Inleiding
Toen Nvidia in september zijn GTX 970 en 980 uitbracht waren we, eerlijk is eerlijk, behoorlijk onder de indruk. De chipontwerper had het voor elkaar gekregen om op hetzelfde 28nm-procedé een minder complexe en zuinigere chip te ontwerpen dan het vorige topmodel, de GK110. Het aantal transistors ging van grofweg zeven miljard naar vijf miljard, het aantal Cuda-cores ging van 2880 naar 2048 en toch bleek de GTX 980 sneller te zijn dan de GTX 780 Ti.
Mooi werk van Nvidia, maar met een prijs van 350 euro voor de GTX 970 en 550 euro voor de GTX 980 zijn de nieuwe topkaarten niet voor iedereen weggelegd. Veel gamers zullen dan ook reikhalzend uitgekeken hebben naar een Nvidia Maxwell-kaart die wat betaalbaarder is. Het wachten is ondertussen voorbij, want Nvidia heeft de GeForce GTX 960 aangekondigd, die op de Maxwell-architectuur gebaseerd is en een adviesprijs van 209 euro meekrijgt.
Tweakers heeft uiteraard enkele GTX 960-kaarten weten te bemachtigen. Van Asus leenden we de GTX 960 Strix en Gigabyte stuurde ons het topmodel in zijn serie, de GTX 960 G1 Gaming. MSI wist ons zelfs te voorzien van twee overgeklokte GTX 960 Gaming-videokaarten, waardoor we ook hebben kunnen testen hoe de GTX 960 in sli presteert.
/i/2000575214.jpeg?f=imagenormal)
GM206: nieuwe gpu en video-engine
Nvidia's eerste Maxwell-gpu, met codenaam GM107, verscheen een krap jaar geleden in de GeForce GTX 750 en 750Ti. Die eerste Maxwell-gpu bleek relatief hoge prestaties te leveren bij een laag energiegebruik en werd gebakken op hetzelfde 28nm-procedé als zijn voorganger. We vermoedden toen dat de volgende high-end Maxwell-gpu wel eens op 20nm gebakken zou kunnen worden, maar in september bewees Nvidia het tegendeel met de GM204-gpu voor de GTX 970 en 980.
Ook met de nieuwe GM206-gpu blijft Nvidia nog bij 28nm. Die nieuwe gpu zou je kunnen zien als een halve GM204-gpu en beschikt dan ook over maximaal acht sm-units, wat neerkomt op 1024 cuda-cores. Ook de geheugenbus, het cachegeheugen en het werkgeheugen zijn gehalveerd. Hoewel er in eerste instantie alleen videokaarten met 2GB geheugen zullen verschijnen, is het niet ondenkbaar dat Nvidia die restrictie na verloop van tijd zal loslaten en fabrikanten ook GTX 960-kaarten met 4GB geheugen zullen bouwen.
Net als de GM204-gpu's maakt de GM206 gebruik van Nvidia's derde generatie kleurcompressie, waardoor het werkgeheugen efficiënter benut wordt. Dankzij de compressie zou de geheugenbandbreedte van 112GB/s de gpu even snel maken als een Kepler-gpu met een bandbreedte van 148,8GB/s.
| | GTX 960 | GTX 970 | GTX 980 |
|---|
| Architectuur |
Maxwell (GM206) |
Maxwell (GM204) |
Maxwell (GM204) |
| Sm-units |
8 |
13 |
16 |
| Cuda-cores |
1024 |
1664 |
2048 |
| Transistors |
2,94 mld |
5,2 mld |
5,2 mld |
| Klokfrequentie |
1126MHz |
1050MHz |
1126MHz |
| Boostfrequentie |
1178MHz |
1178MHz |
1216MHz |
| L2-cache |
1MB |
2MB |
2MB |
| Geheugengrootte |
2GB |
4GB |
4GB |
| Geheugenbus |
128bits |
256bits |
256bits |
| Geheugensnelheid |
7GHz gddr5 |
7GHz gddr5 |
7GHz gddr5 |
| Bandbreedte |
112GB/s |
224GB/s |
224GB/s |
| Rops |
32 |
64 |
64 |
| Tdp |
120W |
145W |
165W |
Mfaa en h265
De GTX 960 ondersteunt alle nieuwe functies die met de GM204-gpu geïntroduceerd werden, waaronder vxgi, mfaa en dsr. Multi-frame anti-aliasing bekeken we al eens toen Nvidia de ondersteuning daarvoor met behulp van een nieuwe driver uitrolde. Mfaa belooft een hoger niveau van anti-aliasing te bieden bij een gelijkgebleven invloed op de prestaties, door ook samples van een voorgaand frame mee te nemen in de berekening. Een nadeel van mfaa was dat de functie zich beperkte tot twintig games, maar met de nieuwe driver die Nvidia met de GTX 960 uitbrengt, zal mfaa beschikbaar zijn voor alle games die msaa ondersteunen, op Dead Rising 3, Dragon Age 2 en Max Payne 3 na. Daarnaast is het knopje om mfaa te activeren niet meer weggestopt in het Nvidia Control Panel, maar is dat nu ook te vinden in de GeForce Experience.
Nvidia voorzag de GTX 970 en 980 al van hdmi 2.0 en hardwarematige ondersteuning voor het coderen van h265, maar het decoderen van h265-video werd niet ondersteund. De GTX 960 krijgt die ondersteuning wel en kan ook overweg met hdcp 2.2-beveiliging over hdmi, wat het ook een interessante videokaart voor htpc's maakt.
Testsysteem en drivers
Bij het testen van videokaarten maken we altijd gebruik van hetzelfde testsysteem, gebaseerd op het Intel X79-platform. De processor is een Core i7-4960X, die we overgeklokt hebben naar 4,4GHz, waardoor de cpu geen bottleneck moet vormen tijdens het benchmarken. Het werkgeheugen is 16GB groot en omdat games steeds meer ruimte in beslag nemen, hebben we onlangs onze ssd geüpgraded naar een 512GB-exemplaar.
| Testsysteem | |
|---|
| Moederbord |
Asus RoG Rampage IV Extreme |
| Processor |
Intel Core i7 4960X @ 4,4GHz |
| Geheugen |
Kingston HyperX KHX1866C9D3K4/16GX |
| Ssd |
Crucial MX100 512GB |
| Koeling |
Intel Thermal Solution RTS2011LC |
| Voeding |
Corsair Professional Gold AX750 |
| Besturingssysteem |
Windows 8.1 Enterprise |
| Monitor |
Dell U2713H |
We hebben drie nieuwe GTX 960-kaarten van Asus, MSI en Gigabyte getest. Daarvoor ontvingen we van Nvidia de jongste driver, met versienummer 347.25. Ter vergelijking hebben we ook andere Nvidia-kaarten getest, waarbij we gebruikgemaakt hebben van dezelfde driver. We hebben de GTX 960 ook vergeleken met videokaarten met een AMD-gpu, waarbij we de laatste AMD-driver met versienummer 14.12 hebben gebruikt.
/i/2000575153.jpeg?f=imagenormal)
GTX 960: Asus, Gigabyte en MSI
Om de prestaties van de GTX 960 te testen hebben we vier videokaarten van drie fabrikanten ontvangen. Asus en Gigabyte stuurden ons hun overgeklokte GTX 960-kaarten en van MSI ontvingen we twee kaarten, waardoor we ook sli hebben kunnen testen.
| | Nvidia (stock) | Asus Strix OC | Gigabyte G1 Gaming | MSI Gaming 2G |
|---|
| Gpu-klok |
1126MHz |
1253MHz |
1241MHz |
1216MHz |
| Boost-snelheid |
1178MHz |
1317MHz |
1304MHz |
1279MHz |
| Geheugensnelheid |
7010MHz gddr5 |
Nvidia klokt zijn GTX 960 standaard op 1126MHz, maar de drie videokaarten die wij hebben getest gaan daar dik overheen. De onderlinge verschillen zijn niet groot, maar Asus heeft zijn Strix-kaart standaard het hoogste geklokt, op de voet gevolgd door Gigabytes G1 Gaming. MSI loopt weer 25MHz achter op de Gigabyte-kaart. De geheugensnelheid is in alle gevallen ongemoeid gelaten en bedraagt effectief 7GHz.
Asus Strix-GTX960-DC2OC-2GD5
Asus heeft zijn bekende Strix-koeler enigszins aangepast voor de GTX 960. Het formaat is wat kleiner uitgevallen dan bij de GTX 970, maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld de GTX 750 Ti zijn er wel heatpipes in het koelblok aanwezig. Zoals bij alle Strix-koelers wordt de ventilatorsnelheid hardwarematig aangestuurd. De ventilators stoppen met draaien als de temperatuur van de gpu onder de 55-57°C zakt, waardoor de koeling in 2d-modus geen geluid produceert.
De Asus-kaart is de meest compacte van het trio, met een lengte van 21,5 centimeter. Hoewel de kaart door zijn geringe lengte geen extra versteviging nodig lijkt te hebben, heeft Asus de videokaart toch voorzien van een backplate. Het kaartje is verder voorzien van een zespinsstroomaansluiting en de gpu wordt van spanning voorzien door middel van een vijffasige spanningsregeling.
Gigabyte GV-N960G1 Gaming-2GD
Gigabyte heeft zijn snelste GTX 960 voorzien van vrijwel dezelfde Windforce-koeler als het op de GTX 970 G1 Gaming gebruikt. Het is opnieuw een exemplaar met vier heatpipes en drie ventilators, en het verschil zit hem dan ook in de aansturing van die ventilators. Gigabyte maakt gebruik van de softwarematige aansturing die Nvidia met zijn nieuwe driver meelevert, waardoor de ventilators stoppen met draaien bij een lage temperatuur. In de praktijk staan ze in 2d-modus altijd stil en gaan ze zachtjes draaien tijdens het gamen.
Gigabyte heeft zijn videokaart voorzien van twee zespinsaansluitingen voor de stroomtoevoer. Dat is geen overbodige luxe, want de kaart kan volgens Gigabyte maximaal 160 watt verstoken. De stroomtoevoer van de gpu verloopt dan ook via een zesfasige spanningsregeling, waardoor de kaart extra geschikt moet zijn voor overklokken. Net als de Asus-960 is de Gigabyte voorzien van een backplate, die in dit geval wat meer nut heeft, gezien de lengte van 30 centimeter. De heatsink koelt de geheugenchips rondom de gpu mee, maar de twee chips aan de achterkant van de pcb zijn niet van koeling voorzien.
MSI GeForce GTX 960 Gaming 2G
Net als Gigabyte heeft MSI vrijwel dezelfde koeler als op zijn GTX 970 gemonteerd. Het drakenlogo en de letters MSI zijn nu in het rood uitgevoerd en het verlichte logo op de zijkant is nu softwarematig uit te schakelen. Dankzij de grote koeler is ook deze videokaart groot uitgevallen, met een lengte van 27 centimeter. De ventilators van de Twin Frozr-koeler worden hardwarematig aangestuurd en gaan pas draaien als de temperatuur te hoog oploopt.
De videokaart wordt met behulp van een achtpinsaansluiting van stroom voorzien. De gpu zelf gebruikt een vierfasige spanningsregeling.
3DMark en Unigine Heaven
Zoals gewoonlijk hebben we 3DMark en Unigine Heaven gedraaid om een idee te krijgen van de prestaties van de nieuwe videokaarten. We hebben de drie GTX 960-kaarten los getest en twee MSI-kaarten in sli.
De 3DMark-score levert verwachte en onverwachte resultaten op. De GTX 960 van Asus blijkt het hoogste te scoren, gevolgd door die van Gigabyte, met de MSI-kaart als laatste van de drie. Die volgorde hadden we verwacht, gezien de iets verschillende kloksnelheden. Wat we niet hadden verwacht was dat de sli-combinatie van twee GTX 960-kaarten sneller zou zijn dan een enkele GTX 980. De hoge score is enerzijds te verklaren doordat we in 3DMark altijd de graphics-score noteren en doordat 3DMark goed schaalt naar twee gpu's. Daarnaast is de hogere score te verklaren doordat de GTX 960-kaarten van MSI hoger geklokt zijn dan onze GTX 980, die op standaardkloksnelheden loopt.
| Unigine Heaven 4.0 - normal |
|---|
| Videokaart | In punten, hoger is beter |
|---|
| MSI GTX 960 SLI |
*******
2948,00 |
| Nvidia GTX 980 |
*******
2921,00 |
| Inno3D GTX 970 |
******
2449,00 |
| AMD R9 290X |
******
2390,00 |
| AMD R9 290 |
*****
2253,00 |
| MSI R9 280X |
****
1755,00 |
| Asus GTX 960 Strix |
****
1603,00 |
| MSI R9 285 |
****
1598,00 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
****
1572,00 |
| MSI GTX 960 |
****
1539,00 |
| Nvidia GTX 750 Ti |
**
1051,00 |
| AMD R9 270X |
**
819,00 |
In Unigine Heaven is het verschil tussen de GTX 980 en de GTX 960 in sli dan ook kleiner dan in 3DMark, maar GTX 960's in sli blijven nipt het snelst. Een losse GTX 960 moet het opnemen tegen AMD's R9 285, die in beide synthetische benchmarks vrijwel dezelfde prestaties neerzet.
Alien: Isolation en Battlefield 4
Alien: Isolation is een game die we onlangs hebben toegevoegd ter vervanging van oudere games, zoals Shogun 2 en Sleeping Dogs. De game is voor de meeste nieuwe videokaarten niet al te zwaar en daarom draaien we de benchmark ook op 2560x1440 pixels, met alle instellingen op maximaal.
| Alien: Isolation - 2560x1440 |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI GTX 960 SLI |
***
+
****
47,0 / 95,9 |
| Nvidia GTX 980 |
*****
+
**
73,3 / 94,2 |
| AMD R9 290X |
*****
+
*
68,0 / 85,8 |
| Inno3D GTX 970 |
*****
+
*
63,0 / 81,6 |
| AMD R9 290 |
****
+
*
62,7 / 79,7 |
| MSI R9 280X |
****
+
*
50,7 / 65,4 |
| Asus GTX 960 Strix |
***
+
*
44,0 / 56,7 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
***
+
*
43,3 / 55,8 |
| MSI R9 285 |
***
+
*
43,3 / 55,2 |
| MSI GTX 960 |
***
+
*
43,0 / 54,9 |
| AMD R9 270X |
***
+
*
37,7 / 48,8 |
Alien: Isolation draait over het algemeen goed op AMD-gpu's en de R9 290X doet het in deze game dan ook beter dan een GTX 970 van Nvidia. De GTX 960-kaarten blijken ongeveer even snel te zijn als een R9 285 van MSI. De GTX 960's in sli blijken opnieuw iets sneller te zijn dan een GTX 980, al laat de minimale framerate een flinke dip zien, vermoedelijk een gevolg van de sli-opstelling.
Ondanks die dip blijft de gemiddelde framerate behoorlijk hoog ten opzichte van een GTX 980. Om dat verschil te verklaren hebben we met behulp van GPU-z de kloksnelheid van de GTX 980 en de GTX 960's in sli bijgehouden gedurende de Alien: Isolation-benchmark. Hoewel de GTX 980 een maximale boost-snelheid van 1216MHz heeft, zorgt Nvidia's ingebouwde gpu-boost 2.0 ervoor dat de gpu zich nog verder overklokt, binnen bepaalde grenzen van temperatuur en tdp, waardoor de gemiddelde kloksnelheid op 1224MHz uitkomt. Ook de GTX 960 klokt zichzelf over en komt tijdens deze benchmark gemiddeld op 1338MHz uit. De hogere kloksnelheid lijkt dus verantwoordelijk te zijn voor de hogere gemiddelde framerate, ondanks de negatieve invloed op de prestaties die een sli-opstelling met zich meebrengt.
| Battlefield 4 - 1920x1080 - Ultra |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI GTX 960 SLI |
****
+
***
61,0 / 94,3 |
| Nvidia GTX 980 |
****
+
***
57,0 / 90,3 |
| Inno3D GTX 970 |
****
+
**
49,0 / 77,1 |
| AMD R9 290X |
****
+
**
52,0 / 75,3 |
| AMD R9 290 |
****
+
**
50,0 / 71,6 |
| MSI R9 280X |
***
+
*
40,3 / 57,8 |
| Asus GTX 960 Strix |
**
+
*
34,0 / 51,0 |
| MSI R9 285 |
**
+
*
32,7 / 50,9 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
**
+
*
34,0 / 50,8 |
| MSI GTX 960 |
**
+
**
31,7 / 50,2 |
| AMD R9 270X |
**
+
*
29,0 / 42,6 |
Op een resolutie van 1920x1080 pixels draait Battlefield 4 zonder problemen op de GTX 960. Wil je Battlefield 4 op minstens 60fps spelen, dan blijken twee GTX 960-kaarten uitkomst te bieden.
| Battlefield 4 - 2560x1440 - Ultra |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI GTX 960 SLI |
****
+
****
30,7 / 59,3 |
| Nvidia GTX 980 |
****
+
***
33,0 / 58,6 |
| AMD R9 290X |
****
+
**
32,0 / 51,0 |
| Inno3D GTX 970 |
***
+
***
28,0 / 49,2 |
| AMD R9 290 |
******
47,6 |
| MSI R9 280X |
***
+
**
25,7 / 38,9 |
| MSI R9 285 |
**
+
**
18,7 / 33,0 |
| Asus GTX 960 Strix |
**
+
**
17,3 / 32,3 |
| MSI GTX 960 |
**
+
**
17,0 / 31,4 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
**
+
**
15,3 / 31,4 |
| AMD R9 270X |
**
+
*
17,3 / 27,5 |
Full hd mag dan geen probleem zijn, bij hogere resoluties krijgt de GTX 960 last van de 2GB-framebuffer en loopt het spel niet meer soepel. De minimale framerate van de GTX 960's in sli zakt ook onder die van de GTX 980.
Crysis 3 en Dragon Age: Inquisition
Crysis 3 is ondertussen al een enigszins verouderde game, maar het voordeel is dat het spel goed geoptimaliseerd is voor sli-opstellingen. Op hoge instellingen is de game bovendien nog altijd behoorlijk belastend voor nieuwe videokaarten.
| Crysis 3 - 1920x1080 - Very High |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI GTX 960 SLI |
*****
+
**
63,3 / 87,6 |
| Nvidia GTX 980 |
*****
+
**
63,3 / 82,3 |
| AMD R9 290X |
****
+
*
52,7 / 67,4 |
| AMD R9 290 |
****
+
*
50,0 / 63,1 |
| MSI R9 285 |
***
+
*
39,7 / 49,8 |
| Asus GTX 960 Strix |
***
+
*
39,3 / 49,6 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
***
+
*
39,3 / 48,9 |
| MSI GTX 960 |
***
+
*
37,3 / 47,8 |
| MSI R9 280X |
***
+
*
36,7 / 47,1 |
| AMD R9 270X |
**
+
*
30,0 / 37,8 |
Bij een resolutie van 1920x1080 pixels weten de GTX 960-kaarten prima speelbare framerates neer te zetten, in sli is de GTX 960 gemiddeld iets sneller dan een losse GTX 980.
| Crysis 3 - 2560x1440 - Very High |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI GTX 960 SLI |
*****
+
**
44,3 / 56,1 |
| Nvidia GTX 980 |
*****
+
*
41,7 / 51,7 |
| AMD R9 290X |
****
+
*
34,3 / 44,4 |
| Inno3D GTX 970 |
****
+
*
33,0 / 43,5 |
| AMD R9 290 |
****
+
*
32,0 / 41,4 |
| MSI R9 285 |
***
+
*
25,7 / 31,7 |
| MSI R9 280X |
***
+
*
24,7 / 31,4 |
| Asus GTX 960 Strix |
***
+
*
25,0 / 30,8 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
***
+
*
23,7 / 29,8 |
| MSI GTX 960 |
***
+
*
24,0 / 29,5 |
| AMD R9 270X |
**
+
*
19,3 / 24,4 |
Gaat de resolutie omhoog, dan is Crysis 3 op de hoogste instellingen niet echt speelbaar op alle drie de 960-kaarten.
| Dragon Age: Inquisition - 1920x1080 - Ultra |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI GTX 960 SLI |
*****
+
**
43,5 / 56,9 |
| Nvidia GTX 980 |
******
+
*
46,4 / 55,6 |
| AMD R9 290X |
*****
+
*
43,4 / 50,8 |
| Inno3D GTX 970 |
*****
+
*
38,7 / 47,2 |
| AMD R9 290 |
*****
+
*
39,8 / 46,7 |
| MSI R9 280X |
****
+
*
31,6 / 36,9 |
| Asus GTX 960 Strix |
***
+
*
25,1 / 31,6 |
| MSI R9 285 |
***
+
*
24,2 / 31,4 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
***
+
*
25,3 / 31,3 |
| MSI GTX 960 |
***
+
*
24,2 / 30,3 |
| AMD R9 270X |
***
+
*
23,2 / 28,0 |
Net als Alien: Isolation is Dragon Age: Inquisition een game die we onlangs aan het vaste lijstje spellen hebben toegevoegd. We hebben gebruikgemaakt van de ultra-instellingen en de benchmark extra zwaar gemaakt door de anti-aliasing op 4xmsaa in te stellen. Voor een losse GTX 960 is dat te veel gevraagd en zouden we anti-aliasing dan ook uitschakelen.
| Dragon Age: Inquisition - 2560x1440 - Ultra |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Nvidia GTX 980 |
******
+
*
28,6 / 34,3 |
| AMD R9 290X |
******
+
*
28,1 / 33,2 |
| MSI GTX 960 SLI |
****
+
**
22,3 / 31,4 |
| AMD R9 290 |
*****
+
*
25,9 / 30,6 |
| Inno3D GTX 970 |
*****
+
*
24,2 / 29,4 |
| MSI R9 280X |
****
+
*
20,9 / 24,2 |
| Asus GTX 960 Strix |
***
+
*
15,2 / 19,3 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
***
+
*
14,8 / 18,9 |
| MSI GTX 960 |
***
+
*
15,0 / 18,4 |
| AMD R9 270X |
***
+
*
14,3 / 17,6 |
Op full hd hebben de 960-kaarten al moeite met Dragon Age en bij 2560x1440 pixels zakt de framerate helemaal in naar onspeelbare waarden. Het gebruik van twee kaarten in sli mag niet baten; de game schaalt op deze resolutie minder goed naar twee kaarten dan bij 1920x1080 pixels.
Far Cry 4 en Grid 2
De laatste twee games die we draaien zijn Far Cry 4 en Grid 2. Far Cry 4 is de jongste toevoeging aan het lijstje games waarmee we videokaarten testen. We draaien de game op ultra-instellingen, met ssao ingeschakeld, en daarbij passen we 4xmsaa toe. Gezien de framerates die we in deze game behaalden, leek het ons niet zinvol om de game ook bij een resolutie van 2560x1440 pixels te draaien.
| Far Cry 4 - 1920x1080 - Ultra - 4xMSAA |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI GTX 960 SLI |
**
+
*****
19,7 / 53,5 |
| Nvidia GTX 980 |
******
+
*
47,0 / 53,4 |
| AMD R9 290X |
*****
+
*
39,3 / 47,4 |
| Inno3D GTX 970 |
*****
+
*
39,7 / 45,8 |
| AMD R9 290 |
*****
+
*
37,7 / 44,2 |
| MSI R9 280X |
***
+
*
27,3 / 36,4 |
| Asus GTX 960 Strix |
***
+
*
22,3 / 29,4 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
***
+
*
23,0 / 29,1 |
| MSI GTX 960 |
***
+
*
22,3 / 28,4 |
| AMD R9 270X |
**
+
*
17,0 / 26,6 |
| MSI R9 285 |
**
+
**
15,3 / 26,1 |
Ondanks de resolutie van 1920x1080 pixels blijkt de ultra-instelling in combinatie met 4xmsaa een te zware opgave voor de GTX 960-kaarten, zowel los als in sli-opstelling. Bij het gebruik van twee kaarten ontstaan er flinke dips in de framerate, wat de game onspeelbaar maakt. Wellicht dat een driver-update of een game-patch dat probleem oplost. Overigens hebben we zelfs met een GTX 980 nog last van microstuttering, waarop we in een eerdere review al eens ingingen.
| Grid 2 - 1920x1080 - Ultra - 8xMSAA |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI GTX 960 SLI |
******
+
**
117,6 / 146,6 |
| Nvidia GTX 980 |
*****
+
**
110,0 / 138,3 |
| Inno3D GTX 970 |
****
+
*
95,3 / 120,0 |
| AMD R9 290X |
****
+
*
91,4 / 116,4 |
| AMD R9 290 |
****
+
*
85,1 / 107,9 |
| MSI R9 285 |
***
+
*
71,3 / 89,7 |
| MSI R9 280X |
***
+
*
69,9 / 89,2 |
| Asus GTX 960 Strix |
***
+
*
66,2 / 82,9 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
***
+
*
65,6 / 81,2 |
| MSI GTX 960 |
***
+
*
63,7 / 80,5 |
| AMD R9 270X |
***
+
*
56,7 / 72,0 |
Grid 2 draait al geruime tijd mee in onze vaste lijst met test-games en is zelfs op de hoogst mogelijke instellingen een peulenschil voor de langzamere videokaarten. De kaarten van Asus, Gigabyte en MSI komen netjes op volgorde van kloksnelheid binnen.
| Grid 2 - 2560x1440 - Ultra - 8xMSAA |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI GTX 960 SLI |
******
+
**
84,3 / 104,5 |
| Nvidia GTX 980 |
*****
+
**
78,6 / 99,7 |
| AMD R9 290X |
*****
+
*
69,9 / 88,6 |
| Inno3D GTX 970 |
****
+
*
66,4 / 85,9 |
| AMD R9 290 |
****
+
*
63,8 / 80,9 |
| MSI R9 285 |
****
+
*
54,2 / 68,1 |
| MSI R9 280X |
***
+
*
53,0 / 66,7 |
| Asus GTX 960 Strix |
***
+
*
46,7 / 58,9 |
| Gigabyte GTX 960 G1 |
***
+
*
46,9 / 58,8 |
| MSI GTX 960 |
***
+
*
44,9 / 57,2 |
| AMD R9 270X |
***
+
*
41,3 / 51,8 |
Bij 2560x1440 pixels vormt Grid 2 evenmin een probleem voor de GTX 960. Ook op deze resolutie schaalt de game goed naar twee videokaarten, waardoor een losse GTX 980 opnieuw het onderspit delft.
Opgenomen vermogen en geluidsproductie
In de benchmarks die we gedraaid hebben, zijn de onderlinge verschillen tussen de GTX 960-kaarten klein, wat te verwachten was gezien de vrijwel gelijke kloksnelheden. De verschillen in koeling en energievoorziening zijn echter groter, en die stellen we dan ook op de proef.
Bij het meten van het opgenomen vermogen klokken we ons testsysteem terug naar de standaardinstellingen. We maken gebruik van een energiemeter van Voltcraft om het opgenomen vermogen te meten. We meten het idle-vermogen door het systeem aan te zetten en net zo lang te wachten tot het op een constante waarde blijft hangen. Voor het ingame-vermogen draaien we gedurende twintig minuten Unigine Valley, waarbij we met behulp van de energiemeter het opgenomen vermogen loggen. Het uiteindelijke resultaat is het gemiddelde van de gemeten waarden gedurende die periode. Furmark hebben we definitief afgeschaft, omdat vrijwel alle gpu's tegenwoordig beveiligingen hebben ingebouwd die voorkomen dat de gpu op vol vermogen draait.
Het idle-verbruik van de drie GTX 960-kaarten ontloopt elkaar niet echt en ook tijdens het draaien van games zijn de onderlinge verschillen niet groot. De MSI is de zuinigste, terwijl de Asus en Gigabyte iets meer verstoken. Zet je twee GTX 960-kaarten in sli, dan verstook je iets meer dan met een losse GTX 980 op standaardsnelheden. Onze test-GTX 970 is een overgeklokt exemplaar, wat terug te zien is in de energieconsumptie; die ligt hoger dan bij een GTX 980 op standaardsnelheden.
Het meten van de geluidsdruk doen we tegelijk met het testen van het opgenomen vermogen. We draaien Unigine Valley en loggen het geluidsniveau gedurende twintig minuten op twintig centimeter afstand van de videokaart. We hebben geen perfect geluiddichte testomgeving, waardoor er ook altijd omgevingsgeluid gemeten wordt. De druk van het omgevingsgeluid bedraagt ongeveer 30db(A). De gemeten waarden geven dan ook geen absolute geluidsproductie van de koeling weer, maar bieden wel de mogelijkheid om de geluidsproductie van de videokaarten onderling te vergelijken.
In idle-toestand draaien de ventilators van de GTX 960-kaarten niet en valt er dus alleen 30db(A) aan omgevingsgeluid te meten. Tijdens het draaien van Valley betaalt het gebruik van de grote heatsinks op de Gigabyte- en MSI-kaarten zich uit en stijgt de geluidsproductie nauwelijks. De Asus-960 heeft een wat kleinere heatsink dan de andere twee kaarten, wat tot een hogere geluidsproductie leidt. Daar staat wel tegenover dat de Asus-kaart koeler blijft, met een temperatuur die niet boven de 60°C uitkomt. De MSI en Gigabyte worden met 63 en 69°C wat warmer, maar voor videokaarten zijn dat geen temperaturen waarover we ons zorgen maken.
Overklokken
Asus, Gigabyte en MSI hebben alledrie hun GTX 960-kaarten behoorlijk hoge kloksnelheden meegegeven ten opzichte van de standaardsnelheden die Nvidia voorschrijft. Uiteraard wilden we kijken of er niet nog wat meer uit de GM206-gpu te halen valt en zijn we de videokaarten gaan overklokken. Daartoe hebben we de koeling van de drie kaarten op volle snelheid laten draaien en zijn we begonnen het geheugen over te klokken.
Het gddr5-geheugen, dat standaard op een effectieve 7010MHz draait, wisten we bij alle videokaarten zonder problemen op te voeren naar een effectieve 7750MHz. Vervolgens hebben we de boost-snelheid van de gpu onder handen genomen. Tijdens het overklokken bleek dat Asus de spanning op de gpu standaard al heeft verhoogd naar 1163mV, terwijl MSI en Gigabyte standaard op 1037mV werken. In de boost-snelheid van de Asus-gpu bleek uiteindelijk de minste rek te zitten, we wisten de gpu over te klokken tot 1455MHz, bij een spanning van 1175mV. De MSI en Gigabyte klokten nog wat beter over, bij een lagere spanning. Uiteindelijk kwam de MSI uit op 1475MHz bij 1062mV, terwijl de Gigabyte nog 10MHz sneller bleek, bij 1075mV.
Vermoedelijk zit er nog wat meer rek in de maximale kloksnelheden van de videokaarten, maar gezien de beperkte tijd die we hadden, zijn de genoemde snelheden het maximale dat we uit de videokaarten hebben kunnen halen. Vooral de Gigabyte-kaart zou dankzij zijn zesfasige spanningsregeling nog meer overklokpotentieel moeten hebben.
Gezien de beperkte tijd hebben we alleen 3DMark kunnen draaien op de overgeklokte videokaarten. De overgeklokte gpu's tikken tien tot veertien procent sneller dan standaard, wat de GTX 960 in 3DMark vergelijkbaar maakt met een R9 280X.
Conclusie
Met de GTX 960 bouwt Nvidia voort op het succes van de Maxwell-gpu uit de GTX 970 en 980. GM206 heeft daarbij nog wat extra verbeteringen aan boord in de vorm van hardwarematige ondersteuning voor het decoderen van h265-video en hdcp 2.2, wat in de toekomst ongetwijfeld van pas zal komen.
Over de prestaties van de GTX 960 in games zijn we enigszins verdeeld. Enerzijds blijkt de GM206-gpu in combinatie met 2GB werkgeheugen niet geschikt voor games met een hogere resolutie dan 1920x1080 pixels en is het gat met de GTX 970 nog behoorlijk groot. Aan de andere kant is de adviesprijs van 210 euro daar ook naar; een GTX 970 presteert dan wel stukken beter, maar is dan ook meer dan anderhalf keer zo duur. Bovendien blijkt er nog wel wat extra snelheid uit de GM206-gpu te halen. Zonder veel moeite lieten we de gpu 300MHz sneller tikken dan de standaardsnelheid die Nvidia hanteert. Ook sli maakte indruk; twee GTX 960-kaarten blijken in verschillende games sneller te zijn dan een enkele GTX 980, die een stuk duurder in aanschaf is. Driver en game moeten daarbij wel goed samenwerken, want de minimale framerate schaalt in een paar games nauwelijks mee.
De GTX 960 wordt Nvidia's directe concurrent van AMD's R9 285. Wat prestaties in games betreft ontlopen de videokaarten elkaar niet veel en ook de adviesprijs van 210 euro voor de GTX 960 is vergelijkbaar met de prijs van een R9 285. Daarbij hebben beide videochips hun eigen unieke eigenschappen, waarbij AMD bijvoorbeeld TrueAudio ondersteunt, maar de GTX 960 hardwarematige ondersteuning voor h265-video en hdcp 2.2 heeft. Bovendien is de GTX 960 een stuk zuiniger dan de R9 285. Als je geen speciale voorkeur voor AMD of Nvidia hebt, is de GTX 960 wat features en efficiëntie betreft de beste keuze.
De GM206-gpu kan onze goedkeuring dus wegdragen. We hebben echter niet alleen die nieuwe gpu getest, maar ook drie nieuwe videokaarten. Die kaarten ontlopen elkaar in prestaties nauwelijks en het grootste verschil is te zien op het gebied van koeling. De koelers van MSI en Gigabyte zijn wat formaat betreft misschien een beetje overkill, maar als je genoeg ruimte in je behuizing hebt, zijn beide erg stil en koelen beide goed. Het kleinere videokaartje van Asus koelt weliswaar iets luidruchtiger, maar houdt de gpu daardoor ook weer op een net wat lagere temperatuur dan de andere twee videokaarten.
Tot zo ver weinig verschillen dus. Wil je out of the box (nipt) de snelste van de drie, dan neem je de Asus. Wil je een zo laag mogelijke geluidsproductie, dan zijn de GTX 960 van Gigabyte en die van MSI geschikte kandidaten. Wil je stevig overklokken, dan lijkt de zesfasige stroomvoorziening van de Gigabyte de grootste kans op succes te bieden en dat levert de G1 Gaming wat ons betreft een halve ster extra op.
/i/2000575214.jpeg?f=imagegallery)
/i/2000574662.png?f=imagegallery)
/i/2000575153.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000574833.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000574837.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000574838.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000574841.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000575170.png?f=thumbsmall "ASUS STRIX-GTX960-DC2OC-2GD5")
:strip_exif()/i/2000575175.png?f=thumbsmall "MSI GeForce GTX 960 GAMING 2G")
:strip_exif()/i/2000575173.png?f=thumbsmall "Gigabyte GV-N960G1 GAMING-2GD")
:strip_exif()/i/2000575175.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2000600732.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2000650476.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1262341213.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/87978/crop566e036cc3e24_cropped.jpeg?f=community)
/u/468821/crop594848c6b86e5.png?f=community)
:strip_exif()/i/2000575170.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/1366356207.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/517503/crop602112b4ac9cb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/493826/crop573f497045fd8.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/534574/GHG%2520icon.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/56159/archer.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/280504/Clipboardtweaker.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/504055/Batman.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/511559/crop5afaa030963dc_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/425234/forumsmiley.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/14409/crop560ebcbcc3d04_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/443848/crop5e7a18186d029_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
en dat duurt altijd wel een tijdje want ze willen zo veel mogelijk rekken!)
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/164703/images2.jpg?f=community){kind=small}
/u/303388/crop5836f42bbc7e7_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116283/crop5814e3224425d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/53652/paladinwc2.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/445621/A-Bomba.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/528115/crop5b8a3da696d20_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/174878/SCKnightMicro.jpg?f=community){kind=small}
/u/475916/Globalstripe%2520Avatar%252060x60.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/413872/7746910134_1ecc35cbb9_b.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/451377/crop55c27effefbb4_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/179419/Fa.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/348588/crop607373081ef34_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/18149/catfish60.jpg?f=community){kind=small}
