Licentiechaos op komst?
Pro Evolution Soccer, tegenwoordig kortweg PES, en FIFA zijn al jaren elkaars tegenstrevers, zo veel is bekend. Sinds jaar en dag spelen beide grote voetbalgames dezelfde wedstrijd tegen elkaar, die over drie strijdtonelen is verdeeld. Rond de E3 krijgt het publiek een eerste voorproefje, rond de Gamescom zijn beide games zeker al speelbaar, en zo'n anderhalve maand daarna vindt de eindstrijd plaats, wanneer beide games de winkelschappen bereiken. Die laatste krachtmeting wordt steevast gewonnen door FIFA, dat veel vaker wordt gekocht dan PES. Dat dit meer met marketing dan met kwaliteit heeft te maken, blijkt echter wel: de laatste twee jaar scoorde PES in reviews gemiddeld gelijk of zelfs hoger dan de concurrent van EA.
Dat is iets wat men bij Konami maar al te graag aanstipt. Bij het begin van de presentatie over PES 2017 tovert brandmanager Andre Bronzoni een grafiek tevoorschijn waarop in kaart is gebracht hoe het gemiddelde cijfer dat PES van de media toebedeeld krijgt, in de loop der jaren is veranderd. Dat begint met een piek bij PES 6 - de laatste game uit de voor Konami gouden PS2-generatie - en daarna volgt een flinke, langdurige dip. Want inderdaad: tussen 2008 en 2010 nam FIFA het stokje van beste voetbalgame resoluut over en die positie gaf EA niet meer uit handen. Tot 2014. FIFA 15 en en PES 2015 konden rekenen op een gelijke score en een jaar later denderde PES 2016 zelfs over zijn concurrent heen. Nogmaals: niet in verkoopcijfers, maar wel in gemiddelde waardering. En daar gaat het de mannen en vrouwen bij Konami vooral om.
Wat dat betreft zijn de voortekenen voor de nieuwste telg in de serie alvast goed. Bij aanvang van de Gamescom worden altijd de nominaties bekendgemaakt voor de awards die tijdens de show verdiend kunnen worden en FIFA 17 bleek niet tussen de nominaties voor beste sportgame te staan. PES 2017 prijkt wél op die lijst en aangezien de voetbalgame in de afgelopen twee jaar met die titel naar huis ging, rekenen Bronzoni en de zijnen zich alvast rijk. "Deze versie van PES is beter dan de vorige, dus die award gaan we binnenhalen", klinkt het vol vertrouwen.
Voor het gemak nemen we even aan dat Bronconi bij beide claims gelijk heeft. Het is best een trieste conclusie dat dat onder aan de streep voor Konami wellicht niet veel uit zal maken. De achterstand op het productiehuis van EA is zo groot dat het vrijwel ondenkbaar is dat PES 2017 in de verkoop ook maar in de buurt zal komen van FIFA 17. De ene titel wordt immers ondersteund door een marketing-juggernaut, bij de andere is het geld vooral nodig voor het materiaal dat in de game zelf zit, zoals licenties en exclusieve partnerships. Dat heeft gevolgen. Konami mist opnieuw een groot aantal licenties en moet het doen met een reeks landenteams, de Champions League en wat andere toernooien, een paar volledige competities en een handjevol losse clubs met wie een aparte deal is gemaakt. Voor Engeland betekent dat bijvoorbeeld dat maar een paar clubs zijn voorzien van hun echte naam, shirt en dergelijke.
Die onoverzichtelijke situatie wordt veroorzaakt door de exclusieve deals die EA en Konami er links en rechts op na houden. Die strijd heeft een soort licentiechaos tot gevolg, waarbij Konami vooralsnog het minst voor de dag komt. Zo beschikt EA bijvoorbeeld tot 2019 of 2020 over het exclusieve recht op gebruik van de Bundesliga. Opvallend genoeg heeft Konami wel enkele exclusieve deals gemaakt die tot missers aan de kant van EA zouden kunnen leiden. Zo mogen de Braziliaanse teams Corinthians en Flamengo niet in FIFA zitten. Als het aan Konami ligt, gaat dat gelden voor alle clubs waar het een samenwerking mee heeft. Voor PES 2017 zijn dat, zeer nadrukkelijk, FC Barcelona, Liverpool en Borussia Dortmund. Betekent dit dat Konami die teams, en wellicht ook andere, exclusief aan zich zal binden? Zo ver is het nog niet, en om eerlijk te zijn klinkt het ons wat ongeloofwaardig in de oren. De tijd zal het leren.
Eerste ervaringen met gameplay
Stiekem begon onze kennismaking met PES 2017 niet op de Gamescom in Keulen, maar al op de E3. Daar konden we een paar potjes spelen en kregen we al flarden informatie mee, maar door gebrek aan achtergrondinformatie achtten we de tijd nog niet rijp voor een preview. Dat dat nu anders is, komt met name door de ruime mogelijkheden die we van Konami kregen op de Gamescom. Behalve een uitvoerige presentatie over de game kregen we de mogelijkheid om al met al anderhalf uur aan de slag te gaan met het voetbalspel. Dat was wel nodig ook, want elke gamer die regelmatig voetbalgames speelt, weet dat het bij elke nieuwe game altijd even wennen is. Of je nu wel of niet altijd al PES speelde: een nieuwe versie voelt anders. Dat moet ook wel, want anders is er waarschijnlijk te weinig nieuws onder de zon en zijn de fans ook niet tevreden.
Gaatjes zoeken
Dat maakt het des te opvallender dat we PES 2017 eigenlijk vrij soepeltjes oppakten. Goed, het allereerste potje op de Gamescom was wel degelijk even wennen - een dik pak slaag van een andere Nederlandse journalist - maar daarna kwam de flow er snel in en speelden we enkele heerlijke potjes met onder meer Frankrijk, Duitsland en FC Barcelona, zowel tegen andere spelers als tegen de AI. Potjes tegen de computer leerden ons dat het in PES 2017 lastig is om een gaatje te vinden. Goede teams beschikken over goede verdedigers en als een team compact staat, is het heel lastig om daar zomaar even doorheen te voetballen. De AI maakt daarbij een stuk minder fouten dan menselijke spelers, dus dat leidde af en toe tot flink wat breiwerk, wachtend op een kans om iets te forceren. Vaak kozen we dan maar voor een afstandsschot, wat ook in PES 2017 weer een heerlijk wapen is.
/i/2001204491.jpeg?f=imagenormal)
Potjes tegen andere mensen blijven natuurlijk het leukst. Je krijgt dan vaak net wat meer ruimte, doordat een mens minder gedisciplineerd verdedigt dan de AI. Dat zorgt voor meer open, leuke potjes, en een betere mogelijkheid voor PES 2017 om te laten zien wat het in huis heeft. Wat ons daarbij voorlopig het meest bijblijft, is de mate van controle die je als speler hebt, en hoe makkelijk het is om wat je bedenkt tijdens het voetbal ook uit te voeren in het spel. De subtielste passjes die om een heel lichte aanraking vragen zijn uitvoerbaar, maar ook strakke ballen over tientallen meters behoren tot de mogelijkheden. Ook scoorden we twee keer met een subtiel lobje, over de keeper heen in de verre hoek. Ook een bal panklaar neerleggen met een al even zo subtiel tikje is aan de orde van de dag, net als de vlammende schoten die je aanstormende middenvelders dan kunnen produceren.
Langzame slidings
In algemene zin voelt PES 2017 niet opvallend veel sneller of trager dan PES 2016. Wel hadden we af en toe het gevoel dat sommige acties, en dan met name van verdedigers, te veel tijd kostten. Druk je op de slidingknop, dan duurt het net langer dan je zou verwachten voordat de sliding daadwerkelijk is ingezet. Dat zorgt vaak voor een te late sliding en daarmee voor een overtreding. Hier zal Konami vermoedelijk nog wel iets aan sleutelen, want het is momenteel een van de weinige punten in de gameplay die PES 2017 echt minder leuk maken dan het vorige spel of dan de concurrent. Ook mogen de tussenscènes van ons wel wat worden versneld of minder heftig aanwezig worden gemaakt. Elke overtreding of mislukt schot op doel leidt tot een tussenscène met de scheidsrechter of de speler in beeld en er zijn steeds enkele tellen nodig om het spel daarna weer voort te zetten. Dat voelt als een onnodige en op een gegeven moment irritante vertraging.
Daar bleef het echter wel bij wat de mindere punten in de gameplay betreft. De mate van controle, maar zeker ook het realistische uiterlijk van de animaties en de sterk verbeterde prestaties van de doelverdedigers wegen daar makkelijk tegenop. Dat laatste is altijd een heikel punt in voetbalgames en ook in PES 2017 hebben we de keepers af en toe wat rare fratsen zien uithalen. Toch is hun algemene niveau goed. Meerdere malen hebben we ze prachtige reddingen zien maken. Goed nieuws dus, maar een paar potjes is niet genoeg om alle zwakheden te vinden. Het kan dus zomaar gebeuren dat er nog exploits worden gevonden waarbij keepers ineens zwak voor de dag komen. Even afwachten dus. Desalniettemin: de keepers én de algemene gameplay zijn ons de afgelopen dagen in Keulen goed bevallen.
Features: een lerende AI
Daarmee houdt het verhaal nog niet op. Behalve gameplayervaringen leverde ons bezoekje aan Konami op de Gamescom ook een flinke lijst aan nieuwe features op die van deze PES de allerbeste PES ooit moeten maken. Daar horen de flink bewerkte keepers trouwens bij, en ook de verbeterde aannames en balbehandeling, wat Konami schaart onder de noemer 'real touch', waren merkbaar tijdens het spelen. Andere features, zoals 'precise passing', kwamen nog wat minder prominent naar voren. We vonden het juist lastiger om gaatjes te vinden in de defensie en hadden af en toe moeite om precies de juiste pass te geven. Dat kan een kwestie van oefenen zijn, maar het betekent wat dat die feature nog wat minder heftig aanwezig is.
Adaptive AI
Bovengenoemde zaken zijn allemaal veranderingen aan de technische kant van het voetbal. Die zijn belangrijk, maar de tactische features van PES 2017 zijn misschien wel vernieuwender. Sterker nog: Konami gelooft een heuse 'gamechanger' in huis te hebben. PES 2017 pakt namelijk uit met 'Adaptive AI'. De AI zal de speelstijl van de speler kunnen analyseren en zijn tactiek daarop aanpassen. Speel je bijvoorbeeld met FC Barcelona en loopt elke aanval via Messi, dan zal de AI daar wellicht dubbele dekking of extra rugdekking plaatsen. Op die manier zal de computer proberen de zwakheden in je spelpatroon te vinden en uit te buiten. De commentatoren in het spel zullen die verandering ook oppikken en daar melding van maken, zoals dat bij een tactische wijziging in een echte wedstrijd ook zou gebeuren.
/i/2001204489.jpeg?f=imagenormal)
Natuurlijk kan de speler zijn tactiek ook wijzigen. 'Total team control' is een feature die spelers nog meer controle moet geven over hun team, al gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat we daarin niet direct veel verschil merkten met vorige PES-games. De mogelijkheid om je stijl met één druk op de knop te veranderen kennen we al langer. We zagen opties als 'tiki-taka' en 'gegenpress', wat bekende termen zijn in het hedendaagse voetbal, die je nu dus ook snel kunt implementeren in je eigen spel. De invloed daarvan is voorlopig nog ongewis, maar het klinkt aardig.
Verder heeft Konami in een aantal van zijn belangrijkste spelmodi nieuwe features toegevoegd. Zo komt er een Auction House in de MyClub-spelmodus, waardoor gamers makkelijker de spelers kunnen bemachtigen die zij graag willen hebben. In Master League zijn er meer rollen toegevoegd die spelers in een team kunnen hebben, zoals 'bad boy' of 'held', waardoor het totaal op 22 komt. Ook is de 'Deadline Day'-ervaring toegevoegd om de laatste dag van elke transferperiode wat meer cachet te geven. In de Versus-modus krijgen gamers de kans om via profielen onderlinge statistieken bij te houden, zodat je kunt zien hoe vaak je van iemand hebt gewonnen, of juist niet. Niet allemaal baanbrekende features en deels zelfs al bekend uit andere voetbalspellen, maar wel leuke toevoegingen aan de game.
Barcelona Club Football?
En dan is er nog FC Barcelona. PES 2017 heeft een nauw samenwerkingsverband gesloten met de Catalaanse club en dat blijkt ook wel. Allereerst is een flink aantal klassieke spelers van FC Barcelona beschikbaar voor MyClub, waaronder de echte Ronaldo, Rivaldo en Luis Enrique. Daarnaast komen er allerlei klassieke tenues van de club in het spel en als klap op de vuurpijl bezit Konami de exclusieve rechten om Camp Nou in het spel te hebben. We omschreven PES 2017 in gesprekken met andere aanwezige journalisten soms als 'Barcelona Club Football'. Dat is natuurlijk wat overdreven, maar Real Madrid-fans zullen deze stevige aanwezigheid van Barça wellicht wat raar vinden.
Voorlopige conclusie
PES 2017 wordt net als zijn laatste paar voorgangers een prima voetbalspel, zoveel is wel duidelijk geworden tijdens onze eerste ervaringen op de E3 en de Gamescom. De game blinkt uit in controle en subtiliteiten, en lijkt spelers net iets meer vrijheid te geven in de gameplay dan een game als FIFA 17 dat doet, al is het natuurlijk nog veel te vroeg voor een vergelijking of voor een al te definitief oordeel. PES 2017 beschikt in elk geval over een aantal leuke features, waarvan vooral de Adaptive AI alvast heel interessant klinkt. Als het met de overige onderdelen ook goed komt, kan PES 2017 een heerlijk voetbalspel worden, zeker als je toevallig fan bent van FC Barcelona en een zwak hebt voor de oude helden van de Catalaanse grootmacht.