Inleiding
Samengevat
LG's E7 is een oledtelevisie die naast het schitterende beeld dat we inmiddels van oled gewend zijn, ook een goed geluid biedt, dankzij een geïntegreerde soundbar. Hierdoor klinken stemmen erg duidelijk, worden lage tonen strak weergegeven en is er een mooi stereobeeld. Dankzij een wat hogere piekhelderheid is de hdr-weergave wat verbeterd ten opzichte van vorig jaar. Helaas is daardoor de 3d-weergave komen te vervallen. De bediening werkt prettig, dankzij de Magic Remote en webOS 3.5, dat nu een handige Quick Access-functie heeft gekregen.
Eindoordeel
Vorig jaar introduceerde LG een nieuw naamschema voor oledtelevisies, waardoor een zeer overzichtelijke modelreeks ontstond. De B6 was het basismodel, de C6 had een curved scherm, de E6 had als extra een soundbar en de G6 was het topmodel, met een groot luidsprekersysteem. Dit modeljaar zijn een paar wijzigingen doorgevoerd. Alle modellen hebben nu een 7 in de naam om aan te geven dat het een 2017-model betreft en er is een topmodel boven de G gekomen in de vorm van de wallpaper oled, oftewel de W7.
De B7 zal in de Benelux pas in de tweede helft van dit jaar worden verkocht en daarmee is de C7 hier voorlopig het instapmodel geworden. Omdat de gebogen modellen van LG slecht verkochten, heeft de C7 een plat scherm gekregen. Volgens LG zijn er dit jaar geen verschillen in beeldkwaliteit tussen de verschillende oleds, doordat ze allemaal hetzelfde paneel hebben en gebruikmaken van precies dezelfde beeldverwerking. De E7, die we in deze review bekijken, is de maatstaf voor alle 2017-modellen van LG wat beeld betreft. De verschillen zitten dus vooral in het design en de geluidskwaliteit, want alle 2017-oledmodellen hebben een ander luidsprekersysteem.
Bij de E7 is dat een soundbar die onder het scherm is gemonteerd en die niet kan worden afgenomen. Bij de E6 van vorig jaar wist LG te vermelden dat het luidsprekersysteem was ontworpen in samenwerking met audiospecialist Harman Kardon. Bij de E7 worden er geen uitspraken meer gedaan over de ontwerper van de luidsprekers. Dat komt natuurlijk doordat concurrent Samsung inmiddels eigenaar is geworden van Harman International Industries en de daarbij horende merken.
Wij bekeken de 65"-versie van de E7, die op het moment van schrijven voor zo'n 5200 euro in de Pricewatch staat. De kleinere 55"-versie moet ongeveer 4000 euro opbrengen. Uiteraard draaien LG's oledtelevisies opnieuw op webOS, dat voor dit modeljaar naar versie 3.5 is gebracht. Ook wordt er weer een Magic Remote meegeleverd met microfoon en bewegingsdetectie. De modellen van dit modeljaar zijn niet meer in staat om 3d weer te geven. LG heeft het hiervoor benodigde polarisatiefilter achterwege gelaten om de maximale helderheid bij het weergeven van hdr wat te kunnen verhogen.
Uiterlijk en aansluitingen
Het ontwerp van de E7 is nauwelijks veranderd ten opzichte van dat van de E6. De tv is nog altijd superdun en heeft nog altijd een zwarte rand van een centimeter. Het oledpaneel is nog geen 4mm dik en om de tv toch wat stevigheid mee te geven is het geplakt op een 3mm dikke glasplaat die rondom zo'n 6mm uitsteekt. LG noemt dit Picture On Glass-design. Hoewel het ontwerp al een jaar oud is, ziet het er nog altijd strak en futuristisch uit. Ook de soundbar onder het scherm ziet er bijna hetzelfde uit. De luidsprekers zijn verstopt achter metalen strips. Bij de E6 waren dat er zeven en bij de E7 zijn het er nog maar zes. Een verschil dat niet echt opvalt.
/i/2001496621.jpeg?f=imagenormal)
Wat wel direct in het oog springt, is het nieuwe ontwerp van de voet. Vorig jaar was de voet nog plat, waardoor de soundbar direct op het tv-meubel rustte. Dit jaar is de voet, die nog altijd van geborsteld metaal is gemaakt, wat hoger, waardoor de behuizing op zo'n drie centimeter boven het meubel uitkomt. Wat ons betreft is dit nieuwe ontwerp een verbetering, doordat het wat 'lichter' oogt, en dat sluit voor je gevoel weer mooi aan bij het superplatte scherm.
Aan de achterkant van het beeldpaneel is het motief dat door de glasplaat achterop zichtbaar is, aangepast. Vorig jaar was dit een soort driehoekjespatroon en dit jaar is het een patroon met ruiten en lijnen, wat nog het meest lijkt op een groot level uit de klassieke game Q*bert. Onderaan is de televisie vier centimeter dikker, omdat er ruimte nodig is om de elektronica en aansluitingen onder te brengen. Het dikke stuk op de achterkant is wat smaller geworden dan bij het model van vorig jaar, waardoor kabels die op de zijaansluitingen zijn aangesloten, wat minder ver uitsteken en vanaf de voorkant minder snel zichtbaar zijn.
Aansluitingen
Doordat de aansluitingen aan de zijkant allemaal onder een hoek van negentig graden zijn gemonteerd, zijn ze ook goed te gebruiken als je de tv dicht tegen een muur ophangt. Bovenaan zit een CI+-slot en daaronder zit een usb 3.0-aansluiting. Onderaan zitten drie hdmi-aansluitingen, waarvan de middelste is voorzien van een audio return channel. Onderaan, op de soundbar zit een joystickje, waarmee de tv zonder afstandsbediening is te gebruiken.
Het netsnoer loopt aan de linkerkant het toestel in. Het is slechts anderhalve meter lang en helaas niet afneembaar, waardoor je het niet eenvoudig kunt vervangen als je een langer snoer nodig hebt. Een langer snoer kan bijvoorbeeld van pas komen als je de tv ophangt. De andere aansluitingen zijn allemaal recht naar achteren gemonteerd, waardoor het kan zijn dat je speciale snoeren met haakse stekkers nodig hebt bij muurmontage.
Aan de linkerkant van het vlak met aansluitingen zitten twee 3,5mm-aansluitingen, waarvan de ene dienstdoet als koptelefoon- of analoge audio-uitgang en de andere een seriële poort voor servicedoeleinden is. Daaronder zitten een toslink- digitale audio-uitgang en een rj-45-netwerkaansluiting. Rechts zit een antenneaansluiting, die geschikt is voor kabel en Digitenne. Daaronder zitten twee connectors voor satelliet. Helemaal rechts zitten de vierde hdmi-aansluiting en nog twee usb 2.0-connectors.
Bediening op afstand
LG levert, net als vorig jaar bij de E6, een luxe versie van de Magic Remote mee. Deze afstandsbediening is voorzien van bewegingsdetectie, waarmee je een aanwijspijl op het scherm kunt bedienen. De technologie hierachter komt van Hillcrest Labs en werkt erg goed. Dit komt doordat kleine, onbedoelde bewegingen worden genegeerd, maar langzame bewegingen in dezelfde richting wel keurig worden geregistreerd, waardoor een zeer nauwkeurige positionering mogelijk is.
/i/2001501157.jpeg?f=imagenormal)
Aan de bovenkant is de remote afgewerkt met geborsteld metaal, waardoor het 22cm lange apparaatje een luxe uitstraling heeft. Het luxegevoel wordt versterkt door het relatief hoge gewicht van 160 gram, inclusief de twee benodigde AA-batterijen. De breedte van zo'n vier en een halve centimeter maakt dat hij geschikt is voor zowel grote als kleine handen. De achterkant is afgerond voor een betere ergonomie en is gemaakt van geribbeld plastic voor extra grip.
/i/2001501159.jpeg?f=imagenormal)
De toetsen voelen prettig aan doordat ze van een rubberachtig materiaal zijn gemaakt. De belangrijkste knoppen zijn voorzien van een reliëf, waardoor ze op de tast te vinden zijn. Midden op de d-pad zit een scrollwieltje, dat ingedrukt kan worden om keuzes te bevestigen. Het kan onder andere gebruikt worden om van kanaal te wisselen, waardoor je snel naar de juiste zender kunt navigeren, maar uiteraard kun je hiervoor ook gewoon de cijfertoetsen gebruiken.
/i/2001501161.jpeg?f=imagenormal)
Tot nu toe waren de afstandsbedieningen van LG niet voorzien van gesponsorde knoppen, maar het Koreaanse bedrijf heeft er dit jaar toch voor gekozen om wat extra geld te verdienen. Er is nu een knop voor Netflix en een knop voor Amazon prime video, die beide van een opvallend logo in kleur zijn voorzien. De afstandsbediening is hierdoor een beetje minder mooi geworden, maar als je lid bent van een of beide videodiensten, kan het natuurlijk wel handig zijn.
TV Plus-app
Waar webOS voor dit jaar nog een beetje is vernieuwd, is er in LG's TV Plus-app helemaal niets veranderd. De app is beschikbaar voor iOS en Android, en moet de eerste keer gekoppeld worden aan de tv door een pincode van het scherm over te tikken, waarna je foto's, video's en muziek op de tv kunt afspelen. Dat werkt op zich goed, maar maar het zou van ons wel wat sneller mogen werken. Vooral bij het bekijken van video's moet je lang wachten voordat er wat op de tv te zien is.
Als je de app wil gebruiken als afstandsbediening, heb je de keuze uit on-screen toetsen of een modus waarbij het touchscreen van je telefoon of tablet als touchpad gebruikt kan worden, om zo de aanwijspijl op het scherm van de tv te bedienen. De rechterkant van het scherm kan hierbij gebruikt worden om door lijsten of kanalen te scrollen. De touchscreenbediening werkt lang niet zo nauwkeurig. Soms is er een kleine hapering van de aanwijspijl zichtbaar, waardoor wij de Magic Remote liever gebruiken dan de app.
WebOS en mediaspeler
Zoals bekend draaien de smart-tv's van LG op webOS en voor modeljaar 2017 heeft LG het besturingssysteem naar versie 3.5 gebracht. De belangrijkste verandering ten opzichte van versie 3 van vorig jaar is de gebruikte soc. Deze is volgens LG zo'n veertig procent sneller. Het is goed te merken dat er meer rekenkracht beschikbaar is, want de tv reageert soepel op commando's via de afstandsbediening en je hoeft minder lang te wachten op het laden van menu's en apps.
/i/2001495293.jpeg?f=imagenormal)
Ondanks de toegenomen kracht van de soc wordt de interface nog altijd gerenderd in hd, waarna er wordt geschaald naar de volledige uhd-resolutie van het scherm. Hierdoor zien interface-elementen en vooral letters er nog altijd een beetje rafelig uit. Een groot probleem is dat natuurlijk niet, maar het komt een beetje gierig over om anno 2017 nog steeds naar een hd-interface te moeten kijken. Volgens ons zou een soc die de interface in 4k kan renderen er, gezien de zeer hoge aanschafprijs, best vanaf kunnen.
/i/2001495291.jpeg?f=imagenormal)
Naast een snellere soc zijn er ook een paar nieuwe functies toegevoegd. Hiervan is Quick Acces naar ons idee de nuttigste. Je kunt hiermee van de cijfertoetsen op de afstandsbediening snelkoppelingen maken naar je favoriete zender, app of externe ingang. Dit doe je door de 0-toets lang ingedrukt te houden, waardoor je in een menu komt waar je de snelkoppelingen kunt instellen. De snelkoppelingen zijn hierna te gebruiken door de cijfertoets van je keuze lang ingedrukt te houden. Wij vinden deze functie zo handig dat we hopen dat alle andere fabrikanten hem zo spoedig mogelijk kopiëren.
/i/2001495295.jpeg?f=imagenormal)
Ook nieuw is de mogelijkheid om 360°-video's af te spelen vanaf usb. Tijdens het afspelen kun je dan in- en uitzoomen met de kleurtoetsen op de afstandsbediening en de 'camera' bewegen met de d-pad. Je kunt ook de bewegingsdetectie van de Magic Remote gebruiken om rond te kijken als je het scrolwieltje ingedrukt houdt. Daarvoor moet de aanwijspijl helaas wel in beeld zijn en dat leidt af. Het is niet mogelijk om 360°-video's af te spelen vanaf YouTube of vanaf je thuisnetwerk. Bovendien worden de kleuren te koel weergegeven en zijn de beeldinstellingen niet beschikbaar om dat te corrigeren. Aan deze functie valt dus nog het nodige te verbeteren.
/i/2001495297.jpeg?f=imagenormal)
De epg is hetzelfde gebleven als in webOS 3. Dat is geen ramp, want hij ziet er overzichtelijk uit en bovendien kun je tijdens het opzoeken van programmagegevens het huidige kanaal blijven bekijken in de linkerbovenhoek. Wat ook gebleven is, zijn de reclame-uitingen die je te zien krijgt als je op de homeknop drukt. In ons geval ging het om advertenties voor Netflix, die na een korte tijd ook weer uit beeld verdwenen. Op dezelfde plek, aan de linkerkant van het homescreen, is nu 'Mijn content' beschikbaar. Hiermee kun je je favoriete YouTube-clips en kanalen oproepen.
Mediaspeler
/i/2001495329.jpeg?f=imagenormal)
Een handige eigenschap van smart-tv's is de mogelijkheid om foto's, video's en muziek af te spelen vanaf een usb-apparaat of vanaf je netwerk door middel van het dlna-protocol. In webOS 3.5 is er ondersteuning voor alle belangrijke bestandsformaten en ook ondertitels worden netjes weergegeven, waarbij je zelf de grootte en positie kunt instellen. Het loont de moeite om dat ook even te doen, want de standaardondertitels zijn nogal groot uitgevallen. Helaas lukt het niet om de ondertitels volledig in de onderste zwarte balk van een film in CinemaScope-formaat te plaatsen.
Inputlag en chroma subsampling
Alle moderne televisies hebben een bepaalde tijd nodig om het beeld dat via een externe ingang wordt aangeboden, daadwerkelijk weer te geven. Deze tijdsduur noemen we inputlag. Als je gewoon televisie kijkt, merk je niet zoveel van inputlag, maar als je games aan het spelen bent op de tv, kan een hoge inputlag het spelplezier bederven. Vooral in actiegames waar een snelle reactie van belang is, kan het storend zijn als de tv de gamebeelden met vertraging weergeeft.
/i/2001495287.jpeg?f=imagenormal)
Gelukkig hebben de meeste televisiefabrikanten tegenwoordig door dat gamers een lage inputlag willen. LG heeft de oledmodellen sneller gemaakt dan ooit. Nadat we de tv in de spelmodus hadden gezet, gaf onze Leo Bodnar-lagtester slechts 21ms aan. De lagtester gebruikt een 1080p60-signaal, maar door een HDFury Linker en Integral aan te sluiten kunnen we ook testen met 2160p60 en met hdr. Dit leverde geen significant verschil op en de inputlag bleef een zeer keurige 21ms. Hiermee behoren de 2017-oleds tot de snelste televisies wat inputlag betreft en zijn ze dus zeer geschikt om op te gamen.
Chroma subsampling
Als je de tv wil inzetten als monitor bij een pc, is het van belang dat de tv geen gebruikmaakt van chroma subsampling. Veel uhd-televisies doen dit om bandbreedte te besparen bij de beeldverwerking. Bij het kijken naar normale videobeelden heb je daar geen last van doordat alle videocodecs die gebruikt worden voor de distributie van video dit ook doen. Als je echter naar het beeld van een pc kijkt, valt op dat de kleurresolutie lager is. Vooral bij kleine zwarte letters op een witte achtergrond zie je dan duidelijk kleurartefacten.
Gelukkig kun je ervoor zorgen dat de beeldverwerking van de E7 geen gebruikmaakt van chroma subsampling. Daarvoor moet je twee dingen doen: allereerst moet je in het instellingenmenu navigeren naar Algemeen > HDMI Ultra Deep Colour en daar voor 'aan' kiezen. Hierna wordt het beeld beter, maar zijn er nog altijd kleine afwijkingen in beeld te zien. Pas nadat je in het inputmenu de juiste hdmi-ingang op 'Pc' hebt gezet, wordt het beeld perfect weergegeven op de volledige kleurresolutie. We vinden het maar een slecht interfaceontwerp en erg onhandig dat chroma subsampling niet met een enkele instelling in het menu uitgeschakeld kan worden.
Energiegebruik, geluid en hdr
/i/2001495285.jpeg?f=imagenormal)
Een lcdtv verspilt redelijk wat energie door elektriciteit in de backlight om te zetten in licht, om vervolgens een deel van dat licht tegen te houden met het lcd-paneel. Omdat bij een oledscherm de subpixels zelf licht uitstralen, verbruiken de delen van het scherm die zwart zijn, geen energie. In theorie kan een oled-tv dus energiezuiniger zijn dan een lcdtv. In de praktijk gaat er echter nog redelijk wat energie verloren bij de aansturing van het oledpaneel en weten sommige lcdtv's met een ledbacklight zuiniger met energie om te gaan.
Het verbruik van de E7 valt overigens reuze mee voor een grote 65"-televisie en de tv heeft dan ook energielabel A meegekregen. Met de helderheid op de maximale stand, waarbij we 324cd/m² meten, registreren we een gemiddeld verbruik van 288W. Als je 's avonds kijkt in een ruimte met gematigd licht, is een helderheid van 120cd/m² voldoende voor een goed beeld. Als we de E7 daarop afstellen, loopt het verbruik terug tot 138W gemiddeld. Met de helderheid op de laagste stand produceert het scherm nog slechts 40cd/m² aan helderheid. Dat levert alleen in een volledig verduisterde ruimte een aanvaardbaar beeld op. In deze stand verbruikt de 65" E7 78W gemiddeld.
Geluid
Naast een goed beeld levert de E7 ook een goed geluid. Het luidsprekersysteem is prominent vormgegeven in de vorm van een soundbar onder het beeldscherm. Wat vormgeving betreft lijkt deze sterk op het luidsprekersysteem van vorig jaar. Ook de geluidskwaliteit is zeer vergelijkbaar met die van de E6. Hoewel het geluid vorig jaar ontworpen was door Harman Kardon en dit jaar officieel door LG zelf, heeft het er alle schijn van dat het onderhuids exact hetzelfde audiosysteem is.
Er is nu een mogelijkheid bijgekomen om Dolby Atmos-geluid weer te geven, maar om dit surroundformaat een beetje overtuigend te laten klinken, heb je simpelweg veel meer luidsprekers nodig. Net als vorig jaar is er de mogelijkheid om het geluid te 'kalibreren' door middel van de microfoon in de Magic Remote. We hebben sterk de indruk dat we voor de gek worden gehouden, want hoewel het geluid na de meting wel wat anders klinkt, hebben we niet het gevoel dat er echt iets wordt gemeten. Als we het systeem proberen te beïnvloeden door de positie van de microfoon te veranderen of door de hoge tonen die de microfoon opneemt, te filteren met vele lagen stof, valt er geen enkel verschil in klank te bespeuren. Wat ons betreft is dit dus een nutteloze gimmick.
Dat neemt allemaal niet weg dat de soundbar van de E7 erg goed is. De luidsprekers zijn op je oren gericht en dus is het stereobeeld prachtig. Ook zijn stemmen duidelijk verstaanbaar, waardoor het systeem zelfs bij het bekijken van praatprogramma's duidelijk veel beter klinkt dan de gemiddelde televisie. Het maximale volume is behoorlijk stevig en hoewel de bassen niet heel diep gaan, worden de lage tonen overtuigend en strak ten gehore gebracht. Als je dus niet zit te wachten op een extern audiosysteem, en veruit de meeste televisies worden met de interne luidsprekers gebruikt, is de E7 een prima keuze.
Hdr
Bij het weergeven van hdr-beeldmateriaal, dus met een groot dynamisch bereik, draait het om het grote verschil tussen licht en donker. Het mag bekend zijn dat oledschermen zwart perfect kunnen weergeven en dus viel er aan de onderkant niets meer te winnen. Om de hdr-weergave te verbeteren heeft LG de maximale helderheid verbeterd. Veruit het grootste deel van deze winst zit hem in het verwijderen van het polarisatiefilter dat nodig was voor het weergeven van 3d. Liefhebbers van 3d-films kunnen dus beter voor de E6 van vorig jaar kiezen, want de 2017-modellen zijn beperkt tot het weergeven van 2d-beelden.
De behaalde winst in piekhelderheid is niet heel groot. Gemeten met een wit vlak op een zwarte ondergrond, dat 10 procent van het beeldoppervlak besloeg, kwamen we tot 884cd/m². Dat is ruwweg een derde meer licht dan bij de oledmodellen van vorig jaar. Dat lijkt een redelijke verbetering, maar door de manier waarop onze ogen helderheidsverschillen registreren, valt dit verschil in de praktijk nauwelijks op. Als je een oled-tv van vorig jaar direct naast een model van dit jaar bekijkt, is het verschil wel te zien, maar alsnog niet wereldschokkend.
/i/2001501163.jpeg?f=imagenormal)
De maximale helderheid loopt terug als een groter deel van het scherm verlicht moet worden. Bij een wit vlak van 25 procent schermoppervlak bedraagt deze 530cd/m², bij 50 procent 355cd/m² en bij een volledig wit scherm bedraagt de helderheid nog maar 160cd/m². Voor een goede hdr-weergave kun je dan ook het best zorgen voor zo min mogelijk omgevingslicht. In een verduisterde kamer is de hdr-weergave ongeëvenaard, doordat alle pixels afzonderlijk tot aan perfect zwart gedimd kunnen worden.
Tot nu toe hadden de oleds van LG een beetje last van black crush, waardoor de donkerste grijstinten als zwart werden weergegeven. Doordat dit alleen zeer donkere en dus bijna zwarte tinten trof, zag je er bij de meeste beelden niet veel van. Dit jaar heeft LG dit probleem aangepakt en dus is er nu in de allerdonkerste schaduwpartijen wat meer detail te zien. Ook was er in de schaduwpartijen, als je van zeer dichtbij keek, wat ruis te zien. Dit probleem is nu ook aangepakt. Hierbij is de zichtbare winst overigens nihil als je op een normale kijkafstand zit.
De oleds van LG kunnen overweg met alle gangbare hdr-formaten: hdr10, hlg en Dolby Vision. Later dit jaar komt er waarschijnlijk nog een vierde formaat van Technicolor bij en LG heeft toegezegd dat ook daarvoor ondersteuning zal worden geboden, door middel van een firmware-update. Over ondersteuning voor de onlangs aangekondigde hdr10+-standaard is nu nog niets bekend, maar een woordvoerder van LG liet ons op de CES al weten dat het Koreaanse bedrijf ernaar streeft om alle relevante hdr-standaarden te ondersteunen met firmware-updates.
Beeldeigenschappen
Het feit dat de subpixels bij een oledpaneel zelf licht opwekken en er geen aparte backlight is waarvan het licht in meer of mindere mate wordt tegengehouden, levert belangrijke voordelen op. Een daarvan is de beeldkwaliteit onder een hoek. Bij een lcd krijg je altijd een minder mooi beeld te zien als je niet recht voor het scherm zit, maar bij een oled ziet het beeld er onder een hoek nagenoeg perfect uit.
Op de rechterfoto, die onder een hoek van 45 graden is gemaakt, zijn de kleuren net zo goed als op de linker, die met dezelfde belichting recht van voren is gemaakt. De helderheid is een beetje teruggelopen, maar het verschil is zo klein dat het niet opvalt.
Bij het maken van een lcdtv is het altijd een uitdaging om het licht dat door de backlightleds wordt opgewekt, zo uniform mogelijk over het scherm te verdelen. Bij een oled is er geen backlight en dat levert een veel betere uniformiteit van de helderheid op.
Beide foto's van een wit scherm zijn gemaakt met een identieke belichting, waarbij voor middengrijs werd belicht, zodat helderheidsverschillen duidelijk zichtbaar zijn. Desondanks zijn er nauwelijks verschillen waar te nemen en ziet het beeld er overal even grijs uit. Daar verandert onder een hoek niets aan. Alleen loopt de helderheid een beetje terug, maar opnieuw valt dat met het blote oog niet op.
Een belangrijk voordeel van oled ten opzichte van lcd is de zwartweergave. Een lcd kan nooit al het licht van de backlight tegenhouden, waardoor zwart nooit echt zwart is. Dat heeft weer gevolgen voor het contrast in beeld.
Een oled heeft hier uiteraard geen last van en is in staat om zwart perfect weer te geven. Dat levert een enorm hoog contrast in het beeld op. Zoals te zien is op de foto's van een volledig zwart beeld, komt er in het geheel geen licht uit het scherm. Dat levert een prachtige hdr-ervaring op als je in een donkere kamer kijkt.
Beeldverwerking
/i/2001496281.jpeg?f=imagenormal)
Als je een moderne televisie uit de doos haalt en voor het eerst aanzet, staan er allerlei 'beeldverbeteraars' aan die het beeld beïnvloeden. De meeste van dit soort algoritmen kun je maar beter uitschakelen, omdat ze onbedoelde negatieve bijeffecten hebben. Zo zijn er twee ruisonderdrukkers aanwezig, een algemene, die bedoeld is om bijvoorbeeld filmkorrel te verminderen, en een mpeg-ruisonderdrukker, die bedoeld is om compressieartefacten aan te pakken. Als het beeldmateriaal dat je bekijkt slecht is, kunnen ze zeker van pas komen, maar doordat dit soort algoritmen nooit perfect onderscheid kan maken tussen ruis en subtiele details, hebben ze een negatief effect op de scherpte van het beeld.
Met Superresolutie kun je het beeld verscherpen. Dit werkt niet zoals de naam doet vermoeden door de resolutie te verhogen, maar door gewone sharpening toe te passen. Dit heeft inderdaad een positief effect op de indruk van scherpte in het beeld, maar heeft als ongewenst neveneffect dat het beeld er wat hard van gaat uitzien, met halo's rond contrastovergangen. Ook worden compressieartefacten duidelijker zichtbaar als je het inschakelt.
/i/2001496293.jpeg?f=imagenormal)
Met 'Dynamisch contrast' krijg je meer contrast in het beeld te zien, doordat heldere delen lichter worden weergegeven en donkere delen donkerder. Dat levert op het eerste gezicht in veel gevallen een mooier beeld op, maar helaas gaan zo wel details in de schaduwpartijen en hooglichten verloren. Met 'Dynamische kleur' wordt er op vergelijkbare wijze kleur aan het beeld toegevoegd, door simpelweg de verzadiging van veel kleuren te verhogen. Ook hierdoor gaan details in het beeld verloren, doordat kleuren die dicht tegen de maximale verzadiging aan zaten, naar die maximale verzadiging worden geduwd.
Doordat moderne televisies de afzonderlijke beelden net zo lang tonen totdat het volgende aan de beurt is, kan er bewegingsonscherpte ontstaan op je netvlies als je ogen over het scherm bewegen om een object in beeld te volgen. Plasmaschermen en beeldbuizen hadden hier minder last van, doordat deze schermtypen de afzonderlijke beelden als korte lichtflitsen vertoonden, waardoor er niet genoeg tijd is voor de beelden om te vervagen op je netvlies.
/i/2001496295.jpeg?f=imagenormal)
Om beweging er vloeiender en scherper uit te laten zien zijn veel televisies uitgerust met beeldinterpolatie. Bij LG heet dit algoritme TruMotion. Als je het aanzet bij beelden met een lage framerate, zoals films en veel series, kun je last krijgen van het soap opera effect. Bij beelden met een hoge framerate en veel beweging, zoals bij sport, ziet het beeld er scherper uit, doordat de afzonderlijke beelden minder lang worden vertoond. Wel ontstaan er artefacten in beeld, waardoor bijvoorbeeld de snel bewegende benen van een voetballer er raar uit gaan zien. Het is bij TruMotion op LG's oleds niet mogelijk om black frame insertion aan te zetten. Dat is de effectiefste manier om beelden korter te tonen zonder tussenliggende beelden te berekenen, al gaat deze methode wel ten koste van de helderheid.
Metingen en kalibratie
Het contrast is een van de belangrijkste eigenschappen als het op beeldkwaliteit aankomt. Bij lcd-televisies meten we het volgens de ansi-methode, waarbij de helderheid van acht witte en acht zwarte vlakken wordt gemeten. Bij een oledscherm komt er bij de weergave van zwart in het geheel geen licht van het scherm, waardoor er niets te meten valt en dat levert een oneindig grote contrastverhouding op. In de praktijk is de contrastverhouding niet oneindig hoog, tenzij je in een perfect verduisterde ruimte kijkt. In een normaal verlichte kamer zullen reflecties de zwartweergave en daarmee het contrast negatief beïnvloeden.
Ook een correcte kleurweergave is van belang voor een mooi beeld en met een meting van de grijstinten krijgen we daar een goed beeld van. Als alle tinten namelijk zonder kleurzweem worden weergegeven, zal het grootste deel van de kleuren ook correct worden weergegeven. Daarnaast zien we aan deze meting of de helderheid met de juiste stappen oploopt. Als dat namelijk niet het geval is, zullen er details in het beeld verloren gaan.
/i/2001495349.png?f=imagenormal)
Van alle presets levert 'ISF expert dag' het beste resultaat op, met een gemiddelde ΔΕ2000 van 2,7. Hoewel er wat te veel rood in het beeld zit, blijft de afwijking gemiddeld genomen onder de grens van 3, waarbij je die daadwerkelijk met het blote oog gaat zien. De gammagrafiek verloopt netjes en de gemiddelde waarde van 2,2 is precies volgens de specificaties.
/i/2001495351.png?f=imagenormal)
Bij de primaire en secundaire kleuren zijn de afwijkingen opnieuw gering en komt de gemiddelde ΔΕ2000 uit op 2,8, waardoor de afwijkingen opnieuw gemiddeld genomen niet opvallen met het blote oog.
Kalibratie
We hebben geen ernstige afwijkingen gemeten en dus valt er niet veel aan het beeld te verbeteren, maar we willen graag kijken hoe de E7 presteert na een kalibratie. We zijn dus aan de slag gegaan met onze SpectraCal C6-colorimeter, die we in CalMan 5 voorzien hebben van een meterprofiel door middel van een X-Rite i1Pro 2-spectrometer.
/i/2001495353.png?f=imagenormal)
Na een tweestapsgrijskalibratie hebben we de gemiddelde ΔΕ2000 weten te verlagen tot slechts 0,9. Hiermee is het kleine beetje te veel rood in de hooglichten ook verdwenen. De gammagrafiek verliep al keurig voor de kalibratie en na de kalibratie is daar weinig aan veranderd.
/i/2001495355.png?f=imagenormal)
Bij de primaire en secundaire kleuren is de gemiddelde ΔΕ2000 gezakt tot 1,3; een zeer net resultaat. Om tot dit resultaat te komen hebben we 'Hoog rood' teruggeschroefd naar -12 en 'Laag rood' naar -5. Ook 'Laag groen' hebben we iets teruggedraaid, naar -3. Doordat beeldpanelen in grote series worden geproduceerd, is er een redelijke kans dat een andere E7 ook beter gaat presteren als je deze waarden overneemt, maar als je dat zeker wil weten, zul je moeten meten. Proberen kan in ieder geval geen kwaad en als het nodig is, zijn de instellingen eenvoudig te resetten.
Fotogalerij en specificaties
| Categorie |
Televisies |
| Merk |
LG |
| Product |
LG E7 |
| Uitvoering |
65" |
| Gebogen scherm |
Nee |
| Resolutie (tv) |
3840x2160 |
| Beeldverhouding |
16:9 |
| Televisietype |
Ultra hd |
| Paneeltype |
Oled |
| Hdr-ondersteuning |
Dolby Vision, HDR10, Hybrid Log Gamma |
| Smart-tv |
Ja |
| Smart-tv-besturingssysteem |
LG webOS 3.5 |
| Overige onlinecontent |
Netflix (uhd), YouTube (uhd), Amazon Prime (uhd) |
| NL/BE-model |
Ja |
| Tunertype |
Analoog, dvb-c, dvb-c hd, dvb-s2, dvb-t2 |
| Aantal tuners |
1 |
| Kaartslot tv |
CI+ (enkel slot) |
| Geschikt voor |
CanalDigital, KPN Digitenne, Ziggo |
| Video in |
4x hdmi, wireless display (widi) |
| Dlna |
Ja |
| Miracast |
Ja |
| Verbinding (ethernet) |
Ethernet 100Mbit/s |
| Verbinding (usb) |
2x usb 2.0, usb 3.0 |
| Met wifi |
Ja |
| Verbinding (wlan) |
802.11ac |
| 5GHz-ondersteuning |
Ja |
| Met bluetooth |
Ja |
| Speakers |
Intern stereo |
| Frontspeakervermogen (rms) |
60W |
| Stroomverbruik (stand-by) |
0,3W |
| Televisie-eigenschappen |
Firmware-upgrade mogelijk, interactieve tv / hbbtv (oa Ziggo), opnemen / timeshift, osd, spraakgestuurd |
| Beugelbevestiging |
Vesa 300mm |
| Introductiejaar |
2017 |
| Voetkleur |
Zilver |
| Hoogte |
904mm |
| Hoogte (zonder voet) |
877mm |
| Breedte |
1,461m |
| Diepte |
175mm |
| Diepte (zonder voet) |
62mm |
| Gewicht |
23,1kg |
| Fabrieksgarantie |
2 jaar carry in |
| Specs van fabrikant |
Productinformatie van de fabrikant |
Conclusie
LG's E7 biedt, zoals we inmiddels van oledtelevisies gewend zijn, een beeldkwaliteit waar geen enkele lcdtv aan kan tippen. Door de perfecte zwartweergave is het contrast superhoog en dat levert een indrukwekkend beeld op. Doordat het enorme contrast ook op lokaal niveau beschikbaar is, zien hdr-beelden er schitterend uit. Het is nog even afwachten welke hdr-standaarden het meest gebruikt gaan worden, maar alle huidige hdr-standaarden worden in ieder geval ondersteund. Voor het beste hdr-effect moet je overigens wel in een zo donker mogelijke ruimte kijken. Als je niet kan of wil verduisteren bij het hdr-kijken, zijn lcdtv's met een fald-backlight een betere keuze.
Het ontwerp is grotendeels overgenomen van het model van vorig jaar. Dat is wat ons betreft een prima keuze, want het design is strak en oogt nog altijd futuristisch doordat het beeldpaneel en de glasplaat waarop het bevestigd is, superdun zijn. Ook de soundbar onder het scherm lijkt zo overgenomen van vorig jaar, al is de Harman Kardon-merknaam er niet langer aan verbonden. De geluidskwaliteit die het audiosysteem biedt, is in ieder geval veel beter dan bij de meeste televisies. Stemmen zijn duidelijk te verstaan, het stereobeeld is prachtig en ook worden lage tonen overtuigend weergegeven.
Wat interface en bediening betreft is er weinig nieuws onder de zon. Dankzij de uitstekende Magic Remote laat webOS zich nog altijd makkelijk bedienen en doordat er veel toetsen op de afstandsbediening zitten, ben je niet al te veel op menu's aangewezen. In versie 3.5 van webOS zijn geen grote verbeteringen ten opzichte van de vorige versie aangebracht. De Quick access-functie, die je de cijfertoetsen als shortcuts naar je favoriete apps, kanalen en ingangen laat gebruiken, is wel handig. Het zou ons dan ook niet verbazen als de andere fabrikanten volgend jaar met hun eigen variant komen.
Ten opzichte van het vorige model is de maximale helderheid wat verbeterd, maar daarvoor is de mogelijkheid om 3d weer te geven opgeofferd. De voor gamers belangrijke inputlag is dit jaar aangepakt, waarmee de 2017-oleds van LG op dit vlak nu erg goed presteren. De prijs van ons 65"-reviewmodel is op het moment van schrijven met zo'n 5200 euro flink aan de hoge kant. Hierdoor is de E6, het model van vorig jaar dat nog volop verkrijgbaar is voor zo'n 3900 euro voor de 65"-versie, een stuk aantrekkelijker.
Eindoordeel
:fill(white):strip_exif()/i/2001447843.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2001496665.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496663.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496661.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496659.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496657.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496655.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496633.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496629.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496631.jpeg?f=imagegallery)
/i/2001130319.png?f=imagegallery)
/i/2001130321.png?f=imagegallery)
/i/2001130323.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496651.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496649.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496647.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496621.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496623.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496625.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001496627.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2001447843.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/u/93100/crop58a9d2a8b7692_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/254499/crop5e13460d6bdb6_cropped.jpeg?f=community)
/u/69680/crop5fd33cb788a9c_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/414606/crop61fc2908c41cc_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/94053/Bull.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/31101/crop6368f60dde238_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/420934/crop595cd2348db89_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/205997/crop59f99586a75c5.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/664664/crop55c9e44e21f6d_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/572217/crop5b0e3a61a9e1a_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/449266/crop591ed0bab834c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/141969/crop56135abe767dd_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/42578/koffie.gif?f=community){kind=small}
/u/54726/crop61d595cc88687.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/37666/crop59790f2a62fac_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
(omruilen dat ding!)
:strip_icc():strip_exif()/u/345166/korn.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/219668/crop6818d9983dc68_cropped.webp?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/615369/crop65ccab0536af6_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/253641/crop5c9876a10e6ae_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/361124/breakingbad.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/125859/crop5f21ef3dcba6f.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/459792/crop5d711255ea9da_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/234769/tweakersavatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/271496/rsz_avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/95947/transformers.gif?f=community){kind=spacer}
:strip_icc():strip_exif()/u/154963/crop659be07d13f5a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/259705/AC.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/232774/megaman%2520blinking%2520eyes.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/173710/crop5ac51d72435bb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/74491/crop59e1abca7b2c3_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/451662/crop581c872c4e968_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/5169/sbod.jpg?f=community){kind=small}
