Virtuele codemachine voor berichten tussen Hitler en generaals verschijnt online

Het Britse National Museum of Computing heeft een virtuele versie van de Lorenz SZ42-machine online gezet, waarmee in de Tweede Wereldoorlog onder meer berichten tussen Hitler en zijn generaals werden versleuteld.

Het museum zegt de virtuele variant te hebben onthuld ter ere van Bill Tutte, die ongeveer honderd jaar geleden werd geboren. Hij speelde een belangrijke rol bij het kraken van de Lorenz-code. Volgens het museum was dit een van de 'grootste intellectuele prestaties tijdens de oorlog'. De Duitsers gebruikten de Lorenz-codeermachine om berichten op het hoogste niveau te coderen. Het apparaat maakt gebruik van twaalf rotors en past een codeermethode van Gilbert Vernam toe.

Het kraken van de communicatie werd uiteindelijk mogelijk doordat twee vrijwel identieke, versleutelde teksten werden onderschept die op bepaalde punten van elkaar afweken door het gebruik van afkortingen. Cruciaal daarbij was dat er twee keer gebruik was gemaakt van dezelfde instelling van de machine. Hierdoor was het uiteindelijk mogelijk om berichten die met de Lorenz-machine werden verstuurd te ontsleutelen. Dit gebeurde onder meer met behulp van de Colossus-computers.

Martin Gillow, die de virtuele machine heeft ontwikkeld, zegt dat hij dit deed omdat hij geïnspireerd raakte door het nabouwen van de Colossus, zowel fysiek als virtueel. Toen hij de virtuele versie van de Colossus had afgerond, besloot hij er een virtuele Lorenz-machine bij te maken, wat hem enkele maanden kostte. Deze kan nu door iedereen online gebruikt worden. De online machine is zelfs voorzien van geluid, dat na enkele minuten aardig op de zenuwen begint te werken, maar uiteraard uit te schakelen is.

 virtuele lorenz-machine

Door Sander van Voorst

Nieuwsredacteur

17-05-2017 • 13:11

19

Reacties (19)

19
19
11
7
1
3
Wijzig sortering
Voor de mensen die zich net als ik afvroegen wat over het algemeen het verschil is in gebruik t.o.v. de Enigma:
Terwijl de bekende Enigma vooral gebruikt werd door onderdelen in het veld, werd de Lorenz-machine exclusief gebruikt voor het versturen van berichten op hoog niveau, zoals tussen Hitler en zijn generaals, waar men zich de zware machine en de teletypemachine kon veroorloven.
Bron

Sowieso is de Lorenz complexer, aangezien de Enigma intern 4 roters heeft t.o.v. de 12 van de Lorentz, zoals genoemd in het artikel.

[Reactie gewijzigd door MediQ op 22 juli 2024 17:49]

Het was toch zo dat door het gebruik van de Enigma en een menselijke fout dat men de communicatie van de Duitsers kon ontcijferen? En dat dit waarschijnlijk onmogelijk was geweest als de Duitsers de Lorenz machine hadden gebruikt.

[Reactie gewijzigd door Webgnome op 22 juli 2024 17:49]

Ik kan je taalgebruik niet helemaal ontcijferen ( ;) ), maar het kwam er op neer dat beide systemen zwakheden bevatten die de codes door middel van wiskundig vernuft praktisch kraakbaar maakten door de 'computers' van Bletchley Park. De extra fouten die gemaakt werden hielpen daar significant bij, maar dat betekende niet dat de ontcijfering van die fouten afhankelijk was.
De Lorenz evenals de Enigma machines konden slechts gedeeltelijk worden ontcijferd.
De Duitse diensten die de integriteit en veiligheid van de codes moesten bewaken waren ten onrechte overtuigd dat de codes onkraakbaar waren.
Naast wiskunde hadden de geallieerde verschillende andere troeven voor het kraken van de (dag)codes. Voorbeeld: het volgen van het weerbericht. Weerberichten werden in eerste instantie met een zwakke encryptie verstuurd (zoals handmatig via een codeboek). Dit bericht werd opgevangen en doorgeseind door de Duitsers (relay). Echter het doorseinen werd dan bijvoorbeeld door een enigma machine gedaan. Doordat de inhoud van de boodschap bekend was en vaak ook 'bekend' was welke persoon achter de machine zat kon op basis hiervan de basis instelling van de dag/2 dagen/ maand worden achterhaald. Naarmate de oorlog vorderde werden de instellingen frequenter gewisseld.

Verder werden er bewust bepaalde acties uitgevoerd zoals het bombarderen van specifieke doelen zoals een dam of bepaalde brug. Deze kenmerken konden ook weer worden gebruikt.
Daarnaast was een heel belangrijke factor de analyse van reeds gekraakte codes, de zogenaamde Depth. Zoals al eerder geschreven had elke operator zijn eigen kenmerken. Sommige operatoren waren gewoon lui en stuurde altijd dezelfde stukken boodschap mee (groet bijvoorbeeld).

De Lorenz was echter veel moeilijker te kraken en het aantal succesvolle gekraakte codes is dan ook maar bescheiden, maar daarnaast toch significant belangrijk. Wanneer de Duitsers echter strikter met veiligheid waren omgegaan en niet zo arrogant waren geweest dan was de code niet te kraken geweest.

Vlak voor het einde van de oorlog hebben ze nog een aantal eenvoudige wijzigen in de protocollen doorgevoerd, hadden ze dit vanaf het begin gedaan (wat technisch goed kon) dan was de Lorenz nooit gekraakt.
Overigens was een belangrijke bron de Japanse Ambassade in Berlijn. De Japanse code was volledig gekraakt en kon letterlijk worden meegelezen. Doordat de Japanners maandelijks updates kregen over het Duitse wapenprogramma en de geallieerde deze letterlijk konden meelezen waren ze goed op de hoogte van de Duitse staat van ontwikkeling.

Als laatste, de Duitse inlichten betreft het verloop van het Oost Front was betrouwbaarder en accurater dan wat de Russen naar de Engelsen en Amerikanen doorspeelde. Overigens was Stalin door een mol op de hoogte dat de Amerikanen en Engelsen de codes (deels) konden kraken.

Bijzonder hoe succes van toeval aan elkaar kan hangen. In Engeland was slechts 1 persoon die wist dat Vacuumbuizen veel betrouwbaarder en sneller waren dan de mechanische oplossingen. Deze man staat aan de basis van de Colossus en heeft de eerste dan letterlijk zelf gebouwd.

[Reactie gewijzigd door Floor op 22 juli 2024 17:49]

Het is inderdaad een synergie tussen menselijk falen en zwakheden in de code, maar dat laatste laat je naar mijn mening onderbelicht. Zo was de bekendste fout bij Enigma (ik weet niet zeker of het bij Lorentz ook was) dat een letter nooit als dezelfde letter werd gecodeerd. Als je vervolgens wist wat er in het bericht moest staan (wat jij noemt bij het weerbericht of de standaard groet), dan kon je door simpelweg te shiften totdat je geen letter-collission had (letters die matchten met het ongecodeerde bericht) de startpositie van een bericht bepalen (of in ieder geval een klein aantal kandidaten).
Dat is inderdaad de wiskunde waar ik op doel. Het vernuft van de topwiskundigen (mannen en vrouwen) is verbijsterend. Ik heb me aan eenvoudige stukje te kraken code gewaagd maarruh, nouja, wiskunde is niet mijn sterkste vak ;)

Vaak wordt alleen de wiskundige kant aangehaald met de bekende zwakheid van de Enigma. Maar het vernuft gaat veel verder, Banburismus bijvoorbeeld. Ook het versnellen van het kraken door wiskunde in te zetten is bijvoorbeeld is cruciaal gebleken.

Overigens hebben de Engelsen de zwakheden van Engima weggewerkt en nog tot midden jaren 60 gebruikt.

Het hele Ultra project is overigens verbijsterend, dat het überhaupt tot midden jaren 70 geheim is gebleven terwijl er bijna 10000 mannen en vrouwen aan gewerkt hebben.
Mooi voorbeeld is het verhaal dat de BBC midden jaren 70 een docu over Bletchley Park ging uitzenden, destijds de primeur. Volledige gezin ging rond de buis zitten en iedereen was verbijsterd toen de docu was afgelopen. Helemaal toen moeder vertelde "That was I did during the war".
Ook dat de Duitsers nooit vermoed hebben dat de code gekraakt was. Enkele Duitsers hadden overigens een vermoedde maar die werden niet serieus genomen en weggewuifd. Altijd was er een andere verklaring mogelijk.
Och, ik kan nog heel wat mooie anekdotes vertellen want het is een zeer intrigerend onderwerp.
Kortom, een prestatie van ongekend formaat.

Het is ook de bron van de nog steeds zeer intensieve samenwerking tussen GHCQ (UK) en de NSA (USA)

[Reactie gewijzigd door Floor op 22 juli 2024 17:49]

Jouw gezin / jouw moeder? Of is dat van horen zeggen? ;)
Haha nee, toen liep ik nog niet over deze aardbol rond. :D
Wel veel boeken gelezen en het geluk gehad om mensen te ontmoeten.
Ter aanvulling, veel berichten eindigden met "Heil Hitler", dit maakte het makkelijk om de rest van het bericht te ontcijferen.
Ter verduidelijking over de lorentz machine: https://www.youtube.com/watch?v=GBsfWSQVtYA

[Reactie gewijzigd door Webgnome op 22 juli 2024 17:49]

Kijk, dit vind ik vet! Een kijkje in de keuken van de toen zeer intelligente geheime dienst van Hitler. Veel van het huidige wapentuig in omloop heeft zijn oorsprong van de Duitse ingenieurs die door de Amerikanen naar de US zijn gehaald na de oorlog.

Dat ik nu een kijkje mag nemen in dit coderingsapparaat vind ik bijzonder. En ook bijzonder vernuftig in elkaar en online gezet. En ook een van de redenen waarom ik Tweakers lees, want anders was ik hier nooit achtergekomen.
Hier meer encryptie/ codeer machines:
http://www.cryptomuseum.com/index.htm


Virtuele
http://www.cryptomuseum.com/crypto/enigma/index.htm#replica

[Reactie gewijzigd door Jermak op 22 juli 2024 17:49]

Niet mijn vakgebied dit. Bij het zien van de website http://lorenz.virtualcolossus.co.uk/LorenzSZ/ zakt de moed mij al in de schoenen.
Dan is de tutorial wellicht leuk om te doen (linksboven in beeld).
Leuk, ook eens geprobeerd, om te ontvangen een paar keer opnieuw moeten beginnen voor er iets zinnigs uit kwam 8)7
Ik begrijp er nog steeds geen moer van, ik heb de receive tutorial nu al vijf keer gedaan, en ik krijg toch echt alleen maar gibberish.
Het was iets met al dan niet op enter duwen na een bericht dat de doorslag gaf.
Ik ben ook bang dat ik straks een of ander code breek en de alarmbellen gaan rinkelen bij de NSA ofzo haha
Maar er staat een tutorial bij bij dus dat scheelt.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.