Disney ontwikkelt 'stuntrobots'

Dat het heel goed kan doen als of het een levend iets is kan gewoon het zelfde zijn als de aansturing van je automotor. Goed geprogrammeerd om de verwachte reacties te geven.

Alleen lijken de robots an Disney menselijk en dan word er al snel geprojecteerd.

Met beide argumenten raak je precies de spijker op zijn kop.

De discussie of een AI rechten hoort te hebben is vrij gecompliceerd. Waar ga je zo’n beslissing op baseren?

Indien we naar bv de universele verklaring van de rechten van de mens (UVRM) kijken voor hulp in hoe om te gaan met de eventuele rechten van een AI dan komen we niet echt veel verder. Deze verklaring zegt iets over welke rechten mensen hebben, maar zegt inhoudelijk niet echt waarom mensen daar recht op hebben (buiten het simpele feit dat het mensen zijn). De vraag onder welke voorwaarden een AI recht heeft op mensenrechten komt daarmee eigenlijk overeeen met de vraag of, en zo ja, waarom mensen recht hebben op mensenrechten.

Als we allereerst de vraag bekijken of mensen uberhaupt recht hebben op mensenrechten dan kun je die vraag met ja of nee beantwoorden. Het simpele antwoord is ja vanwege het feit dat we dat hebben vastgelegd in de UVRM. Filosofisch gezien ligt zelfs deze vraag echter al een stuk ingewikkelder. Je kunt stellen dat dit een recht is dat de mensheid zichzelf toegeeigend heeft. Indien dat geoorloofd is, is het dan ook geoorloofd dat iemand zich andere zaken toeeigend? Wederom refererend aan de UVRM vinden we in artikel 17 het recht op eigendom en het verbod op het arbitrair afnemen van eigendom. Dat zou dus betekenen dat het niet geoorloofd is om jezelf iets toe te eigenen en zou dus impliceren dat de mensheid niet gerechtigd is om zichzelf mensenrechten toe te eigenen. Aldus zou je kunnen stellen dat mensen geen recht hebben op mensenrechten. Er is echter ook nog artikel 30 van de UVRM welke stelt dat niets in de UVRM mag worden geinterpreteerd of gebruikt om de de rechten en vrijheden die in de UVRM zijn vastgelegd te vernietigen. Dit zorgt ervoor dat vanuit juridisch oogpunt de vraag of mensen recht hebben op mensenrechten eenduidig met ja te beantwoorden is.

Dan rest nog steeds de vraag waarom we daar recht op hebben. Wederom refererend aan de UVRM luidt artikel 1 als volgt:

“All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.”

Hier worden twee kenmerken van mensen genoemd, te weten het vermorgen om te kunnen redeneren en het hebben van een geweten. Zijn dit dan de redenen waarom we recht hebben op mensenrechten? De UVRM doet hier geen uitspraak over, maar leten we er voor het gemak maar even vanuit gaan dat dit zo is.

Dit zou dan betekenen dat alles wat kan redeneren en een geweten heeft recht zou hebben op mensenrechten. Dit heeft verstrekkende gevolgen. Een groot aantal dieren heeft bv het vermogen om te redeneren. Voorbeelden zijn nagenoeg alle apensoorten en een groot aantal zeezoogdieren. Hebben die ook een geweten? Sommige apensoorten vertonen in elk geval gedrag dat daar op kan wijzen (chimpansees bestraffen bv soortgenoten waarvan ze vinden dat die een misdaad hebben begaan, zoals eten stelen). Betekent dit dat deze dieren recht hebben op mensenrechten? Of is de correcte conclusie dat er meer criteria zijn waar aan voldaan moet worden om aan iets mensenrechten toe te kennen?

Het probleem met zo’n beetje alle criteria die gebruikt zouden kunnen worden (zoals bv intelligentie, bewustzijn of zelf-bewustzijn) is dat er veel verschillende definities zijn die vaak significant van elkaar verschillen waardoor je dus niet echt tot een eenduidige definitie, laat staan criteria, kunt komen.

Ik zie dan ook niet echt een mogelijkheid om een zinnig antwoord te geven op de vraag of, en zo ja, onderwelke voorwaarden een AI (mensne)rechten behoort te krijgen.