Uiterlijk en aansluitingen
Samengevat
De Book 13 is een van de eerste Razer-laptops die niet op gamers, maar op professionele gebruikers gericht is. Dat betekent dat er geen losse videokaart is, maar wel een i7-processor die in zijn soort een van de snelste is. Het scherm heeft een 16:10-verhouding en een hoge resolutie, wat prettig werkt, maar de kalibratie had beter gekund. De laptop onderscheidt zich door zijn stevige behuizing, die mooi afgewerkt is, maar waar ook een stevige prijs aan vastzit.
Razer staat bekend als een merk dat hardware voor gamers maakt, van koptelefoons via toetsenborden tot laptops. De Blade-laptopserie is mondjesmaat in Nederland en België verkrijgbaar en die laptops, voorzien van een zwart uiterlijk met gifgroen Razer-logo, passen helemaal in de kleurstelling die Razer voor zijn gameproducten heeft gekozen. Maar je hoeft die hardware natuurlijk niet per se voor games te gebruiken. In een poging om de professionelere gebruiker aan zich te binden, bouwde Razer al eens de Blade Studio-laptop, wat eigenlijk gewoon een zilver gespoten gamelaptop met een Quadro- in plaats van een Geforce-videokaart is.
Dat geldt niet voor de Razer Book 13, de eerste laptop waarbij Razer de Blade-naam achterwege laat, om duidelijk te maken dat het hier echt niet om een gamelaptop gaat. De 13,4"-laptop is niet zwart, maar zilver gespoten en hij is niet bedoeld om mee te gamen, hoewel dat met een externe videokaart eventueel zou kunnen. De hardware van het door ons geteste model bestaat uit een i7-processor gecombineerd met 32GB geheugen. De laptop is daarnaast voorzien van een '4k+'-scherm met resolutie van 3840x2400 pixels. In deze review kijken we of de Book 13 een serieuze concurrent is voor andere dure 13-inchers, zoals de ASUS Zenbook Flip S en Dell XPS 13.
Om te beginnen kijken we naar de buitenkant en de Book 13 is daarbij typisch Razer. Hij doet denken aan de Blade-laptops die we eerder hebben getest. De fabrikant kiest voor een minimalistisch ontwerp, dat rechthoekig is, met vier afgeronde hoeken en dus vrij scherpe randen. Tijdens het typen raak je die normaal gesproken niet, omdat je polsen iets hoger op de laptop leunen. Als je echter heel grote handen hebt, kunnen we ons voorstellen dat die op de rand rusten en dat dat na verloop van tijd vervelend kan worden. De behuizing is zilvergrijs en de toetsen zijn wit, wat Razer-code is voor 'niet-gaming'. De behuizing is volledig van metaal gemaakt en voelt daardoor degelijk aan. Dat is ook wel wat je mag verwachten van een laptop van tweeduizend euro. Het scherm is vrij 'dik', maar dat komt de stevigheid ten goede en compenseert waarschijnlijk op die manier voor de stevigheid die de schermranden missen, doordat ze zo smal zijn.
Ondanks die smalle randen heeft Razer de laptop voorzien van een webcam, met gezichtsherkenning, zodat je snel kunt inloggen. De webcam heeft een standaardresolutie van 1280x720 pixels en is, net als de meeste laptopwebcams, prima zolang er genoeg licht is. De luidsprekers zitten aan weerszijden van het toetsenbord en zijn naar boven gedraaid, wat goed is voor de verstaanbaarheid tijdens een videogesprek. Het maximale volume gaat hoog genoeg om je bij enig rumoer nog wat te laten verstaan.
Razer heeft niet geprobeerd om de Book 13 een zo dun mogelijke behuizing mee te geven en dat heeft een positief effect op het aantal aansluitingen. Een veel dunnere Dell XPS 13 biedt bijvoorbeeld alleen Thunderbolt-aansluitingen, maar deze laptop is voorzien van een USB-poort op 5Gbit/s aan de linkerkant en een volledige HDMI 2.0-aansluiting rechts. Aan beide zijden zit een Thunderbolt-aansluiting, die je ook kunt gebruiken om de oplader op aan te sluiten. Verder beschikt de laptop nog over een hoofdtelefoonaansluiting en een microSD-kaartlezer.
Toetsenbord en touchpad
De Book 13 mag dan wel een laptop voor de professionele gebruiker zijn, sommige dingen wijzen nog op de gamingachtergrond van het merk, zoals de toetsenbordverlichting. Die bestaat uit rgb-leds die per toets in te stellen zijn, met behulp van de Razer Synapse-software. Die software zal Razer-gebruikers bekend voorkomen en kun je ook gebruiken om eventuele Razer-randapparatuur mee te configureren. Je kunt je toetsen dus laten knipperen in alle kleuren van de regenboog, maar de zakelijke gebruiker die dat allemaal te veel is, kan ook gewoon één kleur instellen.
:strip_exif()/i/2004152996.jpeg?f=imagenormal)
Verder merk je aan de aanslag van het toetsenbord dat Razer ook op dit punt een goed afgewerkte laptop gebouwd heeft. De toetsentravel houdt niet over, zoals we gewend zijn bij 13"-laptops, maar de aanslagen worden wel netjes gedempt. Ook aan de touchpad is aandacht besteed. De grootte is gemaximaliseerd op de ruimte tussen het toetsenbord en de rand van de behuizing. Het oppervlak is van glas gemaakt, wat prettig glijdt. Je kunt op de hele onderste helft een muisklik maken en als je het glas omlaag duwt, kost dat niet te veel kracht en krijg je er een zacht gedempte klik voor terug.
Specificaties en benchmarks
De uitvoering van de Book 13 die we in deze review bespreken, is de duurste die je kunt krijgen en kost, zoals eerder gezegd, tweeduizend euro.
| Cpu |
Core i5-1135G7 |
Core i7-1165G7 |
Core i7-1165G7 |
| Werkgeheugen |
8GB |
16GB |
16GB |
| Ssd |
256GB |
256GB |
512GB |
| Scherm |
1920x1200, mat |
1920x1200, touch |
3840x2400, touch |
| Adviesprijs |
1300 |
1700 |
2000 |
| Prijs Pricewatch |
|
Onbekend |
Onbekend |
Er zijn ook goedkopere versies van de Book 13 te krijgen, de goedkoopste, van dertienhonderd euro, alleen op de website van Razer zelf. Dat is ook het enige model dat niet Intel Evo-gecertificeerd is, want een touchscreen ontbreekt op dat model. Gelet op de specificaties zijn de Razers dure laptops. Een i5-processor, 8GB geheugen en een ssd van 256GB vind je al in laptops van zes à zevenhonderd euro. Natuurlijk krijg je daar niet de bouwkwaliteit van de Book 13 en geen 16:10-scherm voor terug, maar het plaatst de prijs die je neerlegt voor de specificaties, wel in perspectief.
| |
Razer Book RZ09-03571EM2 |
| Processor |
Core i7-1165G7 |
| Cores/threads |
4/8 |
| Klokfrequentie (turbo) |
2,8GHz (4,7GHz) |
| Gpu |
Intel Xe Graphics 96eu |
| Werkgeheugen |
16GB Lpddr4x-4266 |
| Ssd |
Samsung PM981a 512GB |
| Wifi |
Intel Wi-Fi 6 AX201 160MHz |
| Scherm |
13,4", 3840x2400, ips, touchscreen |
| Schermpaneel |
Sharp LQ134R1JX48 |
| Gewicht |
1388g |
| Accu |
55Wh |
| Besturingssysteem |
Windows 10 Home |
De Book 13 is voorzien van een i7-processor van Intels Tiger Lake-generatie, die gekoppeld is aan 16GB Lpddr4x-geheugen. De Samsung-ssd en de Intel-netwerkkaart zijn bepaald geen exotische componenten. Het scherm is dat wel, want hoewel schermen met een 16:10-verhouding in opkomst zijn, troffen we een gelijksoortig paneel alleen nog in Dells XPS 13 aan.
:strip_exif()/i/2004144908.jpeg?f=imagearticlefull)
Het Lpddr4x-geheugen in deze laptop is vastgesoldeerd en dat geldt ook voor de draadloosnetwerkkaart. Het enige onderdeel dat je daarom achteraf nog kunt upgraden, is de ssd. Wat onder de motorkap ook opvalt, is de koeling, die twee ventilators gebruikt. Razer geeft zelf aan dat de processor continu 24 watt kan verbruiken, wat de cpu de mogelijkheid geeft om hogere kloksnelheden aan te houden. Andere compacte high-end laptops, zoals de Dell XPS 13 en de ASUS Zenbook Duo, maken ook gebruik van twee ventilators.
Benchmarks
Wil je ervoor zorgen dat de cpu continu meer verbruikt, dan kun je in de Synapse-software de Performance-modus inschakelen. De laptop gaat dan meer verbruiken en de koeling gaat meer herrie maken, maar in een aantal van onze benchmarks zien we duidelijk dat je er wat voor terugkrijgt. We hebben beide standen getest en kijken voor vergelijkingsmateriaal onder andere naar de Zenbook Duo, die in dezelfde prijsklasse valt en een van de snelste Tiger Lake-laptops tot nu toe is.
- Cinebench 20 - Multi
- Cinebench 20 - Single
- Cinebench 23 - Multi
- Cinebench 23 - Single
Het resultaat van die prestatiemodus laat zich mooi zien in Cinebench 20 en 23. Het ruimere vermogen dat beschikbaar is voor de processor, vertaalt zich in hogere kloksnelheden en dat maakt de multiscore een procent of 20 hoger. Voor de singlecoreprestaties maakt dat ruimere vermogensbudget geen verschil en blijft de totaalscore hetzelfde.
- 3DMark Night Raid
- 3DMark Night Raid - Graphics
- 3DMark Night Raid - CPU
Night Raid is een DirectX 12-benchmark voor lichtere laptops. Omdat de Book 13 geen aparte gpu heeft, is deze benchmark dan ook de toepasselijkste. Ook hier zorgt de Performance-modus ervoor dat de laptop in cpu-intensieve taken sneller is, in dit geval een procent of 17. Voor de snelheid van de gpu maakt de snellere modus niets uit en de totaalscore die 3DMark aan de laptop toekent, is in de prestatiemodus dus maar 5 procent hoger. Daarmee is de Book 13 alsnog een van de snelste laptops die we tot nu toe met Tiger Lake getest hebben.
- PCMark 10 Extended
- PCMark 10 Essentials
- PCMark 10 Productivity
- PCMark 10 Digital Content Creation
- PCMark 10 Gaming
PCMark 10 laat zien dat de prestatiemodus niet in alle gevallen zaligmakend is. De Essential-deeltest simuleert bijvoorbeeld de snelheid van het openen van applicaties en browsen van websites. Daarbij biedt het Performance-profiel geen voordeel. Ook bij de overige PCMark-tests, die de cpu belasten, maar ook door middel van OpenCL en OpenGL gebruikmaken van de gpu, is er nauwelijks verschil. Ten opzichte van andere laptops met dezelfde processor presteert de Book 13 naar verwachting.
In DaVinci Resolve is de Razer Book 13 al behoorlijk vlot voor een quadcorelaptop, maar hij blijkt nog wat sneller te kunnen lopen in de prestatiemodus. Dan kan hij vlotter zijn dan een Ryzen-laptop met zes cores, maar de ocotocores blijven nog altijd buiten bereik.
De goede prestaties in een langdurige benchmark als DaVinci doen al vermoeden dat de Book 13 zijn hoge prestaties lang kan volhouden en om dat te checken, draaien we Blender, waarin we herhaaldelijk dezelfde afbeelding renderen en de rendertijd noteren. Het rode lijntje in de grafiek is van de Book 13 en dat laat een keurig verloop zien. Weliswaar wordt de rendertijd langzaam langer, maar die zit nog altijd onder die van de Zenbook Duo. Bovendien is de koeling toereikend, want anders was er throttling op temperatuur opgetreden, zoals het lijntje van de XPS 13 laat zien.
Beeldkwaliteit en accuduur
Met de Book heeft Razer, net als veel andere fabrikanten, de overstap gemaakt van beeldschermen met 16:9-verhouding naar de iets hogere 16:10-schermen. De goedkoopste Razer Book wordt geleverd met een paneel zonder touchscreen en een resolutie van 1920x1200 pixels, maar de duurdere versie die wij hebben getest, heeft een '4k-paneel', met een resolutie van 3840x2400 pixels en een touchscreen. Het paneel is afkomstig van Sharp en het is niet helemaal toevallig dat we hetzelfde paneel vorig jaar in Dells XPS 13 aantroffen. Er zijn namelijk niet veel fabrikanten die een 13,4"-paneel met deze resolutie bouwen. Bovendien zijn de XPS 13 en Book 13 gericht op dezelfde gebruikers, die een snelle laptop met een hoge beeldkwaliteit zoeken en voor wie een hoge prijs geen groot obstakel is.
Die beeldkwaliteit ziet er op het eerste gezicht goed uit. Het scherm kan lekker fel en doordat de pixeldichtheid hoog is, zie je in een oogopslag dat het scherm een stuk scherper beeld levert dan een gewoon full-hd-scherm. Dat het scherm lekker fel kan, is prettig, want de Book 13 is voorzien van een touchscreen met een spiegelende glasplaat op het scherm. Dat levert makkelijker reflecties op dan een mat scherm en daarvoor kun je met een hoge helderheid weer compenseren. Daarnaast vinden we een hoge helderheid ook wel bij een laptop van tweeduizend euro horen. Je hoeft het scherm niet altijd op die hoogste stand te hebben, maar voor dit geld wil je niet te snel tegen de limieten van je scherm aanlopen.
We hebben de schermmetingen gedaan met behulp van een colorimeter en Calman-software, en komen op een prima helderheid en contrast uit. Hetzelfde paneel in de Dell XPS 13 presteerde nog wat beter, maar als je beide laptops naast elkaar zet, zie je het verschil in helderheid nauwelijks. In een verduisterde ruimte is het hogere contrast wellicht zichtbaar. Gebruik je de Book 13 voor kleurkritisch werk, wat Razer wel ziet als een use case voor deze laptop, dan is een goede kalibratie van belang. Op dat punt stelt de Book 13 echter enigszins teleur, hoewel er ook goed nieuw is.
De kleurtemperatuur is redelijk in balans, maar de component die daar niet in wordt meegenomen, de kleur groen, wordt ondervertegenwoordigd en dat leidt tot een gemiddelde afwijking van 5,8ΔE. Dat getal zou voor een laptop van dit kaliber onder de 3 moeten uitkomen. Het goede nieuws is dat de sRGB-gamut ruimschoots weergegeven kan worden en dat er waarschijnlijk genoeg ruimte is om het scherm handmatig te kalibreren, mits je over een colorimeter beschikt. Het 4k-paneel dat Razer in de Book 13 heeft gebouwd, is dus in de basis erg goed, maar je mag wel verwachten dat Razer je het kalibreren uit handen neemt en zelf het scherm goed afstelt.
Accuduur
De Book 13 heeft een accu van 55Wh en die capaciteit is vrij gemiddeld voor een 13,3"-laptop. We draaien twee accutests, waarbij we al kunnen voorspellen dat de browsetest een niet al te rooskleurig resultaat zal bieden. Bij die test is de schermresolutie namelijk van grote invloed op de accuduur. Het aansturen en verlichten van veel pixels kost veel energie en omdat de rest van de hardware tijdens browsen het grootste deel van de tijd in een lage energiemodus werkt, is het scherm van grote invloed op de uiteindelijke accuduur.
- Accutest browsen
- PCMark 8 creative conv.
- PCMark 8 Creative conventional (accu)
We komen in de browsetest op net geen acht uur uit en het is interessant om te zien dat Dell met dezelfde processor, hetzelfde paneel en een kleinere accu een hogere accuduur haalt. Waar dat aan ligt, is moeilijk te zeggen. Het kan zijn dat andere componenten dan scherm en cpu bij de Razer meer energie gebruiken dan bij de XPS 13, maar het zou ook kunnen dat de cpu op de Dell gedurende het werken op de accu wat zuiniger is afgesteld. Een aanwijzing daarvoor zien we in de PCMark-accutests. De XPS 13 haalt daarin een accuduur die een half uur langer is dan die van de Razer, maar de Razer presteert wel 7,5 procent beter dan de XPS 13. Wat ons betreft zijn dat details en is het belangrijkste om in het achterhoofd te houden dat de accuduur van de Razer Book vrij gemiddeld is voor een laptop met 4k-scherm. Als een lange accuduur belangrijk voor je is, kun je beter kiezen voor de versie met een resolutie van 1920x1200 pixels.
Conclusie
Het is niet voor het eerst dat Razer een laptop bouwt die niet voor gamers bedoeld is, maar wel dat het bedrijf daar een nieuwe productlijn voor heeft bedacht. Die lijn kreeg de weinig fantasierijke naam Book en het resultaat is een laptop zoals we die van Razer gewend zijn, minus een vlotte grafische kaart.
We zijn van Razer gewend dat de laptops goed afgewerkt zijn en stevig in elkaar steken, en dat kun je ook van de Book 13 zeggen. De metalen behuizing voelt solide aan, ondanks de smalle schermranden die tegenwoordig de soliditeit van menig laptopscherm nadelig beïnvloeden. De behuizing is ook niet zo dun als we van menige Ultrabook, zoals de Dell XPS 13 gewend zijn, en dat is prettig als je over fullsize-USB- en dito HDMI-poorten wil beschikken. De grotere behuizing levert in dit geval wel een iets hoger gewicht op. 1388 gram is niet zwaar, maar de XPS 13 weegt 1296 gram en de Zenbook Flip S slechts 1226 gram.
Kijken we verder naar de hardware, dan zien we dat de laptop voorzien is van een prima schermpaneel, dat Dell ook in zijn XPS 13 gebruikt. Voor een laptop in deze prijsklasse had het echter beter gekalibreerd mogen zijn. Met de juiste kennis en apparatuur kun je dat waarschijnlijk zelf nog rechttrekken, maar het had natuurlijk uit de doos goed moeten zijn. De resolutie van dat schermpaneel is hoog, wat scherp beeld oplevert, en de 16:10-beeldverhouding vinden wij prettiger werken dan het conventionele 16:9. De hoge resolutie heeft wel zijn weerslag op de accuduur, die voor een laptop met 4k-scherm vrij gemiddeld is.
Het sterkste punt van de laptop is de snelheid in de Performance-modus, waarin de prestaties zodanig zijn dat het een van de snelste Tiger Lake-laptops is die we tot nu toe getest hebben. Die hoge prestaties kan de laptop bovendien lang volhouden. Daarbij kun je er echter niet omheen dat de Intel-processor maar vier cores heeft en dat er laptops met AMD-processors met acht cores zijn die vlotter zijn, mits al die cores benut worden.
We zouden het daarom lastig vinden om op basis van specificaties voor de Razer te kiezen, want laptops met een AMD Ryzen 7 4700U-processor zijn er al voor zeshonderd euro. Wil je het liever bij Intel houden, dan zijn er laptops met dezelfde cpu, geheugencapaciteit en ssd voor negenhonderd euro, terwijl de Razer tweeduizend euro kost. Natuurlijk krijg je bij die goedkopere laptops geen 4k-scherm en niet zo'n mooi afgewerkte behuizing die volledig van metaal is. Je krijgt geen rgb-toetsenbordverlichting die per toets aan te passen is en de schermranden zijn ongetwijfeld niet zo smal. Dat Razer met de Book 13 zo'n mooi pakketje heeft gemaakt, kent zijn prijs. Je moet wel graag dit specifieke Razer-pakketje willen om die prijs ervoor over te hebben.
- Core i7, 1920x1200
- Core i7, 3840x2400
:fill(white):strip_exif()/i/2004142790.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2004152990.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004152988.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004152992.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004152994.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004152996.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004144908.jpeg?f=imagegallery)
/i/2004151272.png?f=imagegallery)
/i/2004151274.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2004153018.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2004142790.jpeg?f=thumbmedium)
/i/2004719138.png?f=fpa)
/i/1293112046.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003974732.jpeg?f=fpa)
./u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/262645/Waldorf.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/523532/crop5655d3a419c9a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/480920/crop560beea971308_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/362852/crop5f7248b3b2346_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/221550/crop5fe07fea87d40_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/25552/crop58f0d9cb22ca2_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/843819/crop59328115a4462_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/244207/crop5c38ae2351fe1.png?f=community){kind=small}
/u/682685/crop6130c97f607c2_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/69267/epo_forward.gif?f=community){kind=small}