Zes AMD Brazos-netbooks getest

Inleiding

Nu er steeds meer tablets op de markt komen, is de netbookmarkt flink aan het inzakken. Ook de concurrentie van grotere budgetnotebooks, waarvan de prijzen steeds verder zakken, neemt hand over hand toe. Bovendien gebeurt er maar weinig spannends op het gebied van netbookhardware. Tot voor kort had het gros van de netbooks een Intel Atom. Hoewel er inmiddels ook dualcore-versies van die cpu zijn uitgekomen, is de snelheidswinst ten opzichte van een paar jaar geleden minimaal.

Sinds begin dit jaar heeft de Atom echter een geduchte concurrent: het Brazos-platform van AMD. AMD heeft eindelijk zijn Fusion-initiatief op de rails gekregen en de eerste resultaten zijn twee accelerated processing units voor netbooks en goedkope notebooks.

Fusion is de paraplu waaronder AMD zijn hybride chips van processor en Radeon-gpu schaart. De eerste generatie van deze zuinige chips, die onder de codenaam Brazos is uitgebracht, omvat voorlopig twee modellen: de Zacate en de Ontario. In deze test nemen we zes netbooks onder handen: twee met de Ontario-chip en vier met de krachtiger Zacate.

Zonder al te veel op de prestaties vooruit te lopen, laten we in de video hieronder zien wat de toevoeging van de extra gpu-rekenkracht voor netbooks betekent. Hardwarematige versnelling van internetcontent zoals grafisch veeleisende html5- of flash-pagina's of streaming media wordt steeds belangrijker en met de FishIE Tank-pagina van Microsoft kunnen we een indicatie geven van het prestatievoordeel ten opzichte van de igp van de Atom N550 en de GMA 4500M van de Intel-chipset in combinatie met een ulv-processor.

Fusion voor netbooks: het Brazos-platform

De overname van ATI hing lange tijd als als een financiële molensteen om de nek van AMD. De gpu-fabrikant zou het bedrijf gouden tijden brengen, maar hoe goed ATI het met zijn Radeons ook deed, het verlies kon nauwelijks worden gecompenseerd. Voor AMD was het belangrijk dat het hybride chips met zowel cpu als gpu kon ontwikkelen, maar dat duurde langer dan verwacht. De naam Fusion gonsde al jaren, maar het oorspronkelijke plan om al eind 2008, begin 2009 resultaten te boeken, werd op geen stukken na gehaald.

Begin dit jaar was het dan eindelijk toch zover: AMD introduceerde de E-350 Zacate en de C-50 Ontario, twee Fusion-chips op basis van het Brazos-platform. De chips noemt AMD accelerated processing units oftewel apu's; deze marketingterm moet duidelijk maken dat het om meer dan alleen cpu's gaat. Brazos bevat daarnaast de zogeheten Fusion Controller Hub. Deze i/o-hub is alles wat er van de chipset is overgebleven.

AMD Fusion E-350

De Zacates en de Ontario's worden met 40nm-procestechnologie geproduceerd en hebben een die-size van 75mm². Ter vergelijking: de die-size van een Atom N550-dualcore is 87mm². Het cpu-gedeelte van de AMD-apu's is gebaseerd op de Bobcat-core. Dit is geen op een nieuwe architectuur gebaseerde rekenkern, maar AMD heeft bij de ontwikkeling vooral op het verbruik gelet.

De Bobcat-core is 64bits met een out-of-order-pipeline en 32kB instruction-, 32kB data- en 512kB L2-cache. De eenheid die zich met floating points bezighoudt, beschikt over twee 64bit-pipelines. De laagste kloksnelheid die AMD voor de Bobcat hanteert is 1GHz, terwijl 1,6GHz momenteel de hoogste snelheid is. Het gerucht wil dat de Bobcat te zijner tijd wordt uitgerust met de Turbo Core-functionaliteit, wat bij de C-50 voor een automatische overklok van 1GHz naar 1,33GHz kan zorgen. Ook zijn er berichten over de komst van E-300- en E-450-apu's met kloksnelheden van respectievelijk 1,3GHz en 1,65GHz. Deze verhalen zijn echter nog niet door AMD bevestigd.

Naast de Bobcat-cores is op de die een singlechannel ddr3-geheugencontroller aanwezig, met daarnaast een 'platform interface' dat de pci-e-lanes en de display-uitgangen levert. Het gpu-deel is gebaseerd op de Cedar-gpu van de Radeon HD 5000-serie en beschikt over twee simd-eenheden van elk 40 cores. Bij de Ontario- of C-chips is de coreklok op 280MHz gezet, terwijl deze bij de Zacate- of E-modellen op 500MHz loopt.

Naast ondersteuning voor DirectX11 heeft het videogedeelte AMD's Unified Video Decoder 3.0 aan boord. Dit betekent dat de chips hardwarematige acceleratie bieden bij het afspelen van mpeg2, mpeg4 part 2, vc1, h.264, divx en xvid. Dat kan het cpu-deel behoorlijk ontlasten.

Zacate-apu's hebben een tdp van 18W; de Ontario kan met een tdp van 9W toe. Met alle extra functionaliteit is dat geen geringe prestatie: de Atom N550 heeft bijvoorbeeld al een tdp van 8,5W.

De i/o-controllerchip van een Brazos-systeem draagt de codenaam Hudson. Deze chip is op 65nm geproduceerd en meet 32x32mm. Hudson voorziet onder andere in zes sata600-poorten, vier pci-e x1-lanes en 14 usb 2.0-interfaces, terwijl het verbruik maximaal 4,7W bedraagt.

Hoewel het gpu-deel niet krachtig genoeg is voor de nieuwste 3d-games, zijn oudere spellen - enigszins afhankelijk van de instellingen - wel speelbaar. Bovendien zijn er inmiddels veel meer programma's die baat bij de grafische rekenkracht hebben: zo ondersteunt ook de nieuwste generatie browsers hardwarematige versnelling. Niet onbelangrijk is verder dat er steeds meer toepassingen gebruik van de parallelle dataverwerkingsmogelijkheden kunnen maken. De verschuiving naar een general purpose gpu bevindt zich nog in een vroeg stadium, maar neemt steeds duidelijker vormen aan.

Processor	Cpu-cores	Kloksnelheid	Gpu alu's	Gpu-klokspeed	Tdp
AMD E-350 met Radeon HD 6310 graphics	2	1,6GHz	80	500MHz	18W
AMD E-240 met Radeon HD 6310 graphics	1	1,5GHz	80	500MHz	18W
AMD C-50 met Radeon HD 6250 graphics	2	1GHz	80	280MHz	9W
AMD C-30 met Radeon HD 6250 graphics	1	1,2GHz	80	280MHz	9W

Specificaties en prijzen AMD C-50-modellen

Prijs en waardering
Merk en Productserie	Acer Aspire One	Toshiba
Type	522-C5DKK	NB550D-105

Prijs	Onbekend (4 winkels)	Onbekend (22 winkels)
Eerste prijsvermelding	dinsdag 1 februari 2011	woensdag 2 maart 2011
Waardering	4 van 5 sterren
Technische Specificaties
Cpu-type	AMD Fusion C-50	AMD Fusion C-50
Snelheid	1GHz	1GHz
Moederbordchipset	AMD A50M Fusion	AMD A50M Fusion
Geheugengrootte	1GB	1GB
Geheugentype	ddr3 (sodimm)	ddr3 (sodimm)
Videointerface
Schermdiagonaal	10,1"	10,1"
Videochip	Radeon Mobility HD6250	Radeon Mobility HD6250
Video-uitgangen	D-sub, hdmi	hdmi
Schermresolutie	1280x720	1024x600
Opslag
Opslagcapaciteit	250GB	250GB
Hardeschijftype	5400rpm	5400rpm
Interfaces
Usb/firewire	3x usb 2.0	3x usb 2.0
Wlan	802.11b, 802.11g, 802.11n	802.11b, 802.11g, 802.11n
Ethernet	100Mbps	100Mbps
Bluetooth		Bluetooth 3.0
Overige specificaties
Extra's	cardreader, webcam	cardreader, webcam
Besturingssysteem	Windows 7 Starter	Windows 7 Starter
Gewicht	1,17kg	1,3kg
Kleuren	zwart	zwart
Taal
Indeling	qwerty	qwerty

Specificatie en prijzen AMD E-350-modellen

Prijs en waardering
Merk en Productserie	HP Pavilion	MSI Wind	Sony Vaio	Asus Eee PC
Type	dm1-3125ed	U270-004NL	VPCYB1S1E/S	1215B

Prijs	Onbekend (5 winkels)	Onbekend (7 winkels)	Onbekend (34 winkels)	Onbekend
Eerste prijsvermelding	dinsdag 29 maart 2011	zaterdag 2 april 2011	maandag 24 januari 2011
Waardering	4.5 van 5 sterren	4 van 5 sterren	4 van 5 sterren	4 van 5 sterren
Technische Specificaties
Cpu-type	AMD Fusion E-350	AMD Fusion E-350	AMD Fusion E-350	AMD Fusion E-350
Snelheid	1,6GHz	1,6GHz	1,6GHz	1,6GHz
Moederbordchipset	AMD A50M Fusion	AMD A50M Fusion	AMD A50M Fusion	AMD A50M Fusion
Geheugengrootte	2GB	4GB	2GB	4GB
Geheugentype	ddr3 (sodimm)	ddr3 (sodimm)	ddr3 (sodimm)	ddr3 (sodimm)
Videointerface
Schermdiagonaal	11,6"	12,1"	11,6"	12,1"
Videochip	Radeon HD6310M	Radeon HD6310M	Radeon HD6310M	Radeon HD6310M
Video-uitgangen	D-sub, hdmi	D-sub, hdmi	D-sub, hdmi	D-sub, hdmi
Schermresolutie	1366x768	1366x768	1366x768	1366x768
Backlight	edge-lit led	edge-lit led	edge-lit led	edge-lit led
Opslag
Opslagcapaciteit	320GB	320GB	320GB	500GB
Hardeschijftype	7200rpm	5400rpm	5400rpm	5400rpm
Interfaces
Usb/firewire	3x usb 2.0	2x usb 2.0, usb 3.0	3x usb 2.0	2x usb 2.0, usb 3.0
Wlan	802.11b, 802.11g, 802.11n	802.11b, 802.11g, 802.11n	802.11b, 802.11g, 802.11n	802.11b, 802.11g, 802.11n
Ethernet	1Gbps	1Gbps	1Gbps	100Mbps
Bluetooth	Bluetooth 2.0		Bluetooth 2.1	Bluetooth 3.0
Overige specificaties
Extra's	cardreader, webcam	cardreader, webcam	cardreader, webcam	cardreader, webcam
Besturingssysteem	Windows 7 Home Premium	Windows 7 Home Premium	Windows 7 Home Premium	Windows 7 Home Premium
Gewicht	1,6kg	1,44kg	1,46kg	1,46kg
Accucapaciteit	55Wh	48Wh	37Wh	56Wh
Kleuren	zilver	zwart	zilver	zwart
Fabrieksgarantie	2 jaar carry-in	2 jaar carry-in	2 jaar carry in	2 jaar carry in
Taal
Indeling	qwerty	qwerty	qwerty	qwerty

Atom-vergelijking: Asus Eee PC 1018P

Asus heeft recent twee Eee PC's met Brazos-hardware uitgebracht: de 1215B en de 1015B. Naast de 1215B mochten we ook een al wat ouder model met Atom-dualcore bekijken, zodat we wat vergelijkende tests konden uitvoeren. We bespreken deze 1018P niet in detail, maar het is duidelijk dat dit een luxe netbook voor relatief weinig geld is.

De 1018P heeft een 10,1"-scherm en is erg plat, maar door de behuizing van aluminium is het toestel toch bijzonder stevig. Het zwarte geborstelde aluminium voelt prettig aan en zorgt ervoor dat deze Asus er stijlvol uitziet. Ook de bezels zijn van mat geborsteld aluminium. De netbook oogt hierdoor alles behalve goedkoop.

De toetsen zijn wat aan de kleine kant maar het touchpad is relatief groot, mede omdat de muisknoppen erin verwerkt zitten. Die muisknoppen reageren overigens niet erg goed op klikjes. Naast zijn uiterlijk heeft dit model twee usb 3.0-poorten om zich van de concurrentie te onderscheiden.

Merk en Type
Merk	Asus
Productserie	Eee PC
Type	1018P-BLK169S
Eerste prijsvermelding	dinsdag 26 oktober 2010
Technische Specificaties
Cpu-type	Intel Atom N550
Snelheid	1,5GHz
Moederbordchipset	Intel NM10
Geheugengrootte	1GB
Geheugentype	ddr3 (sodimm)
Videointerface
Schermdiagonaal	10,1"
Video-uitgangen	D-sub
Schermresolutie	1024x600
Backlight	edge-lit led
Opslag
Opslagcapaciteit	250GB
Interfaces
Usb/firewire	usb 2.0, 2x usb 3.0
Wlan	802.11b, 802.11g, 802.11n
Ethernet	1Gbps
Bluetooth	Bluetooth 3.0
Overige specificaties
Extra's	cardreader, webcam
Besturingssysteem	Windows 7 Starter
Gewicht	1,1kg
Kleuren	zwart
Taal
Indeling	qwerty
Taal	meertalig

Acer Aspire One 522-C5DKK

Acers nieuwe Ontario-netbook heeft een vertrouwd ontwerp gekregen: de Aspire One 522 is een sober 10"-model dat sterk lijkt op de Aspire One 255-modellen met een Atom-chip. De 522 heeft de AMD C-50 aan boord en wordt alleen in het grijs-zwart geleverd.

De netbook voelt degelijk aan en de behuizing is netjes afgewerkt. Aan tal van punten is te zien dat Acer het netbook-concept goed heeft uitgewerkt. Zo is het gedeelte rond het toetsenbord mat uitgevoerd en is er onder het scherm een verhoging om extra ruimte voor de accu te maken, zodat deze niet te veel aan de achterkant of de onderkant uitsteekt. De onderkant is mede daardoor strak afgewerkt, zonder klepjes of andere openingen. Eenvoudig onderdelen bijplaatsen of verwisselen is er dan ook niet bij. Overigens zijn de cover en de bezel wel glossy, en hier zullen dus vrij snel vingerafdrukken op verschijnen.

Het toetsenbord neemt de gehele breedte van de netbook in beslag. Acer heeft zijn eigen keyboard-ontwerp gebruikt, dat zich kenmerkt door platte, aan de hoeken iets afgeronde toetsen met weinig ruimte ertussen. Er zijn geen lastige concessies aan de lay-out gedaan: Acer heeft bijvoorbeeld netjes de grootte van de shift-toetsen intact gehouden. Het toetsenbord typt fijn en snel typen is geen probleem, ook al gaat het om een 10"-netbook. Afgezien van de aan-uitknop zijn er geen extra knoppen op de netbook.

Het oppervlak van het touchpad wordt alleen gemarkeerd door twee lijntjes en twee pijltjes geven aan waar de gebruiker kan scrollen, hoewel hier ook de multitouch gestures voor gebruikt kunnen worden. Er is een lange muisknop met geribbeld oppervlak. Beide bedieningselementen zijn degelijk en werken naar behoren. Ook bij de interfaces komen we geen verrassingen tegen, of het moet zijn dat bluetooth ontbreekt.

Het grote pluspunt van deze Aspire One ten opzichte van concurrerende modellen is de resolutie van het scherm. Met 1280x720 beeldpunten toont de netbook heel wat meer pixels dan andere 10"-netbooks, die het meestal met 1024x600 moeten doen. Hoewel niet iedereen van zoveel pixels op een dergelijk klein scherm gecharmeerd is, wordt dit over het algemeen toch als voordeel gezien. Het betekent onder andere dat 720p-content op volledige resolutie bekeken kan worden.

Er is niet overdadig veel software aanwezig. Acer levert vooral eigen applicaties mee, zoals ePower, eRecovery en Acer Power Management. Daarnaast zijn onder andere Dritek Launch Manager, VCM, Oberon Games en eSobi aanwezig. De conclusie mag luiden dat Acer een degelijke, wat sobere netbook op de markt heeft gebracht, zonder al teveel toeters en bellen, maar met een mooie resolutie.

Toshiba NB550D

Toshiba heeft met de NB550D een opvallende netbook met een 10"-scherm en een AMD C-50-apu uitgebracht. De limoengroene kleur en het geperforeerde oppervlak springen behoorlijk in het oog, net als de twee kleine speakers die in het gedeelte voor het toetsenbord zijn geïntegreerd.

Hoewel de kleur niet iedereen zal aanspreken, pakt de keuze voor een oppervlak met putjes goed uit: het model biedt daardoor een goede grip, ook al omdat de behuizing wat rubberachtig aanvoelt. Het materiaal is mat en mede daardoor ongevoelig voor vingerafdrukken. Ook zal het niet zo snel krassen vertonen. Rond het scherm zijn wel vingerafdrukken zichtbaar, omdat de bezel van glossy zwart plastic is gemaakt. Net als Acer heeft Toshiba goed zijn best op de afwerking gedaan. De NB550D is robuust en vrijwel nergens toont de behuizing tekenen van zwakte of oneffenheden.

Ook Toshiba heeft voor platte toetsen gekozen en ook hier gaat het niet om een chiclet-keyboard. De toetsen voelen wat licht aan maar het is geen probleem om direct bij het eerste gebruik snel en accuraat te typen. Het toetsenbord van de NB550D is even breed als de netbook zelf. Een nadeeltje is dat de in de palmrests geïntegreerde speakers wel wat hinderlijk zijn als de handen hierop rusten.

Ook heeft Toshiba wat ongelukkige lay-outkeuzes gemaakt. Zo zijn de linker-shift-toets en de entertoets aan de smalle kant. Nog vreemder is dat Toshiba twee extra toetsen aan de voorste toetsenrij heeft toegevoegd: de tilde/accent grave is naast de spatiebalk gezet en naast de alttoets zit een extra backslash. Met name die laatste toets is zinloos, want naast de entertoets zit ook al een backslash. De aan-uitknop zit bij de Toshiba midden onder het scherm. Verder zijn er geen knoppen rond het toetsenbord geplaatst.

Het touchpad heeft een ruw oppervlak dat goed reageert op aanrakingen, maar dat na verloop van tijd de vingertoppen wat kan irriteren. De knoppen onder het touchpad geven een goede klik. Ze stonden bij ons testexemplaar niet meer helemaal netjes naast elkaar, wat vragen over de degelijkheid oproept.

De NB550D heeft een doorsnee 10"-netbook-scherm van 1024x600 pixels. Zoals bij het gros van de netbooks gaat het om een glossy scherm. De twee 2W-speakers, die een Harman/Kardon-stickertje dragen, kunnen dankzij hun plaats voor het toetsenbord ongehinderd hun werk doen - beter dan bij de vele netbooks die hun speakers aan de onderkant hebben. In absolute zin blijft de kwaliteit mager, maar wie het best mogelijke geluid uit zijn netbook wil krijgen, moet deze Toshiba zeker overwegen.

De NB550D heeft een hdmi-uitgang, maar opvallend genoeg ontbreekt een analoge D-sub. Wel is dit model voorzien van bluetooth 3.0. De maximumsnelheid over ethernet bedraagt slechts 100Mbps.

Toshiba levert de netbook met heel veel voorgeïnstalleerde software. Van Toshiba zijn onder meer de applicaties Message Center, Tempro, Zooming, Power Saver, HWsetup, Sleep, Eco Utility, Service Station, Hdd Alert, Volume Regulator en Reeltime. Van derden zijn programma's als McAfee, Nero BackitUp, Bing Bar, Skype, Nero Express, Burnrights, Multimedia Suite, Myphotobook en Microsoft Office en Live Essentials aanwezig en dan hebben we nog niet alles genoemd. Dat had wel wat minder gemogen.

Alles in ogenschouw genomen heeft Toshiba een prettig uitziende netbook uitgebracht die fijn in de hand ligt. De fabrikant heeft de AMD C-50 in een opvallend jasje gestoken, en bluetooth is een handig extraatje. Voor wie er waarde aan hecht zijn ook de speakers mooi meegenomen, al moet hier je je daar niet te veel van voorstellen.

HP Pavilion dm1-3125ed

De HP Pavilion dm1-3125ed is de eerste netbook uit deze round-up met AMD's E-350 en ook heeft dit model een 11,6"-scherm. Deze HP is ook meteen de goedkoopste netbook met een AMD E-350 - de 10"-netbooks met de langzamere apu's zijn uiteraard wel goedkoper.

HP heeft een mooie behuizing ontworpen. De dm1 ziet er stijlvol en tegelijkertijd stoer uit, mede door de curve aan de achterkant. De cover is zwart met een patroon en een HP-logo in een van de hoeken. De rest van de behuizing is in grijs en zilver uitgevoerd, op het toetsenbord en de touchpad na.

De netbook ligt fijn in de hand en over het algemeen is de kwaliteit zoals we van HP mogen verwachten. Langs de randen vonden we echter enkele kiertjes en ook is het plastic niet overal goed afgewerkt, wat enkele scherpe randjes tot gevolg heeft. De scharnieren waarmee het scherm vastzit zijn enigszins buigbaar en maken geen solide indruk.

Het toetsenbord van deze Pavilion is wel van het chiclet-model. De vlakke toetsen zijn verzonken in de behuizing en er is veel ruimte tussen de toetsen. Bij het typen voelen de weerstand van de toetsen en de rubberachtige oppervlakken prettig aan. Met de functietoetsen kunnen zaken als mediaweergave en brightness-instellingen bediend worden, en in de toetsen voor het uit- en aanzetten van het geluid en wifi zitten ledjes. Al met al heeft HP het toetsenbord sober en strak gehouden en gelukkig is de layout logisch en zonder verrassingen.

Ook het touchpad heeft een led, om aan te geven of het is ingeschakeld of niet. De muisknoppen zijn in het aanraakgevoelige oppervlak verwerkt. Het touchpad reageert goed en het oppervlak voelt prettig aan, maar wie gewend is om bij het bedienen zijn vingers op de muisknoppen te houden, zal dit ontwerp minder op prijs stellen, aangezien de muiswijzer dan continu verpringt.

De HP beschikt over standaardaansluitingen als drie usb-poorten, D-sub en hdmi. De geheugenkaartlezer kan alleen met sd- en mmc-kaarten overweg en er is één gecombineerde audiopoort voor zowel output als input. De gigabit-ethernetpoort is netjes achter een klepje weggewerkt en bluetooth wordt ondersteund.

Het scherm, dat voor dit type netbooks standaard is, kan 1366x768 pixels tonen en is glossy. Het is bovendien volledig uit te klappen.

Onderaan, over de hele breedte van de voorkant, zitten de speakers van Altec Lansing. Deze geven geluid relatief goed geluid weer, net als de Harman/Kardon-speakers van de Toshiba. Een ander pluspunt is de aanwezigheid van een 7200rpm-schijf. De meeste netbooks, waaronder alle andere modellen uit deze roundup, bevatten 5400rpm-schijven. Nadeel van het 7200rpm-model is dat deze bij wat zwaardere belasting aardig luidruchtig is. Warm wordt de dm1 niet, maar de fans laten zich duidelijk horen.

HP heeft gelukkig weinig overbodige software geïnstalleerd. Wel aanwezig zijn onder andere de programma's HP QuickWeb, HP Setup,HP Support Assistant, HP ProtectSmart, Cloud Drive, Thermal Assistant, Omnifone MusicStation, Cyberlink DVD Suite, Windows Live applicaties en EasyBits Magic Desktop.

De HP Pavilion dm1 is met zijn aansprekende uiterlijk en lage prijs een sterke concurrent, hoewel er ook wat minpuntjes aan te wijzen zijn. Met name de kleine, maar overal merkbare prestatiewinst door de 7200rpm-schijf maakt echter weer veel goed.

MSI Wind12 U270

MSI heeft een aantal AMD Brazos-notebooks uitgebracht, waaronder de Wind12 U270 met een E-350 en een 12,1"-scherm. Deze U270 is een vrij sobere netbook met zwartglanzende behuizing. Onder de glimmende laag is een subtiel patroon van iets lichtere blokjes zichtbaar, wat de netbook een stijlvol uiterlijk geeft. De bezels van het scherm zijn overigens juist weer van mat plastic gemaakt.

De grote hoeveelheid glanzend plastic maakt dat krassen en andere oneffenheden goed zichtbaar zijn, dus de aanschaf van een beschermhoes is een goed idee. Aan de voorzijde zitten verder opvallend veel leds, waaronder eentje voor bluetooth - ook al heeft de U270 daar geen ondersteuning voor. Daarnaast zijn er onder meer leds voor de hdd-activiteit, de accustatus en wifi.

De U270 oogt forser dan hij is, en doet dik aan omdat de achterkant vrij hoog op zijn poten staat. MSI gebruikt dik plastic voor de behuizing en op de scharnieren na is deze netbook erg stevig. De scharnieren vertonen echter aardig wat speling en komen niet robuust over. Hoewel deze Wind12 fors oogt, is het overigens wel de lichtste van de drie E-350-netbooks uit deze test.

MSI heeft voor een keyboard met kleine, vierkante toetsen gekozen, met veel ruimte ertussen. Ook die ruimte is glanzend en zich ophopend stof zal goed zichtbaar zijn. De toetsen voelen licht aan, maar er valt prima mee te typen. MSI heeft rechts van de entertoets nog ruimte gevonden voor een rij navigatietoetsen en ook op dit toetsenbord zien we twee backslashknoppen.

Het touchpad is erg ruw en na enige tijd werken kan het oppervlak de vingertoppen gaan irriteren. Het reageert wel naar behoren. De knoppen zijn net als de toetsen van het keyboard vrij licht en voelen wat goedkoop aan. Dat geldt ook voor de aan-uitknop rechtsboven.

Het spiegelende scherm heeft een resolutie van 1366x768 pixels. De matte bezel is overigens lekker dun; dat zouden we graag bij meer fabrikanten zien. Het scherm kan helaas niet al te ver ver naar achteren geklapt worden.

Naast een paar usb 2.0-poorten heeft deze Wind12 een usb 3.0-poort, zodat data van en naar externe opslagmedia met een theoretische snelheid van 4,8Gbps kan worden overgezet. Daarnaast zien we de gebruikelijke aansluitingen als hdmi, vga en gigabit-ethernet. Bluetooth ontbreekt en dat is toch een gemis.

Naast usb 3.0 heeft deze MSI nog een duidelijk voordeel en dat is de aanwezigheid van 4GB ram. De andere machines uit deze test zijn voorzien van 2GB werkgeheugen. Op de Wind12 is het dus makkelijker multitasken en ook het bewerken van grote bestanden zal beter gaan.

De U270 is niet de meest sexy netbook, maar het is een degelijk werkpaard waar weinig op aan te merken is. De dm1 van HP is goedkoper, maar moet extra's als usb 3.0 en het grote werkgeheugen missen.

Sony Vaio VPCYB1S1E/S

De Sony Vaio YB, een 11,6"-model met een AMD E-350, ziet er niet echt uit als een netbook. Het is eigenlijk meer een kleine Vaio-laptop en Sony heeft dan ook veel designelementen van de grotere Vaio's overgenomen.

De YB is van grijs plastic en volledig mat, zodat vingerafdrukken niet opvallen. Het oppervlak rond het touchpad is voorzien van reliëf; wie zijn handen er lang op laat rusten, ziet een afdruk van dit profiel terug in zijn handpalmen. Het grijze plastic doet niet overal stevig aan; de achterkant van het scherm is ver in te drukken, terwijl ook de scharnieren, die in de body verwerkt zitten, wat speling vertonen.

Verder was er echter weinig speling en heeft Sony de behuizing zorgvuldig afgewerkt: we kwamen nergens oneffenheden of kieren tegen. De onderkant is van steviger zwart plastic. Door het gebruik van lichte plastics weegt de netbook slechts 1,46kg.

Hoewel over smaak te twisten valt, vinden wij deze YB met zijn vele Vaio-elementen de mooiste uit de test. Zo zien we aan weerszijden ronde zilveren ringen op de scharnieren, waar de aan-uitknop weer in verwerkt is. Het verschil tussen zilveren bovenkant en de zwarte onderkant maakt dat de laptop dunner lijkt dan hij eigenlijk is.

De laptop heeft een lichte bolling boven en onder het toetsenbord en de hoeken van het scherm en de behuizing zijn afgerond, maar verder is de laptop strak afgewerkt. Er zijn er geen overbodige knoppen of andere poespas; afgezien van het toetsenbord en de muisknoppen zien we alleen de Assist-button, die net als op andere Vaio's toegang geeft tot de diagnostische Vaio Care-applicatie.

Het platte chiclet-toetsenbord heeft zwarte toetsen, die vrij klein zijn en wat licht aanvoelen. Ook omdat er vrij veel ruimte tussen de toetsen zit, vergt het keyboard de nodige gewenning. De layout is overzichtelijk maar de rechter shifttoets is wel erg klein. Naast de pijltjestoetsen is een handige tweede fn-toets geplaatst.

Zowel de touchpad als de muisknoppen voelen wat goedkoop aan, maar met de werking is niets mis. Beide onderdelen registreerden vingerbewegingen en kliks naar behoren, waarbij het touchpad multitouch gestures ondersteunt.

Het glossy scherm geeft 1366x768 pixels weer en daarmee wijkt de YB niet af van zijn concurrenten, ook niet wat kwaliteit betreft. De Sony heeft links een vga-, een hdmi- en een usb-poort. De geheugenkaartlezer zit aan de voorkant en kan alleen overweg met sd-kaarten en Sony's Memory Stick Duo. Rechts zitten de audio-ingang en -uitgang en de gigabit-ethernetpoort.

Sony heeft een aantal applicaties voorgeïnstalleerd, waaronder eigen software als Vaio Transfer, Smart Network, Data Restore, Remote Play en Remote Toetsenbord. Ronduit vervelend is de applicatie Vaio Gate die automatisch opstart en boven het bureaublad 'zweeft'. Zodra de gebruiker er met de muis overheen gaat, verschijnt er een taakbalk met icoontjes van een aantal geïnstalleerde programma's - en dat gebeurt negen van de tien keer per ongeluk. Naast zijn eigen software heeft Sony onder andere ArcSoft Magic-i, Evernote, ArcSoft Webcam en trials voor Office 2010 en Norton Online Backup toegevoegd.

De Sony Vaio YB valt vooral op door zijn stijlvolle en netjes afgewerkte uiterlijk. Er is weinig op deze netbook aan te merken, maar afgezien van het lage gewicht biedt hij nauwelijks extra's, zodat de hogere prijs toch vooral door het fraaie smoeltje moet worden verantwoord.

Asus Eee PC 1215B

De laatste AMD-netbook uit deze test is de Asus Eee PC 1215B. Asus was ook de laatste die een Brazos-netbook uitbracht, omdat de fabrikant er aanvankelijk niet veel heil in zag om in Nederland een AMD-model uit te brengen. Zoals fabrikanten wel vaker aangeven, is AMD moeilijk te slijten aan de doornsee consument, die gewend is aan Intel-logo's op zijn laptop.

Asus kwam echter tot inkeer nadat de apu-modellen goed bleken te verkopen - zo snel dat AMD de vraag nauwelijk kon bijbenen. Het is tamelijk ironisch dat juist Asus geen apu-netbook model in Nederland had: het bedrijf was de eerste met een netbook en in de afgelopen jaren heeft het bedrijf zoveel verschillende Eee PC's uitgebracht, dat menig consument door de bomen het bos niet meer zag. Nu is er eindelijk concurrentie voor de Atom en had Asus bijna de boot gemist.

Nu de 1215B dan toch is verschenen, hebben we de indruk dat Asus zich er een beetje gemakkelijk vanaf heeft gemaakt. De 1215B heeft hetzelfde ontwerp als eerdere Eee PC 1215-modellen, zoals het Seashell-uiterlijk. Toch heeft deze netbook enkele leuke extra's die bij de concurrentie ontbreken.

De Eee PC 1215B is vrij dun en loopt aan de voorkant spits toe. Aan de achterkant is het model wat dikker, mede omdat de accu iets uitsteekt. Dit geeft de indruk dat de netbook iets naar voren helt.

Het apparaat is volledig zwart. De cover is glanzend en zit dus snel onder de vingerafdrukken. Ook het oppervlak rond het keyboard is glimmend en vatbaar voor stof en andere viezigheid. De palmrest is gelukkig wel mat. Naast een zilveren aan-uitknop, een wifi-knop en enkele status-leds is er weinig opsmuk, en de 1215B ziet er vrij simpel uit. De netbook lijkt wel wat op de MSI, maar door zijn geringe dikte en spits toelopende voorkomen is hij iets stijlvoller.

Asus weet inmiddels wel hoe netbooks gebouwd moeten worden en de 1215B is dan ook degelijk en goed afgewerkt. Er zit wel wat speling in de scharnieren, maar verder is de behuizing stevig genoeg.

Het 12,1"-scherm heeft de standaardresolutie van 1366x768 en is, eveneens standaard, glanzend. De bezels zijn vrij dun en sluiten goed aan op het scherm. De beeldkwaliteit is goed te noemen, zoals bij eigenlijk alle notebooks uit deze test. Wel vertoonde het beeld na de eerste keer opstarten wat vreemde flikkerende strepen. Deze zullen door de gpu veroorzaakt worden en we troffen ze bij verder gebruik niet meer aan.

Het toetsenbord is van hetzelfde chiclettype dat Asus op al zijn 12"-Eee PC's monteert. Alle toetsen zitten op de plek waar we ze verwachten; alleen is de rechter-shifttoets iets kleiner dan normaal en heeft Asus rechts ruimte gevonden voor Home-, PgUp-, PgDn- en End-toetsen.

De touchpad is relatief groot en wordt links en rechts begrensd door twee dunne zilveren richeltjes. Het oppervlak is mat, niet te glad en niet te ruw. Het ondersteunt multitouchgestures en reageert hier goed op. De langwerpige muisknop beviel wat minder goed: deze voelt wat goedkoop aan en het links en rechts klikken werkt fijner met twee afzonderlijke, fysieke knoppen.

Asus heeft niet bezuinigd op de componenten: de netbook bevat 4GB geheugen en een harde schijf van 500GB. De hdd draait niet op 7200rpm, zoals bij de HP, maar de 1215B heeft wel de grootste schijf van alle systemen uit deze round-up. Voor het snel overzetten van bestanden is de aanwezigheid van een usb 3.0-poort daarbij extra welkom en ook bluetooth 3.0 is een mooie toevoeging. Alleen de ethernetpoort valt hierbij uit de toon: dat is een 100Mbps- in plaats van 1Gbps-exemplaar. Desondanks heeft het systeem hiermee de beste specificaties, wat gezien de prijs - samen met de HP is de Eee PC in onze Pricewatch de goedkoopste AMD E-350-netbook - indukwekkend genoemd mag worden.

De Eee PC 1215B komt helaas wel met de nodige bloatware, waaronder de Super Hybrid Engine, die nog wel eens handig kan zijn voor een kleine performanceboost of juist extra zuinigheid. Enkele andere Asus-apps zijn te benaderen via de Eee Dock: een toolbar die bovenaan het bureaublad zit en onder andere toegang tot Asus' entertainmentportal Vibe, GamePark en Webstorage biedt. Over het algemeen zal de gebruiker de dock willen uitschakelen, aangezien de betreffende diensten niet vaak gebruikt zullen worden en de toolbar irritant aanwezig is. Aardig is het kleine, snelstartende Express Gate-OS, dat binnen een paar seconden na het starten toegang tot het internet biedt. Verder zijn onder andere trials van Microsoft Office en het av-pakket van Trend Micro aanwezig.

Asus heeft er wat ons betreft goed aan gedaan de Eee 1215B in Nederland uit te brengen. Dit model heeft een aantal voordelen boven zijn concurrenten en ten opzichte van de 1215N, met een Atom D525 en de Ion 2-gpu, is de AMD-netbook de betere keuze. Het geheel is door de Taiwenese fabrikant bovendien verpakt in de beproefde behuizing van eerdere 12"-Eee PC's.

Benchmarks

We vergelijken de Brazos-modellen met Atom-netbooks en enkele notebooks met zuinige Intel ulv-chips.

Cinebench R10 - single
Systeemnaam	Processor	Score (hoger is beter)
Asus UX30	Core 2 Solo U3500	********* 1508,00
Samsung X120	Celeron SU2300	******** 1470,00
Samsung X125	AMD Neo K125	******** 1470,00
HP dv2	AMD Neo MV-40	******* 1282,00
MSI Wind12 U270	AMD E-350	******* 1157,00
Asus Eee PC 1215B	AMD E-350	****** 1135,00
Sony Vaio VPCYB1S1E/S	AMD E-350	****** 1062,00
HP Pavilion dm1-3125ed	AMD E-350	****** 1044,00
Acer AO 522-C5DKK	AMD C-50	**** 676,00
Toshiba NB550D	AMD C-50	**** 675,00
Eee PC 1008HA	Atom N280	*** 571,00
Asus Eee PC 1018P	Atom N550	*** 518,00

We zien dat de AMD-netbooks bij de singlethreaded-test van Cinebench mooi plaats nemen tussen enerzijds de Atoms en anderzijds de zuinige 'volwaardige' processors van Intel en AMD. Het verschil tussen de C-50's en E-350's is vrij groot. Ook de C-50-chips zijn echter goed opgewassen tegen de Atoms.

Cinebench R10 - multi
Systeemnaam	Processor	Score (hoger is beter)
Samsung X120	Celeron SU2300	********* 2363,00
Asus Eee PC 1215B	AMD E-350	******** 2212,00
MSI Wind12 U270	AMD E-350	******** 2198,00
Sony Vaio VPCYB1S1E/S	AMD E-350	******* 2016,00
HP Pavilion dm1-3125ed	AMD E-350	******* 1998,00
Asus UX30	Core 2 Solo U3500	***** 1508,00
Samsung X125	AMD Neo K125	***** 1470,00
Asus Eee PC 1018P	Atom N550	***** 1461,00
Toshiba NB550D	AMD C-50	***** 1303,00
Acer Aspire One 522-C5DKK	AMD C-50	***** 1297,00
HP dv2	AMD Neo MV-40	***** 1282,00
Eee PC 1008HA	Atom N280	*** 871,00

Bij de multithreaded-test van Cinebench verslaan de E-350-dualcores de singlecore Core 2 Solo U3500, maar de Celeron SU2300 moeten ze nog voor zich dulden. De Atom N550-dualcore blijft de AMD C-50 in deze test voor: dit is te danken aan de HyperThreading-ondersteuning, waardoor de Atom aan vier draadjes tegelijk kan werken. De N280 is een singlecore met HyperThreading en die wordt wel door de C-50 verslagen.

Cinebench 11.5
Systeemnaam	Processor	Score (hoger is beter)
Samsung X120	Celeron SU2300	********* 0,66
Sony Vaio VPCYB1S1E/S	AMD E-350	******** 0,63
HP Pavilion dm1-3125ed	AMD E-350	******** 0,62
Asus Eee PC 1215B	AMD E-350	******** 0,61
MSI Wind12 U270	AMD E-350	******** 0,61
Asus Eee PC 1018P	Atom N550	****** 0,48
Toshiba NB550D	AMD C-50	***** 0,40
Acer Aspire One 522-C5DKK	AMD C-50	***** 0,40

Bij de nieuwe versie van Cinebench, waar we minder vergelijkende scores van hebben, zien we een vergelijkbaar resultaat. De achterstand van de E-350 op de SU2300 is wederom niet groot.

SuperPi - 1M
Systeemnaam	Processor	Score (s, lager is beter)
Samsung X120	Celeron SU2300	**** 43,70
Asus Eee PC 1215B	AMD E-350	**** 49,17
MSI Wind12 U270	AMD E-350	**** 49,40
HP Pavilion dm1-3125ed	AMD E-350	**** 50,44
Sony Vaio VPCYB1S1E/S	AMD E-350	**** 50,60
HP dv2	AMD Neo MV-40	***** 56,00
Acer Aspire One 522-C5DKK	AMD C-50	******* 75,20
Toshiba NB550D	AMD C-50	******* 76,00
Eee PC 1008HA	Atom N280	******** 91,00
Asus Eee PC 1018P	Atom N550	********* 98,20

Super Pi Mod 1.5 1M is een singlethreaded benchmark, waarbij het getal pi tot op een miljoen decimalen nauwkeurig berekend wordt. Dit lukt de Celeron SU2300 wederom het snelst, op gepaste afstand gevolgd door de E-350. De C-50 doet er meer dan een minuut over, maar is nog altijd flink sneller dan de Atoms.

Winrar - Uitpakken
Systeemnaam	Processor	Score (kB/s, hoger is beter)
Samsung X120	Celeron SU2300	********* 754
Asus Eee PC 1018P	Atom N550	****** 520
Asus Eee PC 1215B	AMD E-350	***** 480
Sony Vaio VPCYB1S1E/S	AMD E-350	***** 459
HP Pavilion dm1-3125ed	AMD E-350	***** 459
MSI Wind12 U270	AMD E-350	***** 455
Toshiba NB550D	AMD C-50	**** 369
Acer Aspire One 522-C5DKK	AMD C-50	**** 364

De Winrar-benchmark is multithreaded en het is duidelijk te zien dat Intel zijn processors voor het comprimeren geoptimaliseerd heeft. Dankzij HyperThreading weet de Atom N550 hier zelfs de E-350 te verslaan en de SU2300 zet de apu's op grote afstand. AMD heeft hier nog duidelijk wat werk te doen.

Hoewel de apu's duidelijk niet uitblinken in compressiewerk, laten de benchmarks een redelijk uniform beeld zien: de prestaties van de E-350 zijn vergelijkbaar met die van de low-end-ulv's van Intel, terwijl de C-50 de Atom N550-dualcore in singlethreaded-tests verslaat, maar het bij multithreading moet laten afweten. De Atom-singlecores worden zonder uitzondering op achterstand gezet.

Grafische prestaties

Zoals al in de video op de eerste pagina werd toegelicht, kunnen moderne gpu's de processor ontlasten, onder meer bij het weergeven van grafisch zware web-apps. We moeten echter wel meteen duidelijk maken dat de E-350 niet voor het draaien van recente 3d-games is bedoeld. Zelfs bij een relatief lichte game als Starcraft 2 moeten de settings aanzienlijk worden teruggeschroefd om een acceptabele weergave te krijgen. Het spel draait dan echter wel en hetzelfde geldt voor andere games met lage systeemeisen, oudere games en uiteraard casual games.

Ook bij andere applicaties die de gpu kunnen gebruiken, biedt de aanwezigheid van de Brazos-Radeons voordelen. Bij het bewerken van grote videobestanden en de wat zwaardere editingtools moet de gpu het echter laten afweten.

Het afspelen van 1080p-content is uiteraard een peuleschil voor de Radeons, die zijn uitgerust met AMD's Universal Video Decoder 3. Daarmee wordt hardwarematige versnelling toegepast op het decoderen van VC1-, h.264-, mpeg2-, mpeg4-, divx-, en xvid-bestanden en MVC voor Blu-ray 3D. Daarnaast zorgt UVD3 voor wat postprocessingfunctionaliteit.

We gebruiken enkele syntische benchmarks om de grafische prestaties af te zetten tegen die van enkele andere notebooks.

Cinebench 10 - OpenGL
Systeemnaam	GPU	Score (fps, hoger is beter)
Asus N53	Intel HD 3000	********* 5378,0
Samsung SF310	Nvidia GeForce GT310M	******* 4619,0
Samsung NP900X3A	Intel HD 3000	****** 4024,0
Sony Vaio VPCYB1S1E/S	Radeon HD 6310	*** 1958,0
Asus Eee PC 1215B	Radeon HD 6310	*** 1950,0
HP Pavilion dm1-3125ed	Radeon HD 6310	*** 1926,0
MSI Wind12 U270	Radeon HD 6310	*** 1925,0
Samsung X125	Radeon Mobility HD 4225	** 1524,0
Acer TimelineX 3820T	Intel HD Graphics	** 1502,0
Acer AO 522	Radeon HD 6250	** 1421,0
Toshiba NB550D	Radeon HD 6250	** 1417,0
Samsung X120	Intel GMA 4500MHD	* 812,0
Acer Aspire 5742Z	Intel GMA 4500M	* 532,0
Asus Eee PC 1018P	Intel GMA 3150	271,0

Bij de enigszins verouderde OpenGL-benchmark van Cinebench 10 vallen de AMD-scores wat tegen, maar de onwaarschijnlijk hoge scores van de Intel HD 3000 lieten ons eerder al zien dat deze test aan het einde van zijn Latijn is.

Cinebench 11.5 - OpenGL
Systeemnaam	GPU	Score (fps, hoger is beter)
Asus N53	Intel HD 3000	********* 8,7
Samsung SF310	Nvidia GeForce GT310M	******** 8,6
Sony Vaio VPCYB1S1E/S	Radeon HD 6310	******** 7,7
HP Pavilion dm1-3125ed	Radeon HD 6310	******** 7,7
MSI Wind12 U270	Radeon HD 6310	******* 7,6
Asus Eee PC 1215B	Radeon HD 6310	******* 7,5
Samsung NP900X3A	Intel HD 3000	******* 6,8
Toshiba NB550D	Radeon HD 6250	***** 5,1
Acer AO 522-C5DKK	Radeon HD 6250	***** 5,1
Acer TimelineX 3820T	Intel HD Graphics	* 1,3
Samsung X120	Intel GMA 4500MHD	* 0,8
Acer Aspire 5742Z	Intel GMA 4500M	* 0,6

Cinebench 11.5 laat een realistischer beeld zien: de low-end GT 310M-gpu scoort nog wel iets beter, maar voor een igp doen de Radeons het zeer goed, vooral als je bedenkt dat het om igp's gaat. De igp's van Intel worden op grote achterstand gezet, maar we zien ook dat Intel met zijn Sandy Bridge grote stappen voorwaarts heeft gezet.

3DMark06
Systeemnaam	GPU	Score (Punten)
Samsung SF310	Nvidia GeForce GT310M	********* 3788,00
Asus N53	Intel HD 3000	******** 3759,00
Samsung NP900X3A	Intel HD 3000	***** 2366,00
Asus Eee PC 1215B	Radeon HD 6310	***** 2260,00
Sony Vaio VPCYB1S1E/S	Radeon HD 6310	***** 2242,00
MSI Wind12 U270	Radeon HD 6310	***** 2239,00
HP Pavilion dm1-3125ed	Radeon HD 6310	***** 2227,00
Toshiba NB550D	Radeon HD 6250	**** 1776,00
Acer TimelineX 3820T	Intel HD Graphics	**** 1701,00
Acer Aspire One 522-C5DKK	Radeon HD 6250	**** 1678,00
Samsung X120	Intel GMA 4500MHD	** 852,00
Acer Aspire 5742Z	Intel GMA 4500M	** 710,00

In 3DMark 06 levert de E-350-apu net iets minder punten dan de zuinige Sandy Bridge-chip van de Samsung NP900X3A. 3DMark belast ook het cpu-deel, dus als we alleen naar de grafische rekenkracht kijken, moeten we Brazos tot winnaar uitroepen. De AMD C-50 blijkt in deze Futuremark-benchmark grafisch ongeveer gelijkwaardig aan de Intel HD Graphics-igp van de Core i3-330M. Als we opnieuw in ogenschouw nemen dat 3DMark 06 ook naar de cpu-rekenkracht kijkt en dat de C-50 uitsluitend voor zuinige netbooks is bedoeld, mag dit een prestatie van formaat heten.

PC Mark Vantage
	Acer AO 522	Toshiba NB550	HP dm1	MSi U270	Sony YB	Asus 1215B
PC Marks	1679	1504	2245	2210	2153	2238
Memories	1292	1180	1663	1603	1613	1565
TV en Movies			1580	1562	1591	1592
Gaming	1379	1351	1895	2039	1808	1876
Music	2176	1919	2814	2305	2470	2621
Communications	1881	1527	2016	2258	2263	2348
Productivity	1166	1185	1717	1823	1791	2197
HDD	3031	2691	3274	2347	1588	2703

De Futuremark-suite PC Mark Vantage geeft een indicatie van de prestatieverschillen bij verschillende soorten gebruik. De HP en Asus scoren over het algemeen de meeste punten. De Acer en de Toshiba laten vanwege hun C-50 over de hele linie uiteraard lagere scores zien. Opvallend zijn de hoge scores van de Asus bij de productiviteitstest en die van de MSI bij gaming. Minder vreemd is dat de hdd-test de 7200rpm-hdd van de HP een hoge notering geeft.

PC Mark 05
	Acer AO 522	Toshiba NB550	HP dm1	MSi U270	Sony YB	Asus 1215B
cpu	1802	1782	2851	2841	2847	2862
memory	1448	1401	2167	2082	2171	2085
graphics			2501	2586	2352	2621
hdd	4822	4856	6325	4300	4807	4901

Bij het oudere PC Mark 05 zien we een vergelijkbare tabel, maar dan met de onderdelen cpu, memory, graphics en hdd. De verschillen tussen de diverse systemen zijn wederom klein, met uitzondering van de hdd-test, waarin de HP dm1 opnieuw zijn spierballen laat zien.

Accuduur

AMD claimt dat het samenvoegen van cpu en gpu grote voordelen op het gebied van accuduur heeft. De E-350 en met name de C-50 zouden dan ook niet veel onderdoen voor de Atom, Intels zuinige netbook-paradepaardje.

We vergeleken de accuduur van de modellen uit deze round-up daarom met enkele andere netbooks. Hierbij gebruiken we zoals gewoonlijk Battery Eater: de Classic-stresstest en de lichtgewicht Reader-test bieden twee uitersten waar de accuduur in de praktijk meestal netjes tussenin zal liggen.

Battery Eater - Stress Test
Systeemnaam	Processor	Accucapaciteit	Score (m)
Toshiba NB550D	AMD C-50	60480mWh	********* 282
Asus Eee PC 1015PEM	Atom N550	48000mWh	******** 255
Samsung N510	Atom N280	58000mWh	******** 249
Acer Aspire One 522-C5DKK	AMD C-50	48840mWh	******* 222
Asus Eee PC 1018P	Atom N550	44400mWh	****** 201
Asus Eee PC 1215B	AMD E-350	54324mWh	***** 179
HP Pavilion dm1-3125ed	AMD E-350	55080mWh	***** 175
Asus UL30A	C2D SU7300	84000mWh	***** 174
Samsung X120	Celeron SU2300	60000mWh	***** 170
Sony Vaio VPCYB1S1E/S	AMD E-350	41040mWh	***** 154
Samsung NP900X3A	Intel Core i5 2537M	46620mWh	**** 140
MSI Wind12 U270	AMD E-350	48840mWh	**** 132
Asus UL30JT	Core i5 520UM	84000mWh	*** 109

De Toshiba heeft een grote accu en is uitgerust met de zuinige C-50. De accuduur is dan ook indrukwekkend. Ook de Acer zet een mooie tijd neer. Het is jammer dat AMD de cpu-prestaties niet heeft weten op te krikken tot boven het niveau van de Atom, dan was hier zeker sprake van een aanrader geweest.

Van de E-350-netbooks imponeren de Asus Eee PC 1215B en de HP DM1. De Wind12 van MSI stelt met net twee uur teleur.

Battery Eater - Reader Test
Systeemnaam	Processor	Accucapaciteit	Score (m)
Toshiba NB550D	AMD C-50	60480mWh	********* 662
Asus Eee PC 1018P	Atom N550	44400mWh	****** 493
Acer Aspire One 522-C5DKK	AMD C-50	48840mWh	****** 487
HP Pavilion dm1-3125ed	AMD E-350	55080mWh	****** 476
Asus UL30A	C2D SU7300	84000mWh	****** 472
Asus Eee PC 1015PEM	Atom N550	48000mWh	****** 430
Samsung X120	Celeron SU2300	60000mWh	***** 418
Asus Eee PC 1215B	AMD E-350	54324mWh	***** 373
Asus UL30JT	Core i5 520UM	84000mWh	***** 372
Samsung N510	Atom N280	58000mWh	***** 371
Samsung NP900X3A	Intel Core i5 2537M	46620mWh	***** 359
Sony Vaio VPCYB1S1E/S	AMD E-350	41040mWh	***** 354
MSI Wind12 U270	AMD E-350	48840mWh	**** 320

Bij de readertest zijn het de Toshiba met zijn C-50 en de op de E-350 gebaseerde HP die een flinke voorsprong nemen op de rest van het deelnemersveld. Wie op zoek is naar netbooks met een forse accuduur, kan met een gerust hart voor dit tweetal kiezen.

Beste koop

Hoewel het aanbod nog beperkt is, doen potentiële netbookkopers er goed aan de Brazos-modellen in overweging te nemen. Ze zijn niet veel duurder dan, of zelfs even duur als de Atom-netbooks, maar met name de grafische prestaties zijn veel beter. Applicaties die de gpu gebruiken, draaien hierdoor soepeler - en daar komen er steeds meer van.

Wel moet de gebruiker goed kijken of het systeem een C-50- of een E-350-dualcore-apu bevat. Systemen met singlecore-apu's zouden we niet aanraden: de C-50-dualcore presteert op cpu-gebied al minder dan de laatste generatie Atom-dualcores. Het gpu-deel maakt uiteraard veel goed, maar je kunt je afvragen of de graphics voor voldoende compensatie zorgen.

De E-350 presteert beduidend beter dan de laatste generatie dualcore-Atoms. Als cpu moet deze apu het wel afleggen tegen de meeste ulv-chips van Intel, maar als we naar het gemiddelde gebruikspatroon van netbooks kijken, is de E-350 zeker krachtig genoeg. Bovendien is het energieverbruik, ondanks de aanwezigheid van een relatief krachtige grafische videochip, nog steeds laag. AMD heeft met de E-350 een heel mooie balans tussen prestaties, prijs en zuinigheid gevonden.

In onze round-up zijn we eigenlijk geen slechte kandidaten tegengekomen. Elke netbook heeft zo zijn eigen pluspunten: de Acer is goedkoop, de Toshiba heeft een goede geluidsweergave, lange accuduur en zijn opvallende uiterlijk, de MSI heeft een usb 3.0-poort en 4GB geheugen en de Sony ziet er vooral heel goed uit.

Toch steekt de HP boven de concurrenten uit. De Pavilion dm1 ziet er niet alleen goed uit, maar presteert ook over de hele linie beter dan zijn naaste concurrenten dankzij de aanwezigheid van de 7200rpm-hdd. Bovendien is de accuduur uitstekend. Grootste pluspunt is echter de prijs: de dm1 kan voor ruim onder de 400 euro opgepikt worden en is daarmee het goedkoopste E-350-model uit deze round-up.

De Asus Eee PC 1215B is echter wat ons betreft de beste koop. De prijs is een fractie hoger dan die van de HP, maar daarvoor krijgen gebruikers twee keer zoveel geheugen, meer opslagcapaciteit, bluetooth 3.0 en usb 3.0. Een minpuntje is dat het model geen gigabit-ethernet ondersteunt, maar verder levert Asus zonder twijfel de netbook met de beste prijs/prestatieverhouding.