Inleiding
Hoewel het Apple was dat met de introductie van de eerste iPad de tabletmarkt nieuw leven inblies, is het Samsung dat de laatste jaren het drukst aan het experimenteren is geweest met verschillende soorten tablets. De Koraanse fabrikant bracht modellen uit in allerlei vormen, maten en prijsklassen: goedkope 7"-tablets, tablets speciaal voor kinderen, dure exclusieve tablets en natuurlijk tablets in de Galaxy Note-serie, die met een stylus zijn uitgerust.
In die categorie introduceerde Samsung vorige maand een aantal nieuwe modellen, waarvan de 12,2"-NotePro veruit de opvallendste was. Nog maar weinig fabrikanten hebben het aangedurfd om tablets uit te brengen met schermen die flink groter zijn dan 10", maar in het geval van de NotePro is de keuze goed te begrijpen. De Note-tablets zijn met de bijgeleverde stylus altijd al bedoeld geweest voor mensen die willen schetsen en tekenen, en een groter canvas kan dan natuurlijk geen kwaad.
Niet alleen het grote formaat maakt dat de NotePro 12,2" opvalt, ook op softwarevlak is er nieuws te melden. Samen met de NotePro 12,2" introduceert Samsung namelijk een vernieuwde versie van zijn tabletsoftware. Het geheel draait nog steeds op Android, maar het homescreen van de TouchWiz-schil is behoorlijk op de schop gegaan en heeft weinig meer weg van het traditionele scherm vol icoontjes.
In deze review nemen we de NotePro 12,2" onder de loep, en kijken we hoe het grote formaat in de praktijk bevalt en of de wijzigingen op softwarevlak een betere gebruikservaring opleveren. Daarnaast hebben we zoals altijd natuurlijk de invidiuele componenten uitgebreid bekeken en getest.
Behuizing en ergonomie: groot
Niet zo heel lang geleden bespraken we de nieuwste versie van de Galaxy Note 10.1 en toen we de NotePro 12,2" binnenkregen moesten we even goed controleren of Samsung niet dezelfde tablet had teruggestuurd, want uiterlijk zijn de twee vrijwel identiek. De NotePro is aan de achterkant dus afgewerkt met het inmiddels bekende nepleren kunststof. De kleine groefjes in de zijkant, die volgens Samsung de bladzijden van een boek nabootsen, hebben echter het veld moeten ruimen en zijn vervangen door een geborsteld-metaallook.
De reacties onder onze review van de Note 10.1 lieten duidelijk zien dat de meningen over het design sterk uiteenlopen. Sommigen zien het als een afknapper, terwijl anderen het juist mooi vinden en opmerken dat het fijn aanvoelt. Over smaak valt niet te twisten, maar de recente tablets van Samsung voelen in ieder geval een stukje steviger aan dan de voorgaande series en dat is een fijne bijkomstigheid van het nieuwe ontwerp.
De NotePro 12,2" is de grootste Android-tablet die we tot nu toe op de redactie gehad hebben. Als je je moeilijk kunt voorstellen hoe groot een 12,2"-breedbeeldtablet is, kun je simpelweg een velletje A4-papier pakken, want de afmetingen van de NotePro 12,2" zijn nagenoeg gelijk. Het grote scherm geeft je veel oppervlak om op te werken en maakt het bekijken van foto's of video tot een indrukwekkende ervaring, maar het heeft ook praktische nadelen.
/i/1392726298.jpeg?f=imagenormal)
De NotePro 12,2" met daarvoor de Galaxy Note 10.1 (2014 Edition)
De tablet met één hand vasthouden terwijl je met de andere de stylus gebruikt, is in de praktijk nauwelijks te doen. Dat komt niet enkel door het grote scherm, maar ook door het relatief hoge gewicht van 745 gram. Voor kort gebruik kun je hem wel met één hand vasthouden, maar in de praktijk waren we snel geneigd om de tablet op tafel te leggen of ergens tegenaan te laten steunen. Dat maakt het ook gemakkelijker om de stylus te gebruiken. De NotePro 12,2" is dus een echte 'neerleg'-tablet.
Die stylus, of S Pen zoals Samsung hem noemt, is net als bij andere Note-apparaten opgeborgen in de behuizing. Rechtsbovenin zit een kleine sleuf waar het pennetje ingeschoven kan worden. Verder zijn rondom nog een micro-sd-slot, twee luidsprekers en een infraroodzender weggewerkt. Dankzij die laatste kun je de tablet gebruiken om allerlei apparatuur mee aan te sturen en het micro-sd-slot maakt het mogelijk om eenvoudig het opslaggeheugen aan te vullen. Standaard is er gelukkig al 32GB aanwezig, maar meer kan natuurlijk nooit kwaad.
De beide luidsprekers blinken niet uit, maar stellen ook zeker niet teleur. Het ontbreekt aan lage tonen, maar dat geldt voor vrijwel elke tablet, dus daar tillen we niet al te zwaar aan. Voor de rest is de geluidsreproductie niet slecht; de luidsprekers kunnen flink hard en ook op maximaal volume is er geen gekraak of vervorming te horen.
Samsung houdt ook met de NotePro 12,2" vast aan het stel fysieke knoppen onder het scherm, in plaats van virtuele knoppen die deel uitmaken van de interface, zoals bij andere Android-tablets. In het midden zit een fysieke homeknop en aan weerszijden een capacitieve knop. Ook hierover zijn de meningen verdeeld. Het levert meer schermoppervlak op om apps op weer te geven, maar gebruik je de tablet ondersteboven of gekanteld, dan is het raar dat de knoppen aan de boven- of zijkant zitten en niet onderaan. Dat laatste weegt voor ons zwaarder, zeker omdat er aan schermoppervlak bij deze tablet geen gebrek is.
De knoppen onder het scherm zijn niet gelijk aan die van eerdere Samsung-tablets. De menuknop is namelijk verruild voor een multitaskingknop en dat is opvallend. Iets meer dan twee jaar geleden deelde Google al mee dat de menuknop 'dood' was, dat fabrikanten zo'n knop niet meer in hun telefoons en tablets moesten gebruiken en dat virtuele knoppen vanaf dat moment de standaard zouden zijn voor Android-apparaten. De reden hierachter was dat gebruikers niet aan een applicatie kunnen zien of de menuknop wordt ondersteund; daar kom je alleen achter door de knop in te drukken. Bij Android-apparaten zonder fysieke knoppen wordt de aanwezigheid van een optiemenu meteen duidelijk dankzij drie puntjes in de rechterbovenhoek.
/i/1392726297.jpeg?f=imagenormal)
Samsung trok zich tot nu toe weinig aan van Googles richtlijnen en alle telefoons en tablets van het bedrijf die de laatste tijd uitkwamen, hadden zo'n 'ouderwetse' menuknop, tot nu dus. Waarom de fabrikant nu opeens overstag is gegaan, is niet helemaal duidelijk. Wellicht is de keuze gemaakt in aanloop naar de overeenkomst die Samsung onlangs met Google sloot. Hoe het ook zei, wij vinden het een goede zet en zijn het met Google eens dat de menuknop beter vermeden kan worden.
Hardware en prestaties: gemiste kans
Net als de Note 10.1 is de NotePro 12,2" opgetrokken rondom Samsungs eigen Exynos 5420-soc. Althans, dat geldt voor de wifi-versie die wij getest hebben; de versie met 4g-ondersteuning bevat een Snapdragon 800-soc van Qualcomm. De 5420 bestaat uit vier snelle processorkernen die gestoeld zijn op het Cortex A15-ontwerp van ARM, aangevuld met vier zuinige Cortex A7-kernen.
Omdat de Cortex 15-hardware niet zo energiezuinig is, wordt afhankelijk van de belasting constant gewisseld tussen de twee clusters. Bij intensief gebruik zijn de A15-cores actief, terwijl de A7's aangeslingerd worden als de processorbelasting laag is, een constructie die bekendstaat als big.Little. Voor meer informatie over de 5420 verwijzen we naar onze review van de nieuwe Note 10.1, waarin we wat dieper ingaan op deze soc.
Draadloos en bedraad
Op draadloos gebied beschikt de NotePro 12,2" over ondersteuning voor de recentste standaarden, waaronder bluetooth 4.0 en wifi b/g/n/ac. De versies van de tablet met een simkaartslot kunnen bovendien overweg met 4g. Het model wat wij ter review kregen, beschikt verder over 32GB opslagcapaciteit, waarvan een dikke 25GB vrij is om door de gebruiker te worden gevuld.
De bedrade aansluiting ondersteunt de usb 3.0-standaard en er wordt gebruikgemaakt van een micro-usb-b-connector, die bestaat uit een kleine en een grote stekker, die samen een geheel vormen. Dankzij die nieuwe versie van usb gaat het overzetten van bestanden naar de tablet behoorlijk rap. Afhankelijk van de bestandsgrootte schommelen de doorvoersnelheden tussen de 40MB/s en 60MB/s. Ter vergelijking, usb 2.0-verbindingen komen vaak niet verder dan 25MB/s.
Prestaties
Bij de Note 10.1 moesten we opmerken dat we in de praktijk niet altijd wat merkten van de grote hoeveelheid rauwe rekenkracht. TouchWiz, Samsungs eigen schil waarmee Android wordt aangevuld, is notoir zwaar en belastend voor de hardware. We hebben dan ook al bij diverse apparaten van Samsung opgemerkt dat de gebruikservaring niet helemaal soepel was. Bij de Note 10.1 kwam het zelfs voor dat de tablet soms spontaan enkele seconden, zonder duidelijke reden bleef hangen.
In de praktijk merken we niet altijd wat van
de rauwe rekenkracht
Bij de NotePro 12,2" is het verhaal minder somber. Hoewel de tablet nog steeds stottermomentjes kent en de meest eenvoudige dingen, zoals het naar beneden vegen van het notificatiemenu, af en toe nog wat houterig verlopen, komt het gelukkig niet meer voor dat je een paar seconden moet wachten nadat je op de homeknop hebt gedrukt of dat het hele systeem vastloopt.
Voor een tablet van 750 euro met hardware die op papier extreem krachtig is, wekken de prestaties echter nog steeds niet veel indruk. Een iPad mini van nog geen 400 euro is sneller en Googles Nexus 7, die slechts een derde van de prijs kost, biedt ook een gebruikservaring die consistenter en vloeiender is. Hoewel Samsung dus ten opzichte van de Note 10.1 een stijgende lijn laat zien, vinden we het nog steeds niet goed genoeg. Samsung kan en moet ook gewoon beter.
De problemen steken vooral de kop op bij multitasking en bij zaken die op de cpu leunen, de gpu lijkt wel alles aan te kunnen. Moderne games draaien is dus zeker geen probleem.
Benchmarks: processorkracht
Omdat de NotePro 12,2" dezelfde hardware heeft als de Note 10.1 2014 Edition, moeten de tablets op papier gelijkwaardig presteren. Het enige verschil is de software; we hebben de Note 10.1 getest met Android 4.3 en de NotePro 12,2" wordt geleverd met Android 4.4. Niet alleen die nieuwe Android-versie kan verschil maken, maar Samsung grijpt zo'n update vaak aan om zijn eigen code en toevoegingen te optimaliseren, wat ook zeker invloed kan hebben op de prestaties.
Als eerste benchmark draaien we AndEBench, een programma dat een vaste reeks berekeningen uitvoert en vervolgens kijkt hoe vaak dat herhaald kan worden binnen een vastgestelde tijd. De test wordt op twee manieren gedraaid: native, waarbij de code direct door de processor wordt verwerkt, en via de Dalvik Virtual Machine. In het laatste geval wordt de benchmark uitgevoerd via Java-code, die eerst nog omgezet moet worden. Zo werken de meeste Android-apps ook en deze variant van de benchmark zegt dus iets over de snelheid bij het draaien van apps.
Bij de native-test blijft de NotePro 12,2" net iets achter bij de Note 10.1, die identieke hardware heeft. Dat komt doordat de NotePro 12,2" er om voor ons onbekende redenen voor kiest om de maximale kloksnelheid van 1,9GHz nauwelijks te gebruiken. Tijdens deze test tikt hij die snelheid sporadisch aan, maar het gros van de tijd draait de processor op 1,8GHz. Desondanks eindigt hij in deze benchmark op een nette tweede plek.
In de Java-variant van de benchmark weet de NotePro 12,2" wel als snelste uit de bus te komen, terwijl hij ook in deze test voornamelijk op 1,8GHz draait. We vermoeden dat die kleine achterstand in kloksnelheid goedgemaakt wordt door verbeteringen in de Dalvik VM; de Note 10.1 hebben we met Android 4.3 getest, terwijl de NotePro Android 4.4 draait en Google maakt de Dalvik VM bij elke nieuwe Android-versie weer een beetje sneller.
Met de benchmark Kraken, afkomstig van Mozilla, kijken we naar de prestaties van de tablet als via de browser JavaScript verwerkt moet worden. Deze test geeft niet enkel een beeld van de rekenkracht, maar laat ook zien hoe goed de browser geoptimaliseerd is. Samsung heeft duidelijk gesleuteld aan de browser die het meelevert, want de NotePro zet de Note 10.1 op ruime achterstand en ook de voormalige koploper, Apples iPad Air, heeft het nakijken.
Benchmarks: grafische kracht
| GFXBench T-Rex HD - onscreen |
|---|
| Telefoon / Tablet | SoC | Resolutie | Framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Apple iPad Air |
Apple A7 |
2048x1536 |
*******
21,0 |
| iPad mini Retina |
Apple A7 |
2048x1536 |
*******
21,0 |
| Nexus 7 (2013) |
Snapdragon 600 |
1920x1200 |
*****
16,0 |
| Samsung Galaxy Note 10.1 (20... |
Exynos 5420 |
2560x1600 |
*****
14,0 |
| Samsung Galaxy NotePro 12,2" |
Exynos 5420 |
2560x1600 |
*****
14,0 |
| Sony Xperia Tablet Z |
Snapdragon S4 Pro |
1920x1200 |
****
12,0 |
| Galaxy Note 8.0 |
Exynos 4412 |
1280x800 |
**
6,5 |
| Asus Memo Pad HD 7 |
MediaTek MT8125 |
1280x800 |
**
4,5 |
Om de prestaties van de Mali T628-gpu aan de tand te voelen draaien we eerst wat misschien wel de bekendste grafische benchmark op Android is: GFXBench. Zoals verwacht scoort de NotePro 12,2" hier gelijk aan de Note 10.1, met een score van 14 frames per seconde. In vergelijking met veel andere tablets is dat geen vetpot. De middelmatige score wordt veroorzaakt door de hoge resolutie van het scherm. De Exynos 5420 heeft meer rauwe rekenkracht dan bijvoorbeeld de Snapdragon 600 in de Nexus 7 en komt op dit vlak dicht in de buurt van Apples A7-chip, maar moet veel meer pixels berekenen.
De relatief lage score betekent gelukkig niet dat je op de NotePro 12,2" geen games kunt spelen. Ontwikkelaars van mobiele games kiezen er vaak voor om de systeemeisen relatief laag te houden, zodat mensen die geen high-end apparaat hebben, ook nog van een spelletje kunnen genieten. Een moderne racegame als Asphalt 8 draait daarom gewoon prima op de NotePro 12,2".
Waar GFXBench puur kijkt naar de prestaties van de gpu, probeert het Ice Storm-onderdeel van 3DMark meer een normale game na te bootsen door ook de cpu-kernen aan het werk te zetten. Hier zien we de verschillende geteste tablets een stuk dichter bij elkaar eindigen, met slechts kleine verschillen.
Scherm: groot, veel pixels, prima kleuren
Het paradepaardje van de NotePro 12,2" is natuurlijk het grote scherm, dat door Samsung zelf inhouse ontwikkeld is. Het gaat om een zogenoemd Super PLS-paneel met een resolutie van 2560x1600 pixels en net als bij de nieuwe Note 10.1 gebruikt Samsung een scherm met een rgbw-subpixel-lay-out. Super PLS is Samsungs variant op de ips-techniek, die bekendstaat om zijn goede kijkhoeken en kleurreproductie. Iets verderop op deze pagina gaan we in op de kleurweergave, maar over de kijkhoeken hebben we in ieder geval niets te klagen.
/i/1392726295.jpeg?f=imagenormal)
Een resolutie van 2560x1600 pixels lijkt misschien bizar hoog, maar met een beelddiagonaal van 12,2" kan Samsungs nieuwste tablet de grote hoeveelheid pixels goed gebruiken. Als we de resolutie omrekenen naar pixels per inch, waardoor we de scherpte kunnen vergelijken met die van schermen in andere formaten, komt de NotePro 12,2" uit op 247ppi.
Ter vergelijking: Apples iPad Air heeft een pixeldichtheid van 264ppi en een kleine hogeresolutietablet als de Nexus 7 heeft een ppi van 315. Hoewel de NotePro 12,2" in dat rijtje onderaan eindigt, betekent dat niet dat het scherm niet mooi scherp oogt. Toegegeven, als je met je neus op een centimeter van het scherm zit, kun je pixels zien, maar niemand zal dat doen. Op een normale kijkafstand ziet alles er scherp uit en is de resolutie meer dan voldoende.
Helderheid en contrast
De eerdergenoemde rgbw-pixelindeling, waarbij er witte subpixels aanwezig zijn, zou een hogere helderheid moeten opleveren. Ten opzichte van andere tablets is dat niet het geval, maar het zou goed kunnen dat de helderheid zonder die extra subpixel ondermaats zou zijn en dat de techniek dus zeker van invloed is. Een maximale helderheid van 403cd/m² is onze ogen overigens prima. Als je de tablet binnenshuis gebruikt, is het eigenlijk te fel en schakelt de automatische helderheidsregeling waarschijnlijk terug naar ongeveer de helft daarvan. Bevind je je echter in een fel verlichte ruimte of ben je buiten, dan zul je de helderheid zeker op de hoogste stand moeten zetten om alles goed te kunnen zien.
De contrastratio, het verschil tussen het diepste zwart en het helderste wit dat het scherm gelijktijdig kan weergeven, komt uit op 906:1, waarmee de NotePro in deze klasse gemiddeld scoort. Een hoge contrastverhouding heeft tot gevolg dat een scherm indrukwekkend oogt en dat kleuren van het scherm lijken te spatten. Tablets als de iPad Air laten zien dat het nog beter kan, maar de contrastratio is meer dan hoog genoeg om te voorkomen dat het scherm flets oogt, zoals we bij goedkopere tablets vaak zien.
De beeldkwaliteit gemeten
/i/1392124378.png?f=imagenormal "Samsung Galaxy NotePro 12.2" - greyscale")
Samsung laat de gebruiker kiezen uit een aantal weergaveopties, die invloed hebben op de kleurweergave. Van vorige Samsung-apparaten weten we dat de Film-stand de beste beeldkwaliteit oplevert en ook bij de NotePro 12,2" is dat het geval. Die stand hebben we dan ook gebruikt voor al onze metingen en we raden gebruikers aan om de dynamische stand uit te zetten en de Film-stand te forceren.
De meetresultaten laten duidelijk zien dat het Samsung is gelukt om een scherm te maken met een goede kleurtemperatuur en grijsweergave. In bovenstaande afbeelding is te zien dat de rode, groene en blauwe lijnen nagenoeg gelijk lopen, wat betekent dat de drie primaire kleuren bijna perfect in balans zijn. Had een van die lijnen sterk afgeweken, dan had dat zich vertaald in een zichtbare kleurzweem. Die goede kleurweergave komt terug in de lage DeltaE-waarde van 1,3. Zolang die foutwaarde onder de 3 blijft, is de afwijking voor het mensenlijk oog nauwelijks te zien.
/i/1392124393.png?f=imagenormal "Samsung Galaxy NotePro 12.2" - gamut")
| Gemiddelde kleurfout (dE2000) |
|---|
| Telefoon / Tablet | In dE2000, lager is beter |
|---|
| Apple iPad Air |
***
2,20 |
| Nexus 7 (2013) |
***
2,40 |
| LG G Pad 8.3 |
***
3,00 |
| Samsung Galaxy Note 10.1 (20... |
****
3,20 |
| Samsung Galaxy NotePro 12,2" |
******
4,95 |
| Sony Xperia Tablet Z |
******
5,00 |
| Microsoft Surface 2 |
*******
6,40 |
| Microsoft Surface Pro 2 |
********
6,60 |
| Microsoft Surface RT |
********
7,20 |
| Asus Memo Pad FHD 10 |
*********
7,30 |
Als we kijken naar de kleurweergave van het scherm, dan heeft Samsung zijn zaakjes iets minder goed op orde. Afgezien van blauw vertonen alle kleurkanalen tamelijk significante afwijkingen, vooral wat helderheid betreft. Dit is iets wat de gemiddelde gebruiker waarschijnlijk niet opvalt, behalve wellicht als de NotePro 12,2" rechtstreeks wordt vergeleken met een tablet als de iPad Air. Voor mensen die de tablet willen gebruiken voor serieuze beeldbewerking, zoals foto's editten, is het wel goed om te weten.
Software: Android 4.4 en Content Home
De NotePro 12,2" draait Android 4.4.2 met daar bovenop een eigen skin van Samsung, Magazine UX genaamd, die afwijkt van wat we nu tot nu toe op de tablets van het bedrijf gezien hebben. Dat begint bij het homescreen. We zijn van Android-apparaten gewend dat het homescreen, of de verschillende homescreens, opgebouwd zijn op basis van een raster van icoontjes, met hier en daar een widget. Bij de NotePro 12,2" zijn daaraan wat 'Content Home'-pagina's toegevoegd. Dit zijn extra homescreens, die zich aan de linkerkant van de normale homescreens bevinden, opgebouwd uit blokken waarin verschillende soorten content geplaatst kan worden.
/i/1392726296.jpeg?f=imagenormal)
Samsung heeft een van die Content Home-schermen gevuld met blokken uit de Magazine-app Flipboard. Tik je zo'n blok aan, dan kun je de content verder lezen in Flipboard. Een ander Content Home-scherm bestaat uit grote widgets, zoals een kalender en een kleine e-mailwidget. Het staat gebruikers vrij om deze Content Home-pagina's aan te passen of te verwijderen. Opvallend is dat de Content Home-schermen de standaard waren toen we de NotePro 12,2" begin januari op de CES in Las Vegas zagen en gebruikers zelf icoontjes moesten toevoegen als ze dat wilden. Waarschijnlijk werd dat concept niet met lof ontvangen, want het speelt nu een kleinere rol.
In de praktijk zochten we meestal onze toevlucht bij de traditionele homescreens met icoontjes. De Content Home-pagina's zien er weliswaar strak en mooi aangekleed uit, maar we hebben niet het idee dat ze functioneel veel toevoegen of ertoe leiden dat je bepaalde zaken sneller kunt doen. Gelukkig zitten ze niet in de weg en zijn ze ook compleet te verwijderen.
Een nieuwe look en een buggy Gallery
De Content Home-schermen zijn niet niet de enige vernieuwing die Samsung doorgevoerd heeft. Ook de grafische aankleding is aangepast. De icoontjes in het notificatiepaneel en in het instellingenmenu zijn nu rond en 'plat', vergelijkbaar met de iconen die Samsung onlangs toonde in een uitnodiging voor zijn persconferentie tijdens het Mobile World Congres, waar hoogstwaarschijnlijk de Galaxy S5 wordt onthuld. Het ligt dus in de lijn der verwachting dat deze stijl ook in toekomstige producten wordt gebruikt.
Omdat de NotePro 12,2" geen menuknop heeft, zijn in alle Samsung-apps nu de bekende drie verticale puntjes te zien waarmee het optiemenu geopend kan worden en dat werkt prima. Zodra je echter een oudere app draait die nog uitgaat van een menuknop, wordt het minder duidelijk. Bij een tablet met virtuele knoppen zou dan simpelweg een virtueel menuknopje op het scherm verschijnen, maar de NotePro heeft die niet. In plaats daarvan moet je de multitaskingknop lang ingedrukt houden, zodat hij werkt als menuknop. Niet ideaal, maar gelukkig komt het alleen voor bij een handvol oude apps.
Zoals we eerder in deze review al aanstipten, is de software nog steeds de achilleshiel van Samsung, vooral op prestatievlak. De simpelste handelingen hebben soms tot gevolg dat de tablet even hakkelt of vertraagt en het ontwaken uit stand-by duurt langer dan bij andere tablets. Niet lang genoeg om het gebruik significant in de weg te staan, maar we vinden het niet passen bij een apparaat met dit soort specs en in deze prijsklasse.
Veruit de traagste app is de Gallery, waarschijnlijk als gevolg van een bug. Als je de Gallery open hebt staan zonder dat er verder iets gebeurt, schiet de processorbelasting al bijna naar 100 procent en wordt de boel vertraagd. Hopelijk komt Samsung snel met een fix daarvoor.
/i/1392727345.jpeg?f=imagenormal)
Bovenstaande grafieken laten het geheugengebruik en de processorbelasting zien terwijl de Gallery openstaat.
De S Pen, Multi Window en meer features
Bij eerdere Note-apparaten konden we al kennismaken met Multi Window, Samsungs toevoeging aan Android waardoor het mogelijk is om het scherm op te splitsen en zo twee apps naast elkaar te draaien. Met de NotePro 12,2" kan Samsug dankzij het grote scherm nog een stapje verdergaan: vier apps naast elkaar. Door van de rechterrand naar binnen te vegen open je een klein verticaal menu waarin de apps staan die compatibel zijn met Multi Window. Deze icoontjes kun je vervolgens weer het scherm opslepen om de apps te gebruiken. Als je een bepaalde indeling hebt gemaakt die je vaker wilt gebruiken, bijvoorbeeld het gelijktijdig draaien van de browser en Hangouts, kun je deze opslaan en op een later moment eenvoudig weer openen.
/i/1392727388.png?f=imagenormal)
Als je vier apps tegelijk draait, beslaat elke app een gebied van 6,1" met een resolutie van 1280x800 pixels, waarmee in theorie genoeg ruimte beschikbaar is om echt wat met de apps te kunnen. We konden echter nauwelijks combinaties bedenken die een indeling met vier apps echt nuttig zouden maken. Dat komt mede doordat je niet zomaar elke app die je wilt, kunt gebruiken. Veel ingebouwde apps, zoals S Note, Gmail, Maps, YouTube en de browser werken prima, maar wil je bijvoorbeeld je Twitter-feed open hebben in een van de vensters, dan kan dat niet. Een indeling met twee apps vinden we een stuk nuttiger. Zo kun je bijvoorbeeld altijd een Hangouts-chatscherm open hebben terwijl je browset.
Het is ook nog mogelijk om meer apps naast elkaar te draaien via losse vensters, net zoals dat op Windows gaat. Met de Pen Window-feature kun je de contouren van een venster tekenen en daarin vervolgens een app openen. Het probleem is opnieuw dat niet alle apps het ondersteunen en gebrekkige schaling leidt ertoe dat de tekst en interface van de apps er priegelig uitzien.
Ten opzichte van eerdere Notes is de functionaliteit rondom de S Pen-stylus vrijwel gelijk gebleven, al is dat niet erg, want Samsung heeft het concept sinds de verschijning van de eerste Note prima uitgewerkt. De stylus werkt in combinatie met een digitizer van Wacom, die in het scherm is ingebouwd, en maakt het mogelijk om behoorlijk nauwkeurig lijntjes te zetten, vele malen nauwkeuriger dan met een simpele capacitieve pen. Op de pen zit een klein knopje waarmee verschillende functies geactiveerd kunnen worden.
Zodra je de stylus uit de tablet schuift, verschijnt een klein menuutje om snel bepaalde handelingen uit te voeren. Er worden verschillende apps meegeleverd waarin de pen gebruikt kan worden, waarvan Action Memo, S Note en SketchBook veruit de handigste zijn. Met die eerste kun je eenvoudig notities en aantekeningen maken op een soort kladblok, terwijl S Note beter geschikt is voor uitgebreide aantekeningen. SketchBook is een echt tekenprogramma, waarin je een uitgebreid aanbod aan brushes, kleuren en instellingen kunt manipuleren, waardoor het veel mogelijkheden biedt voor wie beetje creatief is.
Veel extra's, waarvan sommige gimmicks
Wat zeker niet onopgemerkt mag blijven, is de grote hoeveelheid gratis apps en diensten die Samsung meelevert. Tot en met eind april loopt er een actie waarbij gebruikers na het invullen van een formulier en het opsturen van het aankoopbewijs een halfjaar gratis Netflix en NRC Digitaal krijgen, alsmede een gratis 64GB-micro-sd-kaartje. Daarnaast zijn op de tablet apps van The New York Times en BusinessWeek voorgeïnstalleerd, die eveneens een halfjaar gratis gebruikt kunnen worden. Dropbox-gebruikers kunnen hun opslaglimiet voor twee jaar gratis verhogen naar 50GB en Samsung levert ook nog een Office-pakket mee.
Al die extra's maken de relatief hoge aanschafprijs van bijna 750 euro iets draaglijker, althans, voor wie ook daadwerkelijk gebruikmaakt van die apps en diensten.
Niet alle mogelijkheden van de tablet zijn even handig of nuttig. Het instellingenmenu zit, zoals we gewend zijn van Samsung, nogal vol met gimmicky features die mensen waarschijnlijk niet of nauwelijks zullen gebruiken. Een voorbeeld is de mogelijkheid om in te zoomen op afbeeldingen door de tablet naar voren en achteren te bewegen of om te scrollen door de tablet van links naar rechts te draaien. Ook rondom de S Pen is wat functionaliteit aanwezig die we niet snel zouden gebruiken, zoals de mogelijkheid om met de pen een adres op te schrijven en vervolgens op een knopje te drukken waarna Google Maps start en het adres wordt opgezocht. Simpelweg het adres intikken via het onscreen-toetsenbord in Google Maps werkt vele malen sneller.
Accuduur
Een van de grootste voordelen van het forse scherm is dat de tablet van binnen ook ruim bemeten is en er daarom een flinke accu in past. Het gaat om een accu met een capaciteit van 9500mAh, of ongeveer 34Wh, uitgaande van een spanning van 3,6V. Dat maakt hem iets groter dan de accu in bijvoorbeeld een iPad Air en de Note 10.1. Een grote accu betekent niet per definitie dat de accuduur van het totale apparaat ook goed is. Van groot belang is natuurlijk het stroomgebruik van de verschillende onderdelen. De zuinige Cortex A7-kernen in de Exynos 5420-chip moeten hier het verschil maken.
Om de accuduur te meten hebben we zoals altijd twee verschillende tests gedraaid. Bij de eerste moet de tablet continu door een vaste lijst websites browsen, waarbij op elke site via JavaScript scrollgedrag gesimuleerd wordt, om zo menselijk surfgedrag na te bootsen. De tweede test is een stuk eenvoudiger; we nemen een mp4-videobestand met een 1080p-h264-videostream en een mp3-audiostream, en draaien die net zo lang tot de accu helemaal leeg is.
De NotePro 12,2" laat in onze browsetest de beste score tot nu toe zien. Met 10 uur en 19 minuten doet hij het significant beter dan de nieuwe Note 10.1, zelfs zo goed dat we ons afvragen waar het verschil vandaan komt. De accu is weliswaar wat groter, maar dat alleen kan het verschil van grofweg 30 procent niet verklaren. Waarschijnlijk heeft Samsung zaken onder de motorkap beter afgesteld en weet het inmiddels meer uit zijn Exynos 5420-chip te halen.
Ook in de videotest doet de NotePro 12,2" het erg goed, en opnieuw zet hij zijn kleine broertje op achterstand. Hij haalt het ditmaal niet bij tablets als de Surface 2 en de nieuwste iPads, maar met 9 uur en 34 minuten kun je probleemloos een paar films back-to-back in het vliegtuig bekijken voordat je de tablet weer aan de lader moet hangen.
Die grote accu komt wel met één groot minpunt: de laadtijd. Samsung levert een standaard-5,3V/2A-lader mee, die er ongeveer vijf uur voor nodig heeft om de tablet van compleet leeg weer vol te krijgen. Het was een stukje praktischer geweest als Samsung een krachtigere lader in de doos gestopt had.
Specificaties en fotogalerij
| Merk en uitvoering |
|
| Categorie |
Tablets |
| Merk |
Samsung |
| Serie |
Galaxy Note |
| Product |
Samsung Galaxy NotePro |
| Uitvoering |
Pro WiFi 32GB |
| Prijs en beoordeling |
|
| Laagste prijs |
€ 743,05 Vergelijk prijzen |
| Aantal aanbieders |
6 winkels |
| Eerste prijsvermelding |
donderdag 13 februari 2014 |
| Besturingssysteem |
Google Android 4.4 |
| Beeld |
|
| Schermdiagonaal |
12,2" |
| Schermresolutie |
2560x1600 (WQXGA) |
| Schermtype |
LCD |
| Touchscreentechniek |
Capacitief |
| Multitouch |
Ja |
| Backlight |
Led: Edge-lit |
| Cameraresolutie |
8Mp |
| Cameraresolutie (voor) |
2Mp |
| Fysieke specificaties |
|
| Kleuren |
Zwart |
| Technische specificaties |
|
| Cpu-core |
Quadcore |
| Opslagcapaciteit |
32GB |
| Geheugengrootte |
3GB |
| Geheugentype |
DDR3 |
| Hardeschijftype |
Solid State Disk |
| Geheugenkaart (Mobiel) |
microSD, microSDHC, microSDXC |
| Cpu-type |
Samsung Exynos 5420 |
| Accucapaciteit (mAh) |
9.500mAh |
| Interfaces |
|
| Verbinding (wlan) |
802.11b, 802.11g, 802.11n |
| Verbinding (USB/FW) |
USB 2.0 |
| Overige specificaties |
|
| Tablet extra's |
Bewegingssensor |
| Bijzonderheden |
Inclusief S-Pen-stylus |
Alternatieven
De NotePro 12,2" is met zijn grote scherm en uitgebreide stylusmogelijkheden een dermate vreemde eend in de bijt, dat het moeilijk is om goed vergelijkbare alternatieven te vinden. Daardoor laten we ons echter niet uit het veld slaan. We zijn op zoek gegaan naar tablets die ten minste een stylus hebben en bij voorkeur een groot scherm. Uit die zoektocht kwam naar voren dat je met een flinke zak geld een eind komt; veel dure Windows 8-tablets worden namelijk met stylus geleverd. Die kosten echter dik boven de 1000 euro, waarmee ze wat prijs betreft geen serieus alternatief zijn voor de NotePro 12,2". Onderstaande tablets zijn dat in onze ogen wel.
De Note 10.1 2014 Edition is afgezien van het scherm vrijwel identiek aan de NotePro 12,2". Op technisch vlak doet hij daar met de accuduur wat voor onder, al presteert hij absoluut gezien lang niet slecht. Op softwaregebied loopt hij een beetje achter, maar Samsung trekt dat in de toekomst waarschijnlijk gelijk met een software-update. De Note 10.1 is significant goedkoper dan de NotePro 12,2".
Als je niet vastzit aan een tablet met Android, zijn Windows 8-tablets ook een interessante optie. Microsofts Surface Pro 2 wordt bijvoorbeeld ook geleverd met een stylus, heeft een mooi scherm en heeft daarbij het voordeel dat hij alle soorten Windows-applicaties kan draaien, zoals Photoshop. Wat accuduur betreft moet hij in de NotePro 12,2" zijn meerdere erkennen en hij kost een dikke 100 euro meer.
In de Windows 8-categorie is de Dell Venue 11 Pro ook een optie. Hij is voorzien van een zuinige Intel Haswell dualcore-processor, 4GB werkgeheugen en 128GB opslag. Net als op de Surface Pro 2 kun je op de Venue 11 Pro alle soorten Windows 8-applicaties draaien. Een stylus wordt standaard niet meegeleverd, maar is wel als optie beschikbaar.
Conclusie
Het is niet eenvoudig om tot een ondubbelzinnige conclusie over de NotePro 12,2" te komen. Overduidelijk is in ieder geval dat de NotePro een nicheproduct is dat de mainstreamgebruiker waarschijnlijk niet aanspreekt. Mensen zijn inmiddels gewend geraakt aan het idee dat een tablet handzaam en mobiel is, en hoewel je de NotePro prima in een rugzak kwijt kunt, is het in gebruik een wezenlijk ander apparaat dan kleinere tablets en is er toch het fijnste mee te werken als hij plat op tafel ligt. Daarnaast is hij met een adviesprijs van 749 euro fors duurder dan de populairste tablets van dit moment.
In deze prijsklasse verwachten we een tablet die, spreekwoordelijk, vliegt
Dat alles maakt de NotePro 12,2" tot een product waarvoor je heel expliciet moet kiezen omdat je graag een groot scherm en een stylus wil. Maar stel, je bent die persoon, krijg je dan waar voor je geld? Deels wel en deels niet. Samsung is erin geslaagd om veel functionaliteit in het product te stoppen en ook op softwarevlak is er veel toegevoegde waarde, met de gratis proefabonnementen op Netflix, NRC, The New York Times en Businessweek. En dan zijn er ook natuurlijk nog Samsungs eigen apps en toevoegingen aan Android.
Samsung weet dus indruk te maken met alle extra's en randzaken, maar als we ons richten op de core-gebruikservaring, dan maakt de NotePro, afgezien van de goede stylus-integratie, minder indruk. In deze prijsklasse, met hardware van dit niveau verwachten we een tablet die, spreekwoordelijk, vliegt. In de dagelijkse praktijk presteert de NotePro 12,2" echter minder vlot en vloeiend dan tablets die veel minder kosten. Dat is niet nieuw voor Samsung; dit kritiekpunt is al lange tijd uit vele hoeken te horen en we hopen dat Samsung bij de ontwikkeling van zijn software meer nadruk gaat leggen op prestaties.
Het zijn die relatief matige prestaties en de hoge prijs die roet in het eten gooien en de NotePro een compleet positieve beoordeling ontzeggen. De vrijwel identieke Note 10.1 is ongeveer 250 euro goedkoper, terwijl je juist voor iets meer geld bijvoorbeeld een Surface 2 Pro koopt, met krachtige hardware, eveneens een stylus en de mogelijkheid om veel meer grafische software, zoals Photoshop, te draaien. Op veel individuele vlakken kan de NotePro die strijd aan, maar als allround-product schiet hij in onze ogen net tekort.
Pluspunten
-
Goede accuduur
-
S Pen werkt goed
-
Veel software meegeleverd
Minpunten
-
Prestaties ondermaats
-
Laadt traag op
-
Duur
Eindoordeel
:strip_exif()/i/1392726299.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726300.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726301.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726302.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726303.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726304.jpeg?f=imagegallery)
/i/1392727350.png?f=imagegallery)
/i/1392727354.png?f=imagegallery)
/i/1392727355.png?f=imagegallery)
/i/1392727375.png?f=imagegallery)
/i/1392727352.png?f=imagegallery)
/i/1392727360.png?f=imagegallery)
/i/1392727361.png?f=imagegallery)
/i/1392727362.png?f=imagegallery)
/i/1392727382.png?f=imagegallery)
/i/1392727384.png?f=imagegallery)
/i/1392727385.png?f=imagegallery)
/i/1392727386.png?f=imagegallery)
/i/1392727367.png?f=imagegallery)
/i/1392727371.png?f=imagegallery)
/i/1392727380.png?f=imagegallery)
/i/1392727381.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726295.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726296.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726297.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726298.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726305.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1392726306.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1378716423.jpeg?f=thumbsmall)
/i/1379950573.png?f=thumbsmall)
:fill(white)/i/1389096335.jpeg?f=thumbsmall)
:fill(white):strip_exif()/i/1394544062.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/1394544062.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/1389207052.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1379923157.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/1367585225.jpeg?f=fpa)
/i/1349425400.png?f=fpa)
/i/1268985871.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/302313/crop58766c1b38923_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/4580/crop63277a49e9b9d_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/386815/296252.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/249917/jaapschaap.jpg?f=community){kind=small}
/u/569555/crop65b56700cdbe9_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/179238/crop5641af1748ed7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/335682/Hobbes.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/277717/crop5620ac1a76f57_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/141998/crop57f8cd396d9ce_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/75681/Windows-10-small.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/258684/DSC_0093.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/451842/crop5f468121dc130_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/441295/crop643503da40654_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/264568/crop677d9aeff0278_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/295228/cortana.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/477513/crop5813161493dc0_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/436093/19382.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/18115/crop61cacaa1b5fa6_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/45440/naamloos.jpg?f=community){kind=small}
):strip_exif()/u/2177/avatar.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/127590/crop5cce81c658561_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/246532/crop6218d2843a5de_cropped.gif?f=community){kind=small}