Profiteren van leerproces met FOX Engine
Samengevat
Het is inmiddels een beetje afgezaagd, maar anno 2017 is Pro Evolution Soccer nog steeds (of opnieuw) de koning van de gameplay. De game kan niet terugvallen op het overweldigende pakket spelmodi, licenties en graphics dat concurrent FIFA heeft, maar zet in op wat uiteindelijk het belangrijkst is: de gameplay. De game voelt heerlijk aan en laat zich, dankzij enkele tweaks, weer net wat lekkerder besturen. Het is jammer dat om de gameplay heen relatief weinig winst geboekt wordt ten opzichte van PES 2017. Er had best wat meer innovatie in de bestaande spelmodi gemogen en het ontbreken van zoveel licenties blijft ook jammer. De toevoeging van Random Selection Matches is dan weer een prima aanwinst voor de game. In de winkels zal PES 2018 het niet van FIFA 18 winnen, maar deze game zou zomaar wat voetbaldieren de overstap kunnen laten maken. Hopelijk zijn dat er genoeg om de serie ook voor de komende jaren in leven te houden, want PES 2018 bewijst nog eens een kristalhelder waarom een eventueel einde van de PES-serie doodzonde zou zijn.
Eindoordeel
"We willen PES terugbrengen naar de gloriejaren. Dat ouderwetse gevoel terugbrengen, waardoor iedereen jarenlang aan het pessen bleef." Deze mooie woorden van Adam Bhatti, Worldwide Product & Brand Manager voor Pro Evolution Soccer, hoorden we dit jaar op de E3. De missie van Bhatti en de zijnen is niet nieuw; deze geluiden horen we immers al jaren. Toch zijn het geen loze woorden. We hebben PES in de laatste jaren langzaam maar zeker zien groeien. Terwijl de grote concurrent uit de stal van Electronic Arts steeds meer moeite krijgt te blijven innoveren, zet Konami met PES toch steeds weer wat stapjes in de goede richting. Zet die lijn door, dan moet dat vroeg of laat leiden tot een game die inderdaad dicht bij dat ouderwetse gevoel komt. Wellicht is PES 2018 dat zelfs al wel.
De eerste winst voor PES 2018 is alvast binnen doordat dit de eerste PES-game in jaren is waarin Konami het niet weer helemaal over een andere boeg wil gooien. Het traject dat met PES 2017 is ingezet, krijgt met PES 2018 een vervolg. Natuurlijk waren de ontwikkelaars achteraf niet tevreden met sommige aspecten van de vorige game, dat is bij elke ontwikkelstudio hetzelfde. Wie PES 2017 echter heeft gespeeld, ziet het fundament van dat spel absoluut terug in PES 2018. Helemaal onlogisch is dat niet. PES 2017 stond voor Konami in het teken van het leren omgaan met de FOX Engine, bekend uit de Metal Gear Solid-games. Met PES 2018 kan de studio de vruchten plukken van dat leerproces.
El Classico tussen FC Barcelona en 'RM White' in Pro Evolution Soccer 2018
Altijd weer die licenties
Ook op een ander vlak probeert Konami stappen te zetten met PES 2018. Het is bepaald geen nieuws dat Electronic Arts stevig de leiding heeft als het gaat om licenties in voetbalgames. FIFA pakt jaarlijks uit met een waslijst aan compleet gelicenseerde competities en wat Konami daar met PES tegenover zet, is haast te verwaarlozen. Toch meldde het bedrijf met enige trots dat het totale aantal gelicenseerde clubs is toegenomen met PES 2018. Dan hebben we het over losse deals, wat betekent dat er in bepaalde landen een paar clubs bij komen. Bovendien zijn en blijven Borussia Dortmund, Liverpool en FC Barcelona tot in het grootste detail nagemaakt, omdat Konami daar nog steeds een extra intensieve samenwerking mee heeft.
De kanttekening van het bovenstaande verhaal laat zich natuurlijk raden. Op de licenties van de Europese competities en het exclusieve recht op enkele bekende stadions na, heeft PES 2018 niets waar EA jaloers op zou zijn en intussen bedient de game zijn spelers nog steeds met nietszeggende namen als RM White (Real Madrid) en PM Black White (Juventus). Het lastige daarvan is dat je de identiteit van veel teams niet meteen kunt ontcijferen. Oké, RM White lukt nog wel, maar AN Cyan White? Nou, dat is dus Malaga. Voetbalgames zijn het leukst als je je in je eigen voetbalwereld kunt wanen en met dit soort licentieproblemen wordt dat alleen maar moeilijker. Enfin, het is een bekend probleem voor PES, dat zeer waarschijnlijk niet snel zal veranderen. Het is overigens wel op te lossen; het is op de PlayStation 4 en pc mogelijk om een door de community gemaakte 'option file' te downloaden, waarmee je de juiste namen, logo's en shirts alsnog in PES 2018 kunt krijgen.
Herkenbare eredivisiespelers
De aanwezigheid van de Champions League, inclusief de nog steeds magische Champions League hymne, blijft een pleister op de wonden. Dat geldt ook voor de aanwezigheid van de eredivisie en het feit dat PES meer uit de licenties lijkt te halen dan EA doet. Ja, dan hebben we het inderdaad weer over de gelijkenissen van eredivisiespelers. Waar EA die in FIFA jaar in, jaar uit haast ongemoeid laat, doet Konami wél moeite om relatief onbekende spelers op hun echte evenbeelden te laten lijken. Niet iedereen zal er een boodschap aan hebben, want er zijn zat spelers die alleen maar met de grotere clubs der aarde spelen, maar voor wie wel aan de slag wil met Ajax, Feyenoord of PSV, heeft PES 2018 om deze reden direct al een streepje voor op FIFA 18.
Weinig nieuws in spelmodi
De vergelijking tussen FIFA en PES: we ontkomen er natuurlijk niet aan. Hoewel we altijd ons best doen de games zoveel mogelijk als losstaande titels te bespreken, lijken ze zoveel op elkaar dat af en toe over de schutting kijken niet te voorkomen is. Daarvoor is ook genoeg aanleiding, want op elk aspect dat hoort bij een voetbalgame, vechten de twee games een aparte strijd uit. We haalden de gelijkenissen van eredivisiespelers en de hoeveelheid licenties al aan. In zekere zin kun je zeggen dat het nu 1-1 staat…
En tegelijk ook weer niet, want niet elk punt telt even zwaar mee en ook persoonlijke voorkeur (of je ooit met eredivisieteams speelt) speelt een rol. Neem bijvoorbeeld MyClub en Ultimate Team, de twee spelmodi in beide games waarin het draait om het verzamelen van spelers en met die spelers dan een 'ultiem elftal' maken. FIFA's Ultimate Team loopt in alles ver voor op MyClub, maar er zijn genoeg spelers die zich niet eens wagen aan deze vorm van voetbalspellen spelen. Zo is het dus nog maar de vraag welke plussen en minnen voor jou van toepassing zijn.
/i/2001666579.jpeg?f=imagearticlefull)
Intussen probeert Konami MyClub net zo te positioneren als EA Ultimate Team neerzet in FIFA. Dat doet het bedrijf onder meer door met campaigns en challenges te werken waarmee spelers flinke bonussen kunnen verdienen. Verwacht uitdagingen zoals: win van drie Champions League-clubs op rij, verdien een van de 'Best of 2016/17-spelers' en ga zo maar door. Voor nieuwe spelers is het de moeite waard om gebruik te maken van de Step Up Trial en de First Tournament Trial. Deze uitdagingen zijn bedoeld voor nieuwe spelers, die net zijn begonnen met MyClub, en leveren respectievelijk een speciale speler en 50.000 Game Points op, die je dan weer kunt gebruiken in MyClub. Dat zijn leuke toevoegingen. Ook het feit dat MyClub nu meer verweven is met PES League, de e-sportskant van PES, is leuk, al moet nog wel blijken wat dat in de praktijk gaat opleveren.
Buiten MyClub blijft de spoeling vrij dun in PES 2018. Net als bij elke andere PES-game draait de singleplayerkant van het spel om de Master League en Become a Legend, en net als in voorgaande jaren is daar bar weinig aan veranderd. Wel zijn er wat kleine bijschavingen, waarvan de opvallendste is dat de Master League een extra uitdagende moeilijkheidsgraad heeft gekregen, voor wie wat meer uitgedaagd wil worden als manager van een profclub. De uitdagendere modus houdt in dat clubs stugger onderhandelen of spelers zelfs helemaal niet willen laten gaan, terwijl je eigen bestuur ook strenger is en hogere verwachtingen van je heeft.
/i/2001666559.jpeg?f=imagearticlefull)
Of je deze moeilijkheidsgraad nu wel of niet gebruikt, er is een aantal veranderingen die je hoe dan ook tegenkomt in de Master League. Nogmaals, erg ingrijpend zijn ze niet, maar ze zijn wel aanwezig. Zo kun je nu meedoen aan toernooitjes in de voorbereiding op een nieuw seizoen en is het transfersysteem wat getweakt, in de hoop realistischere transfers te krijgen. Helemaal gelukt is dat niet; wij konden, spelend als Ajax, probleemloos Erik Lamela overnemen van Tottenham Hotspur. Best leuk dat er een keer een speler de omgekeerde weg bewandelt hoor, maar realistisch is het niet. De nieuwe, extra scènes van presentaties van spelers en vanuit de kleedkamer zijn aardig voor de beleving, maar voegen inhoudelijk natuurlijk weinig toe.
Voor meer game-inhoudelijke toevoegingen kijken we vooral naar twee nieuwe functies, die beide bedoeld zijn voor meer dan één speler. In de eerste plaats pakt PES 2018 uit met een coöperatieve, online spelmodus waarbij drie tegen drie gespeeld kan worden. Twee tegen twee is al jaren vrij gangbaar, maar drie tegen drie? Het geeft in elk geval een leuke extra twist op tactisch vlak, want samenwerken is nog belangrijker. Tegelijkertijd raak je zelf de bal nog minder vaak aan, dus of dit iets voor je is, valt af te wachten of uit te proberen.
Prima toevoeging: Random Selection Match
Dan is er nog de gloednieuwe Random Selection Match en dat is misschien wel de innoverendste spelmodus in zowel PES als FIFA dit jaar. Het werkt als volgt: je geeft een paar parameters op, op basis waarvan de game dan een random selectie voor je uitzoekt. Denk aan instructies als 'spelers uit de Serie A', 'spelers van Ajax' of 'spelers met de Nederlandse nationaliteit'. Jij en je tegenstander krijgen op basis van die gegevens een selectie voorgeschoteld met daarin topspelers, nietsnutten en alles daar tussenin.
Dan begint de lol pas. Desgewenst kun je dan een paar Trade-rondes in gaan. Hierbij kies je steeds een speler van je tegenstander als Trade Target, je kiest een speler van je eigen selectie die je wil beschermen en je kiest een speler die je kwijt wilt. Vervolgens kijkt de game naar welke spelers beide spelers hebben gekozen. Het beste dat kan gebeuren, is dat je tegenstander de speler die jij beschermd hebt, als doelwit heeft aangewezen. In dat geval krijgt hij de speler die jij als overbodig hebt aangemerkt, in plaats van zijn target. Heeft hij een andere speler gekozen dan wie jij hebt beschermd, dan ben je die speler kwijt. Een leuk psychologisch spelletje, waarmee je zomaar een extra topspeler kunt binnenhalen, terwijl je je tegenstander misschien wel weet op te zadelen met een onbruikbare speler. Na het ruilen volgt er 'gewoon' een vriendschappelijke wedstrijd, met de random selecties. Mede dankzij het 'spelers van elkaar jatten' is dit een leuke, welkome twist voor PES-avondjes met vrienden op de bank.
Gameplay: veel controle, voelt lekker
De reden dat die PES-avondjes nog bestaan heeft natuurlijk niet direct iets te maken met de features die PES rijk is. Ook die Random Selection Match, hoe leuk ook, is niet per se doorslaggevend. Die rol is weggelegd voor de gameplay. Dat is al jaren het aspect waarmee PES zich van zijn beste kant laat zien, al hadden we er vorig jaar nog wat op aan te merken. Ook waren we na de E3 nog niet onverdeeld positief over PES 2018. We misten vooral wat snelheid en explosiviteit, iets waar PES nooit verlegen om had gezeten. Mede daardoor kwam de speelsessie in Los Angeles wat vreemd over. Het is fijn om te kunnen melden dat die eerste spelervaring niet meer up to date is. De gameplay voelt absoluut soepeler aan dan op de E3 het geval was. PES 2018 leek toen nog een wat trage, stroperige kant op te gaan, maar gelukkig is dat uiteindelijk niet gebeurd. Wellicht heeft het te maken met de feedbackformulieren die Konami de aanwezigen op de E3 liet invullen. We zullen het waarschijnlijk nooit weten, maar het zou best leuk zijn.
Weer even wennen
Hoe dan ook: PES 2018 voelt vanaf het begin lekker aan. Natuurlijk, net als veel andere voetbalgameliefhebbers hebben wij in het afgelopen jaar ook voornamelijk FIFA 17 gespeeld, dus dan is het altijd weer even wennen om aan een nieuwe PES te beginnen en het duurt dan ook even voordat we de ins en outs van de gameplay helemaal doorhebben. In de laatste jaren is die gewenningsperiode overigens steeds korter geworden, want PES en FIFA zijn meer en meer op elkaar gaan lijken en beide geven de knoppeninstellingen van de andere als keuzeoptie voor gamers die geen zin hebben om steeds te switchen. Prima geregeld.
/i/2001666587.jpeg?f=imagearticlefull)
Gameplay dus. Zoals elk jaar schermt Konami met wat mooie, op marketing gerichte termen. Dit jaar zijn die termen vooral gericht op een realistischere weergave van voetbal, zowel in de graphics als in wat er op het veld gebeurt. Geraffineerdere gameplay en realistischere baleffecten zijn daar in PES 2018 onderdeel van. Dat raffinement is vooral terug te vinden in het dribbelen. PES 2018 moet spelers in staat stellen beter te handelen in kleine ruimtes. Een specifieke knop indrukken laat spelers met meer precisie dribbelen en draaien, wat inderdaad goed werkt in die kleine ruimtes. Een belangrijke toevoeging, want juist in drukke situaties ontstonden in PES 2017 vaak momenten waar je de controle even kwijt was. In PES 2018 loont het om je hoofd koel te houden en dan kun je daadwerkelijk controle houden in vergelijkbare situaties.
Korter draaien
Diezelfde knop stelt je ook in staat om korter te draaien. Ook dat maakt verschil in de gameplay. Een van onze vaak terugkerende irritaties in voetbalspellen is dat kleine, technische spelers vaak amper bruikbaar zijn. Kracht speelt in duels vaak zo'n grote rol dat spelers als Messi vele malen minder waardevol zijn dan spelers als Lukaku of, in vervlogen tijden, Drogba. Dat ligt in PES 2018 dus anders. Messi kan veel sneller draaien of zijn dribbelrichting aanpassen en kan zo tegenstanders op het verkeerde been zetten. Dat verschil is trouwens pas goed merkbaar als je tegen andere menselijke spelers speelt. De ai hapt niet zo snel mis als je alleen je dribbelrichting verandert, maar tegen menselijke spelers is het een prima wapen.
Het andere gedeelte van de innovatie in de gameplay komt voort uit de manier waarop spelers contact maken met de bal. Ten eerste gebruiken ze daarbij nu meer lichaamsdelen. Je zult spelers bijvoorbeeld ballen zien beheersen met hun dijbeen of borst. Daarnaast reageert de bal nu ook anders op dat soort aanrakingen. We waren vooral onder de indruk van de mate van topspin die aan een geschampte bal kwam: behoorlijk realistisch. We zijn eigenlijk amper momenten tegengekomen waarbij de bal zich erg onrealistisch gedroeg.
/i/2001666567.jpeg?f=imagearticlefull)
Toch zijn de vernieuwingen niet per se de belangrijkste factor voor de gameplay. Die eer gaat naar de hoge mate van responsiveness die in de gameplay te voelen is. Het is lastig uit te leggen aan iemand die geen voetbalgames speelt, maar wie er wel in thuis is, snapt hoe belangrijk het is dat wat je wil doen met een speler, direct gebeurt. Je drukt op een knop en er gebeurt direct iets. Klinkt wellicht logisch, maar dat is het niet altijd. Vaak genoeg speelden we voetbalspellen waarbij er een gevoelsmatige vertraging zat tussen de druk op de knop en de actie op het beeldscherm. PES 2018 heeft deze vertraging totaal niet en voelt daardoor lekker snel en los aan, en dat resulteert in heerlijke gameplay.
Heerlijke passes
Vrijheid en controle blijven hoog in het vaandel staan binnen die gameplay. Soms moet je die vrijheid wel even instellen. In PES 2018 kun je allerlei assists aanzetten en de meeste daarvan hebben verschillende niveaus. Speel je op de basisniveaus, dan helpt de game behoorlijk bij het geven van passes. Dat voelt best soepel aan, maar leidt er soms ook toe dat je een pass geeft naar een speler die je eigenlijk niet wilde aanspelen. Dat doet de game dan voor je. Je kunt dat effect dan wat matigen, om zo uiteindelijk een fijne afstelling te vinden. Natuurlijk is dat in FIFA niet anders, al heb je bij sommige assists in PES 2018 meer gradaties dan alleen maar 'assisted', 'semi' en 'manual'.
Terwijl je daarmee speelt, zul je vooral merken dat bepaalde 'killersteekpasses' makkelijker of moeilijker worden. Het is net wat je zelf leuk vindt. Als je de game erg laat assisteren, geef je soms een briljante pass die je zelf eigenlijk niet bedoelde of niet eens gezien had. Als alleen het resultaat telt, is dat prima, maar voor velen zal dit afbreuk doen aan het spelplezier. Dat gezegd hebbende: je kunt zulke passes natuurlijk wel zelf bewust geven. PES 2018 stelt je in staat splijtende passes te geven, zowel over de grond als door de lucht. Wel missen we de inspeelsnelheid die FIFA heeft, als je daar een 'driven pass' geeft; een pass op volle kracht in PES 2018 haalt het niet bij die snelheid. Niet heel erg, de passingsnelheid is over het algemeen gewoon prima, maar sommige passes die in FIFA - en in het echt - wel kunnen, kunnen daardoor in PES niet altijd.
Die kleine belemmeringen mogen de pret verder niet drukken, daarvoor doet PES 2018 in de gameplay te veel goed. Ook een aantal irritante pijnpunten is dit jaar beter voor elkaar. Daar rekenen we ook de prestaties van de keepers onder. Oké, nog steeds gaan ze af en toe in de fout en hebben we goals zien vallen die best voorkomen hadden mogen worden. Toch zijn hun prestaties in grote lijnen prima. Gecontroleerde schoten in de verre hoek zijn niet standaard een goal en ook afstandsschoten worden regelmatig prachtig uit de hoek getikt. Zo ontstaat de situatie dat het merendeel van de goals gewoon goede doelpunten zijn en dat kan lang niet elke versie van PES en/of FIFA altijd zeggen. Het onderstreept nog eens de hoge kwaliteit van de gameplay.
Presentatie laat te wensen over
Nu denk je na het relaas van zojuist over de gameplay: hoe kan het nou dat PES 2018 geen torenhoog cijfer heeft dan? Was gameplay niet altijd het belangrijkste aspect van een voetbalgame en zou dat de doorslag niet moeten geven? Jazeker wel en dat doet het ook. PES 2018 dankt er het gros van onze positieve beoordeling aan. Er valt echter tegelijk ook nog veel aan te merken op de voetbalgame van Japanse makelij. Dan hebben we het niet alleen over de al eerdere aangehaalde punten rond licenties, maar over meer dan dat; PES 2018 mist sfeer en oogt soms als een game die niet meer van deze tijd is.
Natuurlijke bewegingen
Met die laatste zin doelen we niet eens zo zeer op de graphics tijdens wedstrijden. Ja, FIFA 18 ziet er mooier uit: zo simpel is het wel. Afgezien van de spelersgezichten van minder bekende spelers doet PES 2018 het op grafisch gebied weinig beter dan FIFA 18. Of nu ja, we zijn meer fan van de bewegingen van de netten in de doelen van PES, maar daar houdt het wel op. Toch maakt dat PES 2018 niet ineens lelijk. Vooral de bewegingen van de spelers ogen heel natuurgetrouw. In die categorie legt de game zijn concurrent op zijn minst het vuur na aan de schenen. Balletje aannemen met binnenkant voet, recht leggen met het buitenkantje en daarna inspelen met de binnenkant: het is een voetbal-abc'tje en dikwijls terug te zien in PES 2018.
/i/2001666585.jpeg?f=imagearticlefull)
De problemen ontstaan als we een stapje verdergaan. Wat gebeurt er in en om het stadion? Hoe ziet het publiek eruit en hoe klinkt dat publiek? Hier heeft PES al jaren een achterstand en met PES 2018 verandert dat niet. Het publiek is zeker mooier uitgewerkt dan in voorgaande jaren, maar produceert nog steeds een veel te generiek geluid. Ook bij goals laat dat te wensen over. Waar is de explosie van vreugde die hoort bij een doelpunt in een vol voetbalstadion? Om het helemaal af te maken zijn Jim Beglin en Peter Drury nog altijd de commentatoren en hun commentaar slaat nog steeds regelmatig helemaal nergens op. Het klinkt vaak ongeïnteresseerd, sluit matig aan op wat er op het veld gebeurt en valt snel in herhaling. Het wordt hoog tijd dat beide heren wat meer zinnen komen inspreken.
Toch zijn er in de presentatie ook dingen die wél goed gaan. In de eerste plaats is dit, mocht je toevallig fan zijn van Liverpool, Borussia Dortmund of FC Barcelona, nog steeds dé game voor jou. Tot in detail nagemaakte stadions, mooie tifoacties in het publiek, de juiste liedjes en ga zo maar door: leuk gedaan. Daarnaast vonden we de emoties op de gezichten van de spelers er goed uitzien. De verbazing die bij Sergio Busquets in zijn ogen sprong toen de scheidsrechter hem een gele kaart presenteerde, zag er prima uit. Het mag dan niet het essentieelste onderdeel van een voetbalgame zijn, maar het draagt wel bij aan een gevoel van echtheid en juist dat missen we vaak in Pro Evolution Soccer.
I want something just like this…
Buiten de wedstrijden om beleeft PES 2018 zijn dieptepunt. De menu's ogen hopeloos gedateerd en zijn lang niet altijd even makkelijk om te navigeren. In de stijl is een bepaalde basis te zien die al jaren gebruikt wordt, maar enige vernieuwing zou hier op zijn plaats zijn. In die menu's is uiteraard ook de soundtrack te horen. Dat was jarenlang een onlogisch samenraapsel van onbekende, generieke deuntjes en wat losse hitjes. De generieke nummers zijn dit keer wat minder prominent aanwezig, de hitjes zijn er nog wel. Al met al: best oké, al is het aanbod niet overdreven breed. Gelukkig vinden wij 'Something just like this' van Coldplay en The Chainsmokers een heerlijk nummer, dus dan is het ook niet heel erg als het eigenlijk iets te vaak langskomt.
Conclusie
Het is een oneerlijke wereld; Konami levert een prima prestatie met PES 2018 en biedt voetbalminnende gamers een spel met gameplay die misschien wel beter is dan die van FIFA 18, waarover later meer! Toch zal de game in de verkopen lichtjaren achterblijven bij zijn concurrent. In vrijwel alle randzaken legt PES 2018 het af en hadden we graag méér gezien. Meer spelmodi, meer innovatie in bestaande spelmodi, meer sfeer, beter commentaar, een uitgebreidere soundtrack, en ga zo maar door.
Zoals echter vaker het geval is geweest, doet PES 2018 uitstekende zaken waar dat het zwaarst telt: in de gameplay. De game biedt snelle, heerlijk responsieve gameplay en combineert dat met verbeterde controle in kleine ruimtes, wat kleinere, technische spelers net wat meer waarde geeft dan voorheen het geval was. Dáár gaat het om in een voetbalgame, dat weegt het zwaarst en om die reden waarderen we PES 2018 hoger dan ons wensenlijstje wellicht zou rechtvaardigen. PES 2018 zou wel eens de te prefereren game kunnen worden voor avondjes met vrienden op de bank, hoewel de concurrent waarschijnlijk door meer mensen zal worden aangeschaft.
Eindoordeel