Optimus Maximus onder de loep

Inleiding

Het Optimus Maximus-toetsenbord, dat met 113 oled-schermpjes in de toetsen volledig aanpasbaar is, heeft lange tijd een soort Elvis-zweem over zich heen gehad: het leek dood, maar zo nu en dan doken er berichten op dat het veelbesproken, bejubelde Russische klavier nog daadwerkelijk bestond.

Het toetsenbord dook voor het eerst op in 2005, toen het Russische ontwerpbureau Art Lebedev Studio beeldmateriaal van zijn paradepaardje naar buiten bracht. Trendgevoelige types, rijkelui en nerds over de gehele wereld waren het al snel over twee dingen met elkaar eens: de Optimus Maximus is het ultieme keyboard en het ding moest ongeacht de prijs worden aangeschaft.

Het liep echter allemaal niet zo voorspoedig. Het oled-keyboard zou oorspronkelijk vanaf eind 2006 verkrijgbaar zijn, maar de hightech-tikplank werd keer op keer uitgesteld. De Optimus Maximus viel zelfs de twijfelachtige eer te beurt om in Wireds Vaporware-lijst van 2006 en 2007 te worden opgenomen. Begin 2007 werd bovendien bekend dat het toetsenbord rond de 1500 dollar zou gaan kosten, en dat was voor menig gadgetliefhebber toch wel even schrikken.

In februari van dit jaar was het toch eindelijk zo ver: het met uitstel geteisterde toetsenbord zou daadwerkelijk op de markt verschijnen. Ook werd het prijskaartje bekendgemaakt: er zou 1257 euro voor de tikplank moeten worden neergeteld. Inmiddels is de prijs op de website van Art Lebedev Studio iets gezakt, al is 1193 euro nog altijd een fors bedrag. Onlangs kreeg Tweakers.net de felbegeerde tikplank in handen, zoals we met enige trots verkondigden. We hebben het toetsenbord een week uitvoerig kunnen testen; de bevindingen lees je op de volgende pagina's.

Specificaties Optimus Maximus
Maten
Lengte	537mm
Breedte	173mm
Hoogte	38mm
Oppervlak toetsen	20,2 x 20,2mm
Technische gegevens
Displaytechniek	Oled (x113)
Oppervlak display	10,1 x 10,1mm
Resolutie	48 x 48 pixels
Kleuren	65.536 (16-bit)
Kijkhoek	160°
Geschatte levensduur	20.000 uur
Framerate	Min. 10fps
Interface	Usb 2.0

Het toetsenbord

Het Optimus Maximus-toetsenbord heeft een robuuste behuizing van kunststof. De tikplank is aanmerkelijk zwaarder dan een normaal toetsenbord, waardoor de kans klein is dat het klavier tijdens een wilde tiksessie van zijn plaats zal schuiven. Ook is het toetsenbord met de afmetingen van 537x173x38mm aan de forse kant. Pootjes om de hellingshoek van het klavier te veranderen ontbreken, maar de hoek lijkt goed gekozen.

Aan de achterzijde vinden we naast twee vrije usb 2.0-ingangen een extra usb-aansluiting voor de kabel naar de pc, een ingang voor de voeding en een sd-slot. Bij het keyboard wordt een sd-kaartje met een bescheiden 512MB aan opslagcapaciteit meegeleverd, maar dit is ruim voldoende om de toetsenbordprofielen van de configuratiesoftware op te slaan. Het keyboard kan ook met een Kensington-slot worden vastgezet en dat lijkt, gezien de vraagprijs voor het Russische tikgereedschap, geen overbodige luxe. Vlak naast het Art Lebedev-logo is nog een lichtsensor te vinden, zodat de helderheid van de oled-displays desgewenst dynamisch kan worden aangepast.

Video (optimuskeyboard.flv)

Wanneer het toetsenbord wordt aangezet, doorloopt het apparaat allereerst een bootcyclus. Daarbij lichten alle 113 oled-schermpjes een voor een wit op, waardoor eventuele defecte toetsen eenvoudig te herkennen zijn. De displays, met elk een resolutie van 48x48 pixels, hebben volgens de fabrikant een levensduur van twintigduizend uur, waarna de helderheid van de oleds langzaam afneemt. Bij dagelijks gebruik van ongeveer acht uur per dag komt dat in de praktijk neer op ongeveer zeven tot acht jaar. Een kapotte toets is met een meegeleverd plastic grijpertje te verwijderen en te vervangen door een nieuw exemplaar. Deze vervangingsmogelijkheid is een uiterst nuttige vondst, aangezien de gebruiker niet snel een geheel nieuw keyboard uit de voormalige Sovjet Unie zal laten aanrukken in het geval een oled-schermpje de pijp aan Maarten geeft. Helaas wordt er geen reserve-oled in de doos meegeleverd, terwijl dat voor de prijs best had gemogen.

De oled-toetsen zien er uitstekend uit en geven letterlijk en figuurlijk uitstraling aan een normaliter saai ogend object als een toetsenbord. De organic light emitting diodes blijven ook bij daglicht goed leesbaar. Ondanks het relatief geringe stroomverbruik van de oled-techniek heeft de Optimus Maximus meer honger naar elektriciteit dan een usb-aansluiting kan leveren. Een voeding is dus noodzakelijk, en het is jammer dat de Russische ontwerpers deze niet in de behuizing hebben kunnen wegwerken, waardoor we voor de zoveelste maal een zwart voedingsblok rijker zijn. Verder zou Artemy Lebedev in een ideale wereld ook de voedingsaansluiting en de usb-ingang aan het oog onttrekken.

Het gemiddelde verbruik schommelt rond de 4,5W, met uitschieters tot 8W. Het toetsenbord valt standaard na vijf minuten in slaap, waarbij het standby-verbruik toch nog op 3W blijft steken. In een tijdperk dat alles 'groen' moet zijn is dat aan de hoge kant. Ook blijkt het toetsenbord op enkele pc's problemen te geven met de Hibernate-modus: de computer weigert botweg om in de sluimerstand te gaan. Dergelijke verschijnselen treden echter vaker op bij usb-randapparatuur in combinatie met Windows.

Tikcomfort en Configurator

Tikcomfort

De 113 oled-displays worden beschermd door een laagje transparant en krasbestendig plastic. De toetsaanslag komt in de praktijk op ons echter wat sponsachtig en indirect over; een duidelijk voelbaar aanslagpunt ontbreekt. De toetsen zijn degelijk, maar relatief zwaar, omdat bij een toetsaanslag het complete oled-scherm moet worden bewogen. Ook is het oppervlak van 20x20mm voor het merendeel van de toetsen aan de forse kant, waardoor het regelmatig gebeurt dat een karakter pas na de nodige moeite wordt gevonden. De twee toetsen die normaal gesproken als F en J zullen functioneren, zijn in elk geval wel van een klein richeltje voorzien. Getrainde typisten kunnen daarmee zonder te kijken hun handen in de juiste positie leggen, al is de Optimus vermoedelijk het enige toetsenbord ter wereld waar blindtypen een gevoel van teleurstelling oproept.

Uiteraard blijft de beoordeling van het tikcomfort van elk toetsenbord grotendeels een subjectieve aangelegenheid, maar de Tweakers.net-redactie was vrijwel unaniem van mening dat je de Optimus Maximus niet moet gebruiken om het complete werk van Shakespeare in te voeren. Een qwerty-grootverbruiker kan dus beter elders kijken. Ten slotte moet nog worden opgemerkt dat de tikplank relatief veel herrie produceert tijdens invoerwerkzaamheden. Dat is vaak geen probleem voor de eindgebruiker, maar soms wel voor de nabije omgeving.

Configurator

Het compleet kunnen tweaken van de layout is de meest in het oog springende eigenschap van de Optimus Maximus. Zodra bijvoorbeeld de shift-toets wordt ingedrukt, veranderen de getoonde onderkast-letters - met een geringe vertraging - in hoofdletters, maar de kapitalen kunnen ook vervangen worden door andere karakters. Ook kan de gebruiker de tien functietoetsen aan de linkerzijde geheel naar eigen inzicht indelen. Momenteel is de hiervoor meegeleverde Configurator-software beschikbaar voor Windows en OS X; een Linux-variant zou nog in het vat zitten. Na installatie onder Windows XP werkt de update-functie voor zowel de firmware van het keyboard als de configuratietool zelf prima.

Configurator biedt een overzichtelijke interface en werkt eenvoudig: de gebruiker kan het uiterlijk van elke toets veranderen, waarbij zowel tekst, afbeeldingen en zelfs video's geselecteerd kunnen worden. Verder kan gekozen worden uit een aantal system monitors, waaronder metertjes voor cpu-activiteit, beschikbaar geheugen en de doorvoersnelheid van de netwerkverbinding. Ook de mogelijkheid om het aantal nieuwe mailtjes in de inbox van Gmail weer te geven, is een vondst: het is niet langer nodig een losse applicatie of browser-plugin te installeren. De Apple-versie van Configurator biedt op dit moment nog enkele extra's ten opzichte van de Windows-versie, zoals ondersteuning voor Applescript en het tonen van data als de uptime en de cpu-temperatuur.

De software biedt verder de mogelijkheid om applicatie-specifieke indelingen te maken die actief worden zodra de gebruiker naar het betreffende programma overschakelt. Een Photoshop-gebruiker ziet bijvoorbeeld de alfanumerieke toetsen veranderen in de vertrouwde iconen uit de gereedschapsbalk, terwijl een video-editor zijn favoriete shortcuts krijgt voorgeschoteld. Deze zogeheten layers zijn in de praktijk relatief eenvoudig te maken en kunnen naast elkaar actief zijn. Bovendien circuleren op internet kant-en-klare layouts. Ondanks de intuïtieve software missen we wel de mogelijkheid om de default-waarden snel te herstellen.

Conclusie

De Optimus Maximus is een staaltje vakwerk met uitstraling. Artemy Lebedev laat bovendien zien wat er met de nog jonge oled-technologie mogelijk is. Ook geeft de uitstekende Configurator-software elke Tweaker de ruimte om naar eigen inzicht met de toetsenbordindeling te stoeien.

Desondanks moet de hoofdprijs voor de Optimus worden betaald en er zullen slechts weinigen zijn die 1200 euro voor een toetsenbord willen én kunnen neertellen. Verder valt er het nodige aan te merken op het comfort van de hightech-tikplank, maar Lebedev heeft al een nieuw ontwerp in het vooruitzicht gesteld, waarbij hopelijk lering wordt getrokken uit de kinderziektes die de Optimus Maximus plagen. Ondanks die problemen hadden we hier op de redactie echter flink de pest in toen ons reviewexemplaar moest worden teruggestuurd.

Pluspunten
+ Übergeeky musthave gadget
+ Oleds, oleds, oleds! 113 oleds!
+ Stevig als een Russische tank
+ Uitstekende configuratiesoftware
+ Toetsen zijn individueel vervangbaar

Minpunten
- Duur oligarchisch speeltje (dat is een pluspunt - red.)
- Tikcomfort is slecht
- Maakt lawaai tijdens het tikken
- Losse voeding nodig
- Relatief hoog stroomverbruik in standby-modus
- Kabels niet weggewerkt

Wij danken Nouviante voor het ter beschikking stellen van het testexemplaar.

Reacties (79)

Eigenlijk jammer dat de OLED schermpjes zelf de toetsen zijn. Het was in alle opzichten beter geweest om lichte plastic kapjes over de schermpjes te plaatsen die als toets dienen.

Op die manier heb je:

- Een lichtere toetsaanslag (je hoeft niet het hele schermpje in te drukken).
- Bij slijtage van de toetsen een goedkope manier om dit op te lossen (slechts het kapje)
- Eventueel een minder luidruchtige toetsaanslag
- Schermpjes zelf zijn dan niet genoeg voor slijtage door het tikken

Voor een dergelijke prijs had dat toch beter gemoeten in mijn ogen. Evenals het al vaak genoemde wegwerken van de kabels/adapter. Door al het uitstellen zal er inmiddels niet zo'n gigantische tijdsdruk meer op ze gestaan hebben, aangeizn er maar weinig mensen nog echt in geloofden.

Een gadget, dat zeker. Maar geweldige reclame voor Art Lebedev Studio en een mooi visitekaartje.

En je schermpjes vallen een halve cm onder het toetsoppervlak waardoor je weer niks ziet van je schermpje als je niet boven op je toetsenboprd hangt.

Het idee is op zich best leuk en in een aantal gevallen handig, echter gaat het mij toch in eerste instantie om type-comfort. Dat lijkt een beetje te ontbreken zo te lezen, ik hou van super korte aanslagen en snelle respons, vandaar dat m'n huidige plankje een laptop-look-a-like is. Ik kan echter even niet bedenken wat nu een killer-functie is voor een plank als deze...

- Cpu-usage laten zien e.d. is leuk, maar ach niet echt boeiend
- Verschillende landen hoeven niet meer verschillende plankjes te kopen, mja handig
- Shortcuts, ik zie het verschil niet tussen een shotcut op het scherm of op de plank (je hoeft op het scherm niet eens naar de plank te kijken)

Mmmm... denk denk...

- Games en applicatie-specifieke lay-outs, mja handig

Mja, handig, verder kom ik niet.

- Bij games is het wel handig als de toetsaanslag een beetje lekker loopt. Geloof dat dat nu net een minpunt was.

- Verschil tussen een shortcut op je scherm en een op je keyboard is dat je je muis niet hoeft te gebruiken. Tijdens het werken / typen houd ik er niet van om steeds naar dat rsi-monster te moeten grijpen.

een beetje gamer verslijt ook in no-time zijn toetsenbord... beetje zonde met dit ding

Heel handig voor mij & m'n Russische vriendin: Kunnen schakelen tussen "Mijn" toetsenbord en haar Russische toetsenbord. Maar wel een beetje dure oplossing daarvoor

Ze hebben er een erg leuk dingetje van gemaakt.
Er goed idee dat de oleds kunnen worden vervangen, is zeker handig om daaraan te denken.
En ik vond het ook leuk dat bij Num Lock het numpad verandert, en bij shift en capslock gebeurt er ook wat leuks.
En ook erg grappig dat je allemaal metertjes neer kan zetten.

Helaas is de prijs wat hoog.
Ik ben zeker gewillig om hier een flinke duit aan uit te geven, maar een dikke 1200 euro is toch echt te veel van het goede...

Ik vraag me af of het ook op Linux werkt. Ik denk het haast wel. Als het nog redelijk als een normaal toetsenbord werkt, zou het alleen een gedoe zijn om die oleds beeld te geven.
Als ik het goed begrijp worden de instellingen gewoon op een SD-kaartje opgeslagen, maar dan moet je wel mac of windows gebruiken om die instellingen ook aan te kunnen passen. Downloaden zou volgens mij wel moeten werken. Gewoon zo'n gedownloade instelling op het geheugenkaartje zetten. Simpel zat!

Als Linux gebruiker ben ik eerst gaan zoeken naar de mogelijkheden van dit toetsenbord op Linux. Ik heb een experimentele linux driver gevonden maar die was niet werkbaar van wat ik van andere gebruikers las.
Het bedrijf heeft ook een 3 oled-toestenbordje: hiervoor is wel een goed werkende linux driver beschikbaar. Tevens is dit een veel goedkopere gadget om eerst mee te experimenteren.
Ik denk dat als de prijs daalt van deze toetsenbord er wel meer interesse komt vanuit de linux gebruikers om er een driver voor te schrijven.
Het wordt dus even wachten...

Prijs is stukje hoger zelfs als je uiteindelijk betaald op de site zie mn reactie stukje lager @ 3u12

Linux werkt het met de standaard indeling vd SD kaart inderdaad, zojuist getest onder dmv een LiveCD op 64bit systeem waar normaal Vista x64 ultimate op draait...!

[Reactie gewijzigd door hosttech op 19 juli 2008 03:35]

Leuk concept, maar als het zo matig typt, zo prijzig is en dan ook nog eens zo matig is afgewerkt (die plastic randen rond de voeding en USB-ingangen ) dan is het gewoon een pure gimmick wat mij betreft. Het is er niet aan af te zien dat men er zolang mee bezig is geweest.

Verder denk ik dat deze technologie op een dood spoor zit. Touch screen functionaliteit is vele malen goedkoper en flexibeler, en je ziet dat zowel MS als Apple, de twee grote OS fabrikanten, hierop gokken. Ik heb daar meer fiducie in dan dit ding. Ik zie het nut er ook niet echt van, maar ik ben dan ook iemand die weinig behoefte heeft aan multimediatoetsen op zijn keyboard.

Opgelet:

Prijs in artikel en op de website van Art.Lebedev geven een vertekend beeld:
- verzendkosten naar Nederland/Belgie niet inbegrepen
- Douanekosten + BTW in eigen land (19 procent of 21 procent) komen er nog bij...
Bron: opmerking + voorwaarden bij overzicht van je bestelling net voordat je je persoonlijke gegevens moet invullen.

Daarom is de adviesprijs in Belgie en Nederland ook € 1390,00 incl btw en verzendkosten
Zie ook op site van de Belgische en Nederlandse verdeler: www.nouviante.com

Leuke review en opvallend objectief, doet me deufgd Maar jammer Lebedev niet heeft gekozen voor een mainstream markt maar de niche, gezien de prijs de voorkeur geeft. Wat zal het bordje made in China inkoopsprijs kosten ? En zet dat dan af tegen de winstmarge. Van mij mag iedereen zijn geld verdienen maar het kan ook anders.

Levi's, mjah spijkerboreken, vond het destijds leuker om minder per exemplaar te verdienen maar in grotere getallen waardoor er ook meer werkgelegenheid gecreeerd werd. De krenten in de pap was voor hun dat iedere vrouw met een Levi's aan de "kont" liep

Maar goed, liever 2 4870x2 in de pc dan zo een gadget, Lebedev moet maar op een andere manier "rijk" worden

Ik denk dat het met de winst marge (uitgedrukt in %) best wel eens wat mee kon vallen.
Als je bijvoorbeeld naar de duurdere ramplanken kijken. die kosten ook 100+ en die hebben niets bijzonders. Ik denk dat daar een hoger winst percentage op zit als op deze planken. Hier zit nog redelijk wat eletronica en rekenkracht in. Plus dat het in kleine oplages gemaakt wordt, dat is ook niet goed voor de kostprijs.

Grappig beestje.
Maar 1200 euro uitgeven aan iets dat je aandacht moet trekken lijkt mij een beetje bezopen Typen gebeurd over het algemeen blindelings. Maar boeit niet, het heeft een hoog erg hoog gadget-gehalte. Ik zou het beestje zo kopen als ik een hoop glazen alcohol op heb ofzo. Maar goed, blijft een grappig beestje. Komt goed.

Zoals wel vaker bij nieuwe technologie is de eerste versie niet de beste en dat wordt hier weer bevestigd. Nu zou ik nog kunnen leven met een wat hoger energieverbruik (en dus een externe voeding) en een wirwar aan kabels.

Het tikcomfort is echter een groter minpunt, zeker bij deze prijs - hetgeen dit vooral een speeltje maakt en niet een compacte vervanger voor meerdere speciale toetsenboorden.

Mocht de prijs echter flink gaan dalen bij een volgende versie en is het tikcomfort wel acceptabel dan kan dit ook een leuk speeltje voor tweakers worden - zeker als deze regelmatig in applicaties werken waar een paar extra of speciale toetsen het gebruik van deze software vergemakkelijkt...

* Little Penguin zal dit toetsenbord in elk geval niet kopen - misschien Opimus Maximus versie 2, 3 of nog hoger...

Dit ontwikkelt wel door inderdaad, als "proof of concept" is het in ieder geval geslaagd. OLED ontwikkeling staat ook niet stil, die worden ook steeds kleiner en met hogere resolutie en beter aanstuurbaar. Zou me niet verbazen als over niet al te lange tijd (4-5 jaar) er duurdere Logitech's zijn met vergelijkbare features.

Ik heb me een tijdje gelezen ingelezen over de werkwijze van de toetsen van de Optimus Maximus en zover ik weet beweegt het OLED scherm niet als je een toets in drukt (zoals in de tekst wordt staat)
Ook hier te lezen: http://community.livejournal.com/optimus_project/26628.html

Leuk ramplankje
*kwijl*

Wat ik me afvraag, hoe reageert het tobo als de software nog niet gestart is?
Bijv wanneer je ff de BIOS in moet, om maar iets op te noemen, of wanneer je bij 't inlogscherm van Windows zit waarbij de Optimus z'n software nog niet draait.

Zit je dan met blanko toetsen of geeft ie automatisch de ingestelde layout weer?

[Reactie gewijzigd door Raven op 18 juli 2008 18:47]

Standaard layout die op de SD kaart staat.

Grt, (Nouviante medewerker)