Inleiding
Fanatiek pc-gamen is een dure hobby, want voor je het weet is de hardware in je behuizing verouderd en kun je de nieuwste games niet meer met alle pracht en praal spelen. Dat betekent dus vaak upgraden of genoegen nemen met minder mooie graphics. Een console is in dat opzicht een stuk eenvoudiger, want je weet zeker dat je gedurende de lifecycle van het apparaat alles kunt spelen.
Er is nog een derde mogelijkheid om altijd zorgeloos te kunnen gamen: streaming. De game wordt dan gedraaid op een serverpark en de beelden worden als stream naar de gebruiker verzonden. Een dergelijk systeem is niet zonder haken en ogen. Belangrijk is natuurlijk dat er een rappe verbinding gebruikt wordt en dat de latency laag is, anders valt de hele spelervaring in het water. Dat zal er deels aan bijgedragen hebben dat streaming gamen in de laatste jaren nog niet grootschalig van de grond is gekomen.
Daarom zijn verschillende fabrikanten eerst begonnen met streaming binnenshuis. Met bijvoorbeeld Steam, of de software van Nvidia, kun je een game op je pc draaien en de beelden vervolgens naar een andere pc of zelfs een tablet streamen. Ook PS4-games kunnen sinds een tijdje gestreamd worden.
Nvidia gebruikt beide vormen van streaming om de verkopen van zijn Shield Tablet aan te jagen, want wie er een koopt, mag tot de zomer van 2015 gratis games uit de cloud streamen. Daarnaast kun je dus games vanaf je eigen game-pc streamen en natuurlijk kun je ook gewoon Android-games op de tablet draaien. Een trio van gamemogelijkheden dus.
Wij ontvingen van Nvidia een Shield Tablet en een Shield Controller om te kijken hoe dit alles in elkaar steekt. In dit artikel gaan we primair in op de verschillende manieren waarop je games kunt streamen en hoe goed dit uit de verf komt. Onze ervaringen met de tablet zelf en de controller kun je in een losse review lezen.
Wat heb je allemaal nodig?
De streamingdiensten van Nvidia werken op dit moment alleen samen met de Shield-handheld, die hier niet te krijgen is, of met de Shield Tablet, die je voor 299 euro kunt aanschaffen. De Shield Tablet is een volwaardige 8"-Android-tablet met krachtige hardware, goede luidsprekers, een prima scherm en dito bouwkwaliteit. Voor een uitgebreider oordeel kun je het best onze review lezen.
/i/2000566167.jpeg?f=imagenormal)
De controller
Met alleen de tablet ben je er nog niet; voor de volledige ervaring moet je ook Nvidia's eigen gamecontroller hebben. Die krijg je er in de winkel niet zomaar bij; hij kost los 59 euro. Dat is een fors bedrag boven op de 299 euro die je voor de Shield Tablet zelf kwijt bent. Voor het gebruik van de gamestreaming-mogelijkheden is hij echter essentieel.
Het ontwerp is tamelijk hoekig en in eerste instantie voelt de controller nogal lomp aan, zeker in vergelijking met bijvoorbeeld een PS4-controller. Dankzij de forse behuizing laat hij zich echter wel stevig vasthouden en na verloop van tijd gingen we het ontwerp waarderen. Vooral de inkeping aan de achterzijde, waar je vingers op kunnen rusten, voelt fijn aan.
De lay-out komt overeen met die van veel andere controllers. Rechts zitten vier facebuttons in een ruitvorm, in het midden zitten twee thumbsticks naast elkaar en links is een d-pad geplaatst. Achterop zitten per vinger een schouderknop en een trigger. In het midden zitten tot slot de Android-knoppen voor home en terug, samen met een startknop en een groot indrukbaar Nvidia-logo, waarmee je kunt terugkeren naar het hoofdmenu.
Opladen gebeurt via een usb-stekker en op een volle accu moet je volgens Nvidia tot veertig uur kunnen gamen. Naast de oplaadpoort zit een aansluiting voor een koptelefoon. De audio kan van de tablet naar de controller gestreamd worden doordat de verbinding niet via bluetooth maar wifi-direct verloopt. Dat draagt er volgens Nvidia ook aan bij dat de latency laag blijft.
Game-pc en netwerk
Een van de twee streamingscenario's waarmee Nvidia adverteert, is de mogelijkheid om games die op je eigen pc draaien naar de tablet te streamen. Zo kun je 's avonds in bed nog een beetje spelen voor het slapen gaan, maar omdat de tablet over een hdmi-uitgang beschikt, is het ook mogelijk om de tablet op een televisie aan te sluiten en er een soort console-ervaring van te maken.
Om dit te kunnen doen heb je wel een paar dingen nodig. Allereerst natuurlijk een Nvidia-videokaart. Het hoeft daarbij niet het nieuwste van het nieuwste te zijn; een GTX650 of hoger volstaat. Daarnaast zijn minimaal 4GB geheugen en een Core i3-2100 of Athlon II X4 vereist. Op de pc moet de GeForce Experience-software staan, die tegenwoordig meegeleverd wordt met de driver. Deze inventariseert welke games op je pc zijn geïnstalleerd en stuurt dat overzicht vervolgens naar de tablet. Er is ook ondersteuning voor Steam, dat automatisch in 'big picture mode' gestart wordt.
Even belangrijk is natuurlijk de netwerkverbinding. Voor een vloeiende game-ervaring moeten de beelden zonder haperingen of lag doorgestuurd kunnen worden en om te beginnen is het dus zeker aan te raden het gamesysteem via ethernet aan te sluiten. Volgens Nvidia is een wifi-b-verbinding al snel genoeg om te streamen naar de tablet, maar een dualband-n-router wordt aangeraden.
Alleen op Shield....of niet?
Streamen wordt op dit moment alleen ondersteund met de Shield Tablet of Shield-handheld. Het is dus officieel niet mogelijk om naar een andere pc te streamen of om Android-tablets van een ander merk te gebruiken. Een groep slimme mensen is het echter gelukt om het protocol te ontrafelen en zij hebben een eigen implementatie gemaakt die je kunt draaien op bijvoorbeeld een Android-telefoon of tablet, maar ook op een andere pc.
GameStream in de praktijk
Technisch gezien werkt GameStream tamelijk eenvoudig. De controller is via wifi-direct met de tablet verbonden en de input die je geeft, wordt over het wifi-netwerk doorgegeven aan de gamecomputer. Daar wordt de input door de game verwerkt en de inhoud van het scherm wordt vervolgens realtime gecomprimeerd en via wifi naar de tablet teruggestuurd. Je ziet op de computermonitor dus precies hetzelfde als op de tablet en het is niet mogelijk om de pc voor iets anders te gebruiken terwijl gestreamd wordt.
Omdat je dus feitelijk de scherminhoud van het desktopsysteem aan het bekijken bent, kan het voorkomen dat je iets anders dan de game ziet. Bij het starten van Assassins's Creed Unity kregen we bijvoorbeeld eerst een inlogscherm van Uplay op de tablet te zien. Via het onscreen-toetsenbord moesten we vervolgens inloggen en dat voelt verre van ideaal. Het zou mooi zijn als ontwikkelaars hiermee in de toekomst beter rekening houden.
Als je alles eenmaal ingesteld hebt, is het daadwerkelijk spelen van een spel erg simpel. Je start de Nvidia Hub op de tablet, gaat naar het overzicht van pc games en selecteert de game die je wil spelen. Deze wordt nu op de pc gestart en de output krijg je te zien op de tablet. Dit werkt natuurlijk het beste bij pc-games met ondersteuning voor controllers.
/i/2000566170.jpeg?f=imagenormal)
Inputlag en beeldkwaliteit
Het eerste wat je verwacht is forse inputlag, maar dat blijkt in de praktijk enorm mee te vallen. Een racegame als Grid 2 liet zich prima besturen en bij games die iets minder afhankelijk zijn van snelle input, zoals Assassins Creed of een platformer, valt de inputlag nog minder op. Als je het direct vergelijkt met hoe de game op een pc draait, kun je opmerken dat de invoer iets minder snel verwerkt wordt, maar het verschil is kleiner dan we hadden verwacht. De games zijn dus zeker goed speelbaar.
Wat je nog het meeste merkt, is de lagere framerate. Wij draaiden de games op een systeem met een GTX980, waarbij de framerate bij veel games dik boven de 30fps is. De Nvidia-software varieert zowel de bitrate als de framerate afhankelijk van de verbinding en in veel gevallen komt de framerate daardoor niet boven de 30fps. Vooral racegames voelen daarom een stuk minder vloeiend aan, maar ook als je andere games side by side gaat vergelijken wordt duidelijk dat je inboet aan kwaliteit.
Je kunt de bitrate en framerate van de verbinding vanuit de Shield Tablet-app aanpassen. Hoewel je wel verschil kunt zien tussen hoge en lage bitrates, hebben we het idee dat met de framerate-settings weinig wordt gedaan. Ook al hadden we die geforceerd op 60fps, de game draaide zeker niet zo snel en vloeiend als op de pc.
Netwerksnelheid
Tijdens het spelen werd nog eens duidelijk hoe belangrijk het is dat je gebruikmaakt van een snel en stabiel netwerk. Overdag, met een volle redactie en dus een behoorlijk zware belasting van het accesspoint op het Tweakers-kantoor, bleek het moeilijk om een écht stabiele verbinding op te zetten. Tijdens het gamen zagen we dan af en toe haperingen. Dat werd al een stuk beter toen we overschakelden op een los accesspoint waarmee nauwelijks iemand was verbonden. Aan het begin en eind van de dag, met dus een lagere belasting van het netwerk, was de game-ervaring een stuk stabieler.
/i/2000566191.png?f=imagenormal)
Het is moeilijk om te kwantificeren hoe snel je verbinding precies moet zijn. Met een wireless-b-router zouden we in ieder geval niet eens een poging wagen, een n-verbinding is dus essentieel en dan het liefst via een router die dualband-verbindingen ondersteunt. Als je van plan bent om binnenshuis van de ene naar de andere verdieping te streamen, doe je er het beste aan te zorgen voor een extra accesspoint op die tweede verdieping. Voor de beste ervaring kun je een usb-naar-ethernet-dongle inzetten, al is je opstelling dan niet meer draadloos.
Gamen over internet
Als de tablet eenmaal gekoppeld is aan een gamesysteem, kunnen beide ook samenwerken over het internet. Daar hadden we op voorhand eigenlijk niet veel van verwacht. Op een lokaal netwerk is het immers al moeilijk om de ideale omstandigheden te creëren en door de verbinding via het internet te laten lopen introduceer je natuurlijk een heleboel extra variabelen. Toch werkt het, en goed ook.
We hebben verschillende avonden thuis games gespeeld die gestreamd werden vanaf het eerdergenoemde gamesysteem dat in ons testlab staat. Daarbij was de Shield Tablet verbonden met een wifi-n-router die op zijn beurt gekoppeld was aan een 120Mbit/12Mbit-kabelverbinding. Helemaal representatief is deze situatie niet, want in de avonduren is het Tweakers-kantoor verlaten, waardoor het gamesysteem de 100Mbit aan uploadbandbreedte volledig kon benutten. Het toont wel aan dat zolang de verbinding snel genoeg is, de techniek ook op grotere afstand werkt.
Cloudstreaming met Nvidia GRID
Naast streamen vanaf je eigen systemen is het ook mogelijk om uit de cloud te streamen via Nvidia's GRID-dienst. Het bedrijf heeft daarvoor een serverpark opgetuigd op basis van zijn eigen hardware, waarop verschillende games draaien. Kopers van een Shield Tablet hebben in ieder geval tot de zomer van 2015 gratis toegang tot die dienst en kunnen de aanwezige games naar hartenlust spelen, zonder restricties. Bij wie wel eens van OnLive gehoord heeft, zal een belletje gaan rinkelen, want het idee is precies hetzelfde.
Toen we OnLive onlangs konden proberen op een nieuwe tv van Philips, waren we niet onder de indruk. De inputlag was simpelweg te hoog. GRID streaming werkt daarmee vergeleken een stuk beter. Sterker nog, het werkt beter en stabieler dan het streamen over een lokaal netwerk. Het aanbod is op dit moment nog erg karig, zo karig dat we het in een paar regels kunnen opsommen: Alan Wake, Astebreed, Batman: Arkham City, Batman: Arkham Asylum, Batman: Arkham Origins, Borderlands, Borderlands 2, Brutal Legend, Darksiders, Darksiders 2, Dead Island, Dirt 2, Lego Batman, Lego Batman 2, Lego Marvel Super Heroes, Psychonauts, Race Driver Grid, Red Faction: Armageddon, Saints Row: The Third, Street Fighter X Tekken, The Witcher 2: Assassins of Kings, Trine 2 en Ultra Street Fighter IV.
/i/2000566169.jpeg?f=imagenormal)
GRID is op dit moment dus zeker geen vervanging voor een goede game-pc of console, maar de dienst toont wel dat de techniek potentie heeft. Zelfs een potje Ultra Street Fighter IV, een game die compleet draait om een snelle verwerking van de invoer op de gamepad, was lekker te spelen. Natuurlijk is er meer inputlag dan als je het lokaal draait, maar het verschil is minder groot dan je misschien zou denken.
De dienst komst het beste uit de bus als je de Shield Tablet aansluit op een televisie. Dan lijkt het alsof je gewoon op een console aan het spelen bent. Het is dan wel belangrijk dat de tv een lage inputlag heeft, want als je op de bestaande inputlag nog eens vertraging van de tv stapelt, wordt het al snel niet meer fijn speelbaar.
Conclusie
GameStream en GRID hebben ons enigszins verbaasd, omdat we niet verwacht hadden dat streaming een dermate goede game-ervaring kan opleveren. Hoewel de beeldkwaliteit en framerate duidelijk minder zijn dan op de pc, is het knap dat in een fractie van een seconde zoveel gedaan kan worden - input verwerken, renderen, coderen, versturen, decoderen en weergeven - zonder dat je daar erg in hebt.
Dat gezegd hebbende is het wel een beetje de vraag wat je hier als eindgebruiker mee moet. Als je namelijk honderden - misschien zelfs duizenden - euro's aan een game-pc uitgegeven hebt, wil je daar natuurlijk wel het resultaat van zien in al zijn glorie. Het 8"-scherm van de Shield Tablet is daar te klein voor, en koppel je hem aan een tv, dan wordt de compressie beter zichtbaar. Je kunt dan wellicht beter de pc via een lange hdmi-kabel aan een tv koppelen.
De toekomst van de GRID-streamingdienst, waarbij alles vanuit de cloud komt, zien we een stukje rooskleuriger in. Hoewel je daarvoor nu nog een Shield Tablet nodig hebt, is er technisch gezien geen reden dat dit in de toekomst niet ingebouwd kan worden in televisies of aangeboden kan worden via een Chromecast-achtig stuk hardware. Met een codec als h265 zou de beeldkwaliteit nog eens fors verbeterd kunnen worden ten opzichte van de huidige implementatie.
Als je toch al van plan was om een Shield Tablet te kopen zijn GameStreaming en GRID leuke extra's, waarvan je in het geval van GRID tot de zomer van 2015 gratis gebruik kunt maken. Op dit moment zijn de diensten echter nog te jong en is het aanbod te klein om ze als reden te zien om voor de Shield Tablet te gaan in plaats van een ander model. Daarin kan in de toekomst echter verandering komen en we zijn dan ook erg benieuwd welke stappen streaming gamen in de komende jaren gaat zetten, zowel wat technologie als wat aanbod betreft.