FC Barcelona versus RM White
Samengevat
PES 2017 biedt gamers soepele gameplay, waarin vrijheid en controle vooropstaan. Doordat de focus iets meer op fysiek contact lijkt te liggen, is mannetjes passeren iets lastiger, maar de balans tussen dribbelen en passen blijft goed. Verder biedt de gameplay regelmatig spectaculaire momenten via acrobatische trucs en heerlijke afstandsschoten. Buiten de gameplay om valt vooral op dat PES 2017 het met nog wat minder grote clubs moet doen dan voorheen, met als opvallendste naam Real Madrid, dat in het spel 'RM White' heet. Ook op het gebied van presentatie laat PES 2017 punten liggen. De Master League en MyClub hebben leuke verbeteringen ondergaan. De Versus-modus, die statistieken bijhoudt van vrienden die tegen elkaar spelen, is een leuke toevoeging. Al met al is PES 2017 een prima voetbalspel, maar er had meer in gezeten.
Eindoordeel
Wie heeft laatst die rabona-stift van Payet gezien? Of die goal van Morata in de 95e minuut van Real - Sporting? En wat speelt AZ trouwens weer leuk voetbal. Toch knap, als je nagaat dat ze daar elk jaar een paar dragende spelers verliezen. Hoe anders is dat in Groningen, waar de plaatselijke FC hoop moet putten uit het puntje dat voor de interlandperiode werd meegenomen uit Eindhoven. PSV lijkt, zo voorspellen de voorzichtige eerste indicaties, zich op te kunnen maken voor weer een kampioensjaar. Ajax is instabiel en zal punten blijven morsen, en van Feyenoord vraagt iedereen zich af of het deze sterke opening kan volhouden, ook als er weldra steevast twee wedstrijden per week gespeeld moeten worden. Enfin, u begrijpt: het voetbalseizoen is weer in volle gang en voor ons betekent dat: tijd voor de nieuwe voetbalgames, te beginnen met Pro Evolution Soccer 2017.
Gameplayfragment uit PES 2017: FC Barcelona - RM White
Over attractief voetbal gesproken: Konami heeft voor de PES van dit jaar een samenwerkingsverband gesloten met de ploeg die volgens menigeen de laatste decennia verantwoordelijk is voor het beste, attractiefste voetbal: FC Barcelona. Heel gek is dat niet; kijk maar naar het prachtige Camp Nou en spelers als Xavi, Ronaldinho, Deco, Iniesta en natuurlijk Messi, Suárez en Neymar (MSN), én een toegewijde groep Catalaanse 'socios'. Daarmee beschikken Les Cules over alle ingrediënten om mensen wereldwijd van hoogstaand voetbalvermaak te voorzien. Een zevenklapper, zoals FC Barcelona onlangs weer liet optekenen in de Champions League, is allang geen uitzondering meer. Messi noteerde in die wedstrijd alweer de veertigste hattrick uit zijn carrière, en de zesendertigste voor FC Barcelona. Alsof het niets is.
De Catalaanse reus is dus partner van PES 2017 en dat is ook wel duidelijk. Het introfilmpje van de game toont het stadion van de club, voorzien van het sfeervolle 'Cant del Barça'. Niet lang daarna komen de grote namen van de club in beeld, alleen beter en gedetailleerder nagemaakt dan we ooit hebben gezien in een voetbalgame. Oké, Messi moet het nog wel doen zonder zijn geblondeerde lokken, maar verder klopt alles, van het gebit van Suarez tot de tatoeages van Neymar. De Braziliaanse aanvaller is, omdat de makers dus zijn tatoeages namaakten, de enige speler die in PES 2017 af en toe zonder shirt te bewonderen is. Het getuigt van oog voor detail als het aankomt op de club die Konami duidelijk het belangrijkst vindt, maar ook weer niet meer dan dat. Bovendien kun je je afvragen hoe deze openbare liefdesverklaring aan Barça overkomt op fans van Real Madrid. Je kijkt immers het hele spel door tegen een wallpaper van Camp Nou aan.
Voor fans die meer met 'hala Madrid' dan met 'Barça, Barça, Barça' hebben, is er meer slecht nieuws. De Koninklijke zit niet eens in het spel. De spelers wel, maar de club heet in PES 2017 'RM White'. Daarmee is deze club het volgende slachtoffer in een steeds langer wordende lijst van clubs die niet of niet meer in PES mogen zitten. Ook bekende namen als Man Red en Man Blue zijn weer aanwezig. Het is een bekend verhaal. En ja, er zal een door een fanatiekeling gemaakte updatefile komen die alles in één keer rechttrekt. Op de Xbox One werkt dat overigens niet, waardoor we niet kunnen spreken van een perfecte oplossing.
Het contrast is groot: aan de ene kant de steeds realistischer wordende weergave van een avondje voetbal in Barcelona, en aan de andere kant de nepnamen, nepshirts en neplogo's: zo jammer. Natuurlijk kun je dat Konami niet volledig aanrekenen; de concurrent heeft nu eenmaal meer te besteden en harkt de ene na de andere exclusieve licentie binnen. Een ongelijke strijd, dat is duidelijk, maar onder aan de streep hoeft de gamer daar natuurlijk geen boodschap aan te hebben.
/i/2001234731.jpeg?f=imagenormal)
Gameplay: soepel en met veel controle
Een tirade over het ontbreken van licenties, een lofzang over de gameplay: er was een tijd dat die blauwdruk voor elke PES-game gold. Zoals bekend nam FIFA het stokje rond 2010 over van PES, om die voorsprong nooit meer af te staan, tenminste, als het gaat om commercieel succes. Hoewel PES 2016 gemiddeld op betere reviews kon rekenen dan FIFA 16, veegde die laatste game de vloer aan met zijn concurrent op het gebied van verkoop. Een verhouding van twintig op één? Dan zit je misschien nog aan de conservatieve kant. Het lijkt uitgesloten dat PES 2017 daar snel verandering in gaat brengen, maar de strijd op het gebied van kwaliteit is helemaal open. Zeker nu EA Sports met FIFA 17 overstapt op de Frostbite-engine en het nog maar de vraag is hoe vlekkeloos die overstap zal zijn, liggen er kansen voor Konami en PES 2017.
Die kansen moeten vooral gegrepen worden in de gameplay. Kijkend naar PES 2016, en onze ervaringen op de E3 en de Gamescom, lijkt één ding duidelijk: Konami hoopt spelers een ongekende mate van controle te geven over wat er op het veld gebeurt. Meer open gameplay, meer vrijheid en meer controle leiden tot meer verschillende en creatievere doelpunten. Naar binnen komen en de bal in de verre hoek krullen kan iedereen inmiddels wel.
/i/2001234761.jpeg?f=imagenormal)
Om te beginnen is de gameplay van PES 2017 iets trager geworden ten opzichte van de game van vorig jaar. Dat komt niet alleen door de algemene snelheid, maar ook doordat de gameplay een wat fysieker karakter gekregen heeft. Duels worden nu echt van man tot man uitgevochten. Spelers maken een sterkere indruk. Dat maakt het ook meteen een stuk lastiger om spelers zomaar even voorbij te lopen. Succesvolle passeerbewegingen gaan vaak gepaard met een goed getimede schijnbeweging of een onverwachte verandering in de richting van je dribbel. Het is moeilijk, maar als het lukt, levert het wel veel voldoening op. Toch is een gevolg hiervan dat de nadruk meer op passen komt te liggen. Zeker niet erg, want dat is een stuk normaler dan dat een speler zomaar even drie spelers voorbijloopt. Een mannetje passeren is tegenwoordig allang niet meer vanzelfsprekend. In die zin zet PES 2017 dat realistisch neer.
Steekpass door de lucht
Het enige jammere is wel dat steekpasses door de lucht naar verhouding te vaak succes opleveren. Het is makkelijk om medespelers met zo'n steekpass door de lucht alleen voor de keeper te zetten. Pro-tip: een systeem waarbij een centrale verdediger opstoomt en zelfs over de spits heen gaat, is amper te verdedigen als je een sterke en beetje technische speler op die plek hebt staan. De verdediging lijkt niet te snappen wat het met die extra speler aan moet, waardoor er vaak een grote kans ontstaat. Over verdedigers gesproken, we hebben ook een aantal keer meegemaakt dat een bal tussen een groepje verdedigers in bleef liggen, waarbij niemand echt controle over de bal had en het onduidelijk is welke speler jij op dat moment het best kunt pakken. Zulke scrimmages komen momenteel in PES 2017 iets te vaak voor en hebben zeker tegen de computer helaas vaak lullige, onnodige tegengoals tot gevolg.
Dat laatste staat een beetje haaks op de rest van de game. Het geeft je immers een gevoel van de controle níet hebben, waar PES 2017 dat op andere plekken juist goed doet. Of je nu een afgemeten crosspass, een een-tweetje of een leep stiftje over de keeper wil doen: het kan allemaal, mits jij en de speler met wie je het probeert, daar de vaardigheden voor hebben.
Leuk is ook dat PES er, op basis van context, extraatjes aan toevoegt. Wil je bijvoorbeeld een bal in één keer doorspelen naar een speler die achter de speler in balbezit staat, dan zal een technisch vaardige speler de bal regelmatig achter zijn standbeen langs doortikken. Sterker nog, we zagen zelfs Davy Klaassen een goal maken door te springen en de bal achter zijn standbeen langs in de verre hoek te werken. Of je de aanvoerder van Ajax dat in het echt snel zou zien doen, wagen we te betwijfelen, maar het levert onmiskenbaar prachtige momenten in de gameplay op. Bovendien horen die momenten bij PES. Wie herinnert zich niet de rabona-voorzetten en de 'akka' uit PES 6? Niets lekkerder dan je tegenstander op die manier vernederen.
/i/2001234747.jpeg?f=imagenormal)
Afstandsschoten zijn eveneens een terugkerend fenomeen voor de serie. Vaak gehoord: in FIFA voelt schieten een beetje slap aan, in PES kun je echt kanonskogels afvuren. Dat is de laatste jaren een beetje achterhaald, maar feit blijft dat schieten in PES 2017 lekker werkt. Begenadigd schutters hebben aan een klein gaatje genoeg om dodelijk uit te halen, zelfs uit de draai. Geef je ze de kans om met ruimte vol uit te halen, dan krijgt je keeper het lastig. Die keepers laten trouwens prachtige reddingen zien in PES 2017 en wij hebben ze ook nog niet vaak kunnen betrappen op grote blunders: altijd fijn. Onder aan de streep leidt het bovenstaande tot gameplay waarin, doordat het lastiger is om spelers te passeren, de nadruk ligt op passen en zoeken naar ruimte voor een schot. Voorzetten geven is en blijft een optie, maar gevoelsmatig is de timing van de kopper daarbij belangrijker en moeilijker geworden, waardoor ook dat niet zomaar tot doelpunten leidt.
Speelt lekker?
Zo scoort de gameplay van PES veel plussen en enkele minnen. De hamvraag: speelt het lekker? Die beantwoorden wij met 'ja'. Aan die ja zitten best wat mitsen en maren. Zo kiest de computer, als je de standaardoptie bij pass-hulp aan laat staan, af en toe voor een speler die je niet bedoelt, maar ondertussen is spelen zonder enige vorm van hulpmiddelen erg lastig. Wel neemt, zonder enige vorm van hulp bij passen en schieten, de vrijheid die je als speler hebt toe. We verwachten dat topspelers die zich deze vorm van besturing eigen kunnen maken, PES 2017 helemaal naar hun hand kunnen zetten. Dan kunnen er best wat minpuntjes zijn, maar die vallen daarbij absoluut in het niet.
Tactisch sterk, audiovisueel wat minder
Het spel naar je hand zetten doe je in PES 2017 niet alleen met de spelers zelf tijdens het spelen, maar ook met tactische instellingen. Dat geldt voor jou, maar ook voor de door de computer gestuurde teams. Zeker de bekendere ploegen zullen in PES 2017 een herkenbare speelstijl hanteren. Verwacht van ploegen als Arsenal en FC Barcelona dus veel druk op de bal en een kort positiespel, terwijl Italiaanse ploegen een meer afwachtende houding zullen hebben. Het is mooi om te zien hoe dit PES weer een stapje dichter bij de realiteit brengt. Zo zagen we Man Red, oftewel Manchester United, vrijwel elke aanval opzetten via Zlatan Ibrahimovic. Man Blue, City dus, zakt ver in en probeert daarna met snelle counters Sergio Aguero in stelling te brengen. Er lijkt meer dan ooit een idee achter het voetbal in PES te zitten.
Spelers tactisch sterk
Daarbij komt nog dat datzelfde geldt voor individuele spelers. Oké, we hadden op de vorige pagina wat kritiek op het wel en wee van verdedigers, maar positieve voorbeelden zijn er ook. Zo hebben die verdedigers goed oog voor ruimtes, zeker centraal. Tegelijkertijd hebben aanvallers oog voor diezelfde ruimtes, mochten ze er wél een keer liggen. Dat leidt dan waarschijnlijk tot die eerder genoemde steekpass door de lucht, maar het zou veel kwalijker zijn als de ai de daarvoor noodzakelijke loopacties niet zou maken. Ook goed: de ai houdt in PES 2017 goed rekening met buitenspel. Natuurlijk staat een aanvaller wel eens buitenspel, dat hoort er bij, maar veel vaker gaat het goed en blijft een aanvaller die wacht op een steekpass keurig voor de laatste verdediger.
/i/2001234769.jpeg?f=imagenormal)
Mocht het toch fout gaan, dan fluit de scheidsrechter meteen af. Klinkt logisch? Misschien, maar in veel voetbalspellen loopt de gameplay nog even door voordat duidelijk wordt dat het buitenspel was, wat leidt tot verwarring. Nog voordat de speler in kwestie de bal in PES 2017 goed en wel heeft aangeraakt, is er al gefloten en verschijnt de bekende gele lijn in beeld: lekker snel en effectief.
Diezelfde snelheid zien we op meer plaatsen in de game. Door de menu's in de Master League is bijvoorbeeld soepel en snel te navigeren, en in de gameplay is elke scène buiten het voetbal zelf om meteen te skippen. Online kunnen beide spelers dat trouwens doen, dus verwacht niet dat je al te vaak naar de herhalingen van je eigen goals kunt kijken. Misschien jammer, maar je hebt ook geen last van die spelers die elke goal van zichzelf graag drie keer opnieuw bekijken. Het enige wat hierbij een beetje uit de toon valt, is de korte pauze die het spel nodig heeft als de bal ergens over de lijn gaat. Die vertraging voelt wat vreemd aan, zeker in vergelijking met hoe snel de game verder is. Geen ramp, wel apart.
Presentatie gaat achteruit
Ook de presentatie van het geheel hoort bij wat oneerbiedig 'randzaken van de gameplay' genoemd kunnen worden. Zoals gezegd, speel je met FC Barcelona in Camp Nou, dan begint dat met een prima, sfeervolle opening. Op andere plaatsen is dat minder, maar ook dan best om aan te zien. Laten we eerlijk zijn, zo'n sfeervolle opening bekijk je een paar keer, maar daarna sla je die standaard over. Daarom is het jammer dat de presentatie verder alleen maar achteruitgaat. Het commentaar is niet merkbaar gewijzigd ten opzichte van vorig jaar en beperkt zich tot wat kreetjes bij schoten op doel en andere opvallende acties. Op dit vlak zijn tal van andere sportgames veel verder.
Datzelfde geldt voor het visuele deel van PES 2017. Dat is over het algemeen niet om over naar huis te schrijven, al hebben de spelers wel weer wat werk ondergaan. Ze lijken wat forser, wellicht om het fysiekere karakter van de gameplay beter te kunnen weergeven. Belangrijker is dat hun bewegingen geloofwaardig ogen. Je ziet spelers tegen elkaar hangen, uit balans raken bij een schot uit de draai en ga zo maar door. De goede animaties en geloofwaardige physics, én de grotere rol die goede timing heeft ingenomen, komen bijvoorbeeld samen in kopduels. De speler met meer momentum en een betere timing heeft een goede kans het kopduel te winnen, ook als hij niet de grootste van de twee spelers is. Het is allemaal subtiel en dus heb je er aanvankelijk misschien niet eens erg in, maar PES 2017 doet het op dit vlak zeer goed.
/i/2001234733.jpeg?f=imagenormal)
Master League, MyClub en Versus
Spelen op de bank tegen vrienden blijft voor velen het leukste onderdeel van een voetbalgame, maar in je eentje moet er natuurlijk ook iets te beleven zijn. De Master League vormt daarvoor al decennia een belangrijk onderdeel van het menu. In die Master League kun je, nog steeds, een carrière als manager beginnen met een team vol echte spelers, of vaste 'Master League-spelers', voor wie wat meer uitdaging wil. Je belandt wel altijd in de competitie van het team dat je gekozen hebt, ongeacht voor welke spelers je kiest. Tot zover dus niets nieuws onder de zon. Dat blijft grotendeels ook zo; aan de basisfuncties van de Master League zijn geen al te grote veranderingen te vinden.
Realistischere geldzaken
De winst in deze modus zit hem in kleinere elementen. Zo is het budget dat je hebt, nu verdeeld in een salarisbudget en een transferbudget. We zijn nog steeds geen fan van het onderhandelen over transferbedragen en salarissen via 'agents', maar het werkt snel, overzichtelijk en soepel genoeg. De bedragen waarmee gewerkt wordt, sluiten dit jaar ook beter aan bij de echte voetbalwereld, waarbij voor de grootste sterren tientallen miljoenen betaald moeten worden, terwijl op de transferlijst kijken je een leuk koopje kan opleveren. Hoe realistisch de transfers zijn die dat oplevert, valt echter te bezien. Wij slaagden erin om onder meer Arda Turan van de transferlijst te plukken, terwijl we speelden met Ajax. Nu hoeft realisme in games niet altijd troef te zijn, maar enige geloofwaardigheid in wat wel en niet kan, is wel leuk natuurlijk.
Hoewel we zo een wel erg fantasievolle versie van Ajax onder onze hoede kregen, vermaakten we ons een tijd lang opperbest met deze spelmodus. Het is leuk om te stoeien met de rollen, nu 22 verschillende, die je spelers kunnen hebben binnen een groep. Een Sterspeler in je gelederen hebben is bijvoorbeeld goed voor de populariteit van je team en kan een positieve uitwerking hebben op het vormpeil van de spelers om hem heen. Dat is verder niet nieuw, maar wel uitgebreid. Wel nieuw is dat de game beter rekening houdt met geloofwaardige aftraptijden. In PES 2016 kreeg je iets te veel avondwedstrijden voor je kiezen in een seizoen en die balans is nu beter. Belangrijk? Niet echt, maar elk detail dat bijdraagt aan een zo geloofwaardig mogelijke weergave van de voetbalsport is meegenomen.
/i/2001234719.jpeg?f=imagenormal)
De spelmodus MyClub is een onderdeel dat eveneens terugkeert in deze versie van PES. Dat spelonderdeel deden we in voorgaande jaren vaak af als 'het minder succesvolle, minder goede broertje van Ultimate Team', maar eerlijk is eerlijk: Konami maakt ook daarin stappen. De ontwikkelaar heeft geluisterd naar de feedback van fans. Dat is bijvoorbeeld te merken aan de manier waarop spelers gezocht kunnen worden, door middel van het nieuwe scoutingsysteem.
Scouts in MyClub
In MyClub verdien je nu steeds scouts die kunnen zoeken op één specifieke eigenschap. Dat kunnen bijvoorbeeld centrumspitsen zijn; die scout vindt dan álle centrumspitsen. Geef je hem opdracht een speler te contracteren, dan vis je in een grote vijver. De truc is om verschillende scouts te combineren. Combineer je de eerdergenoemde 'centrumspitsscout' met 'Huidige Club - Ajax', dan krijg je alleen nog maar de spitsen van Ajax. Heb je toevallig ook nog 'Nationaliteit - Colombia' liggen, dan is het dus zeker dat Mateo Cassierra de enige speler is die overblijft. Geef je op dat moment de opdracht om de onderhandelingen te openen, dan heb je precies de speler die je wilde.
/i/2001234727.jpeg?f=imagenormal)
Het klinkt wellicht omslachtig, maar het werkt. Het is een creatieve manier om gericht spelers te zoeken, zonder simpelweg de beste spelers voor veel geld uit een veilinghuis te halen. Tegelijk is het ook weer niet zo makkelijk dat je binnen de kortste keren elke speler die je wil, te pakken hebt. Scoutfilters verzamelen gaat langzaam. Je kunt ze trouwens ook uit het veilinghuis halen, maar dat is een kostbare bezigheid.
Buiten de nieuwe manier van spelers zoeken kent de MyClub-modus nog wat kleinere vernieuwingen. Zo maken de nieuwe menu's een en ander wat overzichtelijker. Om nieuwe PES-spelers beter op weg te helpen is er een tutorial die uitlegt hoe alles werkt en wat je moet doen om je team te verbeteren, zowel op het gebied van spelers halen als op het gebied van chemie binnen je team. Ook leuk is dat je nu, voordat je online een wedstrijd gaat spelen, kunt zien wat voor speelstijl het team van je tegenstander erop nahoudt. Verder borduurt MyClub voort op de in vorige jaren ingezette weg. Dat betekent nog steeds dat de spelmodus niet voor iedereen is, maar dat het vooruitgaat, staat vast.
Online
MyClub was ook het toneel waarin wij het gros van onze online wedstrijdjes speelden tijdens het reviewen van PES 2017. De online modus buiten MyClub om biedt meer opties, zoals het spelen van volledige competities of toernooien, maar onder de motorkap gebeurt natuurlijk grotendeels hetzelfde. Onze oogst: ongeveer een derde van onze wedstrijden werd geplaagd door prestatieproblemen die leidden tot lag. Die potjes vonden allemaal plaats op de releasedatum en in het afgelopen weekend. Traditioneel zijn de servers zo kort na de introductie van een game op zijn drukst. We maken ons dan ook geen al te grote zorgen wat het online aspect van PES 2017 betreft, maar vlekkeloos loopt het momenteel dus nog niet.
/i/2001234753.jpeg?f=imagenormal)
Misschien is een andere, kleinere spelmodus wel belangrijker dan de beide hierboven beschreven modi. De Versus-modus is namelijk een op lokale, losse potjes gerichte modus, waarbij elke speler een profiel kan aanmaken. Door die profielen te selecteren als je tegen elkaar speelt, houdt de game bij hoe jullie het tot op dat moment gedaan hebben in onderlinge wedstrijden. Dat is een beetje vergelijkbaar met de Party-modus, die jaren geleden nog wel in FIFA zat, maar daar sindsdien uit verdwenen is. Jammer, want zo'n onderlinge score is altijd goed voor de spanning en rivaliteit. Mooi om te zien dat Konami er de waarde van inziet en PES 2017 ermee verrijkt.
Conclusie
PES 2017 is in sommige opzichten een verbetering ten opzichte van het toch al goede PES 2016, maar zakt op een aantal bekende punten ook door het ijs. In een tijd waarin content in sportgames steeds beter volgens de realiteit wordt nagemaakt, is het verliezen van steeds meer licenties van grote teams een flinke tik. Jammer, want juist waar het telt, doet PES 2017 het voornamelijk heel goed: op het veld. De game speelt soepel en reageert lekker direct. Hij geeft spelers bovendien veel controle over wat er binnen de lijnen gebeurt, zowel tactisch als in de uitvoering.
De gameplay vertoont nog wat zwakke plekken, zoals de te effectieve steekpassjes door de lucht en het wisselvallige niveau van de scheidsrechters, maar dat mag de pret niet drukken. Datzelfde valt te zeggen van de kleine op- en aanmerkingen die we hebben bij enkele spelmodi. Ze zijn minder belangrijk dan wat wél goed gaat, zoals de aanwezigheid van de simpele, maar zo fijne Versus-modus. Wat we de game wel aanrekenen, is dat er in de presentatie van het geheel weinig tot niets veranderd is, wat mede debet is aan het feit dat PES 2017 audiovisueel achterloopt. Dat maakt van PES 2017 nog steeds een pittige uitdager voor EA's FIFA 17, dat later deze week verschijnt, maar er had nog meer in gezeten.
En dan nog even dit: de pc-versie van PES 2017 is niet gelijk aan de versie voor de PlayStation 4 en de Xbox One, maar lijkt meer op de versie voor de vorige generatie consoles. Een onbegrijpelijke keuze, wat ons betreft en een teleurstelling voor voetbalminnende pc-gamers, die zo eigenlijk maar één realistische keuze hebben wat de voetbalgames van dit najaar betreft. We hebben die keuze overigens niet meegewogen in het cijfer; dat cijfer geldt voor PES 2017 voor de PlayStation 4 en de Xbox One, en de keuze van Konami omtrent de pc-versie is daarop niet van invloed.
Eindoordeel