Scoren op bekende punten
Samengevat
FIFA 17 betekent de introductie van EA's Frostbite-engine in de langlopende voetbalspelserie, en ook de komst van een geheel nieuwe, verhalende spelmodus in The Journey, waarin spelers de rol aannemen van een jong talent dat zich moet opwerken in de wereld van profvoetbal. Een leuke toevoeging aan wat toch al een overtuigend contentpakket was, met daarbij ook bekende spelmodi als de Carrièremodus en Ultimate Team. In de gameplay is de nadruk meer op fysieke duels komen te liggen. Dat maakt FIFA 17 een stuk trager dan voorganger FIFA 16, vooral als er tegen de computer gespeeld wordt. Daarbij houdt de ai de bal soms frustrerend lang vast, wat FIFA 17 iets van zijn spelplezier kost. Dat is jammer, want de game doet het op vrijwel elk ander vlak uitstekend. Het ziet er allemaal mooi uit en de sfeer in de stadions is ook prima. Het gaat bij een voetbalgame echter met name om de gameplay, en juist daar weet FIFA 17 niet helemaal te overtuigen.
Eindoordeel
Vorige week openden we de jaarlijkse tweestrijd tussen voetbalspellen Pro Evolution Soccer en FIFA met de review van PES 2017. Dat spel scoort flink wat punten als het gaat om de gameplay, maar laat daarbuiten wel wat liggen. De game mist veel licenties, wat ervoor zorgt dat een aantal grote clubs een andere naam heeft gekregen. Daarnaast doet het spel het op het gebied van graphics en presentatie ook niet uitmuntend. Daar staat tegenover dat PES doorgaans de betere carrièremodus heeft met de Master League, en in McClub - de PES-versie van FIFA's Ultimate Team - is een aantal goede verbeteringen doorgevoerd. Tot zover die samenvatting: de hoogste tijd om te kijken wat FIFA 17 daartegenover zet.
Beelden van een potje Ajax - Sunderland, uit de Career Mode van FIFA 17.
Dat begint met twee al bekende speerpunten. Eerder dit jaar kondigde EA Sports aan dat de nieuwe FIFA-game draait op de Frostbite-engine en dat er een heuse verhaalmodus in zou zitten, genaamd The Journey. Daarmee lijkt FIFA 17 op voorhand al meer vernieuwing te bieden dan de versies van de afgelopen jaren. Want dat was toch wel de overwegende kritiek op de laatste edities: goede games, prima gameplay, maar hoeveel verandert er in die gameplay nog echt? We merkten in FIFA 16 al dat we, ondanks de vernieuwingen die er waren, snel vervielen in patronen die we kenden uit vorige games. Schuin op het doel af lopen en met een gecontroleerd schot in de verre hoek schieten levert bijvoorbeeld al jaren dezelfde goal op.
Zo past FIFA in een rijtje games dat last heeft van hetzelfde verschijnsel. Games die werken, die miljoenen verkopen, staan niet bekend om hun grote innoverende kracht. Sla de reacties op elke Call of Duty-game van de laatste jaren er maar op na. Men ziet te weinig verandering, noemt een nieuwe game ietwat oneerbiedig 'niet meer dan een skin voor de vorige game'... maar koopt het spel vervolgens wel. En FIFA? Idem dito. Hoewel PES 2016 de 'reviewwedstrijd' in zijn voordeel besliste, veegde EA's game de vloer aan met PES als het gaat om verkoop. Op een zeker moment gaven de GfK-cijfers aan dat er voor elke verkochte PES-game zeker twintig FIFA's over de toonbank waren gegaan. Je kunt je afvragen waar voor EA de motivatie vandaan moet komen om veel te veranderen, als de huidige koers kennelijk uitstekend werkt. De winnaar heeft altijd gelijk.
En dus zet die winnaar, afgezien van de vernieuwingen die Frostbite en The Journey met zich meebrengen, voornamelijk in op aspecten waar FIFA al jaren punten mee scoort. Dat houdt bijvoorbeeld in dat alle licenties die je zou verwachten, aanwezig zijn in FIFA 17. Natuurlijk beschikt PES exclusief over de licenties voor de grote Europese toernooien, maar FIFA torent ver boven zijn concurrent uit als het gaat om hoeveel landen en competities er beschikbaar zijn. En of het je nu iets interesseert of niet: het is toch wel leuk dat in FIFA 17 wél een plekje is ingeruimd voor het Nederlands damesteam, dat in FIFA 16 nog ontbrak.
Sterke presentatie
Ook presentatie blijft iets waarin FIFA zijn concurrent jaarlijks voor blijft. De toevoeging van The Journey heeft ervoor gezorgd dat daar een heel andere kant bij komt. Er is nu bijvoorbeeld voice-acting van de acteurs in die spelmodus. De stemacteurs blijven aardig overeind, al haalt het geheel niet het niveau dat je ziet in grote actiegames. Belangrijker: de sfeer in en om wedstrijden is goed. Het commentaar is links en rechts wat bijgeschaafd en uitgebreid, waardoor de teksten net iets minder snel in herhaling vallen. Al blijft dat laatste niet te voorkomen.
Wat het grafische aspect betreft hinken we een beetje op twee gedachten. Aan de ene kant biedt FIFA 17 prachtige plaatjes. De stadions zijn mooi, het gras ziet er aardig uit en de animaties zijn, voor het grootste deel dan toch, prima. Maar de gezichten? Ja, natuurlijk lijkt Messi heel goed op Messi, met zijn geblondeerde lokken en al. Waag het echter niet om in de eredivisie te gaan voetballen, want dan is de kans dat je een van je lokale helden echt zult herkennen nihil. Spelers met internationale allure komen er vaak nog wel aardig vanaf, maar de rest is om te janken. Op dat vlak mag er toch een dikke, vette pluim naar Konami. Niet dat in PES 2017 alle spelers even goed op zichzelf lijken, maar het zijn er een stuk meer dan in FIFA 17 het geval is. Dat is jammer, want we hikken hier nu toch al heel wat jaren tegenaan. Dat EA Sports de Eredivisie niet al belangrijk vindt, is zo langzamerhand wel duidelijk.
The Journey
Normaal zouden we Seasons, Ultimate Team of de Career Mode in FIFA 17 bestempelen als hoofdmodus, maar dit jaar dus alle aandacht voor The Journey. Natuurlijk is het concept afgekeken van NBA 2K's My Player-modus, maar dat hoeft geen probleem te zijn. Daar werkt het immers al jarenlang prima. In die zin is The Journey niet helemaal een 'uitprobeerseltje'; EA weet dankzij 2K Games al langer dat gamers best zin hebben in het doorlopen van een carrière met een eigen speler, waarbij de wedstrijden af en toe afgewisseld worden met filmpjes waarin belangrijke gebeurtenissen in zo'n carrière voorbijkomen.
Jeugdvrienden
Waar het in de NBA bijvoorbeeld draait om de keuze voor een school en daarna de NBA Draft, daar gaat het in The Journey om de keuze voor een club, je rol binnen een team en al het andere dat bij het leven van een aanstormend toptalent hoort. Dat toptalent heet Alex Hunter. Inderdaad: gamers maken voor The Journey niet zelf een speler aan, maar spelen een vaststaande rol in het verhaal. Dat verhaal begint op een klein veldje in Engeland, waar jeugdvrienden Alex Hunter en Gareth Walker hun eerste stappen op weg naar een mooie voetbalcarrière zetten. Kort daarna worden beide vrienden aangetrokken door de club waar de speler voor gekozen heeft en kan het verhaal echt beginnen.
/i/2001243261.jpeg?f=imagenormal)
De speler kan voor elke Premier League-club kiezen. Dat is leuk, maar zorgt ook voor wat rariteiten in het verhaal. Het spel wijst de speler erop dat een keuze voor een kleiner team wellicht minder salaris oplevert, maar wel meer kans op speeltijd. Echter: de verhaallijn in The Journey ligt vast. Dat geldt ook voor een aantal gebeurtenissen in het verhaal. Zo wordt Hunter op een goed moment geconfronteerd met het feit dat zijn club een nieuwe speler aantrekt op zijn positie en dat hij wordt uitgeleend. Die speler - uit spoileroverwegingen noemen we de naam niet - is altijd dezelfde speler. Of beter gezegd: afhankelijk van de positie waarvoor je gekozen hebt, is het altijd dezelfde speler, en dat kunnen er dan vier zijn. Voor menige club in de competitie zijn dat eigenlijk te grote namen. Dat levert een rare werkelijkheid op. Iets meer flexibiliteit in de gebeurtenissen in The Journey, op basis van de club waar je voor hebt gekozen, zou leuker zijn geweest.
Verbeteren
Toch blijft de spelmodus behoorlijk goed overeind. Het is leuk om te merken dat Alex Hunter langzaam beter en populairder wordt. Waar je aanvankelijk nog wordt uitgelachen op social media, daar komen de sponsordeals al snel uit de lucht vallen als je meer en meer fans begint te krijgen. Die heb je te danken aan je steeds beter wordende prestaties en die drijven weer op je groeiende kwaliteit. Door goede wedstrijden te spelen en door goed te presteren in trainingen, groeit je niveau. Dat gaat gepaard met het verdienen van vaardigheidspunten, die je kunt inwisselen voor specifieke boosts op bepaalde eigenschappen. Op die manier kun je bijvoorbeeld je afstandsschot of sprintsnelheid flink verbeteren.
De verbeteringen leveren in de gameplay logischerwijs merkbare veranderingen op. Je wordt sneller, wint meer fysieke duels en scoort makkelijker. Spelers hebben trouwens de optie om alleen Hunter te besturen, of het hele team waar hij in speelt. Dat laatste valt aan te raden. Teams die door de kunstmatige intelligentie van FIFA 17 bestuurd worden, slagen er soms in de bal heel lang vast te houden. Als jouw medespelers de leren knikker dan wat al te makkelijk weer inleveren, werkt dat frustrerend. Zelf controle houden dus. Dan kun je jezelf natuurlijk ook wat meer kansen gunnen dan anders misschien het geval zou zijn geweest.
Waardevolle toevoeging
The Journey houdt je al met al wel een paar dagen bezig. Een waardevolle toevoeging aan FIFA? Wat ons betreft wel. Alleen al het 'het is weer eens wat anders'-effect doet al veel goed. Daarnaast weet de modus je echt wel te pakken, zelfs al gaan de trainingsvormen zich na een tijdje herhalen. The Journey is waarschijnlijk ook wel een blijvertje. Want hoewel het leuk is om te spelen, valt toch ook op hoeveel leuker het nog had kunnen zijn. Misschien meer variabele aspecten en eventueel ook wat andere competities volgend jaar? Er is in elk geval nog veel potentie.
Bekende modi met kleine wijzigingen
Natuurlijk keren ook alle modi die we kennen van vorige FIFA-games terug. Ultimate Team blijft daarin een belangrijke rol spelen. Zoals vaker geschreven: die modus is in de laatste jaren uitgegroeid tot de populairste van de game. Het principe van kaarten van spelers verzamelen om daarmee een dreamteam te formeren bleek uiterst succesvol. Aan die succesvolle formule is in de laatste jaren veel gesleuteld, om alles nog leuker en nog meeslepender te maken. Daarbij is er ook flink veel ondersteuning op sociale media, waar wekelijks het Team of the Week wordt bekendgemaakt, waarna gamers de jacht op de 'in-form'-kaartjes van spelers weer kunnen openen.
Uitdagingen
Met de basis van de spelmodus gebeurt in die zin niets. Pakjes kaarten kopen, bieden in het veilinghuis of kaarten verdienen als beloning voor het een of het ander blijven de opties als het gaat om het bij elkaar verzamelen van een team. Nog steeds blijft overlap tussen spelers, bijvoorbeeld in nationaliteit of in de competitie waarin ze uitkomen, belangrijk voor hoe goed je team samen kan spelen. Nieuw dit jaar is dat je bepaalde 'squad building challenges' aan kunt gaan. Door te voldoen aan zo'n uitdaging, zoals 'verzamel elf spelers uit de Nederlandse competitie', kun je speciale beloningen vrijspelen voor je team.
Op die manier bouw je een zo sterk mogelijk team op, waarmee je uiteindelijk de wereld kunt gaan veroveren. Dat kon natuurlijk in FIFA 16 ook al, maar FIFA 17 voegt er een nieuwe dimensie aan toe. Spelers kunnen zich nu met hun Ultimate Team kwalificeren voor de Championship Series. Dat doe je door mee te doen aan FUT Champions. Spelers komen dan in een toernooistructuur terecht die via kwalificatierondes leidt tot regionale en nationale toernooien en uiteindelijk tot de Ultimate Team Championship Series. Hiermee wil EA FIFA's status in de wereld van e-sports een nieuwe push geven. Daar wint de game nog steeds aan populariteit en in potentie zou dat dus een flinke bron van inkomsten kunnen zijn voor de uitgever.
/i/2001243283.jpeg?f=imagenormal)
Voor wie niet zo competitief is aangelegd, of gewoon niet goed genoeg is om ooit kans te maken op een plek in de top van de wereld, zijn er gelukkig nog voldoende andere opties in FIFA 17. Ook als je niet de top weet te halen, blijft Ultimate Team leuk om te spelen, maar natuurlijk kun je ook gewoon aan de slag gaan met Pro Clubs of de Career Mode. In Pro Clubs verbeter je je eigen speler, met wie je lid kunt worden van een online club, dit keer net even anders. Je prestaties in wedstrijden, die beoordeeld worden met een cijfer van één tot tien, zijn nu leidend in hoe je eigenschappen zich ontwikkelen. Daarnaast krijgen spelers meer opties om het logo en het shirt van hun club vorm te geven.
Uitgebreidere doelstellingen
Ook in de Carrièremodus is een aantal vernieuwingen te vinden. Een aardige toevoeging is dat de doelstellingen die je als manager meekrijgt, een stuk uitgebreider en diverser zijn geworden. Je krijgt nu niet alleen een sportieve doelstelling mee, maar dient je ook bezig te houden met andere zaken. Het bestuur kan bijvoorbeeld van je eisen dat je de club door 'brand exposure' bekender maakt en dat je voor minstens een X bedrag aan inkomsten uit verkoop van shirtjes moet zien te genereren. Lukt dat niet door opvallend goede prestaties, dan zou je nog met een spectaculaire aankoop kunnen komen. Verder krijg je nog financiële doelstellingen mee en dien je ervoor te zorgen dat er spelers vanuit de jeugdopleiding doorstromen naar jouw selectie.
In de werking daarvan, dus het scouten en dergelijke, is niets veranderd. Dat is jammer. We hebben al jaren kritiek op het omslachtig en moeizaam werkende scoutingsysteem in FIFA, en met FIFA 17 verandert daar niets aan. Weer zul je alleen spelers kunnen vinden door je scouts aan het werk te zetten, of je moet bij toeval al precies weten wie je wil hebben, zodat je op naam kunt zoeken. Dat hadden we graag anders gezien. De aanpassingen die er wel zijn, zoals het kunnen aanmaken van een avatar en de opnieuw vorm gegeven menu's, zorgen namelijk niet echt voor inhoudelijke veranderingen. Daarmee heeft de Career Mode van FIFA 17 eigenlijk nauwelijks meerwaarde ten opzichte van die van FIFA 16.
Gameplay: wennen aan traagheid
Zo biedt FIFA 17 met The Journey een leuk nieuw onderdeel en verder dezelfde spelmodi die de game vorig jaar al sterk hielden, met her en der wat kleine aanpassingen. De vraag is dan natuurlijk hoe de gameplay zich houdt. Zorgt Frostbite hier voor duidelijke verbeteringen en vernieuwingen, of is het toch meer van hetzelfde? Het antwoord daarop hebben we geprobeerd te vinden door een kleine week flink wat potjes te spelen in The Journey en in de Career Mode tegen de ai, en natuurlijk tegen collega's, gewoon op de bank.
FIFA 17 is traag, zoveel is duidelijk zodra je een paar potjes hebt gespeeld. Dat heeft vooral te maken met de focus op fysiek spel, dat een rechtstreeks gevolg is van de komst van Frostbite. Meer dan ooit zul je fysieke duels zien, waarbij spelers de bal afschermen. Zelf kun je dat doen door L2 of de linker trigger te gebruiken. Zo'n actie is effectief, maar vertraagt het spel wel. Logisch: een andere speler inspelen of zelf versnellen zorgt voor meer snelheid dan de bal bij je houden terwijl je nagenoeg stilstaat. Het idee is goed, maar is te aanwezig in de gameplay. Zeker wanneer je tegen de ai speelt, wordt deze feature frustrerend. ai-spelers draaien onrealistisch vaak om hun as en zo blijft de ai soms minutenlang in balbezit, zonder dat je daar veel aan kunt doen. De bal afpakken van de ai is in FIFA 17 dan ook een kunst op zich. De vertraging wordt verder veroorzaakt door afgenomen snelheid in de passing. Gebruik je de knop voor een 'driven pass' even niet, dan produceer je regelmatig slappe rollertjes in plaats van goede inspeelpasses.
/i/2001243305.jpeg?f=imagenormal)
De Frostbite-engine spreekt ook een woordje mee als spelers met elkaar in botsing komen. Dat gaat, voor het grootste deel, goed. Spelers hangen tegen elkaar aan en zetten elkaar geloofwaardig weg op momenten dat je dat ook zou verwachten en gevoelsmatig hebben spelers ook meer controle bij luchtduels. Er zijn echter ook nadelen. Zo zagen we spelers weer kansloos over elkaar buitelen. Koddige botsingen tussen spelers komen ook vaker voor dan je zou verwachten. Die momenten worden soms geholpen door wat vertraging. Het moment dat je op een knop drukt en het moment dat je speler de actie uitvoert die jij voor ogen had, liggen soms iets te ver uit elkaar. En dan hoor je dus iets als: "Ik had alláng op de schietknop gedrukt!"
Stroperig
Lang verhaal kort: FIFA 17 voelt door het bovenstaande soms te traag aan. Kies je voor een speelstijl met veel passing, dan kun je echter wel degelijk wat snelheid in het spel gooien. Plotseling versnellen is ook wat effectiever dan vorig jaar en snelle spelers hebben weer wat meer voordeel van hun snelheid, maar in de basis verloopt de gameplay een beetje stroperig. Kan dat een kwestie van wennen zijn? Wellicht. Omgaan met de traagheid kan het spelplezier allicht vergroten, maar dat verandert niets aan de spelsnelheid.
/i/2001243285.jpeg?f=imagenormal)
Om er een positieve draai aan te geven: door die traagheid laat FIFA 17 wel een realistische weergave van het hedendaagse voetbal zien. Ploegen zijn immers vaak op zoek naar een gaatje in de verdediging van de tegenstander, waardoor een wedstrijd soms iets weg heeft van een potje schaken. Dat aspect komt goed naar voren in FIFA 17. Met de driven pass, die nu ook te gebruiken is bij steekpasses, is dus wel de snelheid in het spel te brengen die je nodig hebt voor een snelle counter. Daarbij helpt het zeker dat je ploeggenoten over het algemeen goed begrijpen hoe ze moeten lopen om van dienst te kunnen zijn. Het gaat niet altijd helemaal goed, maar meestal wel.
Nieuwe vrije trappen, corners en penalties
Dan zijn er nog de standaardsituaties die een fikse metamorfose hebben ondergaan. Bij corners en vrije trappen die je niet op doel schiet, geef je nu aan waar je de bal wil mikken. Vervolgens bepaalt de krachtbalk of je voorzet in een boogje of strak gegeven wordt. Het is even wennen, maar getuige de aardige goals die we al uit corners hebben gemaakt, werkt het wel. Ook nieuw is dat je nu langs de zijlijn kunt lopen bij een ingooi, wat meer opties oplevert. Ten slotte is ook de manier waarop je mikt bij penalty's veranderd; je dient nu ook je aanloop zelf te besturen, wat invloed heeft op hoe je richt. Het resultaat is dat penalty's een stuk moeilijker zijn geworden dan voorheen het geval was. Op zichzelf werkt het allemaal prima, maar wij vragen ons wel af waarom dit op de schop moest. Vrije trappen en penalty's werkten prima in vorige FIFA-games. Dit voelt een beetje aan als 'iets nieuws verzinnen om maar iets nieuws te hebben'.
Dat alles tezamen maakt van FIFA 17 niet direct onze favoriete FIFA tot nu toe. In veel lijkt de gameplay overigens 'gewoon' op die van FIFA 16, maar de minpunten zorgen ervoor dat wij de gameplay van FIFA 16 eigenlijk fijner vinden. Dat is niet ongebruikelijk bij nieuwe voetbalspellen; in de 'aanpassingsperiode' voelt de vorige game wel vaker lekkerder aan dan de nieuwe. Dat is ook een kwestie van wennen. Daar zullen echter het oneindige afschermen van de bal door de ai en de stroperigheid in de gameplay niet helemaal mee verdwijnen.
Conclusie
Eigenlijk is het vrij simpel: FIFA 17 is vooral buiten het veld een topgame. De spelmodi die er al waren zijn verder verbeterd en The Journey is een leuke toevoeging. Er zijn ongelooflijk veel teams, de sfeer in de stadions is goed en het commentaar is... nog steeds niet fantastisch, maar zeker beter dan dat van de concurrent. De gameplay laat echter te wensen over. Het tempo ligt laag en de ai maakt zoveel gebruik van de nieuwe manier van het afschermen van de bal, dat je geduld danig op de proef wordt gesteld, wat niet altijd even leuk is. Is hier misschien sprake van 'overengineering'? Komen er niet zo veel toeters en bellen bij de gameplay kijken dat de simpelheid van een spel dat draait op passing en spelers passeren een beetje verloren gaat? Enfin, dat blijft koffiedik kijken. Feit is dat FIFA 17 minder soepel aanvoelt dan zijn voorganger, en dat baart zorgen.
Dat betekent niet dat er in de gameplay van FIFA 17 helemaal niets leuks te beleven is. De focus op meer fysiek spel kost de game weliswaar snelheid, maar levert vaak ook prima duels op tussen spelers, en geeft spelers ook meer controle over die duels. Daarnaast komt de ai weer wat beter uit de verf en is het fijn dat je met de 'driven through pass' meer controle hebt over waar je steekpasses naartoe gaan. Die pluspunten wegen alleen niet helemaal op tegen de mindere punten in de gameplay, ook al is een aantal van die minpunten minder aanwezig als je tegen een andere menselijke speler speelt, in plaats van tegen de computer.
Om die reden vinden we FIFA 17 uiteindelijk een minder goede game dan FIFA 16, en daar houdt het niet op, want om de te verwachten vergelijking maar gewoon te maken: PES 2017 is eenvoudigweg de leukere game om te spelen. De gameplay van dat spel ademt minder realisme dan FIFA 17 doet, maar is zoveel sneller en spannender dan die van FIFA 17. Een producer van Konami omschreef het ooit als 'realisme als uitgangspunt nemen en daar een fun-factor aan toevoegen'. Wellicht dat EA Sports dat laatste punt met FIFA 17 een klein beetje is vergeten. Dan nog is FIFA 17 een prima spel, dat PES op elk ander vlak zijn hielen laat zien, maar het is niet voldoende voor de winst. Op naar volgend seizoen!
Eindoordeel