruiken in bepaalde situatie kan je de ARIA Authoring Practices guide raadplegen. Hierin wordt aan de hand van tekst, voorbeelden, en toetsenbord vereisten uitgelegd hoe je veelvoorkomende designs toegankelijk maakt.

Cursussen
Voor mensen die net beginnen met toegankelijk is het wellicht handig om met een cursus te beginnen. Een aantal (gratis) cursussen die worden aangeraden:

• Web Accessibility (van Google, gratis)
• Hacking Digital Styleguides for Accessibility (gratis bij proef Skillshare)
• A11ycasts YouTube serie (gratis)

Tools
Soms wil je er iets sneller achter komen of jouw website voldoet aan de eisen. Gelukkig zijn er een aantal tools die je kunt gebruiken om dit te controleren.

• Chrome DevTools heeft een 'accessibility test' als onderdeel van het Audit/Lighthouse scherm.
• aXe is een soortgelijke tool om een overzicht te krijgen. Beschikbaar voor Chrome en Firefox.
• De NU Validator van de W3C kan veel toegankelijkheids-fouten in HTML vinden.
• Tekstkleuren moeten een bepaalde contrast hebben. Sinds WCAG 2.1 geldt dit ook voor bijvoorbeeld user interface elementen. Een website als Contrast-Ratio kan je daar inzicht in geven. De Colour Contrast Analyzer is een handige desktop tool hiervoor.

Bron: ben zelf accessibility specialist en editor van de ARIA Authoring Practices

[Reactie gewijzigd door MoietyMe op 22 juli 2024 14:14]

[TheRiddler90]

Ik ben een frontend developer die zich verder wil specialiseren op het gebied van Accessibility. De meeste bronnen die je vermeld maak ik al gebruik van, maar wat ik nog altijd lastig vind is o.a. het testen van de tab-order. Wat voor mij logisch is, kan voor iemand die bijv screenreaders gebruikt totaal niet logisch zijn. Heb je misschien tips op dit gebied?

[MoietyMe]

De beste methode is om te testen met iemand die dagelijks een schermlezer gebruikt . Zij kunnen je het beste vertellen wat zij als logisch ervaren. Dit kan je bijvoorbeeld meenemen in het test plan.

Over het algemeen is de vuistregel dat je geen positieve `tabindex` gebruikt en dat de tab order de visuele volgorde volgt. Voor bepaalde design patterns zijn er regels wat er met de focus moet gebeuren. Als je bijvoorbeeld een modal/dialog opent dan moet de focus naar een focusable control binnen de modal worden verplaatst (bij voorkeur de eerste).

Een positieve `tabindex` haalt een element uit de door de pagina bepaalde logische volgorde. Een element met `tabindex=1` is altijd het eerste element wat focus krijgt als je op tab drukt. Ook al staat dat element ergens halverwege de pagina.

[koelkast]

Je bent goed op de hoogte, dank voor al je info, en goed dat je het deelt!
Ik werk dagelijks met mensen die gebruik maken van schermleessoftware, sterker nog, ik train ze in het gebruiken ervan. Hoewel het surfen over het web vaak grote vraagtekens oplevert, lukt het de meeste mensen prima om er gebruik van te maken. Soms zitten er echter flink wat uitdagingen in het navigeren op sommige websites, the horror.
Als iedereen zich aan de richtlijnen (én afspraken!) zou houden, dan zou het voor mijn cliënten een stuk prettiger zijn. Digitalisering heeft ze veel gebracht, maar ze zien/voelen/horen door de bomen het bos soms niet meer. Keep up the good work!

[Eonfge]

Voor hen die nu denken, hoe maak ik mijn website conform de wetgeving:
https://developer.mozilla...bility/Understanding_WCAG

Verder onderverdeeld in:
- https://developer.mozilla...standing_WCAG/Perceivable
- https://developer.mozilla...derstanding_WCAG/Operable
- https://developer.mozilla...nding_WCAG/Understandable
- https://developer.mozilla...Understanding_WCAG/Robust

Zover ik wetgeving rond gehandicapten begrijp, ben je als website bouwer verplicht om hierin tegemoet te komen aan gebruikers.

Edit. Ja, dit heeft een wettelijke basis.
Er zijn al veroordelingen geweest in het buitenland: Domino's Pizza en Target zijn in de VS gedwongen om hun website aan te passen. Ik vindt het ook niet meer dan redelijk dat onze wetgeving omtrent de toegankelijkheid van openbare gelegenheden, ook digitaal voortzet. Dit zie je ook in overheidsbeleid en de WCAG standaard is door de EU geratificeerd.

Let wel, dit is geen zwart-wit situatie. Als jij een restaurant hebt in een oud pand, dan hoef je ook niet de hele zaak te renoveren om deze gelijkvloers te maken. Zelfde voor websites lijkt mij: Je moet de website na redelijkheid toegankelijk maken. Ook al is het concept best cool, Google Stadia kan niet verplicht worden om een text-based versie van Doom Eternal uit te brengen.

[Reactie gewijzigd door Eonfge op 22 juli 2024 14:14]

[Martinspire]

Mja er zijn aardig wat richtlijnen en regels om dit te maken, het probleem ondertussen is bijna dat het er zoveel zijn. Daarnaast vind ik dat tools om dit te valideren en te testen, nog niet echt geweldig werken. De webcommunity is ook niet heel open over dit soort zaken, waarbij veel oplossingen niet gedeeld worden. Veel tutorials schieten onderwerpen als testing of accessibility voorbij en dat is erg jammer.

Verder hebben veel overheidssites hun eigen stijl en eigen manier van doen, zo heeft elke gemeente weer zo zijn eigen team die formulieren in elkaar zetten (wat veel Nederlanders tijdens deze crisis hebben gemerkt) en lang niet elke gemeente heeft dit goed staan. Je hebt wel UX designers bij de meeste projecten zitten, maar ook deze zijn niet altijd ervaren genoeg om dit soort standaarden te integreren. Ook de ontwikkelaars zijn niet even ervaren. Menig site kan niet eens inzoomen, laat staan dat alt-tags, aria-labels en tabindex onderdeel uitmaken van de ontwikkeling en testfase.

Ik blijf het ook raar vinden dat de overheid geen eigen standaard neerzet voor formulieren en dat het qua design wellicht wat sober is en niet altijd matched met wat de gemeente zelf als huisstijl heeft, maar dan hoef je niet te hannessen dat elke gemeente zijn eigen ingewikkelde ontwikkelstraat heeft. Standaardiseren die hap. Eventueel nog een WYSIWYG voor gemeente-specifieke formulieren (voor als ze eigen regelgeving willen implementeren), maar de meeste zaken gewoon lekker op 1 hoop.

Belangrijke formulieren, bv voor TOZO, had gewoon op nationaal niveau uitgerold moeten worden en dat er dan wellicht wat extra communicatie nodig is (bv door te bellen), dan is dat maar zo. Dit ging om kritische subsidie en dat moet niet afhankelijk zijn van hoe snel een gemeente een formuliertje kan maken, die wel of niet geschikt is voor mensen met een beperking.

[Reactie gewijzigd door Martinspire op 22 juli 2024 14:14]

[Eonfge]

Het mes snijd wel een beetje aan twee kanten ja. Het is mooi dat er een basis niveau van toegankelijkheid wordt gegarandeerd voor alle Nederlanders, maar het is soms ook wel een wirwar aan regels.

De anekdote die mij altijd is bijgebleven: Een industrieel pand, welke direct aan de weg ligt, wilt een nooddeur plaatsen:
- Van de brandweer mag deze niet naar binnen openen, want vluchtweg
- Van de gemeente mag hij niet naar buiten openen, want risico weggebruikers
- Van de ARBO mag het geen schuifdeur zijn, want te zwaar
Oplossing? Gewoon blind kiezen en op de dag van de inspectie zet je er een stapel pallets voor.

Edit. Extra benadrukken, dit is een anekdote

[Reactie gewijzigd door Eonfge op 22 juli 2024 14:14]

[vickypollard]

Is het pand soms ook volledig omringd door de weg, zonder ook maar een paar meter ruimte tussen het pand en de weg? En bestaat een dergelijk pand echt? Volgens mij is dit voorbeeld vooral bedoeld om mensen te ontmoedigen hieraan te beginnen, of om als slap verweer te gebruiken

[Martinspire]

Mja en als een deur naar buiten al weggebruikers in gevaar brengt, dan maakt het niet uit wat voor deur je kiest, het is altijd gevaarlijk.

[Estel]

Het voorbeeld wat je aanhaalt is volgens mij redelijk simpel. Altijd naar buiten open. Voor dit soort regels gaat brandweer boven gemeente. Het is een nooddeur, dus alleen in geval van nood. Daardoor is het risico voor de weggebruikers minimaal. Een vluchtweg die niet naar buiten opengaat is geen vluchtweg, maar kan wel een doodsvonnis betekenen.

[Gaat niet door]

Afhankelijk van het aantal vierkante meters dat afhankelijk is van de nooddeur of het aantal medewerkers dat gebruik maakt van de nooddeur mag een nooddeur wel degelijk naar binnen open gaan. Niet wenselijk, maar het mag wel.

[WillySis]

Een nooddeur mag ook naar buiten open gaan, ook al gaat dat tegen de verkeersveiligheid in. De eis daarbij is wel dat de deur niet als reguliere in/uit gang gebruikt kan worden.

[Sergelwd]

Daarnaast word het er ook niet altijd duidelijker op.
Zo zorgt Irma de gebarentolk ervoor dat een paar honderd mensen ook de corona-toespraken kunnen volgen, maar ondertussen zitten er 10mil naar de spreekwoordelijke voorgevel van Irma te staren.

Je kan nog zulke goedbedoelde ideeën hebben, als je ze niet gewoon goed uitwerkt bereik je er niets mee.

[Reactie gewijzigd door Sergelwd op 22 juli 2024 14:14]

[Saint2Saint]

De overheid verwijst naar de europese norm EN 301 549 met WCAG 2.1. Deze staat ook op het forum standaardisatie en is (in ieder geval binnen de rijksoverheid) verplicht.

daarnaast kan je een stappenplan volgen op de website digitoegankelijk.nl. Maar dat is volgens mij minder voor techneuten en meer voor bestuurders.

[Martinspire]

Het kan verplicht zijn, maar dan moeten ze die regels wel hanteren en actief navolgen. Anders kun je stapels papier maken, als niemand ze leest dan is het niet meer dan papier.

Ik denk alleen dat als je het gaat verplichten met deadlines, dat menig organisatie wel weer in paniek zal schieten en zijn stuff niet op tijd af krijgt en wat doe je dan? Boetes? Wie gaat dan weer betalen?

[Verwijderd]

Zijn er packages (voor frameworks) die dit ondersteunen en gestructureerd doen? Overal de alt tags manueel staan invullen schiet niet op.

[Ed Vertijsment]

Alt tags kun je niet frameworken want beschrijven afbeeldingen.

[MoietyMe]

Weet je waarvoor alt tekst wordt gebruikt?

[ArtyShock]

Dat is precies waar je als contentbeheerder verantwoordelijk voor bent; Ieder plaatje met betekenis moet een beschrijvende tekst hebben. Dat is iets wat eigenlijk alleen goed met de hand kan.

Stockfoto's willen nog wel eens omschrijvingen hebben in de EXIF-metadata, maar dan moet je een CMS hebben die dat extraheert en dan nog is het de vraag of die omschrijving de lading dekt en in de juiste taal staat.

Sfeerfoto's moeten juist geen omschrijving hebben en dat neemt voor sommige sites al een hoop werk weg.

[Karp]

Je kan bijvoorbeeld componenten vinden die in de basis goed zijn, maar het is alsnog je eigen creativiteit die het eindresultaat bepaalt. Het weglaten van alternatieve tekst, daar kan niemand tegenop.

[sOid]

Alt tags zijn lang niet altijd verplicht. Als het om puur decoratieve afbeeldingen gaat, hoef je geen alt tags toe te voegen. Zie bijvoorbeeld hier.

[vickypollard]

Je ontkomt er niet echt aan. Je zou op z'n hoogst een AI een goede gok kunnen laten doen.

[Keypunchie]

Ik vindt het ook niet meer dan redelijk dat onze wetgeving omtrent de toegankelijkheid van openbare gelegenheden, ook digitaal voortzet.

Het is inderdaad de wet, maar nog veel belangrijker voor iedereen die een beetje passie heeft voor zijn produkt: van toegankelijk ontwerpen wordt je produkt doorgaans voor *alle* gebruikers beter.

Een heel duidelijk voorbeeld hoe 'Universal Design' ook voor mensen zonder handicap helpt, kennen we allemaal: het verkeerslicht voor voetgangers.

Het viel mij op toen ik een paar jaar terug in Berlijn was. Ik stond te wachten om de straat over te steken, het licht sprong op groen, maar toch was er iets dat me tegenhield om de weg op te lopen. Het duurde even, maar toen realiseerde ik me: Nederlandse voetgangerslichten maken, naast het visuele signaal, een tikkend geluid. Een rustige tik als je moet wachten, en een snel tempo als je kunt oversteken.

In al die jaren was ik gewend geraakt om niet alleen op het licht te letten, maar, als gewoon ziende, om vooral ook op het geluid te letten. Het Nederlandse voetgangerslicht was duidelijker en eigenlijk *beter* dan het Duitse, want zowel auditieve als visueel ingestelde mensen kregen een signaal.

Datzelfde geld voor allerlei soorten ontwerp: het is echt niet alleen de doelgroep van 'rolstoelers' die een helling opgaat, ook mensen die gewoon wat ouder zijn, of last hebben van hun enkel, of met een kinderwagen.

En ook voor websites: door aan de verschillende doelgroepen te denken, zul je merken dat je op meer manieren informatie ontsluit, en duidelijker en dat ook beperktere browsers (mobiel! consoles!) een goede gebruikservaring gaan hebben.

Al met al: het is niet alleen de wet, maar je maakt je product ook echt *beter*.

[Martinspire]

Eens. Ik maak ook graag goede websites. Het ding is alleen wel dat je er niet altijd de tijd voor krijgt om dat goed te doen. Veel van dit soort projecten hebben altijd een minimaal budget met vaak onvoldoende ervaren programmeurs. Daarbij worden ook vaak goede ideeën afgeschoten, want te moeilijk, te kostbaar, te omslachtig, etc. En dit geldt niet alleen voor de publieke sector trouwens.

[DeveloperNL]

Probleem is vaak niet eens zo zeer de programmeurs, maar ontwerpbureaus houden al geen rekening met toegankelijkheid. Het is dan vaak nog best lastig om klant/opdrachtgever te overtuigen om het design en implementatie aan te passen of af te wijken van design (met name kleur gebruik). Heb paar keer meegemaakt dat achteraf het toch een eis bleek te zijn om WCAG AA compliant te zijn.

[freeewillie]

in dit artikel staat, https://www.toegankelijkh...egankelijkheidsverklaring

Waarom een verklaring?

Overheidsinstanties moeten een toegankelijkheidsverklaring plaatsen op alle websites waarvoor de overheidsinstantie verantwoordelijk is. In de verklaring staat in hoeverre de website al aan de eisen voldoet en welke maatregelen de instantie neemt om toegankelijkheid te borgen.

Het is belangrijk dat iedereen toegang heeft tot overheidsinformatie. Daarom verplicht het Besluit digitale toegankelijkheid overheid overheidsinstanties om inzicht te geven in hun inspanningen om websites en apps toegankelijk te maken voor iedereen. Het besluit verplicht hun ook om hierover een verklaring af te leggen op hun website(s). De verklaring is niet alleen bedoeld om verantwoording af te leggen aan de politiek, maar ook aan de bezoekers van de website.

[calv1n]

Verplicht op papier bedoel je dan, in de praktijk is er geen verplichting. Wellicht alleen voor de overheid, omdat zij een voorbeeldfunctie zouden moeten hebben. Desalniettemin ben ik uiteraard voor meer toegankelijkheid.

[WillySis]

Ik heb de laatste twee jaar al aardig wat websites mogen beoordelen. Het viel mij op dat de websites van de grotere webwinkels over het algemeen (erg) goed scoren. In Europa zijn daar overigens geen wettelijke eisen voor. In theorie kan een website zelfs voor blinden geschikt gemaakt worden, maar met alleen een braille regel en een toetsenbord kan je in de praktijk eigenlijk geen enkele website goed bedienen.
Ook Tweakers is niet heel goed te bedienen, maar daar kan met een custom css wel een oplossing gemaakt worden.

Voor de overheden zijn er inderdaad wettelijke richtlijnen. Het probleem is echter dat een overheid geen rechtspersoon is. Het is daardoor onmogelijk om overheden of overheidsinstanties aan te pakken zodat ze zich aan de wet moeten houden. Binnen overheden zie je daarom ook dat de richtlijnen vaak niet eens bekend zijn. Bij aanbestedingen voor het laten maken of aanpassen van een website worden de richtlijnen eigenlijk nooit bijgevoegd of naar verwezen. De partij die de website dan uiteindelijk mag maken hoeft zich dan ook niet aan die richtlijnen te houden.

Ik ben niet voor het optuigen van extra overheidsdiensten, maar hier gaat het duidelijk heel erg mis en is er een controle nodig. De controle van de websites kan wel aan de markt overgelaten worden. Er zal echter wel een instantie moeten komen die nagaat of een site een verklaring heeft dat die aan de wettelijke eisen voldoet. Zonder verklaring moet een site ook zonder pardon uit de lucht gehaald kunnen worden. Eventueel na een waarschuwing. Dit moet helaas een overheidsdienst zijn. Instanties buiten de overheid hebben immers geen zeggenschap.

[CH4OS]

Mozilla geeft 'practical advice' en schrijft zeker niet de Wet voor.

[MoietyMe]

De documenten waar het naar linkt (WCAG) is echter wel de basis voor veel van de wetgeving voor webtoegankelijkheid.

[batjes]

Google zou de stream via VLC kunnen encoden Die heeft een ASCII art output modus.

[lasharor]

Ik heb het gevoeld dat dit om de zoveel tijd terugkomt en het lijkt alsof er geen vooruitgang is. Wat mij betreft is zo'n snapshot een goed uitgangspunt maar is het veel interessanter om te bekijken hoe dit zich ontwikkeld en waarom overheidssites niet aan deze regelgeving (kunnen) voldoen.

Edit: Dit bericht uit 2011 zegt toch eigenlijk ook hetzelfde: nieuws: Overheid faalt met invoering webrichtlijnen bij gemeentesites

Wat is er in die 9 jaar gebeurt?

[Reactie gewijzigd door lasharor op 22 juli 2024 14:14]

[alex3305]

Niet zo heel veel. Ik heb dit probleem een twee jaar geleden ook al uitgebreid beschreven onder dit artikel: nieuws: Commerciële websites zijn slecht toegankelijk voor blinden en slechtz.... Zoals je kunt lezen ben ik zelf slechtziend en loop dus regelmatig tegen dit soort problemen aan.

Overigens een leuk detail, op de NOS staat een eigen versie van dit artikel, waar ze ieder(in) hebben gevraagd om hun mening te geven, maar de website bouwer van deze organisatie heeft er ook een potje van gemaakt als je probeert in te zoomen met de browser. Wel fijn dat ze het proberen met zo'n menutje links bovenin, maar dat is ook een priegelwerk voor iemand met een visuele beperking.

[MoietyMe]

Een groot probleem is het opleiden van mensen. Toegankelijkheid kent een opmars binnen developer opleidingen en congressen. Hoe dit binnen zaken als management en design congressen gaat weet ik niet. En iets als toegankelijkheid moet echt van boven komen. Als het geen vereiste is dan wordt het in de meeste gevallen simpelweg niet toegepast.

[kodak]

Het heeft bijna 25 jaar gekost om toegankelijke websites alleen al voor de overheid verplicht te maken. Er lijkt vervolgens nog geen enkel gevolg voor de overheid te zijn als ze zich niet aan de verplichting houden. Wat voor motivatie denk je dan dat al die bouwers, onderhoudsbedrijfjes en overheidsorganisaties al die jaren hebben en blijven hebben om iets van die regels toe te passen of er zelfs maar voldoende van te weten? Wat denk je dat dat voor gevolgen heeft voor de kwaliteit van medewerkers die de websites regelen?

[StephanVierkant]

De onderzoekers concluderen dat ongeveer 5000 van de 7000 overheidswebsites niet in het register zijn opgenomen, zodat er geen duidelijk zicht is op de toegankelijkheid.

Volgens mij is dit de kern van het artikel, niet dat de sites onvoldoende toegankelijk zijn. Dat ze niet toegankelijk zijn is een symptoom van de echte oorzaak: de grote hoeveelheid websites die niet meer worden onderhouden, omdat het zicht erop kwijt is.

Een tijdje geleden hadden we namelijk hetzelfde artikel, maar dan over HTTPS in plaats van toegankelijkheid:
nieuws: Helft homepagina's van Nederlandse overheidswebsites gebruikt geen https
nieuws: 'Ondanks verbetering nog steeds veel overheidswebsites zonder https'

[alex3305]

Ik ben zo iemand met een beperking en ik pas mij aan. Maar ik kan geen ijzer met handen breken. Als een designer bepaalt dat een lettertype van 8 pixels hoog voldoende voor hem is, kan ik het simpelweg niet lezen. Dan verwacht jij dus van mij dat ik met een vergrootglas of iets dergelijks ga lopen om daarmee tekst op mijn beeldscherm te lezen? Dat lijkt mij de omgekeerde wereld.

Het is voor software ontwikkelaars én designers heel erg eenvoudig om tegemoet te komen aan mensen met een beperking. De regels hierboven, gelinkt door @Eonfge, zijn een heel goed uitgangspunt, maar uiteindelijk vaak erg complex om te implementeren. Wil je mij tegemoet komen, denk dan aan de volgende (simpele) zaken:

• Gebruik voldoende contrast bij tekst (zwart/wit, wit/zwart, donker blauw/wit, geel/zwart, etc.), zoals bijvoorbeeld op Schiphol gedaan wordt
• Gebruik eenvoudige pictogrammen die makkelijk te onderscheiden zijn (weer Schiphol of het OV als voorbeeld)
• Gebruik relatieve maateenheden voor tekst (rem/em/pt) en geen vaste pixel hoogtes
• Gebruik native componenten van het OS en overschrijf dit niet zomaar (scrollen op websites bijvoorbeeld)
• Hou je aan schaling / lettertype groottes die door het OS zijn ingesteld

Of als alternatief op deze lijst, geef de gebruiker keuze om het e.e.a. in te stellen. Dan voldoe je wellicht niet aan de richtlijn, maar is het tenminste bruikbaar.

[delphium]

Als een designer bepaalt dat een lettertype van 8 pixels hoog voldoende voor hem is, kan ik het simpelweg niet lezen. Dan verwacht jij dus van mij dat ik met een vergrootglas of iets dergelijks ga lopen om daarmee tekst op mijn beeldscherm te lezen? Dat lijkt mij de omgekeerde wereld.

Praktisch elke webbrowser ondersteund het vergroten en verkleinen van websites door Ctrl+scroll of Ctrl++.

Het is voor software ontwikkelaars én designers heel erg eenvoudig om tegemoet te komen aan mensen met een beperking.

Dat klopt! Het probleem zit hem dan ook vaak in CMS-systemen waar de eindgebruiker die er de ballen verstand van heeft, lekker zelf alle kleurtjes en lettertypes kan aanpassen. Oh ja en ik gebruik niet de H1 want ik vind de H2 mooier, maar ik zet 'm wel hard op 20px.

Ik ben het volledig met je eens en ik doe ook altijd mijn best om websites zo toegankelijk mogelijk op te leveren, maar als je ziet wat het na een paar maanden CMS gebruik is... En nee, dat kan je niet afvangen door het CMS van allerhande beperkingen te voorzien. Je zult verbaasd zijn over hoe creatief sommige mensen zijn.

[Karp]

Vergroten en verkleinen met de browser heeft alleen nut als de website daarop gebouwd is. En dat is nou juist niet altijd het geval.

[delphium]

Volgens mij niet hoor. Vroeger was dat wel zo, maar Firefox vergroot de gehele website, ongeacht of die in HTML2 of HTML5 is gemaakt.

[Karp]

Ik ben ze deze week nog tegen gekomen, helaas!

Het relevante criterium hiervoor kun je lezen: https://www.w3.org/WAI/WCAG21/Understanding/reflow.html

[stresstak]

Praktisch elke webbrowser ondersteund het vergroten en verkleinen van websites door Ctrl+scroll of Ctrl++.

Tevens heb ik in Windows een vergrootglas middels win + + (windowstoets tezamen met de +)
Daarmee kan ik zeker wel tot 1000% inzoomen, zodanig dat ik zo ongeveer 1 letter op mn scherm zie.

[alex3305]

Praktisch elke webbrowser ondersteund het vergroten en verkleinen van websites door Ctrl+scroll of Ctrl++.

Daar ben ik, uiteraard, helemaal bekend mee. Maar goed dat je het nog een keer noemt. Op een desktop of notebook met een voldoende groot scherm is dit ook ideaal. Echter moet ik op een mobiel device dan zowel horizontaal als verticaal scrollen om alle tekst te lezen. Het voelt dan lezen zoals een typmachine . Met relatieve maateenheden past (eigenlijk altijd) de website zich aan, aan de toegankelijkheidsinstellingen van het gebruikte OS en/of browser.

Dat klopt! Het probleem zit hem dan ook vaak in CMS-systemen waar de eindgebruiker die er de ballen verstand van heeft, lekker zelf alle kleurtjes en lettertypes kan aanpassen. Oh ja en ik gebruik niet de H1 want ik vind de H2 mooier, maar ik zet 'm wel hard op 20px.

Ook dat zie ik, als software ontwikkelaar, met enige regelmaat gebeuren. De WordPress editor die simpelweg de opmaak van Microsoft Word overneemt, is ook een van mijn grootste vijanden.

[Zer0]

• Gebruik voldoende contrast bij tekst (zwart/wit, wit/zwart, donker blauw/wit, geel/zwart, etc.), zoals bijvoorbeeld op Schiphol gedaan wordt
• Gebruik eenvoudige pictogrammen die makkelijk te onderscheiden zijn (weer Schiphol of het OV als voorbeeld)
• Gebruik relatieve maateenheden voor tekst (rem/em/pt) en geen vaste pixel hoogtes
• Gebruik native componenten van het OS en overschrijf dit niet zomaar (scrollen op websites bijvoorbeeld)
• Hou je aan schaling / lettertype groottes die door het OS zijn ingesteld

Het leuke is dat deze "richtlijnen" de site voor iedereen beter toegankelijk maken, niet alleen voor mensen met een beperking.

[mpol]

Neen

Je maakt niet wat aanpassingen voor mensen, je zorgt dat een website goed is. Een toegankelijke website is niet enkel goed voor mensen met een beperking, maar voor alle gebruikers.

Goede dingen zijn bijvoorbeeld, goede structuur van de html, labels bij formuliervelden, alt-tags bij een afbeelding, submenu's die goed werken.

En verder neem ik wat aanstoot aan je reactie dat het een probleem is voor anderen. Op een dag ben je (hopelijk) ook oud, en ga je mogelijk slechter zien. Je wilt dat je het internet en het web ook dan nog kunt gebruiken, zeker voor noodzakelijk contact met de overheid.

[mvds]

Je krijgt een -1 maar voor een groot deel ben ik het wel eens met je. Het is onmogelijk om iedereen tevreden te houden dus waarom dat dan toch zo krampachtig te proberen?

[Blokker_1999]

De overheid heeft een plicht van toegankelijk te zijn voor alle burgers. Er zijn enorm veel mensen die een beperking hebben. Veel meer dan je zou denken. Door ervoor te zorgen dat je website voldoet aan de richtlijnen zorg je er voor dat je ineens voor veel meer mensen toegankelijker bent geworden.

[MoietyMe]

Er is nog wel een verschil tussen mensen tevreden houden en er voor zorgen dat mensen bij cruciale informatie kunnen komen.

Waar jij misschien makkelijk kan zien op welke dag het papier wordt opgehaald op afvalschema.jpg heeft een ander daar wat meer moeite mee. En dat geeft niet. Daar hebben we namelijk oplossingen voor zoals HTML en schermlezers, brailleregels, etc.

[tedvg]

Het gaat niet om krampachtig en niet om tevreden houden. Twee dingen.

Ten eerste, de overheid heeft een speciale positie als het gaat om informatievoorziening. Iedere Nederlander wordt geacht de wet te kennen, iedere Nederlander heeft rechten, maar ook plichten waaraan hij moet voldoen. Dat geeft de verplichting aan de overheid om iedereen daarvan op de hoogte te stellen; immers, hoe kun jij aan de plicht voldoen als je niet op de hoogte bent gesteld?
Als dat bekendmaken dus puur digitaal gebeurd dan moet je als overheid zorgen dat iedereen waarvan je verlangt iets met die informatie te doen, dat kan doen en zich op de hoogte kan stellen.
Dat was overigens ook voor het digitale tijdperk al zo: als er een lokale regeling gepubliceerd werd in de krant kon iemand die blind was diezelfde regeling in braille ophalen op het gemeentekantoor.
Nu zou de regeling alleen zo gepubliceerd hoeven te worden zodat zijn spraaksoftware het voor kan lezen. Zou toch niet zo moeilijk moeten zijn?

Ten tweede, je hoeft niet krampachtig te doen. Een toegankelijke website hoeft niet moeilijk te zijn. HTML is sowieso al toegankelijk en gestructureerd mits goed toegepast en als je een beetje op je css let (geen laag contrast en te kleine letters gebruiken) dan ben je al een heel eind. Het probleem is vaker dat het "makkelijker" voor ontwikkelaars en flitsender voor de consument moet. Dan komen de javascriptjes, frameworks en cmssen om de hoek kijken die ontoegankelijke output genereren. Dan is dat systeem heel handig voor de invoer, voor de publicatie is het minder.

En denk bij toegankelijkheid niet alleen aan gehandicapten, een toegankelijke site is voor iedereen een voordeel. Jij kunt niet overal een filmpje met geluid bekijken, bijvoorbeeld in de trein als je je oordopjes vergeten bent. Dan is ondertiteling bij een filmpje heel handig. En als je tijdens het klussen in je rechterhand snijdt, waardoor je niet kunt muizen (gaat gewoon klote met links), dan ben je blij dat je via je toetsenbord over de site kunt navigeren.

En overigens is deze (uit Europese regelgeving voortgekomen) verplichting sinds 2018 al bekend, maar we hebben in Nederland al 12 jaar de verplichting om overheidswebsites toegankelijk op te leveren (Webrichtlijnen) en leveranciers kunnen het truukje nog steeds niet. Ik zeg hier expres leveranciers, aangezien het gros van de overheidswebsites door externe leveranciers gebouwd wordt. Dan zegt het misschien ook iets over het opdrachtgeversschap van de overheid, maar als je als leverancier al 12 jaar iets weet en verplicht bent om te doen (in bijna elke aanbesteding is wel iets over toegankelijkheid te vinden) en het is nog steeds zo droevig gesteld, dan zou ik vraagtekens zetten bij mijn vakmanschap.

[vpm]

Ah ja, blinden moeten zich niet aanstellen en gewoon hun ogen opendoen! Prachtige oplossing, bedankt. Ik zal m'n arts naar u verwijzen.

ik krijg hier vast een -1 voor, maar kom op zeg wat een kortzichtige (no pun intended) opmerking.

[denPes]

Volgens mij interpreteer jij mijn post foutief.

Waar ik op doel is dat er beter kan worden ingezet op het zelfredzaam maken van mensen met een beperking.

Simpel voorbeeld: voor iemand met een lichte oog afwijking van +3 is er een simpele technologie, namelijk een leesbril met +3. Als overheids- en prive sites, boeken, papieren documenten, zich moeten aanpassen om het toegankelijk te maken voor iedereen met +3 afwijking, dan is dat enorm inefficient en het kost veel moeite.

De persoon kan een +3 bril dragen, en heeft daar zelf ook baat bij. Die persoon is nu zelfraadzaam geworden. Meer van dergelijke oplossingen zijn efficienter, en beter voor de persoon met die beperking.

[Reactie gewijzigd door denPes op 22 juli 2024 14:14]

[Zer0]

Waar ik op doel is dat er beter kan worden ingezet op het zelfredzaam maken van mensen met een beperking.

Dat kan, door er bijvoorbeeld voor te zorgen dat ze zelf hun informatie van (overheids) websites kunnen halen, in plaats van daar een ander voor nodig te hebben.

Simpel voorbeeld

Te simpel, de buitenwereld is veel complexer.

[draak42]

Zelf ben ik blind en ga ik toch even reageren. Als blinde gebruik ik een schermlezer (www.nvaccess.org) om de computer voor mij toegankelijk te maken. Maar voordat websites goed bruikbaar zijn met deze schermlezer moeten ze wel aan deze toegankelijkheidsrichtlijnen voldoen. Als je een ontoegankelijke site of app maakt kun je als blinde nog zo goed aangepast zijn en nog zo veel hulpmiddelen inzetten, je komt er niet doorheen. Probeer maar eens een website te bedienen zonder je muis te gebruiken. Dan merk je dat de UX vaak heel onlogisch is als het al werkt.

[Zer0]

Geen idee waarom je op mijn post reageert, ik ben het er helemaal mee eens.
Zelfs voor een niet beperkte gebruiker zijn veel sites al een drama, voornamelijk veroorzaakt door al die "mooie" tierelantijntjes op sites en "functionaliteit" die eigenlijk de functionaliteit helemaal niet bevorderd.

[Blokker_1999]

+3 is perfect te corrigeren met een bril. Zelf zit ik op -5 op dit moment en dat is ook geen probleem. Maar wat met iemand die wettelijk blind is? Hoe wil je dat die mensen dat gaan oplossen? Die kunnen niet ineens zeggen: ik zet een bril op en ik kan terug zien. Of ik wissel even van ogen zodat ik terug kan zien. Zij hebben net nood aan toegankelijke websites.

Technologie helpt vaak en veel, maar als een website in de basis al niets in orde heeft dan houdt het voor een blinde snel op.

Of stel, je zit in een rolstoel. Je maakt dus al gebruik van een hulpmiddel om mobiel te zijn. Ontslaat dat de overheid van de plicht om gebouwen toegankelijk te maken? Die trappen vanvoor? Das toch mooi voor de jaarlijkse groepsfoto. Zo een helling daarnaast is geen zicht. Die mensen in een rolstoel? Dat ze zichzelf maar op een andere manier redden.

Zelfredzaam zijn wil niet zeggen dat ze zelf maar voor alles oplossingen moeten zoeken, nee dat wil vooral zeggen dat je met zo min mogelijk externe hulp door het dagelijkse leven moet kunnen. Maar daar heb je wel weer andere hulp voor nodig; Dat betekend net dat het dagelijkse leven toegankelijk moet zijn voor mensen met een beperking. Zoals hellingen aan gebouwen of een website die gewoon gelezen bezocht kan worden met behulp van een screen reader.

Ik ga je een audiobook aanraden (niet beschikbaar als gedrukt exemplaar daar de auteur zelf blind is) dat je een inkijk geeft in hoe mensen met een beperking door het leven gaan.

[vpm]

Je hebt klaarblijkelijk geen flauw benul van waar je een oordeel over velt. Slechtzienden hebben niet simpelweg een bril nodig om "zelfredzaam" te zijn. Zij hebben doorgaans complexe afwijkingen aan het netvlies, de oogzenuw of ander onderdeel van het orgaan dat niet gemitigeerd kan worden door er simpelweg een lens voor te plakken.
Er bestaan bovendien inmiddels diverse oplossingen om (simpele) papieren documenten voor te lezen op basis van OCR en TTS, maar veel van de (overheids)diensten gaan over op digitaal. Veel van deze diensten werken aanvankelijk niet of beperkt icm screen readers. Andere sites / apps werken soms na een update ineens niet meer. Het is onwijs frustrerend voor slechtzienden/blinden om op zo'n manier onthand te worden en weer afhankelijk gemaakt van een 'ziend' persoon.
Wij maken thuis wel eens de vergelijking met doven. Het zal vast naar zijn, maar je kunt nog steeds in alles meedoen. Als blinde wordt je volledig buiten spel gezet. Kijk bijvoorbeeld eens naar de corona-maatregelen. Al die pijlen en teksten, hoe dan? Hoe is dat zelfredzaam?

Edit: Experimenten met implantaten staan nog in de kinderschoenen en zijn niet te bekostigen. Veel 'legally blind' zien vaak nog wel iets en meer dan zo'n implantaat toelaat. Stamceltherapie is op andere vlakken weer uitgesloten.

[Reactie gewijzigd door vpm op 22 juli 2024 14:14]

[Blokker_1999]

Alleen is je simpel voorbeeld, zoals je aangeeft, simpel op te loseen. Het wordt iets anders bij andere voorbeelden. Ik zou je dan ook eens willen aanraden om wat onderzoek te doen naar hoe mensen met een beperking door het leven gaan en welke hindernissen zij in het dagelijkse leven tegenkomen waar zij zelf geen oplossing voor kunnen verzinnen, maar die met een kleine inspanning van anderen zo de wereld uit geholpen kunnen worden.

[Karp]

Als je iets oplost voor mensen met een beperking dan verbeter je de algehele bruikbaarheid. Daar heeft iedereen baat bij. Ook als men bijvoorbeeld tijdelijk ergens last van heeft, of later in het leven (hallo vergrijzing).
Een slechte gebruikerservaring is niet efficiënt, voor niemand.

[Htbaa]

Deze mensen maak je zelfredzaam door een toegankelijke website te bieden waar ze zelf hun overheidszaken kunnen regelen. Niet alles is met een prothese op te lossen.

[Htbaa]

Maar we zijn nog helemaal niet in staat om veel van de beperkingen waar mensen mee worstelen te genezen. Zou mooi zijn. Tot dat dit wel kan zullen we andere manieren moeten bedenken om mensen zelfredzaam te maken. De WCAG specificatie helpt daar bij.

[Zer0]

Nee, dat is niet efficiënter, want een site die goed toegankelijk is voor mensen met een beperking is ook beter toegankelijk voor mensen zonder beperking.

[Arnoud Engelfriet]

De overheid is er niet om het leven het efficiëntst te maken. De taak van de overheid is ons allemaal zo goed mogelijk te helpen, en in ieder geval voor iedereen toegankelijk te zijn.

Ik was een keer bij een gemeentehuis samen met iemand in een rolstoel. Die kon niet naar binnen. Reactie: "Dan kunt u haar toch gewoon even tillen meneer". Dat is lekker efficiënt en zelfredzaam toch, gewoon iemand meenemen die je tilt?

[alex3305]

Top voor de mensen bij wie een bril nog enigszins verschil maakt. Bij mij zou de allerhoogste versterking amper één procentpunt verschil maken in mijn zicht. Dus daar heb ik praktisch niets aan.

Er wordt overigens heel hard ingezet op het zelfredzaam maken van mijn bevolkingsgroep. Zowel blinden als slechtzienden krijgen vanaf kleins af aan, trainingen hoe je het jezelf makkelijker kan maken in een goedziende-wereld. Maar het neemt mijn beperking never nooit weg. Ik heb dus altijd een klein beetje externe hulp nodig door bijvoorbeeld een hulpmiddel.

Een beetje empathisch vermogen door hele simpele aanpassingen in het dagelijks leven maken mijn leven wel een heel stuk makkelijker. Digitaal door bijvoorbeeld lettertypegrootte van een applicatie af te stemmen op mijn OS en/of browserinstelling, of analoog door een goed contrast met eventueel duidelijke pictogrammen.

[delphium]

Je brengt het wat ongenuanceerd, maar ik begrijp de strekking van je verhaal wel. De toegankelijkheidsregels voor websites van de overheid zijn gigantisch streng. Dat vormt geen enkel probleem bij het opleveren van een nieuwe website voor de overheid, maar omdat al die websites zijn voorzien van een CMS, is het al heel erg snel weer een zooitje. Het kost dus zowel initieel, als structureel, heel veel tijd en moeite, om die websites aan de richtlijnen te laten voldoen.

Veel van die richtlijnen zijn ook achterhaald, juist door nieuwe ontwikkelingen voor mensen met een handicap. Screenreaders zijn ongelofelijk veel beter dan 30 jaar geleden. Die bril waar jij het over hebt voor mensen met kleurenblindheid en nog talloze andere innovaties die het probleem veel minder groot maken.

Het bouwen van een website met valide HTML die semantisch in elkaar steekt en ontworpen is met ergonomie in het achterhoofd zou tegenwoordig voldoende moeten zijn. Helaas is zelfs dat lastig te handhaven juist door die CMS-systemen.

Kortom, het blijft een blijft een continu proces dat enorm veel tijd en moeite kost. Langzaam maar zeker worden de meeste richtlijnen achterhaald door nieuwe technologie. Dat laatste is de meest efficiënte en wenselijke oplossing van het probleem.

[Karp]

Welke richtlijnen zijn achterhaald, en waarom?

[delphium]

Een richtlijn die ik zo bovenhaal uit de tijd dat ik de website bouwde voor het keurmerk drempelvrij in de jaren '90 was dat je website ALTIJD moest beginnen met een H1 en dan netjes opvolgend H2, H3, enz. gebruiken. Dat was omdat screenreaders anders in de war raakten, maar voorzover ik weet is dat vandaag de dag geen probleem meer. Natuurlijk is het nog altijd best practice om het zo te doen.

Een andere die ik me kan herinneren is dat er altijd een (met CSS verborgen) link met "Skip to navigation" aan het begin van je code moest staan, die dan met een anchor naar het menu verwees. Tegenwoordig heb je met HTML5 natuurlijk het <nav> element, waardoor dit waarschijnlijk ook achterhaald is.

Zo zijn er vast nog wel een paar.

[Karp]

Drempelvrij is geen actuele richtlijn meer. Alles wordt gecontroleerd volgens WCAG 2.1 AA.

Wat je zegt over headinglevels is ook geen criterium voor WCAG 2.1 AA. De juiste headinglevels geven je document wel een duidelijk hierarchische structuur.

Een skip link is ook geen vereiste. Wel is er "SC 2.4.1 Bypass Blocks" https://www.w3.org/WAI/WC...anding/bypass-blocks.html
Een skip link is een mogelijke oplossing. Het gebruik van een landmark zoals <main> is dat ook. <nav> staat hier helemaal los van en wordt vaak gebruikt voor navigatie tussen pagina's.

[kodak]

Je noemt nog niets op waaruit blijkt dat het te streng is. Het eerste is je code laten voldoen aan de taal standaard, niet voor niets best practice. De tweede is een eis die er is om te voorkomen dat het te ontoegankelijk is in plaats van hoop.

Een excuus gebruiken dat iets op een andere manier misschien ook wel voldoende is klinkt, zonder het aantoonbaar te maken, meer als andere prioriteiten hebben dan een toegankelijke website.

[Blokker_1999]

Euhm nee. Iets wat niet werkt kan je niet laten werken met een bril. Ik weet wat je bedoelt, EnChroma Glasses, en wat die brillen doen werkt om te beginnen slechts voor een beperkt aantal mensen met kleurblindheid ((kleur)blindheid is een heel spectrum aan stoornissen. Iemand die blind is kan nog iets zien, iemand die kleurenblind is kan nog bepaalde kleuren zien). Wat die bril doet is bepaalde kleuren verzwakken en andere versterken waardoor de basiskleuren feller doorkomen en je een beter onderscheid kunt maken tussen kleuren. Leuk als het werkt, maar zeker geen oplossing voor iedereen.

En er zijn vele oplossingen voor mensen met een beperking. Maar geen enkele oplossing werkt als we hindernissen blijven opwerpen. Aandacht besteden bij het ontwerpen van een website aan mensen met een beperking is de beste manier om deze websites toegankelijk te maken voor iedereen. Hulpmiddelen heffen je beperking niet op en vereisen nog altijd dat een site toegankelijk is.

[sfranken]

Ik denk dat het efficiënter is als mensen met een beperking zich aanpassen aan de meerderheid.

Jij denkt serieus dat dit mogelijk is? Tuurlijk is het voor bepaalde handicaps mogelijk om een heel eind te komen, maar waarom moet iemand die het vaak al lastig genoeg heeft om de dag door te komen zich ook nog eens aanpassen als hij of zij iets wil weten van de overheid? De Nederlandse overheid is er toch voor al haar burgers? Dan moet je, in mijn ogen, geen groepen buiten gaan sluiten of zeggen "Jammer, pas je maar aan".

Je voorbeeld is trouwens ook lekker realistisch. Niet elke beperking is visueel. En zelfs dan: hoe doe je dat voor iemand die blind is? Daar is (nog) geen oplossing voor die ze weer laat zien, zoals in Star Trek. Moet zo iemand zich dan ook maar "aanpassen aan de meerderheid"?

[Sysosmaster]

Pardon.
Jij verwacht dus dat:

• iemand zonder benen maar moet kunnen mee rennen met jouw?
• Iemand die blind is lijnen kan volgen op een kaart?
• iemand die doof is reargeert op een bel?

Of mogen zij van jouw ook verwachten dan dat jij alle officieele talen van Nederland beheerst? (Het Fries, het Nederlands, het Papiamento en de Nederlandse gebaren taal)

Mensen met beperkingen moeten zich al constant aanpassen, het is ongehoord voor andere om te zegen “pas je maar aan”. Dit hebben ze meestal al gedaan naar wat kan. Die laatste brug is dan aan ons om over te steken en hun dan in het midden (als gelijken) te ontmoeten.

[Cosmiccc]

Brillen zijn er enkel om rood-groen kleurendeficiëntie te corrigeren. De 'gelukkigen' onder de kleurenblinden combineren dit met andere kleurendeficiënties. Trouwens, kleurenblinden 'zien' wel degelijk ... ook kleuren.

[n9iels]

Dus iemand in een rolstoel moet ook maar een cyborg sekelet kopen? En iemand Parkinson die geen muis kan bedienen?

[Yankovic]

Juist, net zoals dat we screenreaders en braille toetsenborden voor blinde mensen hebben uitgevonden. Alleen als die screenreader roept afbeelding-van-klachten-corona.jpg in plaats van wat de afbeelding laat zien kom je niet echt verder.
Oftewel ook op de website van de gemeente zal je een lift moeten installeren zodat deze mensen gewoon bij de informatie kunnen komen waar ze bij moeten kunnen komen.

Daarbij 80% van de afwijkingen die op coronatest.nl zijn gevonden zijn eenvoudig op te lossen en zou niet eens perse meer hoeven te kosten dan het installeren van een daadwerkelijke lift in een gebouw.

[Karp]

Een goed gebouwde website is nou precies zo'n hulpmiddel!

[Sysosmaster]

Het huidige web landschap lijkt meer op een wirwar van omleidingen en obstakels.
Ik zou zeggen probeer eens een screen reader uit. Ervaar hoe die dingen werken.
Probeer eens te navigeren zonder beeld.

Het is aan ons allen om Mogenlijk te maken dat iedereen meekan. Dit is niet veel meer dan je aan de standaard houden. (Plaatjes hebben een alt Text, html is laat zien door de juiste tags wat iets is. Er is maar 1 titel dus maar 1 h1 bijvoorbeeld).

Lee’s de WCAG ook maar eens door. Ik daag je uit om 1 ding daarin te vinden die significant meer werk kost dan normaal website maken.

[Zer0]

Ik verwacht niet dat een blinde persoon zonder ledematen een trap van een gemeentehuis zelf moet op zien te geraken zonder hulpmiddelen.

Je kunt ook gewoon zorgen dat het gemeentehuis geen trap heeft, dan kan niet alleen die persoon makkelijker naar binnen, maar ook de moeder met kinderwagen, opa die slecht loopt, de tiener die zijn been gebroken heeft bij het voetballen en de "gewone" man stapt ook makkelijker naar binnen.

[MoietyMe]

De wereld is alleen ontoegankelijk omdat zij niet voor iedereen is ontworpen.

Iedereen is gelijk. Daarbij hoort ook dat we iedereen gelijk behandelen en de dingen die wij maken voor iedereen toegankelijk maken.

[MoietyMe]

Mag ik je vragen om de definitie van gelijk in de context van 'behandeling' even op te zoeken? Dat helpt allicht in deze discussie.

[Sysosmaster]

Klopt. Want niemand is gelijk. Wij bestaan allemaal uit een unieke set van eigenschappen waarbij we slechts een subset delen met specifieke anderen.

Waarom niet bouwen voor iedereen ipv alleen voor jezelf? (De enigste andere optie)

[joost00719]

Het verbaast me dat er zoveel overheidssites zijn.
Een goede website maken die vriendelijk is voor mensen met kleurenblindheid, of een andere beperking maken is gewoon erg lastig, dus ik begrijp het wel.. maar 3.5% is echt enorm laag.

[sOid]

Dat is nog niet zo zeer het punt, als daar bij het ontwerpen van je huisstijlkleuren rekening mee wordt gehouden.

Wij (ik laat even in het midden welke overheidssite dat is) hebben onze site een paar maanden terug laten testen door Stichting Accessibility, en in de tussentijd nog verbeteringen doorgevoerd. Intussen voldoen wij voor pakweg 95%. Daarvoor deden wij al geregeld gebruikerstesten met verschillende doelgroepen. Denk aan slechtzienden en blinden die schermleessoftware en toetsenbordnavigatie gebruiken, maar ook aan mensen met een verslavingsverleden, gebrekkig taalniveau of met autisme. Toegankelijkheid is méér dan alleen de harde technische eisen. Heeft ook met het aanbieden van content in een geschikt taalniveau (overheid hanteert meestal taalniveau B1, of probeert dat) te maken.

Qua technische toegankelijkheid zijn vooral PDF'jes de boosdoener. Het is wel mogelijk om die volledig toegankelijk te maken, maar dat is vrij gecompliceerd. Helaas is het aanbieden van een HTML-alternatief niet altijd mogelijk of praktisch. Formulieren die worden gemaakt door software van bepaalde (grote!) leveranciers, scoren in bepaalde gevallen ook slecht. Denk aan het ontbreken van aria labels, "pop-up i'tjes", onlogische toetsenbordnavigatie of het ontbreken van skiplinks.

[Reactie gewijzigd door sOid op 22 juli 2024 14:14]

[Fraaank]

Denk aan slechtzienden en blinden die schermleessoftware en toetsenbordnavigatie gebruiken, maar ook aan mensen met een verslavingsverleden, gebrekkig taalniveau of met autisme. Toegankelijkheid is méér dan alleen de harde technische eisen. Heeft ook met het aanbieden van content in een geschikt taalniveau (overheid hanteert meestal taalniveau B1, of probeert dat) te maken.

Zou je mij kunnen uitleggen hoe of waarom je site moet aanpassen (zeker voor de overheid) voor mensen met een verslavingsverleden? Ben oprecht benieuw!

[Sysosmaster]

Ok ben ook geïnteresseerd in hoe autisme een rol speelt in je ontwerp.

Zover als ik het zie en snap zijn de andere eisen al meer dan voldoende om het leven van iedereen (inclusief autisten) makkelijk genoeg te maken.

[sOid]

Veel mensen met autisme raken snel overprikkeld. Je wil dus voorkomen dat je een webpagina volgooit met kattengifjes bijvoorbeeld In de praktijk komt dit dan vooral neer op niet automatisch laten starten van video's, letten op kleurgebruik, opmaak en structurering van de pagina's en kort en bondig formuleren van teksten.

Het mooie van bezig zijn met toegankelijkheid is dat je door elke verbetering voor vrijwel iedereen een prettigere site krijgt. (Uitzonderingen daargelaten; code voor schermleessoftware heb je als normale gebruiker niet iets aan.)

[Sysosmaster]

Als je je site druk maakt dan maak je m ook onbruikbaar voor mensen met verstandelijke beperking en mensen die gebruik maken van een screen reader of iets dergelijks... Autisten zijn over het algemeen de laatste die van dit soort dingen last hebben (of ze hebben er zo veel last van dat ze de browser instellen om geen images te laden... of ze kunnen hier beter tegen dan niet autisten doordat zij getraind zijn in het continu verwerken van grote hoeveelheden visuele data. (a.k.a. ze doen dit al continue met gewon rondkijken dan al).

Of met andere woorden. Dit is een maatregel die in het algemeen beter werkt dan voor de groep autisten zelf. Vooral als je meeweegt dat het gros van de autisten die hier last van zouden hebben ook cognitieve beperkingen hebben. (en dus onder die noemer al worden meegenomen)

Ik verwacht dat bijvoorbeeld mensen met een aandachts-stoornis (ADHD / ADD) veel meer last hebben van al die plaatjes (veel dingen die je afleiden van waar je mee bezig bent).
dit is iets wat sommige autisten ook hebben maar niet een van de diagnose criteria van autisme zelf zijn (zo ver als ik de DSM snap tenminste). (balk - kubus verhaal zeg maar)

[Karp]

Als mensen door hun verslaving een kortere aandachtsspan, slechtere focus of motorische beperking hebben dan zijn er wel wat aanpassingen te bedenken.

[sOid]

Wat @Karp eigenlijk al aangeeft; kortere aandachtsspanne en focus. (Voor de goede orde: dit zal lang niet bij iedereen met een verslavingsverleden zo zijn!)

[mvds]

Aan de andere kant is het de vraag of kleurenblindheid een probleem is. Ik ben nog geen overheidssite tegengekomen waarbij kleuren bepalend zijn voor de functionaliteit.

Hier op Tweakers bijvoorbeeld, hoef ik niet te kunnen zien dat de knop met "Plaats reactie" groen is, ik kan gewoon de tekst lezen en dat is genoeg.

[Blokker_1999]

Maar vele sites hebben wel eens een menu dat gebruik maakt van kleuren. Als je dan net het verkeerde type kleurenblindheid hebt kan je bijvoorbeeld dat menu niet (goed) zien. Maar er is veel meer dan dat natuurlijk. Tekst op een achtergrond is eenvoudig. Maar een diagram, een heat map of gewoon nog maar toggles op een cookie form kunnen al onwerkbaar zijn voor een kleurenblind persoon.

Of wat dacht je van iemand die geen rood kan zien, een formulier invult online, een foutje maakt waarbij de website de foute input gewoon een rood ipv zwart kadertje geeft? Voor jouw en mij springt dat er uit. Voor iemand die geen kleur kan zien daarentegen?

[mvds]

Gebruik maken van kleur wil niet zeggen dat een correcte werking daarvan afhankelijk is, dat bedoel ik ermee.

Een kader is vaak een notificatie, of je nou de kleur van het kader kan zien of niet. De notificatie is (vrijwel) altijd gecombineerd met een melding in de vorm van tekst. Je kan dan wellicht niet zien dat het kader rood is, en de rest zwart, je kan wel zien dat er een verschil is. Ook in menu's, of de mouse-over nou blauw, rood, paars of zwart is, je ziet dat er een kader is, ook al zie je niet wat de kleur ervan is.

[mpol]

Contrast is een belangrijk meetpunt. Er zijn ook veel automatische tools die je website kunnen testen op contrast.

[mvds]

Daar ben ik het mee eens, maar contrast is ook belangrijk als je niet kleurenblind bent.

[Sysosmaster]

Klopt. En de regels in de wcag gaan dus ook over het contrast en vergroten de eis bij bepaalde kleur combinaties lichtjes (tenminste de test tools
Doen dat, meestal)

[Karp]

De richtlijn WCAG bepaalt het minimum (contrast) voor mensen met een beperking. Als iedereen zich daar aan houdt, hebben niet alleen mensen met een beperking daar iets aan. Het is bijvoorbeeld ook heel praktisch als je net met je mobiel in de zon loopt.

[Blokker_1999]

Om even terug te komen op mijn kader, als je een invulformulier hebt, dan heeft elk tekstveld individueel een kader om de rand van het tekstveld weer te geven. Vele websites kleuren dat kadertje standaard grijs en kleuren dat kadertje rood (en de achtergrond van je veld soms roze) om aan te geven dat dat kadertje een fout bevat. Iemand die geen rood kan waarnemen zal dat amper opmerken. Zie bijvoorbeeld https://axesslab-9891.kxc...ages-color-blind.png.webp

Wil je wat meer voorbeelden en uitleg: https://axesslab.com/colo...y-web-fail-success-cases/

[Tim_bots]

Anders kun je het zelf testen. Sinds Chrome 83 hebben we de optie Emulate vision deficiencies in chrome zitten. Als je aan het ontwikkelen bent, soms een goed idee om eens te testen.

[Karp]

Kleurenblindheid is vooral lastig als dingen alleen met kleur aangegeven worden. Dit gebeurt wel eens bij een selectie bijvoorbeeld. Dit is 1 van de criteria waarop getest wordt.

[Verwijderd]

Je moet eens in België een staatswebsite vinden die in alle talen en / of Engels is.

Sommige sites zijn zelfs geolocked in welke taal je deze kan zien, zo bvb zijn hier enkele staatswebsites enkel in het Frans te lezen omdat ik tegen Frankrijk en Wallonië woon. Voor een gewone website is dat geen probleem, maar als je zo specifieke documentatie moet terug vinden is het niet zo handig.

[Blokker_1999]

Kan je dan ook even voorbeelden erbij geven? Ik heb namelijk zelf nog geen site van een FOD gezien die ene taal forceert. Wel soms dat het een beetje verborgen zit.

[Verwijderd]

Van de FOD niet nee, en een beetje verborgen is somd mild uitgedrukt.

Ik zal het even nagaan, familie van me zit bij een hulplijn en hij vermelde de vele problemen.
Het was deze, maar het is reeds aangepast

https://dienstencheques.vlaanderen.be/

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 14:14]

[Karp]

De overheid heeft hier alle bronnen voor. Bij www.logius.nl is bijvoorbeeld heel wat kennis beschikbaar.

Het kan nog erger. Jaarlijkt worden 1 miljoen websites getest met een automatische tool (die niet alles vindt). In 2019 faalde daarbij al 97,8%. https://webaim.org/projects/million/
Maar van de overheid mag je een stuk meer en beter verwachten. Ook vanuit de wetgeving.

[Cuqebaqer]

Ik snap dat voor doof en slecht ziende mensen er vrij makkelijk iets gedaan kan worden. Echter vraag ik me af hoe blinde mensen er iets aan hebben. Deze mensen zien uberhaupt toch niet wat er gebeurd op het scherm ? Heeft iemand hier ervaring mee of weet men hoe dit werkt ? Ben oprrecht geïnteresseerd hoe dan werkt voor iemand zonder zicht.

[MsG]

Die gebruiken dan screen readers, bijvoorbeeld Jaws of NVDA, die alles hardop uitspreken. Zo'n screen reader (en dus uiteindelijk de visueel beperkte persoon) is enorm gebaat bij het contextueel kunnen begrijpen van de website. Als je een niet-decoratief plaatje gebruikt, moet er ook een goed tekstalternatief voor komen bijvoorbeeld, maar meestal wordt dat niet ingevuld op websites.

[Cuqebaqer]

Maar voor de instalatie is de persoon alsnog wel afhankelijk van een ander persoon toch dit is niet iets wat standaard in een OS zit? Als ik bij firefox in de adres bar klik zit er wel een standaard text base zonder visuele aspecten of is dit dan weer anders zonder hyperlinks ? Misschien dat een OS maker een speciale OS moet maken met weinig functies en dit soort dingen standaard ingebouwd. Er zijn genoeg mensen die er wat aan hebben en een stuk zelfstandiger dingen kunnen regelen. Als er een Os komt voor deze groepen en oudere mensen in een uitgeklede windows helpt dit deze mensen en het is goede reputatie voor Windows.

[MoietyMe]

Windows, macOS, Linux, Android, en iOS hebben allemaal een eigen schermlezer die standaard wordt meegeleverd .

[Cuqebaqer]

Ahh oke. Wel apart want dit zie ik nooit ergens voorbij komen bij Windows setup. Maar ja wel handig om te weten. Je weet immers maar nooit wat er gebeurd en wie je er mee kan helpen.

[MoietyMe]

Mocht je met Windows werken en het zelf ervaren dan kun je Narrator (zo heet de standaard schermlezer) aan- en uitzetten met Control + Windows + Enter . Er zijn een hoop toetsencombinaties om snel overal te komen, maar in beginsel zou je met Tab en Shift + Tab eens rond kunnen kijken.

[sfranken]

Mijn ex-schoonvader was "legally blind" (zoals dat in de VS zo mooi heet). De man zag inderdaad alleen vage vormen, elk detail was weg. Hij maakte dus gebruik van een schermlezer. Als hij een nieuwe PC of laptop gekocht had kwam inderdaad de vraag aan een van de kinderen of aan mij of ik 'm ff wilde helpen met het installeren van de software.

Dat was trouwens ook een kunstje van 2 minuten, en dan kon hij weer vrolijk door.

Offtopic: De apple machines die hij had waren, toen (~10 jaar terug), wel uit de doos beter te gebruiken voor hem dan een Windows machine.

[falcon186]

Ook Windows is sinds windows 10 uit de doos toegankelijk. Kwestie van opstarten en een toetsencombinatie indrukken en hup daar is Narrator.

[sfranken]

Narrator is niet voor elke handicap toereikend. Dat is bij Apple anders, daar heb je spraak en visuele assistentie, indien nodig. Dat heb je zo te zien onder Windows ook, maar minder uitgebreid (of ik mis opties, of zie ze over het hoofd..)

[MsG]

Jaws of NVDA zijn niet standaard geïnstalleerd nee. Windows is van zichzelf best toegankelijk. Probeer maar eens een dag alleen de toetsenbord te gebruiken in Windows zelf. Of een van de diverse contrastrijke thema's.

[MoietyMe]

Veel slechtziende en blinden gebruiken software die het scherm voorleest via geluid of maken gebruik van een braille regel. Hier is een korte introductie van schermlezers (screen readers in het Engels).

Deze software noemen we ook wel assistive technology (AT). AT gebruikt de informatie beschikbaar in via een speciale laag van het OS (dit heeft verschillende namen op verschillende platformen). Deze laag bevat informatie over alle onderdelen die een applicatie of website maken. Zo weet het dat een <button> een knop is en een <a> een link. De link die ik plaatste zou door een schermlezer worden voorgelezen als "korte introductie van schermlezers, link". Daardoor weet een gebruiker dat het om een link gaat en wat ze kunnen verwachten als ze er op klikken .

Zo is er voor alles een specifieke manier om het te programmeren.

Als je meer wilt weten over (web) toegankelijkheid zou je de introductie van toegankelijkheid bij de W3C kunnen bekijken of mijn andere post kunnen lezen .

[BrBuggyB]

Op NOS werd de coronatest website genoemd. Dat die niet helemaal voldoet, ligt natuurlijk aan het opzetten onder stoom en kokend water de afgelopen weken. Daar zitten de nodige verbeteringen in de pijplijn en is tegelijkertijd een 0800 nummer als alternatief voor toegankelijkheid van de dienstverlening. Beetje flauw om die er dan uit te lichten, maar ik realiseer me dat ik me door mijn eigen betrokkenheid daar wat meer aan stoor dan een ander.

[MoietyMe]

Nou weet ik de ins en outs niet natuurlijk. Echter lijkt het mij in beginsel goed mogelijk om een website en een formulier toegankelijk te maken. Dat zit gewoon in de HTML specificatie ingebakken.

Welk deel van de website was moeilijk toegankelijk te maken als ik vragen mag?

[alex3305]

Zoals @BrBuggyB al zegt, moest deze website gewoon snel de lucht in voor het gros van de mensen en is dat dus ook gebeurt. Wel kan ik mij erin vinden dat je zo'n website binnen afzienbare tijd dan update met toegankelijkheid.

Zelf heb ik namelijk ook een visuele handicap en ben ik tevens software developer. Ik kan je verzekeren dat ontwikkelen met toegankelijkheid toch moeilijker is dan je denkt. Vooral als je onder tijdsdruk werkt of als er een gelimiteerd budget is voor een project. Zolang de overheid niet actief gaat handhaven of vanuit een centraal punt gaat adviseren zal dit, denk ik, ook nooit helemaal goed geregeld worden.

Vanuit technisch oogpunt heb je overigens gelijk. Het zit netjes in de HTML specificatie ingebakken. Maar met het gebruik van alle frontend frameworks is het maken van een correcte én toegankelijke website ineens veel complexer dan je in eerste instantie zou denken.

[MoietyMe]

In dat soort situaties zou het fijn zijn als bedrijven zich zouden richten op de functionaliteit. In plaats daarvan zie ik frutsels zoals een percentage dat animeert. Tijdsdruk wordt vaak aangehaald als reden dat iets niet toegankelijk is, maar waarom? Ik heb liever dat een website gewoon werkt dan dat het er flashy uitziet.

Sowieso, tijdsdruk of niet, dubbele <h1> op een pagina? Een link waar alleen het woord 'klik' is gelinkt? Geen HTML landmarks zoals header, main, en footer? Dat zijn toch geen dingen die gelimiteerd worden door een framework. Ben wel blij dat er goed gebruik wordt gemaakt van <button>s! Dat zie je toch ook niet vaak tegenwoordig..

Of zien jullie dat anders?

[Reactie gewijzigd door MoietyMe op 22 juli 2024 14:14]

[sfranken]

Het is een tijdje geleden dat ik een professionele website gebouwd heb, maar meerdere H1 elementen op een pagina kan toch gewoon? Een heading tag (h1, h2, etc) is niks meer dan een manier om aan te geven hoe belangrijk dat stuk inhoud is ten opzichte van de rest van de content

[MoietyMe]

Heading elementen (h1 tot h6) worden gebruikt om de document outline/table of contents op te zetten. Dit moet een logische en opeenvolgende volgorde zijn. Als we voor het gemakt naar de Een online afspraak maken pagina van coronatest.nl kijken dan zien we een inconsistente document outline:

h1: Home > Ik wil me laten testen
h1: Een online afspraak maken
h3: Iedereen vanaf 7 jaar met een eigen DigiD, telefoonnummer en e-mailadres kan hier een online afspraak maken.
h3: We stellen je eerst een aantal vragen. Maak je een afspraak voor een ander persoon? Beantwoord dan voor hem of haar de vragen. Doe alsof deze persoon de vragen zelf beantwoordt. Daarna kun je een afspraak maken.
h4: Coronatest.nl
h4: Talen

De h1 zou de titel/hoofddoel van de pagina moeten aangeven. Is dat in dit geval "Home > Ik wil me laten testen" of "Een online afspraak maken". Als ik naar de styling kijk dan zou ik zeggen dat het "Een online afspraak maken" is . "Home > Ik wil me laten testen" lijkt mij eerder een breadcrumb pattern.

De lengte even daar gelaten, de twee h3s op deze pagina zouden dan h2s moeten zijn. Het zelfde geld voor de twee h4s in de footer. Deze maken namelijk gewoon onderdeel uit van de pagina en vallen niet onder één van de twee eerder genoemde onderwerpen.

Eigenlijk werkt het precies het zelfde als met een schoolwerkstuk, verslag, of ander soort document. Je hebt hoofdstukken en de tekst daarbinnen kan zijn verdeeld in kleinere stukjes. Daar binnen kun je het nogmaals opdelen. Met elke stap ga je een h-nummer dieper.

h1. Openbaar vervoer
Soorten openbaar vervoer..

h2. Taxi
..
h2. Tram
..
h2. Trein
Er zijn..
h3. Stoomtrein
..
h3. Maglev
..
h2. Veerboot

Op deze manier geven we aan wat waar hoort. Het heeft in die zin niet zoveel met 'belangrijk' te maken. Dat is meer iets gerelateerd aan search engine optimalisation (SEO).

[falcon186]

Waar ik soms (blind zijnde) tegen aan loop bij formulieren is dat ik iets fout of vergeet in te vullen...... Dan kleurt dat vakje rood of dergelijke..... Het zou veel handiger zijn om te zetten bv. Adres is neit coorect ingevuld.

[ari3]

Dat is niet flauw om er uit te lichten. Het voornaamste punt moet zijn dat je de informatie overbrengt. Dat kan gewoon in een website zonder kleur, zie bijvoorbeeld Wikipedia. Dat is een site die enorm goed navigeert en toegankelijk is voor spraaklezer, braille-vertaling en kleurblinden.

Het is heel eenvoudig om informatie toegankelijk te houden voor mensen met een berperking: begin gewoon met het opmaken van de pagina's met alleen informatie en meta-informatie voor mensen met een beperking. Begin dus niet meteen met het aanbrengen van kleurtjes, afgeronde hoeken, plaatjes e.d. Dat doe je als laatste, en bij voorkeur helemaal niet, want er zijn zoveel website die slecht renderen op mobiele apparaten en/of grote schermen.

[HKS-Skyline]

Ik zou denken dat een overheid wel in overleg met verschillende instanties bepaalde richtlijnen aan zou houden voor het ontwerpen van hun websites zodat ze allemaal automatisch goed toegankelijk zouden zijn voor mensen met een beperking als die richtlijnen zouden worden gevolgd. Het klinkt zo logisch allemaal.

[mpol]

Voor nieuwe websites is het vast ook logisch Als er goede mensen aan werken kan dat ook gewoon goed komen.
Het lijkt me dat er ook veel oudere websites zijn, soms met systemen die al lang niet meer onderhouden worden en die nooit goed toegankelijk waren. Om dit allemaal aan te passen of te vernieuwen zal wat voeten in de aarde hebben.
Dit samen met andere trajecten die "moeten" zoals de uitfasering van Windows 7 blijft er werkdruk bestaan.

[TWyk]

Is er een lijst van die 70 sites die wel voldoen zodat we daarvan voorbeeleden kunnen zien hoe het wel zou moeten?

[Karp]

Dat is ongeveer net zo makkelijk als van een kant- en klaar product uitvinden wat het recept is.

Er zijn richtlijnen, er zijn bureaus, er zijn experts en de overheid heeft zelf kennis in huis.
www.w3.org/WAI/WCAG21
www.logius.nl

Daarnaast was deze deadline (23 september) al heeeeel lang bekend.