Inleiding: van 22 naar 14nm
Traditioneel lopen de high-end processors van Intel altijd een flink stuk achter op de reguliere processorgeneraties. Waar die laatste processors inmiddels al op 14nm-Skylake zitten, is Intels hedt-platform nu pas aangekomen bij Broadwell, dat ook op 14nm wordt gebakken. Daarmee loopt Intels platform voor enthusiasts ongeveer een jaar achter. De i7-5775C en i5-5675C zijn immers rond juni 2015 uitgekomen.
Het hedt-platform is al ruim tien jaar het platform waarmee Intel altijd een beetje 'over the top' gaat. Het is net een beetje meer dan de reguliere processors en de prijs is daar ook naar. Sinds tijden loopt niet alleen het productieprocedé wat achter bij het reguliere platform, maar hanteert Intel ook een aparte socket en chipset voor zijn Extreme Editions. Sinds de Core i7-tijd kennen we de X58-chipset, gevolgd door de X79- en X99-chipsets. Die laatste was geschikt voor de huidige generatie Haswell-E-processors, maar met een bios-update ook compatibel met de nieuwe Broadwell-E-generatie.
Nu is Haswell-E op 22nm geproduceerd en heeft het zes of acht cores. Broadwell-E doet daar op alle fronten een schepje bovenop en brengt voor het eerst tien cores naar de eindgebruiker. Serverprocessors boden die mogelijkheid natuurlijk al langer, maar een consumentenplatform met tien cores is een primeur voor Intel. We ontvingen het topmodel van Intel, de op 3GHz geklokte decacore met de aanduiding 'Core i7-6950X'. We vergelijken deze cpu met de vorige twee modellen uit de Extreme-serie.
/i/2001098249.png?f=imagenormal)
Oplossing op zoek naar een probleem?
We kunnen vrij kort zijn over het nieuwe platform; de socket en chipset zijn immers niet veranderd. Je hebt nog steeds een X99-moederbord met bios-update nodig, compleet met socket lga2011-v3. De processor ondersteunt ddr4-geheugen, maar anders dan Skylake heeft Broadwell-E een quadchannel-geheugencontroller voor geheugen tot 2400MHz. Je kunt dus iets sneller geheugen gebruiken dan bij Haswell-E. Verder zijn de specificaties grotendeels gelijk. De processors hebben op één model met 28 lanes na de beschikking over 40 pci-express-lanes en alle cpu's hebben een tdp van 140W.
/i/2001098265.png?f=imagenormal)
We zetten de specificaties van de nieuwe Broadwell-E-serie even op een rijtje, en zetten in de tabel even de specificaties van de topmodellen uit de Haswell-E- en Ivy Bridge-E-series, en de snelste Skylake-processor erbij ter vergelijking.
| Model |
Cores |
Snelheid |
Cache |
Pcie-lanes |
Geheugen |
Tdp |
Socket |
| 6950X |
10/20 |
3,0 - 3,5GHz |
25MB |
40 |
ddr4-2400 |
140W |
2011-v3 |
| 6900X |
8/16 |
3,2 - 3,7GHz |
20MB |
40 |
ddr4-2400 |
140W |
2011-v3 |
| 6850K |
6/12 |
3,6 - 3,8GHz |
15MB |
40 |
ddr4-2400 |
140W |
2011-v3 |
| 6800K |
6/12 |
3,4 - 3,6GHz |
15MB |
28 |
ddr4-2400 |
140W |
2011-v3 |
| 5960X |
8/16 |
3,0 - 3,5GHz |
20MB |
40 |
ddr4-2133 |
140W |
2011-v3 |
| 4960X |
6/12 |
3,0 - 4,0GHz |
15MB |
40 |
ddr3-1866 |
130W |
2011 |
| 6700K |
4/8 |
4,0 - 4,2GHz |
8MB |
16 |
ddr4-2133 |
91W |
1151 |
De 6950X is niet alleen de eerste decacore voor consumenten, de Broadwell-E-serie heeft ook ondersteuning voor sneller ddr4-geheugen dan de Haswell-E-variant en Skylake-generatie. Het aantal pcie-lanes is gelijk gebleven, maar logischerwijs brengen de twee extra cores ook extra cache met zich mee. Er zijn echter ook enkele functies die we nog niet eerder zagen.
Turbo Boost Max Technology 3.0 en overklokken
/i/2001098267.png?f=imagenormal)
Een van die nieuwe functies betreft een verbeterde turbotechnologie; met versie 3 kun je meer controle uitoefenen over de turbofrequenties. Zo kun je per core kiezen hoe hard hij loopt en bovendien specifieke applicaties aan de snelste cores toewijzen. Intel stelt daarvoor een stukje software ter beschikking. Toepassingen met hoge cpu-load worden aan de snelste core toegewezen, maar de gebruiker kan dat overrulen. De huidige turbo stelt je alleen in staat turbosnelheden in te stellen voor één tot zes cores; je kunt niet per core kiezen welke snelheid die krijgt. De nieuwe mogelijkheid is handig, omdat er altijd wat variatie zit en één core meestal net wat meer overklokpotentie heeft.
Een andere overklokfunctie is controle over de spanning op de ringbus, ook wel bekend als VccU. Daarmee kun je de processor beter stabiel houden en hogere overkloksnelheden bereiken. Een laatste functie is de controle over de avx-instructies. Daarvoor is een speciaal blok in de hardware gerealiseerd. Dat vergt relatief veel tdp-ruimte, omdat de instructies rekenintensief zijn. Door de avx-snelheid te beperken, krijg je meer tdp-headroom voor andere taken. Zo kun je de core speed verder ophogen.
De vraag blijft echter: wie heeft een processor met tien cores nodig? Intel lijkt het antwoord ook niet echt te weten en heeft een nieuwe term voor gebruiksscenario's met de decacores bedacht: megatasking. De gedachte daarbij is dat enkele powerusers, zoals gamers die hun voortgang live streamen, gelijktijdig op 4k-resolutie gamen, video coderen, daaraan een webcamfeed toevoegen en het geheel als stream versturen.
Het zijn natuurlijk geen enorme massa's die zich daarmee bezighouden. En laten we eerlijk zijn: als je écht veel cores nodig hebt, bijvoorbeeld voor video-editing, kun je ook wel een Xeon-systeem met twee sockets kopen. Zestienhonderd euro voor alleen een 6950X is immers niet niks, maar ze zullen ongetwijfeld aantrekkelijk zijn voor wie het snelste van het snelste wil.
Specificaties en testsystemen
| Categorie |
Processors |
| Merk |
Intel |
| Serie |
Core i7 |
| Uitvoering |
Intel Core i7-6950X |
| Socket |
2011-3 |
| Aantal cores |
10-core |
| Klokfrequentie |
3GHz |
| Maximale turboklokfrequentie |
3,5GHz |
| Geheugenspecificatie |
PC4-19200 (DDR4-2400) |
| Procestechnologie |
14nm |
| Thermal design power |
140W |
| Cpu-cache level 3 |
25MB |
| Threads |
20x |
| Hyperthreading |
Ja |
| Virtualisatie |
Nee |
| Meer informatie |
|
Testsystemen
We hebben de Core i7-6950X op hetzelfde platform getest als de 5960X toen deze geïntroduceerd werd, maar we hebben alle benchmarks opnieuw gedraaid en de hardware hier en daar iets geactualiseerd, en uiteraard onder Windows 10 gebenchmarkt. De 6700K-resultaten hebben we niet opnieuw gedraaid; de specificaties van het testsysteem zijn hier en daar iets anders dan voor het high-end platform. De testsystemen zien er als volgt uit:
| X99 |
X79 |
Z97 |
AM3+ |
Core i7-6950X
Core i7-5960X |
Core i7-4960X |
Core i7-4790 |
AMD FX-9590 |
| Asus Sabertooth |
Asus Rampage VI Extreme |
Asrock Z97 Extreme 6 |
Asrock 990FX Killer |
| 4x4GB ddr4 |
4x4GB ddr3 |
2x8GB ddr3 |
2x 4GB ddr3 1600MHz |
| Samsung 840 Pro 256GB |
Samsung 840 Pro 256GB |
Samsung 830 128GB |
Samsung 830 128GB |
| Nvidia GTX 980 |
Nvidia GTX 980 |
HD 4600 |
Nvidia GTX 980 |
| Windows 10 |
Windows 10 |
Windows 10 |
Windows 10 |
| Cooler Master UCP 1100W |
Cooler Master UCP 1100W |
Corsair HX850 |
Corsair HX850 |
Synthetische testresultaten
Cinebench
- Singlethreaded
- Multithreaded
- OpenGL
In de singlethreaded-benchmarks geeft de hoge kloksnelheid van 3,6 tot 4GHz van de 4790 deze processor het voordeel. De 6950X en 22nm-5960X scoren vergelijkbaar, maar multithreaded verslaat de nieuwe Broadwell-E-cpu alle concurrentie. We tekenen een verschil op van ongeveer 35 procent, wat voor een groot deel voor rekening komt van de twee extra cores en deels voor die van de vernieuwde turbo. Ook de OpenGL-test profiteert van de extra cores; de gpu is immers hetzelfde bij alle processors, met uitzondering van de 4790.
Luxmark
In Luxmark wordt een scène gerenderd, waarbij vooral de opencl-prestaties getest worden. We gebruiken de Room-scène voor onze benchmarks.
De cpu-bench van Luxmark laat opnieuw een groot voordeel van de extra cores zien, terwijl de gpu logischerwijs steeds identiek scoort. Daaruit volgt dat de gecombineerde test de 6950X als winnaar aanwijst.
Geheugenbandbreedte
Met Sisoft Sandra testen we de geheugenbandbreedte van onze systemen en doen dat voor zowel de integerberekeningen als de floating-pointberekeningen en de gemiddelden daarvan.
- Integer
- Floating point
- Gemiddeld
De Broadwell-E-processor heeft een geheugencontroller die het ddr4-geheugen op 2400MHz aanstuurt, waar Haswell-E dat op 2133MHz doet. Geen wonder dus dat de nieuwere processor een stuk sneller is op alle vlakken.
3DMark Firestrike
Met 3DMark Firestrike wordt vooral de videokaart getest, maar met name de Physics-score is een goede indicatie van processorkracht. Voor de volledigheid geven we ook de totaalscore en de gemiddelde score van de gpu- en cpu-tests weer.
De Physics-score van de 6950X is een kwart hoger dan die van de 5960X. De twee extra cores schalen hier niet honderd procent, maar het is een imposante winst.
Praktijktests en opgenomen vermogen
Hoewel PCMark geen echte praktijktest is, hebben we hem op deze pagina opgenomen. De test bestaat immers uit workloads die zijn gegenereerd met echte applicaties. Handbrake en Multipar gebruiken we eveneens al lange tijd om te meten hoe de processors omgaan met transcoderen en gecomprimeerde gegevens.
- PCMark 8
- Handbrake
- Multipar
In PCMark is de nieuwe processor niet zo heel veel sneller dan de synthetische benchmarks deden hopen. Hier zijn wel legio andere variabelen in het spel, zoals de ssd-prestaties, waardoor de cpu niet dezelfde winst als eerder toont. In Handbrake is die winst er wel; de Broadwell-E is dan ongeveer twintig procent sneller. In Multipar zien we nauwelijks verschillen. Dat lijkt vooral door de ssd bepaald te worden, reden om die uit te faseren.
- Photoshop
- Lightroom
- Premiere
In de Adobe-tests zien we eigenlijk alleen bij Lightroom een mooie, grote winst: die is bij Photoshop wel aanwezig, maar procentueel een stuk kleiner. Dé reden om extra cores in te zetten, renderen van video, laat juist heel weinig winst zien. Wellicht snapt Premiere nog niet wat het met tien cores aan moet.
Om te kijken wat al die rekenkracht aan energie kost, hebben we de systemen belast en onbelast aan de energiemeter gehangen.
- Idle
- Cpu-load
- Cpu- en gpu-load
- PCMark-load
De Skylake-processor is veel zuiniger, maar in dit platform zit geen aparte videokaart zoals in de rest. Het valt wel op dat het AM3-systeem idle minder verstookt dan de lga2011-systemen.
Vergeleken met de andere Intel-systemen blijkt dat de die-shrink naar 14nm van de 6950X behoorlijk effectief energie bespaart. Ondanks de extra cores is de processor steeds vijftien tot twintig procent zuiniger.
Klok-voor-klokvergelijking en geheugen
Cinebench
We beginnen met een klok-voor-klokvergelijking van de 5960X en de 6950X. Beide hebben dezelfde basiskloksnelheid van 3GHz, maar de turbo is uiteraard verschillend. Daarom hebben we die uitgeschakeld voor deze tests; beide cpu's draaien dus steeds op 3GHz.
- OpenGL
- Singlecore
- Multicore
In de singlethreaded-benchmark is de 6950X een dikke tien procent sneller dan de 5960X op gelijke kloksnelheid. Zetten we alle cores aan het werk, dan heeft de 6950X uiteraard niet alleen het ipc-voordeel, maar ook nog eens twee extra cores.
Geheugenbandbreedte
De geheugencontroller van de 5960X is standaard geklokt op 2133MHz, terwijl die van de 6950X zijn werk op 2400MHz doet. We hebben de 6950X getest met de geheugencontroller op zijn standaardsnelheid van 2400MHz, maar ook teruggeklokt naar 2133MHz, om een directe vergelijking met de 5960X te kunnen maken.
- Gemiddeld
- Floating point
- Integer
Ook met een gelijk geklokte geheugencontroller is de 6950X wat sneller dan zijn voorganger, hoewel het verschil slechts enkele procenten bedraagt. Met zijn hogere geheugencontrollersnelheid is de 6950X echter een dikke tien procent sneller.
Conclusie: megasnel en megaduur
Het is natuurlijk geen verrassing dat de 6950X de snelste processor is die we tot dusver hebben gezien. De cpu is net zo snel geklokt als de vorige snelste consumentenprocessor uit Intels fabs, maar de Broadwell-E-processor beschikt over twee extra cores. Het kleinere procedé maakt het mogelijk om de tdp van de Haswell-E-generatie te handhaven voor de nieuwe generatie, ondanks de extra cores die warmte genereren.
De prestaties zijn dus dik in orde en met het energiegebruik zit het ook wel goed, hoewel de winst in de praktijk over het algemeen lang niet zo imposant is als in synthetische tests. Bovendien heb je voor deze generatie logischerwijs geen nieuw platform nodig. Broadwell is immers een die-shrink van Haswell. Wel kun je overwegen om sneller geheugen aan te schaffen, maar dikke kans dat het geheugen voor Haswell-E al een stuk hogere snelheden aankon dan de 2133MHz van de geheugencontroller.
De grote vraag blijft echter: wie gaat een decacore kopen? Intels adviesprijs is 1723 euro. Wie heeft er zo'n enorm bedrag voor over en belangrijker: hoe ga je al die cores aan het werk zetten? Voor gamers lijkt het nogal overkill. Je bent over het algemeen veel beter af met een stuk of vier cores die wat hogere kloksnelheden hebben dan met veel, maar tragere cores. Mocht je Intels scenario van megatasking volgen, dan heb je wellicht nog wat aan de extra cores. We denken echter dat die doelgroep erg klein is en bovendien waarschijnlijk gesponsord wordt, zodat de prijs toch niets uitmaakt.
Zoals bijna altijd kun je waarschijnlijk nog het best het topmodel laten liggen en kiezen voor een portemonneevriendelijkere processor, zoals de 6850K of 6800K. Je koopt dan nog altijd zes cores, maar met iets hogere kloksnelheden dan het topmodel en betaalt daar een derde van de prijs voor. Wil je echter het snelste van het snelste, dan kun je vanaf deze zomer tien cores, met twintig draadjes, in je pc stoppen. En dat is, hoe je het wendt of keert, geen kattenpis.
/i/2001098249.png?f=imagegallery)
/i/2001098265.png?f=imagegallery)
/i/2001098267.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2001105431.jpeg?f=thumbmedium)
/i/1242207182.png?f=fpa)
/i/1294416060.png?f=fpa)
/i/1237031931.png?f=fpa)
/u/468821/crop594848c6b86e5.png?f=community)
/i/1204897246.png?f=fpa)
/i/1221730219.png?f=fpa)
/i/1254210417.png?f=fpa)
/i/1370069782.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/270673/8ball-blue-60x60px.jpg?f=community){kind=small}
/u/4501/crop5bdb35c450e89.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/707710/crop5b7c11e5246c4_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/247151/moppersmurf-60px.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/16366/NeXTLogo-av.gif?f=community){kind=small}
) Ivy Bridge (
):strip_icc():strip_exif()/u/262542/ch.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/352278/crop56730ca93be70_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/68527/stingchameleonani.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/394654/logo.gif?f=community){kind=logo}
:strip_icc():strip_exif()/u/307988/crop5d386ba3e3a93_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
Daarom het prijsverschil denk ik.
:strip_icc():strip_exif()/u/61950/hakker.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/191401/crop5db452b67938e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/360972/demogorgon2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/73989/crop576ff0fd809df_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/4022/crop5abf5052151cb_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/86359/icon_ierland_tnet.JPG?f=community){kind=icon}
/u/133207/01.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/193139/tweakersIconSmall.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/127590/crop5cce81c658561_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/638544/crop56cf2cd0217a2_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/591847/crop5fb965d9e3c24_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/487690/commander-keen2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/561203/Beedo-Minion.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/86796/ancientdragon60.jpg?f=community){kind=small}
/u/47120/crop5b474591c4ffc.png?f=community){kind=small}
/u/27299/hoofd.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/714982/crop566812d61015a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
