Inleiding
De IBM Simon uit 1994, de Nokia Communicator uit 1996, de Samsung SCH-V200 uit 2000, de O2 XDA uit 2002, de BlackBerry 7100 uit 2004, de Nokia N95 uit 2006, de iPhone uit 2007 en de HTC Dream uit 2008: zomaar een greep uit een lange lijst smartphones die op de een of andere manier vernieuwend waren. Dat waren ze door de integratie van nieuwe technieken of door het gebruik van vernieuwende software.
Sinds smartphones massaproducten zijn, is er meer geld dan ooit voor r&d. Deels komt het doordat we verwend zijn geraakt en deels doordat de grootste stappen op smartphonegebied al zijn gezet, maar het lijkt erop dat smartphones per generatie niet meer zoveel vernieuwing kennen als voorheen. Samsung moet het voor zijn S8 hebben van het verminderen van de bezels en verlenging van het scherm. De nieuwe iPhone onderscheidt zich vooral door het gebrek aan een 3,5mm-aansluiting en in de Plus-versie met een dubbele camera.
In deze markt, inmiddels door velen aangeduid als verzadigd, debuteert een vernieuwende techniek van Google op de Lenovo Phab 2 Pro: Tango. Tango moet zicht geven aan een smartphone; de telefoon kan de omgeving scannen in 3d. Om Tango te kunnen gebruiken moet je wel een van de grootste smartphones aanschaffen die ooit op de Nederlandse markt verschenen. De Phab 2 Pro heeft een 6,44"-scherm met daarnaast grote bezels. Deze review richt zich ook op de telefoon, maar vooral op de grote vernieuwing daarin. Het neerzetten van poppetjes op een tafel en het digitaal dominospelen met reallifevoorwerpen bleek allesbehalve perfect, maar heel vermakelijk.
Tango: de theorie
Mensen hebben het vermogen om de omgeving in zich op te nemen en die informatie te gebruiken in hun handelingen. Tango is een verzameling technieken die dat vermogen naar smartphones moet brengen. Telefoons met Tango moeten de omgeving in 3d opslaan en onthouden, waarna apps dingen met die omgeving kunnen doen. De Phab 2 Pro heeft kort door de bocht gezegd niet alleen ogen om de wereld in 3d te kunnen waarnemen, maar ook een brein om die waarneming op te slaan en later weer te gebruiken om zich in een ruimte te oriënteren.
Deze techniek is een voorloper van wat vermoedelijk in de komende jaren heel groot gaat worden: augmented reality, of mixed reality zo je wil. Augmented reality klopte voor het eerst voorzichtig aan de deur in 2009, toen het Nederlandse Layar zijn app presenteerde. Layar kon informatie over het camerabeeld van telefoons heen leggen. Samsung was zo onder de indruk dat Layar standaard op de allereerste Galaxy-telefoon stond.
Google zette met Glass augmented reality pas echt in de schijnwerpers, maar de bril met ingebouwd projectortje faalde jammerlijk; mensen waren te bang dat Glass-gebruikers de hele tijd filmpjes zouden maken. Dat die weerstand nu niet bestaat tegen de Snapchat-zonnebril, is een teken dat de maatschappij zich aan dit idee heeft aangepast.
Microsoft is openlijk bezig met de Hololens en die gaat een stap verder dan Glass. Waar Glass alleen informatie in de echte wereld projecteert, kan Hololens rekening houden met de omgeving. Zo kunnen spelletjes bijvoorbeeld letterlijk op tafel worden gespeeld of kan een handleiding het gat waar een schroefje in moet, met een pijl aanwijzen.
Hololens is nog een prototype voor ontwikkelaars, dat duizenden euro's kost, maar Tango brengt mixed reality naar een smartphone van onder de vijfhonderd euro. Tango werkt op Android, maar de maker van iOS zal augmented-realitytoepassingen krijgen. Het is immers nauwelijks een geheim dat Apple werkt aan de techniek. Het heeft allerlei experts op dit gebied aangenomen en vorig jaar riep directeur Tim Cook al dat Apple veel ziet in augmented reality.
Hoe moet je je Tango in de praktijk voorstellen? Zie het als filters die al een paar jaar in bijvoorbeeld Snapchat zitten. Het werkt dan echter niet alleen op je gezicht, maar op de hele omgeving en alles wat erin staat. Daardoor kun je niet alleen 'filters' over het camerabeeld heen leggen, maar ook ín het beeld zetten. Als je bijvoorbeeld een speechende Donald Trump op je koffietafel zet - dat kan echt - kun je met je telefoon om je tafel heen lopen en blijft Trump er gewoon op staan. Dat gebeurt op de Phab 2 Pro met twee camera's. Eentje met fisheyelens stelt een eerste beeld van de omgeving samen. Dat gebeurt door objecten waar te nemen in het beeld en vervolgens als de telefoon beweegt, te kijken waar die puntjes op het beeld heengaan. Zo is een beeld te scheppen van de omgeving.
De infraroodzender en -ontvanger kunnen vervolgens via 'time of flight' schatten hoe ver een object is. Dat gebeurt door een infraroodsignaal te versturen en te meten hoe lang het duurt voordat de ontvanger de reflectie ontvangt. Omdat de lichtsnelheid een vaststaand gegeven is, is van die tijd de afstand af te leiden.
Een andere belangrijke functie van Tango is bewegingsdetectie. Dat gebeurt in de Phab 2 Pro bijvoorbeeld met een Bosch BMI160-sensor. Door de locatie bij te houden kan de software berekenen hoeveel de telefoon beweegt en waar in de ruimte hij zich moet bevinden. In combinatie met het vergelijken van de positie van bepaalde referentiepunten in de ruimte door de fisheyecamera is het daardoor mogelijk de positie nauwkeurig te schatten.
Tango kan de omgeving niet alleen scannen, maar kan die scan ook opslaan. Dat is iets wat Google 'Area Learning' noemt. Het hoeft daarvoor geen volledige 3d-weergave van de omgeving op te slaan; een verzameling van belangrijke keypoints is genoeg. Zodra je de camera van een Project Tango-apparaat op een ruimte richt, gaat hij op zoek naar belangrijke landmarks. De software kan die opslaan in een zogenoemd ADF-bestand. Een app kan het bestand laden en vervolgens aan de hand van de keypoints de positie in die ruimte bepalen.
/i/2001486679.jpeg?f=imagenormal)
Het beeld van de fisheyelens (linksboven) met allemaal keypoints in beeld voor Area Learning. Rechtsboven de bewegingsdetectie, die bijhoudt waar de gebruiker heen loopt.
Tango op de Phab 2 Pro
De Phab 2 Pro brengt aan de achterkant verticaal alle elementen onder die zowel de telefoon als Tango nodig heeft. Niet al die elementen zijn trouwens op die plek nodig. De microfoon had ook aan de bovenkant kunnen zitten en voor de vingerafdrukscanner was makkelijk plek geweest aan de voorkant. Alle elementen voor Tango moeten echter achterop zitten.
/i/2001477267.jpeg?f=imagenormal)
De verticale strip begint met een reguliere camera met Bayer-sensor, zoals op vrijwel alle smartphones zit. Die is ook in gebruik om gebruikers in Tango-apps een beeld van de omgeving voor te schotelen; het beeld van de fisheyecamera zie je nooit in apps, alleen dat van de reguliere camera. Daaronder zit de infraroodcamera die Tango gebruikt voor het berekenen van de time of flight. De zender daarvoor zit eronder. De camerastrip bevat verder een reguliere ledflitser voor de camera. Onder de microfoon zit vervolgens de fisheyecamera, die Tango nodig heeft voor het beeld.
Van binnen zit ook het nodige. Zo heeft Lenovo een koperen lijntje aangebracht dat de hitte van de processor naar de aluminium achterkant wegvoert. Dit moet voorkomen dat het toestel oververhit raakt en zichzelf moet afsluiten.
Tango is in de software op verschillende plekken te vinden en je kunt dus zeggen dat het een onlosmakelijk onderdeel van het toestel is. Zo zijn alle afzonderlijke Tango-apps in het hoofdmenu te vinden. Daarbij is niet zichtbaar dat het specifiek om Tango-apps gaat; ze staan gewoon tussen alle reguliere apps die op elke telefoon kunnen draaien. Daarnaast is er een specifieke Tango-app. Daarin staan twee tabbladen: Aanbevolen Apps en Mijn Apps. Die hebben precies de functie die je zou denken. Bovendien is in de camera-app AR-camera te vinden, waarmee je een hond of kat in de omgeving kunt neerzetten en vervolgens met een laserstraal of bot met je digitale huisdier kunt spelen.
Apps voor Tango zijn niet snel. Het scannen van de omgeving en het starten van de apps vereist vijf tot soms wel twintig seconden en dat is lang, zeker omdat je de telefoon al die tijd stabiel moet houden.
Tango in de praktijk
Laten we beginnen met de olifant in de kamer: nee, een smartphone met Tango heeft nog geen geen grote meerwaarde waarvoor je nu naar de winkel moet rennen. Een killerapp waarbij je in het dagelijks leven telkens blijft terugkomen, is er ook nog niet.
/i/2001501101.jpeg?f=imagenormal)
Nog iets: Tango-apps werken zonder uitzondering matig. Sommige apps zijn leuk, maar bevatten geen Area Learning om de omgeving te onthouden en als je dan een oud bestand opent, negeert Tango de omgeving totaal. Soms is Tango zijn positie even kwijt als je beweegt en staan objecten ergens anders. Het komt ook voor dat het de omgeving niet goed kan schatten en dan teken je in de lucht, staat een poppetje op zijn kop of staan virtuele personen door tafels, muren, stoelen of andere objecten heen. De illusie is, kortom, verre van perfect.
Nu dat uit de weg is, is het tijd om te vertellen dat we dit niet alleen ontzettend cool vinden, maar ook de grootste innovatie in smartphones sinds lange tijd. Het maakt nieuwe toepassingen mogelijk die we nu nog niet hebben bedacht, simpelweg omdat we niet denken in augmented reality. Net als de eerste smartphones die apps konden draaien - er waren simpelweg nog niet veel nuttige apps - is dit wellicht het begin van een grootse ontwikkeling.
Wat opvalt, is dat veel volwassenen met weinig verstand van technologie niet enthousiast worden van Tango. Als we de telefoon lieten zien aan volwassenen en een demonstratie gaven van een dinosaurus in de kamer of domino op de tafel, leken sommigen te denken dat het met hun huidige telefoon ook moet kunnen of dat het geen enkele meerwaarde bood. Bovendien denken ze kennelijk niet in 3d. Bij het plaatsen van dominosteentjes bleven ze keurig op hun plek staan, uit vrees dat de illusie weg zou zijn zodra ze zich ook maar een beetje zouden bewegen.
Bij kinderen is dat anders. De kinderen bij wie we deze telefoon in hun kleine handen hebben geduwd - 'Hee, da's nog eens een kleine tablet!' - bleken prima in staat om ermee om te gaan. Meer dan volwassenen gingen ze snel met allerlei toepassingen aan de slag en liepen ze om virtuele objecten heen. Wij als volwassenen denken misschien te veel in beperkingen en huidige toepassingen. Wij schrijven een technologie al snel af als die in haar huidige iteratie niet goed werkt. Dat zou in dit geval zonde zijn.
Het is makkelijk om enthousiast te worden van alle mogelijkheden van Tango die we nu al dan niet beseffen, maar enthousiast worden van de apps voor deze techniek is een stuk lastiger. Interfaces zijn vaak lastig, de apps zijn aan de trage kant en werken soms slecht. Bovendien combineren ze vaak niet alle mogelijkheden van Tango, waardoor ze muren of objecten niet opmerken en niet in de echte wereld lijken te zitten.
Desondanks kun je veel plezier hebben met Tango. Een van de leukste toepassingen is Domino World. Daarmee kun je virtuele dominosteentjes in de echte wereld plaatsen. Het werkt niet alleen met dominosteentjes, maar ook andere objecten, zoals vliegtuigjes, kunnen deel uitmaken van het parcours. Vervolgens kun je op Start drukken en je eigen Domino D-Day in beeld brengen vanuit de hoek die je zelf wil.
Domino World werkt helaas niet met Area Learning, dus als je een set-up hebt gemaakt en die op een andere plek opent, dan gaan je steentjes dwars door muren heen. Desondanks is het leuk amusement en een goede demo van wat Tango kan.
Wil je een halfnaakte, mannelijke engel met felroze vleugels aan je bureau hebben staan? Veel mensen op Tweakers HQ hadden in de afgelopen weken geen keuze. Gelukkig bleek het geen afleiding, want collega Sander kon stug doorwerken met een engel naast zich en een mini-Trump op een laptop op het bureau.
/i/2001486765.png?f=imagenormal)
Holo laat goed zien dat objecten in Tango in een 3d-wereld bestaan; je kunt er daadwerkelijk omheen lopen en objecten blijven op hun plek.
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
'Car Racing for Tango' is een geavanceerde app. Eerst moet je een aantal keer door een ruimte heen lopen, waarbij de app de omgeving vastlegt in keypoints en opslaat. De app vraagt ook toestemming om de omgeving te scannen. Daarna kun je met punaises een parcours uitzetten en daar zelf overheen racen, waarbij je on-screen controls hebt. Het is een knap gemaakte app, al werkt hij lang niet foutloos. Het is leuk om de track te bouwen, maar het scannen en uitzetten van het parcours gaat vaak mis. Desondanks is het een machtig gevoel als het dan lukt en je in de race eerste wordt.
Naast spelen heeft Tango ook wat tools en logischerwijs richten die zich op de mogelijkheid van de telefoon om ruimtes op te meten. Measure doet precies wat het belooft; je zet twee punten neer en de app geeft weer hoe groot de afstand ertussen is.
AR Home Designer is al een stuk geavanceerder. Het maakt het mogelijk om banken en tafels in een ruimte te zetten en zo te kunnen zien hoe het staat. Het is handig voor wie zijn huiskamer opnieuw wil inrichten of wie een huis bezichtigt en even wil kijken hoe de woonkamer eruitziet als alle meubels erin staan.
Phab 2 Pro: scherm en hardware
Naast het apparaat met de primeur voor Tango is de Phab 2 Pro ook 'gewoon' een smartphone. Hoewel, gewoon, de telefoon heeft een uitermate groot beeldscherm en een uitzonderlijke grote behuizing. Ons testlab heeft uiteraard de Phab 2 Pro ook als reguliere smartphone getest.
/i/2001491821.jpeg?f=imagenormal)
De display is een 6,4"-lcd met 2560x1440 pixels, een resolutie die geenszins overdreven aanvoelt op dit formaat. Het komt uit op bijna 460 pixels per inch, wat ongeveer even scherp is als een full-hd-scherm met een diagonaal van 5".
De maximale helderheid van de lcd is belangrijk voor het gebruik van Tango of de telefoon buiten. De helderheid is echter niet optimaal; met 443cd/m² doen veel concurrenten dat beter. Ook bij goedkopere telefoons zien we schermen die veel feller kunnen en dat is fijn voor de afleesbaarheid als de zon schijnt in ons deel van de wereld.
- Kleur
- Contrast
- Kleurfout
- Grijswaardenfout
- Min helderheid
Het contrast is met 1220:1 lang niet slecht, maar veel telefoons waarmee we hem vergelijken, hebben een oledscherm. Oledschermen hebben een oneindig hoog contrast, dankzij de perfecte zwartwaarden. Veel lcd's van moderne smartphones komen uit tussen de 1000:1 en 1500:1, en deze waarde is voor een ips-paneel prima.
De kleurweergave is minder goed. Het scherm is veel te blauw en dat wreekt zich op alle fronten. De kleurtemperatuur is uiteraard te hoog, maar het gaat ook mis bij de weergave van alle grijstinten. De kleurechtheid is daardoor eveneens ondermaats. Gelukkig is daar iets aan te doen. De kalibratieopties zitten gek genoeg onder Effecten Weergeven onder de Weergave-instellingen. Het is duidelijk een instabiel stukje software. De sliders werken uiterst langzaam en je hebt geluk als je ze kunt gebruiken; het instellingenmenu crasht weleens bij het aanpassen van de kleurtemperatuur. Je las dat goed; het instellingenmenu is immers gewoon een app in Android en ja, ook die kan gewoon crashen, maar we zien dat zelden.
Het is mogelijk om de kleuren en grijstinten goed te laten weergeven, maar daar moet je wel wat voor opgeven. De maximale helderheid zakt dan onder de 400cd/m² en het contrast gaat omlaag naar 925:1. Daarnaast is het juist instellen van het scherm door het gevoelige en buggy schuifje een hele uitdaging. Het gevolg is wel een prima kleurweergave, met kleine afwijkingen bij alle kleuren en een betere weergave van grijs, al zien we duidelijk dat de telefoon het op diverse helderheden nog altijd moeilijk heeft. Kortom, ook dat is niet aan te raden.
Hardware
De soc in de Phab 2 Pro is een Snapdragon 652, en dat is verbazingwekkend. Tango is een zware toepassing en dus zou je kunnen denken dat Lenovo een van de krachtigste socs die er zijn wil gebruiken. De Snapdragon 652 is geen populaire soc en dat is logisch, want hij is lang niet zo krachtig als de Snapdragon 820 of zuinig als de Snapdragon 625.
De 652 is een octacore met vier Cortex A72-kernen op 1,8GHz en vier A53-kernen op 1,4GHz. Qualcomm laat de socs maken op 28nm, een inmiddels behoorlijk verouderd productieproces. De gpu is een Adreno 510. Het geheugen omvat 4GB van het lpddr3-type, in plaats van het nieuwere lpddr4; de 652 ondersteunt het nieuwere soort geheugen niet.
In PCMark, dat in de Work-benchmark kijkt hoe snel de telefoon dagelijkse en intensieve taken uitvoert, scoort de Phab 2 Pro redelijk, maar minder dan de veel goedkopere P2, die op papier een minder krachtige soc heeft. De high-end telefoons zitten een stuk hoger. Gevoelsmatig had de Phab 2 Pro lager moeten uitkomen, want de software is veel minder snel en vloeiend dan die van de P2. Er zijn veel haperingen, het duurt lang om apps te openen en de hele telefoon heeft af en toe moeite om de gebruiker bij te houden. Het is allemaal niet dramatisch, maar de concurrentie, ook die uit Lenovo's eigen portfolio, doet het beter.
De acht processorkernen in de 652 leveren prestaties op die in lijn liggen met die van andere midrange-telefoons. Als je de Phab 2 Pro ziet als grote midrange-telefoon met Tango als prijsverhogende factor, ligt het in lijn met wat je mag verwachten, maar indrukwekkend is het niet.
- Seq read
- Seq write
- Random read
- Random write
Lenovo heeft emmc-opslag in de Phab 2 Pro gezet en het verschil met andere telefoons is duidelijk te zien. De gebruikservaring heeft te lijden onder de tragere opslag ten opzichte van veel andere toestellen, van Lenovo en van andere fabrikanten. Pluspunt: het is 64GB en dat is voor veel gebruikers ruim voldoende.
- Ice Storm Unlimited
- Manhattan
- Car Chase
De grafische prestaties zijn evenmin om over naar huis te schrijven. Dat is vooral problematisch omdat veel gebruikers de Phab 2 Pro zullen kopen vanwege Tango, waarvoor de gpu noodzakelijk is. Lenovo had dus in tal van opzichten beter kunnen kiezen voor een krachtigere soc, ook al had dat geresulteerd in een iets hogere prijs.
Hoewel er aan de onderkant twee luidsprekergrilles zitten, zijn die slechts schijn, net als bij sommige andere telefoons. Aan de ene kant zit alleen de ingang voor de microfoon en aan de andere is de luidspreker te vinden. De 3,5mm-jack zit aan de bovenkant en kan audio met voldoende volume doorgeven.
De vingerafdrukscanner is een FPC1025 van Fingerprint Cards, een inmiddels al wat ouder model, dat we onder meer aantreffen in de Google Pixel, maar ook al in Huawei-telefoons van bijna drie jaar geleden. Hij voldoet en is prima. De locatie is curieus, maar dat komt door de grootte van de telefoon.
/i/2001491819.jpeg?f=imagenormal)
Phab 2 Pro: ontwerp en accuduur
De Phab 2 Pro is vooral een grote telefoon. Sommigen vinden dat vreselijk en anderen vinden het juist fijn, maar zelfs met zo'n groot scherm had deze telefoon een stuk kleiner kunnen zijn. Tango heeft ook lang niet zoveel ruimte nodig; Asus heeft inmiddels een Tango-telefoon aangekondigd die een stuk kleiner is.
/i/2001491815.jpeg?f=imagenormal)
OnePlus 3 en Lenovo Phab 2 Pro
| Toestel |
Phab 2 Pro |
Xiaomi Mi Mix |
Huawei Mate 9 |
iPhone 7 Plus |
P2 |
| Scherm |
6,4" |
6,4" |
6,0" |
5,5" |
5,5" |
| Hoogte |
179,8mm |
158,8mm |
156,9mm |
158,2mm |
153mm |
| Breedte |
88,6mm |
81,9mm |
78,9mm |
77,9mm |
76mm |
| Dikte |
10,7mm |
7,9mm |
7,9mm |
7,3mm |
8,3mm |
| Gewicht |
259g |
201g |
190g |
188g |
177g |
Screen-to
-bezelratio |
70,9% |
83,6% |
77,5% |
67,7% |
71,7% |
De behuizing is van metaal met antennelijnen boven en onder. De voorkant heeft afgerond glas en de zijkanten zijn afgevlakt. Als je het merk Lenovo eraf zou krijgen, kan hij doorgaan voor een smartphone van vrijwel elke Chinese fabrikant, of vrijwel elke fabrikant eigenlijk. Het is een keurig verzorgd ontwerp, voelt stevig aan en is prima in orde.
Accuduur
De accu heeft een capaciteit van 4050mAh, 15,4Wh. Het is een lithium-polymeeraccu en wie een nieuwe wil, kan hem voor een paar tientjes online bestellen. De accu is uiteraard niet makkelijk verwisselbaar. Je moet de telefoon uit zijn behuizing wippen, vervolgens de vingerafdrukscanner ontkoppelen, en de luidspreker en het bordje met de microfoon en usb-poort verwijderen voordat je bij de accu komt.
De accu is voor dit formaat aan de kleine kant. Tango heeft natuurlijk de nodige ruimte aan de binnenkant nodig, wat de ruimte voor accu's beperkt. De accuduur is in de dagelijkse praktijk matig tot redelijk, maar we hadden er duidelijk meer van verwacht. Ook in stand-by slurpt hij aardig door en bij het gebruik van Tango is hij binnen enkele uren leeg.
Bij webbrowsen komt hij tot 7,5 uur en dat is aardig, maar niet heel goed. Veel andere grote telefoons en veel andere Lenovo's doen dat beduidend beter, maar heel slecht is het evenmin.
Bij PCMark is het duidelijk waarom je als fabrikant moet kiezen voor een krachtige of zuinige soc. Telefoons met de Snapdragon 820 hebben minder moeite met de tests en hoeven dus minder hard hun best te doen, met een langere accuduur als gevolg. Socs als de Snapdragon 625 zijn van zichzelf zuiniger bij dezelfde belasting en gaan daarom langer mee.
Bij video kijken is het van hetzelfde laken een pak. De Phab 2 Pro heeft een lcd en ook daarom is het resultaat niet best, maar een halfuur langer dan de browsetest is echt matig. Veel telefoons vinden de lichte belasting van video kijken een stuk makkelijker en gaan langer mee.
De accu laadt redelijk vlotjes op. Na een halfuur met de meegeleverde lader zit je al op 38 procent en dat is fijn. Het is niet zoveel als sommige concurrenten, maar het is genoeg om een tijd mee door te komen; een halfuurtje bijladen is meer dan genoeg om er bijvoorbeeld een avond mee vooruit te kunnen.
Phab 2 Pro: software en camera's
Hoe is het in vredesnaam mogelijk dat Lenovo voor deze telefoon zo intensief heeft samengewerkt met Google en dat de telefoon toch draait op een zwaar verouderde versie van Android? Het is al erg genoeg dat er budgetmodellen verschijnen die draaien op Android 6.0 Marshmallow, maar dit is een redelijk dure telefoon, waar Google veel invloed op heeft gehad.
/i/2001491817.jpeg?f=imagenormal)
Een verzachtende omstandigheid is dat deze telefoon eind vorig jaar in diverse landen voor het eerst op de markt kwam, en dat was drie maanden na het verschijnen van Android Nougat. Desondanks is er nog geen update. Een update naar 7.0, niet het nieuwere 7.1, moet dit voorjaar nog komen.
De interface is grotendeels die van stock Android met enkele toevoegingen op het gebied van functies. Daarmee kan iedereen die de interface kent van onder meer Nexus-telefoons, prima omgaan met deze telefoon. Er is een modus voor één hand, maar andere functies die gebruikmaken van het grote scherm hebben we niet kunnen vinden.
Met bloatware valt het mee. Lenovo heeft wel een McAfee-suite meegeleverd. Ook Netflix en Accuweather staan er standaard op. Van Lenovo zijn SYNCit en SHAREit op de telefoon te vinden.
Camera's
De reguliere camera op de achterkant van de Phab 2 Pro is redelijk, maar niet meer dan dat. Het gaat om een sensor met een maximale resolutie van zestien megapixel en een lens met een diafragma van f/2.0. Lenovo heeft geen verdere details bekendgemaakt over de camera, zoals welke sensor erin zit, maar gezien de resolutie en 16:9-verhouding zetten we in op een Samsung-sensor. Lenovo gebruikte in het verleden onder meer de S5K2P2, die hier ook prima in zou kunnen zitten. Als dat zo is, gaat het om een 1/3,06"-sensor met 1 micron grote pixels.
Scherpstellen gaat met fasedetectie-autofocus en er is geen enkele vorm van optische of elektronische stabilisatie aanwezig. Dat heeft zijn effect op foto's in low-light, waar de telefoon moet werken met kortere sluitertijden dan veel concurrenten en natuurlijk in video's.
De frontcamera is een achtmegapixelsensor met f/2.2-lens ervoor. Beide camera's filmen op maximaal full-hd-resolutie. In tegenstelling tot vrijwel alle concurrenten in deze prijsklasse is er geen optie om video's te maken in 4k. De soc kan die beelden wel verwerken.
De camera-app is basic. De sluiterknop en videoknop zitten rechts, met daarboven een thumbnail van de recentste foto. Rechtsonderaan zit een knop die toegang geeft tot de modi. Naast Foto zijn dat Panorama Selfie, Panorama en Nacht. Daarnaast zit er een ar-modus in, maar dat is een Tango-app die in de camera zit.
Links zitten wat toggles om te wisselen tussen de camera aan de voor- en die aan achterlkant, om hdr aan- of uit te zetten en om de flitser in- of uit te schakelen. Rechtsonder zitten de instellingen, waar gebruikers de resolutie, scènes, belichting, witbalans en andere instellingen kunnen wijzigen. De software heeft wat beperkingen. De instellingen zijn weinig uitgebreid en er is geen scheiding tussen een automatische en een handmatige modus, waardoor de instellingen blijven staan, ook als de app afgesloten is geweest. Dat kan vervelend zijn in het dagelijks gebruik.
De foto's van de camera aan de achterkant zijn alleszins redelijk, maar zeker niet spectaculair. Het klinkt als een zich herhalende mantra, maar bij goed licht zijn de resultaten goed tot zeer goed, met veel detail en goede kleurweergave, maar bij minder licht is hdr al snel nodig om de plaatjes mooi te krijgen. Daar komt bij dat de sluitervertraging snel oploopt, tot enkele seconden bij minder licht en met hdr. Probeer die grote telefoon dan maar eens stabiel te houden.
Video's onderscheiden zich vooral door gebrek aan stabilisatie, en zijn dus schokkerig, en door gebrek aan goed geluid. De telefoon kan opnemen in 5.1 Dolby Surround en dat resulteert in stereoaudio van rond 500kbit/s. Video's komen uit rond 19Mbit/s op volledige full-hd-resolutie.
Selfies zijn weinig spectaculair. Wat voor de camera aan de achterkant geldt, geldt in hogere mate voor de frontcamera; de foto's zijn alleen mooi bij vrijwel perfecte lichtomstandigheden. Als het moeilijker wordt, haakt de camera al snel af.
Conclusie
De Phab 2 Pro voelde voor mij tijdens de reviewperiode aan zoals een Symbian-telefoon meer dan tien jaar geleden deed. Vol enthousiasme demonstreerde ik toen wat die telefoons allemaal konden: kijk, met deze app kan ik inloggen bij Hyves en MSN tegelijk! Het drong echter tot velen om mij heen nauwelijks door wat er nou zo cool aan was. Bij de Phab 2 pro komt dat vooral doordat het in de praktijk zo matig werkt. Tango-apps zijn traag, de interface is verwarrend en ze werken een deel van de tijd niet of niet goed. Als ik Tango wil laten zien, sta ik daar met mijn enthousiaste verhalen over echte innovatie en een matige demo die dat moet illustreren.
Tango is het eerste consumentenproduct met echte mixed reality en vermoedelijk zullen mensen over twintig of vijftig jaar terugkijken en inzien dat in platforms als Tango de zaadjes lagen van een techniek die later pas tot bloei kwam. Wellicht kennen toekomstige generaties alleen nog maar mixed reality en is het uitzonderlijk als je de wereld 'puur' bekijkt, zonder toevoegingen.
Aan de andere kant is de vraag of je die gespecialiseerde hardware en uitgebreide tools wel nodig hebt. Snapchat kwam vorige maand met World Lenses, die op reguliere telefoons gebruikers in 3d filters over de wereld laat leggen. Het is minder geavanceerd dan Tango, maar het principe is hetzelfde en vereist geen fisheye-lens en time-of-flight camera.
De Phab 2 Pro is vooral een showcase voor Tango en zal verder weinig mensen in de Benelux aanspreken. Hij is, zelfs voor een telefoon met enorm 6,4"-scherm, groot en zwaar, terwijl de accu relatief klein is en de accuduur ook fors tegenvalt. De soc is bovendien niet zuinig of krachtig. Het ontwerp is netjes en op overige punten scoort de telefoon ook op zijn minst een voldoende. Voor een midrange-telefoon met deze specs is hij, dankzij Tango, uiteraard wel aan de dure kant.
De doelgroep is daarom beperkt. Als de grootte iets voor jou is, is dat een goede reden om deze smartphone aan te schaffen en is Tango een goede bonus. Het is geen telefoon die een grote doelgroep kan aanspreken, maar dat is ook niet de bedoeling. Dit is vooral een enorm venster op de toekomst, een voorproefje van wat de toekomst gaat brengen. Googles software voor mixed reality heeft immers hardware nodig: it takes two to tango. We kunnen niet wachten om te zien waar dit toe leidt.
/i/2001486705.png?f=imagegallery)
/i/2001486703.png?f=imagegallery)
/i/2001486699.png?f=imagegallery)
/i/2001486721.png?f=imagegallery)
/i/2001486719.png?f=imagegallery)
/i/2001486713.png?f=imagegallery)
/i/2001486711.png?f=imagegallery)
/i/2001486709.png?f=imagegallery)
/i/2001486707.png?f=imagegallery)
/i/2001486701.png?f=imagegallery)
/i/2001486761.png?f=imagegallery)
/i/2001486755.png?f=imagegallery)
/i/2001486757.png?f=imagegallery)
/i/2001486759.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001501107.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001501105.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001501103.jpeg?f=imagegallery)
/i/2001486799.png?f=imagegallery)
/i/2001486795.png?f=imagegallery)
/i/2001486793.png?f=imagegallery)
/i/2001486791.png?f=imagegallery)
/i/2001486789.png?f=imagegallery)
/i/2001486787.png?f=imagegallery)
/i/2001486785.png?f=imagegallery)
/i/2001486783.png?f=imagegallery)
/i/2001486781.png?f=imagegallery)
/i/2001486803.png?f=imagegallery)
/i/2001486801.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001486811.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001486813.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001491885.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2001117843.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001683539.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2000658159.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/1281512711.jpeg?f=fpa)
/i/1334660199.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2001412837.jpeg?f=fpa)
/i/1243859159.png?f=fpa)
/u/75323/5procentoog.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/173388/crop5dbbf7660b2c7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/291761/Agfa%2520Vista%252050x65-2kb.jpeg.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/467778/crop5d7a5dd1f296a.gif?f=community){kind=small}
/u/95480/crop6360e43b695cb_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/8/oog3.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/486826/crop5de67dd786b4f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
(@ +- 3:15)
:strip_icc():strip_exif()/u/522587/intel-inside-60x60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/497784/tweakerslager.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/285051/teaglass_tweakers.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/664664/crop55c9e44e21f6d_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/357100/download.jpg?f=community){kind=small}
/u/85941/crop61dd9b39bb021_cropped.png?f=community){kind=small}