IDF: Intel blaast Atom nieuw leven in

Inleiding

Intel bevindt zich met zijn Atom-processors in een lastig parket. De Atom was met name voor netbooks een tijd razend populair, maar inmiddels is de tablet gearriveerd - en laat daar de zuinige arm-chip nu heer en meester zijn. Dat Microsoft een arm-versie van Windows 8 heeft ontwikkeld, helpt Intel ook niet echt. De consument lijkt zijn interesse voor netbooks verloren te hebben, ook omdat de ontwikkelingen op de markt voor kleine notebooks nog maar langzaam gaan. De nieuwe Cedar Trail-Atoms voor netbooks gaan naar alle waarschijnlijkheid weinig snelheidsverbeteringen brengen en de chips zouden bovendien nog geplaagd worden door driverproblemen, zodat ze later op de markt komen dan was gepland.

Op de IDF 2011 kan Intel de wereld laten zien dat de Atom wel degelijk bestaansrecht heeft als tabletprocessor, en dat de chip toch ook voor nieuwe kansen voor de netbook kan zorgen. Het bedrijf gaf onder meer details over het komende Cover Trail-platform voor tablets, dat het huidige Oak Trail moet opvolgen, en over Cedar Trail, dat in netbooks en kleine desktopsystemen moet worden gebruikt. Daarnaast toonde Intel met de 'hybrids' een kruising tussen netbooks en tablets.

Medfield voor tablets

Intel wil met zijn Atom al jaren een rol van betekenis spreken bij tablets en smartphones, maar vooralsnog zonder succes: de Z5xx- en Z6xx-chips konden geen potten breken. Met het Clover Trail-platform probeert Intel het volgend jaar echter opnieuw, terwijl het ook mogelijkheden voor zijn Medfield-smartphonechips ziet. Sterker nog: op IDF 2011 toonde het bedrijf een tablet met een Medfield-processor en alle details over de komende tablet-Atoms gingen over Medfield.

Dit laatste zou erop kunnen wijzen dat Intel de Medfield vooral voor Android-tablets wil gebruiken, terwijl Clover Trail voor Windows 8-tablets wordt gereserveerd. Intel zou het Clover Trail-platform naar verluidt ongeveer tegelijkertijd met Windows 8 willen uitbrengen. Windows wordt ook niet genoemd bij de ondersteunde besturingssystemen voor de Medfield: naast Android werd alleen MeeGo vermeld.

De Medfield wordt een op 32nm geproduceerde system-on-a-chip, waar het huidige Oak Trail nog een echt platform is, met de Atom Z670-processor en de SM35 Express-chipset. Intel maakte bekend dat Medfield twee keer zoveel geheugenbandbreedte als de Z670 krijgt, en kleiner en zuiniger wordt. Android-tablets met Medfield krijgen bovendien ondersteuning voor Wireless Display voor het streamen van videocontent en tweekanaals 48KHz lpcm-audio. Ook komt er ondersteuning voor het bluetooth-alternatief Wifi Direct.

Google heeft ondertussen ook laten weten dat alle toekomstige versies van Android worden geoptimaliseerd voor de Atom, waarbij het onder andere om geheugenbeheer, multimediafunctionaliteit en 3d-weergave zou gaan. De eerste Medfield-smartphones en -tablets zouden begin 2012 uit moeten komen, al was op de IDF nog geen enkel prototype te vinden.

Wat wel te zien was, waren een Oak Trail-tablet en een Medfield-variant van Intel. Beide tablets draaiden op Android Honeycomb. Intel heeft deze referentietablets respectievelijk de codenamen Green Ridge en Red Ridge gegeven. De versie met de Medfield werd achter slot en grendel gehouden, maar de Oak Trail-tablet kon wel in bedrijf gezien worden. Android draaide hierop echter bijzonder traag, zodat het er naar uitziet dat Intel en Google nog veel werk te verrichten hebben.

Intel liet wel een aantal benchmarks zien, waaronder CaffeinMark en Sunspider, om te demonstreren dat Android 3.1 op de Green Ridge/Oak Trail-tablet sneller draait dan op tablets met de Tegra 2-dualcore, maar deze benchmarks lijken ons niet representatief.

Cedar Trail voor netbooks en nettops

Cedar Trail is het Atom-platform dat het huidige Pine Trail-platform voor netbooks en nettops gaat opvolgen. Deze Atoms moeten in het laatste kwartaal van dit jaar verschijnen. De verwachting was dat Intel Cedar Trail al eerder zou uitbrengen, maar volgens geruchten is het bedrijf tegen driverproblemen aangelopen.

De architectuur van Cedar Trail is nagenoeg gelijk aan die van Pine Trail. Cedar Trail-Atoms worden echter met 32nm-procestechnologie geproduceerd, terwijl de Pine Trails op 45nm worden gebakken. Hoewel de kloksnelheden een fractie omhoog zullen gaan, zou het verbruik dus een stuk lager uit moeten vallen. Intel promoot de chips dan ook voor gebruik in fanless systemen.

Atom	Cores/threads	Clockspeed	L2	Ram	Tdp	DirectX
N550	2/4	1,5GHz	1024kB	ddr2/ddr3	8,5W	DirectX 9
N570	2/4	1,66GHz	1024kB	ddr2/ddr3	8,5W	DirectX 9
N2600 (Q4)	2/4	1,6GHz	1024kB	ddr3	6,5W	DirectX 10.1
N2800 (Q4)	2/4	1,86GHz	1024kB	ddr3	6,5W	DirectX 10.1

Atom	Cores/threads	Clockspeed	L2	Ram	Tdp	DirectX
D425	1/2	1,83GHz	512kB	ddr2/ddr3	10W	DirectX 9
D525	2/4	1,83GHz	1024kB	ddr2/ddr3	13W	DirectX 9
D2500 (Q4)	2/2	1,86GHz	1024kB	ddr3	10W	DirectX 10.1
D2700 (Q4)	2/4	2,13GHz	1024kB	ddr3	10W	DirectX 10.1

Ondertussen zouden Cedar Trails flink wat extra grafische capaciteit hebben gekregen. Officieel heeft Intel hier nog niets over naar buiten gebracht, maar de videochip zou de PowerVR SGX545 zijn. Intel maakte al eerder gebruik van de SGX535 voor de zuinige Atom Z-modellen, maar de fabrikant hanteerde toen de namen GMA 500 en GMA 600. De huidige N4xx- en N5xx-series bevatten nog de in eigen huis ontwikkelde GMA 3150- videochips, maar Intel lijkt zijn eigen igp's te laten vallen.

Het voordeel van de PowerVR's is onder andere de efficiënte hardwarematige versnelling van mpeg-2-, mpeg-4-, vc-1-, wmv9- en h264-content. Fabrikanten krijgen de mogelijkheid om met de SGX545 hdmi 1.3a-, displayport 1.1- en embedded-displayport-interfaces toe te voegen, naast lvds en vga. Ook moet de videochip twee schermen kunnen aansturen.

De nieuwe Atoms krijgen verder Intel Wireless Music- en Wireless Display-functionaliteit voor het streamen van muziek en beeld. De resolutie voor video blijft daarbij beperkt tot 450p op 30fps, terwijl statische afbeeldingen maximaal 600p groot mogen zijn.

Cedar Trail-cpu's ondersteunen verder Smart Connect en Rapid Start. Smart Connect moet ervoor zorgen dat systemen in de slaapstand toch content kunnen updaten en dat het systeem direct na het ontwaken een internetverbinding paraat heeft. Rapid Start zorgt dat ook dat ontwaken snel gebeurt.

In de tweede helft van 2011 moeten de eerste systemen op basis van Cedar Trail op de markt komen. We hadden gehoopt dat er tal van netbooks met de nieuwe chips op de IDF zouden staan, maar dat was niet het geval: alleen Intel had met een nieuwe Classmate PC en een Keely Lake-conceptnetbook twee Cedar Trail-portables bij zich. Er was ook nog een apart vormgegeven apparaat met een kantelbaar touchscreen, dat de naam Novero Solana droeg en dat alleen achter glas getoond werd. Deze deed wel wat denken aan Dells Inspiron Duo.

Beter was het gesteld met de hoeveelheid nettops en small form factor-systemen op basis van het Cedar Trail-platform. Zo toonde Asus zijn EeeBox EB1501C en Lenovo zijn IdeaCentre Q180, die beide met slotloading bluray-drives geleverd worden. Zotac was aanwezig met een kleine Cedar Trail-htpc met afstandbediening en ook Foxconn toonde een dunne Cedar Trail-nettop. Daarnaast demonstreerde Intel met een conceptmodel hoe dun de systemen kunnen zijn, en het bedrijf toonde ook nog een moederbord met een passief gekoelde Cedar Trail.

Hybrids: beste van twee werelden?

Om het netbookgenre nieuw leven in te blazen, heeft Intel een nieuwe productcategorie bedacht. Er waren toch al de nodige fabrikanten waren die hun netbooks van tableteigenschappen voorzagen, en omgekeerd, en omdat het ernaar uitziet dat tablets geen tijdelijke hype zijn, leek het Intel handig om het combineren van tablets met netbooks te stimuleren. Volgens de chipfabrikant bieden dergelijke modellen het beste van twee werelden.

Intel verwacht dat de hybrids een vanafprijs van 400 dollar krijgen. Daarmee worden ze wel iets duurder dan veel netbooks en tablets, maar ze bieden volgens Intel ook meer functionaliteit.

De apparaten zouden ongeveer 16mm dik moeten worden, waar netbooks 17mm tot 25mm en tablets gemiddeld 9mm dik zijn. De schermgrootte zou idealiter tussen de 10,2" en 11,6" moeten liggen.

De hybrids moeten voorzien worden van Cedar Trail-Atoms en kunnen zo bijvoorbeeld de eerder genoemde Smart Connect- en Rapid Start-technologie gebruiken. Intel vindt verder dat een hybrid veel sensors aan boord moet krijgen, zoals gyroscopen, lichtsensors en nabijheidssensors. Die sensors zouden via een interne usb-hub aangesloten moeten worden.

Nieuw is het concept natuurlijk allerminst. Dell bracht al zijn Inspiron Duo uit, Lenovo had al een netbook met een afneembaar tablet-scherm en Asus en Samsung experimenteren ook al langer met hybride netbook-achtige tablets. Volgens Intel is Cedar Trail echter een beter platform voor de hybrids en ook zou de markt er nu klaar voor zijn. Ongeveer de helft van de huidige netbookfabrikanten zou van plan zijn om volgend jaar een of meer hybrids uit te brengen.

Jammer genoeg waren er nog geen hybrids op de IDF aanwezig, afgezien van de eerder genoemde Keely Lake-conceptnetbook, Classmate PC en Novero Solana. We zijn benieuwd of het Intel lukt deze nieuwe niche uit te bouwen. Mogelijk gaat de komst van Windows 8, met zijn tabletfunctionaliteit, de adoptie van hybrids een flinke duw in de rug geven. Ook hybrid-ultrabooks zouden wel eens succesvol kunnen worden, al zal dat dan voor 12"-modellen gelden. Een 13"-scherm is voor een tablet immers toch wel wat aan de grote kant.

De toekomst van de Atom

Om eerlijk te zijn viel het aanbod van nieuwe Atom-systemen op IDF 2011 ons een beetje tegen. De arm-tablet-trein dendert voort en netbooks zijn minder sexy dan ooit. Bovendien timmert AMD flink aan de weg met zijn zuinige apu's. We hadden verwacht dat Intel het nodige uit de kast zou halen om te laten zien dat de komende generatie Atoms voor smartphones, tablets, netbooks en mini-pc's succesvol wordt. Er waren echter maar weinig producten aanwezig die dat aannemelijk konden maken. Het hybrids-concept gaat wellicht voor meer tablet-netbooks zorgen, maar die trend was al langer zichtbaar.

Opvallend was verder dat Intel tegen Google aanschurkt met de aankondiging dat Android beter voor Atoms geoptimaliseerd wordt. Even ten zuiden van de IDF in San Francisco houdt Microsoft immers zijn Build-conferentie, waar Windows 8 met veel bombarie is gepresenteerd. Microsoft en Windows 8 waren ook wel aanwezig op de IDF, maar veel had dat niet om het lijf. Duidelijk is dat de banden tussen de twee bedrijven, ooit samen omschreven als Wintel, wel eens warmer zijn geweest.

Als we echter naar de roadmap voor de Atom kijken, zien we dat Intel de ontwikkeling van de processors in een stroomversnelling wil brengen. Al in 2013 moet Cedar Trail worden afgelost door de op 22nm geproduceerde Silvermont-Atom. Een jaar daarna moeten de op 14nm gebakken Airmont-Atoms verschijnen. Tegen die tijd zal Intel zijn 3d-transistors en waarschijnlijk ook eindelijk out-of-order-verwerking naar de Atoms brengen. Vanaf de Silvermont gaat Intel bovendien het tick-tock-principe van zijn reguliere processorontwikkeling toepassen op de Atom. De concurrentie zit natuurlijk ook niet stil, maar zoals het er nu uitziet gaat Intel met zijn productieprocedé nog grote sprongen maken. Dat betekent dat we nog flink wat winst op het gebied van zuinigheid en prestaties mogen verwachten.

Reacties (27)

[wootah]

Ik ben wel verrast wat intel heeft gedaan met de atoms.

Zelf gebruik netbooks al sinds ik met mijn studie technische informatica begonnen ben, en al het werk gaat er prima op.
Dat ze nu eindelijk wat echte verbetering aanbrengen op de atoms werd eigenlijk wel tijd... Tot nu toe was eigenlijk alleen de transitie van single naar dualcore gemaakt, en af een toe een net hogere klok...

Vooral de atom in tablets zou het best wel eens goed kunnen doen, met wireless display van intel is het natuurlijk leuk om zo content op de TV te toveren.
Aan de andere kant zijn er nog niet zo veel TV's uit met intel wireless display technologie zover ik weet.

Ook vraag ik me af of Intel iets beter gaat samenwerken met Nvidia om toch wat krachtigere nettops te produceren. Ze hebben dan wel een overeenkomst, maar tot nu toe is er nog niet veel naar buiten gebracht dat aangeeft dat ze er ook daadwerkelijk gebruik van maken.

In ieder geval, ik ben blij dat Intel eindelijk iets gaat doen aan zijn Atoms, alleen wel jammer dat dit pas gebeurd nadat de druk van concurrenten verhoogt word

[Solinx]

Ik vermoed dat Nvidia er niet veel zin in heeft, gezien hun eigen ARM Tegra 3 (Kal-El) platform voor tablets, waarmee ze stellen betere prestaties te leveren dan een C2D T7200.

Zie bv:
http://www.androidauthori...g-for-the-holidays-24012/

Het bleek overigens wel dat de benchmark niet geheel eerlijk is verlopen (optimalisatie, ed.), maar het waarheidsgehalte heeft geen invloed op het feit dat dit een duidelijk concurrerende houding is tegenover de x86 CPU's van Intel.

[Bastard]

Hopelijk dat ze nu eens een keer echt werk maken van het energie-verbruik van de atom's en het niet alleen bij marketing-zever blijft. Een beetje laptop gebruikt makkelijk een derde (+- 10w idle) van wat een simpel atom systeempje doet (meestal rond de 30w idle). Daar komt bij dat de laptop veel sneller is en ook nog eens een scherm moet verlichten.

[Reactie gewijzigd door Bastard op 23 juli 2024 09:16]

[ShaiNe]

Dat komt omdat de desktop Atoms (Dxxx) geen EIST ondersteunen waardoor ze niet terugklokken in idle, maar constant op hun hoogste klokfrequentie blijven draaien.
Dat doen ze omdat het TDP van de Atoms toch al zo laag is en deze Desktop Atoms niet in een krappe laptopbehuizingen moeten passen. Als je het verbruik van alle andere moederbordchips erbij rekent, plus geheugen, harde schijf en het efficiëntieverlies van de voeding, dan kom je inderdaad gemakkelijk aan een verbuik van 30 Watt. Iets wat Intel blijkbaar laag genoeg vindt om geen EIST in de desktop Atoms te overwegen.

Een goed voorbeeld hiervan is de populaire Asus Eee PC 1201N geweest. Snelle netbooks want er zat een dual core Atom in. Helaas was het een Atom 330, want deze was initieel bedoeld voor desktops en had dus een relatief hoog verbruik waardoor de batterijduur serieus tegenviel. De 1201n werd opgevolgd door de 1215N en kreeg een D525 mee, eveneens een desktop Atom, Pas in oktober vorig jaar kwam Intel met de eerste dual core Atom voor netbooks op de markt: de N550. Pas dan werden Atoms interessant voor netbooks, want dual core + EIST.

[Reactie gewijzigd door ShaiNe op 23 juli 2024 09:16]

[freaq]

toch bizar waarom geen eist op een desktop bordje, dat lijkt me toch een enorm gemiste kans...

[Dreamvoid]

Waarom wel, als het verbruik toch al superlaag is?

[Royal-Roy]

Ben benieuwd hoe ze zich verhouden tot bijvoorbeeld de E-350.

[xheroxkefx]

De E-350 processor met geintergreerde Radeon 6310 chip doet het vele malen beter dan de atom series.

Bron: Linkje

[drega]

definieer: vele malen...

ik zie procentuele verschillen, in de marge dus
verder zie ik de D510, en niet de D525, laat staan de in dit artikel beschreven D2700

[Countess]

de D525 is maar 140mhz sneller als de d510(~8%)
en als je toch de laatste versies pakt pak dan de E-450 ook mee, waarvan de CPU ook weer 50mhz hoger is geklokt als de E-350.

en tegen de tijd dat de D2700 komt heeft brazo ook een 28nm vervanger. dus die vergelijking maken slaat nergens op.

[Reactie gewijzigd door Countess op 23 juli 2024 09:16]

[drega]

Wat ik zeg hoeft ook nergens op te slaan, ik reageer met name op het feit dat iemand zegt dat iets vele malen beter is. Dat zou dus moeten gelden vanaf 2 keer zo snel. Dan stap ik er maar even overheen wat veel nou eigenlijk is.

Bovendien gaat dit artikel over een nieuwe Atom reeks, en wordt in de reactie de E350 (Q1 2011) met de D510 (Q4 2009) vergeleken. Ik mag hopen dat die E350 sneller is, al vind ik dat niet heel duidelijk naar voren komen in de benchmarks, ligt eraan waar je naar kijkt.

Dus D2700 (Q4 2011), nieuwe processor, nieuwe grafische kern, nieuwe kansen. Dat AMD daarna weer met een antwoord komt, zal hopelijk inderdaad wel waar zijn.

[Reactie gewijzigd door drega op 23 juli 2024 09:16]

[knirfie244]

Vele malen beter is wel heel erg overdreven. Vooral in 3D benchmarks heeft de E-350 de bovenhand, maar in de echte processor gerelateerde benchmarks presteerd AMD maar een paar procent beter, tegen een hoger TDP. De nieuwe Atoms zullen waarschijlijk een kleine CPU performance winst met zich meebrengen en een flinke sprong maken in 3D performance. De kans bestaat dat de Atom en Brazos straks heel erg aan elkaar gewaagd zijn. Alleen heeft de Atom dan het voordeel van de (8W) lagere TDP.

Echter is het totdat de eerste benchmarks verschijnen, en tot we te horen krijgen wat AMD hier tegen die tijd tegenover zet, afwachten.

@countess - klopt, sowieso zal er dan weer een nieuwe GPU in zitten. Echter zou deze Atom nog dit jaar moeten komen, volgend jaar komt Intel met z'n volledig nieuwe Atom architectuur. AMD heeft recent al de Brazos lijn wat uitgebreid, willen ze Intel een beetje voor blijven dan zullen ze eind dit jaar met nog wat extra modellen moeten komen.

[Reactie gewijzigd door knirfie244 op 23 juli 2024 09:16]

[Countess]

AMD stapt met brazo nog over van 40nm naar 28nm volgend jaar.
als ze alles verder het zelde laten zou het verbruik ook flink moeten zakken. maar performance tweaks zullen er ook wel inzitten.

[Dreamvoid]

Hier de vergelijking met de D525 ipv de verouderde D510 Atom. Nauwelijks verschil in cpu performance (wel in gpu natuurlijk!).

[BitchCrew]

Ik kan mij wel erg vinden in de 'tabbook' concept.

een notebook heeft voordelen over een tablet en andersom ook.

Dit in een met een goed os, dat beide ondersteund (win 8 mss) is wel een mooi product voor mij, mits niet te duur natuurlijk...

[Verwijderd]

Je 'tabbook' concept bestaat al minstens 10 jaar !!

Dat noemen we in pc land gewoon een 'convertable tablet'. Dat was de afgelopen tijd gewoon de standaard form factor van de tablet pc. Alle grote notebook fabrikanten hebben er wel een paar in hun assortiment. Asus heeft zelfs stapels verschillende varianten.

En dan doet men of Intel iets nieuws heeft... Pffff....

[Tripl3 D]

Ben benieuwd of dit nog een interessante optie wordt voor een HTPC.

Ze hebben het hier vooral over netbooks en tablets, maar vergeet de HTPC's en mediaspelers niet.

[maartenv]

Ja, je wil eigenlijk een (idle) zo zuinig mogelijk systeempje, wat je dag en nacht aan kan laten staan, maar wel krachtig genoeg is om 1080p af te kunnen spelen.

[roy-t]

Ik ben hier erg blij mee, op mijn werk hebben we nu meer dan tien computers met een Atom Sience Exhibits draaien. Eerst gebruikt we VIA C3 en C7 processoren maar de Atom en vooral Atom Dual Cores geven ons zoveel meer mogelijkheden dat we binnen een jaar helemaal over zijn. We kiezen telkens voor de snelst beschikbare Atom op dat moment om de programmeurs zoveel mogelijk vrijheid te geven en ik was al bang dat ook dit zou moeten stoppen maar dat is gelukkig niet het geval.

We gebruiken wel altijd een dedicated GPU (meestal iets als een low profile AMD HD5450 ofzoiets omdat de PowerVR GPU toch nog niet helemaal lekker is voor 3D simulaties (zowel qua power als qua standard conformance)

[Bierkameel]

Atom's zijn wel erg leuk als je ze voor de juiste doeleinden gebruikt, ik heb een netbookje met een Atom gehad en dat was toen nog zonder ION niet voorruite te branden, een 720P filmpje op Youtube trok het ding al niet.
Nu heb ik een Supermicro X7SPA-HF-D525 met pfSense erop als firewall/IDS/VPN doosje thuis staan en het ding is heerlijk zuinig, passief gekoeld en supersnel.

[Dreamvoid]

Waarom zouden die Sunspider benchmarks voor Medfield niet kloppen? Het is de ideale benchmark (voor Intel dan) om de kracht van die Atoms te laten zien tov de ARM SoCs. Met de multithreaded, branched code in die benchmark doet ARM het traditioneel slecht. Met een puur synthetische 'throughput' bench als SpecINT zien de scores er heel anders uit natuurlijk.

Ik ben verder vrij pessimistisch over de kansen van Intel in de tablet/telefoonmarkt, alles is geoptimaliseerd en ontwikkeld voor ARM, het duurt op zijn best nog vijf jaar voordat iedereen de boel fatsoenlijk geport heeft. En dat doen ze alleen als de Atoms niet alleen evengoed zijn als de ARM SoC's, maar significant beter. En dat is niet zo makkelijk.

[Reactie gewijzigd door Dreamvoid op 23 juli 2024 09:16]

[Frank-L]

Eigenlijk zie ik er het nut niet van om Android voor Atom te optimaliseren. Ja, voor Intel snap ik het, maar waarom zouden tablet en smartphone fabrikanten Atoms gebruiken? De native Android apps werken dan niet meer en Atoms verbruiken (nu in elk geval) meer energie. Wat is nou het voordeel om ineens die verouderde x86-instructieset te gaan gebruiken?

[derx666]

Ik ben benieuwd of de nieuwe PowerVR GPU in die cpu's fatsoenlijk onder Linux gesupport gaan worden. Van die GMA500 werd je onder Linux niet echt vrolijk. Ik heb er bij aanschaf van mn netbook expliciet op gelet dat er geen GMA500 in zat.
Als ze dit met de nieuwe GPU's beter geregeld krijgen is het erg interessant om er Linux op te draaien.

[n-i-x]

Enerzijds is het natuurlijk erg intressant om hier linux op te draaien vanwege de lagere systeemeisen van Linux en het potentiele tweak-gehalte, maar anderzijds moet men misschien eerst de energie problemen in de laatste versies van de Linux kernel oplossen. Ik neem tenminste aan dat je op zo'n nieuwe Atom een nieuwe kernel wilt draaien i.v.m. drivers...