Inleiding
In welke serie komt -ie uit? Hoe Nokia kan een Nokia-touchscreentoestel zijn? Kan het een echte concurrent voor de iPhone worden? Ruim een jaar lang liet Nokia de speculatiemachine rond de 5800 Xpressmusic alias de Tube, Nokia's geruchtmakende eerste touchscreentelefoon sinds de 7710 uit 2004, op volle toeren draaien. Pas op 2 oktober 2008 kondigde Nokia het Symbian 60-toestel officieel aan, terwijl de eerste geruchten over het toestel al sinds de zomer van 2007 de ronde deden, toen Nokia in een filmpje zijn touchscreeninterface presenteerde. In de tussentijd dook het toestel zelfs al even op in de Batman-film The Dark Knight.
Toen Nokia het toestel uiteindelijk presenteerde, betrof de grootste verrassing niet eens het toestel zelf, maar het prijskaartje: Nokia bleek in staat om voor 330 euro een smartphone te bieden met alle features die concurrerende smartphones ook aan boord hebben, zoals gps, wifi en een accelerometer.
Die relatief lage prijs hing samen met een andere verrrassing: dat Nokia's eerste S60-touchscreen geen high-end-smartphone uit de consumentengerichte N-serie of de zakelijke E-serie is. De 5800 zit in een typische consumentenlijn, die van Nokia's muziektelefoons, en werd door de fabrikant dan ook als een toestel voor muziekliefhebbers aangeprezen. Pas in december 2008 kwam Nokia met een tweede touchscreentelefoon naar buiten: de N97, die wél als vlaggenschip van de Finse fabrikant dient, en die dan ook tot de lijn van duurste Nokia-telefoons zal behoren.
Hoewel de 5800 Xpressmusic op het moment van schrijven in acht landen verkrijgbaar is en daar uitstekend verkoopt, is het nog onduidelijk wanneer het toestel precies in de Nederlandse schappen zal liggen; volgens veel winkels zal dat eind februari gebeuren. Toch kan de liefhebber de telefoon al kopen: diverse webwinkels bieden al geïmporteerde toestellen aan, vaak voor een hogere prijs dan de adviesprijs.

Specificaties en prijzen
| Merk en type |
Merk |
Nokia |
Type |
5800 XpressMusic |
Telefoonmodel |
Candybar |
Besturingssysteem (gsm) |
Symbian S60 |
| Processor en geheugen |
Snelheid |
369MHz |
Geheugenkaart-type
|
Secure Digital Micro |
Ram |
128MB |
Intern geheugen (pda / gsm) |
81MB |
| Kleur |
Kleur |
Rood |
| Gewicht en omvang |
Gewicht |
109g |
Lengte |
111mm |
Breedte |
51mm |
Dikte |
15mm |
| Accu |
Gesprekstijd |
8u |
Stand-by-tijd |
406u |
Accucapaciteit |
1320mAh |
Accutype |
Li-ion |
| Netwerk |
Mobiele netwerken |
edge, gprs, gsm, hscsd, hsdpa, wap |
Wlan |
802.11b, 802.11g |
Frequentiebereik (gsm/umts) |
850MHz, 900MHz, 1800MHz, 1900MHz, 2100MHz |
| Functies |
Berichten |
e-mail, mms, sms |
Gsm-functies |
Agenda, wekker, calculator, notities, roaming, T9- woordenboek, taken, tril |
| Verbindingsmogelijkheden |
Verbinding (telefoon) |
Bluetooth 2.0, ir-da, usb 1.1 |
| Beeldscherm |
Schermdiagonaal |
3,2" |
| Camera |
Resolutie |
3,15 megapixel |
| Multimedia |
Ringtone |
Truetone (mp3) |
Audioformaten |
eaac, mp3, wav, wma |
Videoformaten |
3gp, wmv |
Gps-chipset |
A-gps |
| Meegeleverd |
Meegeleverde accessoires |
Datakabel, headset (bedraad), oplader |
Eerste indruk
De 5800 Xpressmusic oogt compact. Wie het toestel voor het eerst in handen heeft, zal niet direct denken dat de vrij kleine behuizing een scherm van 3,2" heeft. Om de hele voorkant zit een rand met een rode gloed; daarnaast is op de zijkant nog een fellere rode strook te zien. Nokia levert overigens ook een 'blauwe' versie; die heeft uiteraard geen rode accenten.
Veel recente smartphones zijn tamelijk breed. De 5800 doet niet mee aan die trend: met zijn afmetingen van 111x51x15mm is het toestel juist wat aan de smalle kant, terwijl de 5800 met zijn 109 gram ook wat lichter dan de gemiddelde smartphone is. De 5800 ligt prettig in de hand en de afwerking ziet er op het eerste gezicht prima uit. De 5800 oogt als een solide blok, mede doordat het een full touchscreen-toestel is: de besturing van het toestel gaat uitsluitend via het touchscreen. Een numeriek toetsenbord is niet aanwezig, laat staan een qwerty-toetsenbord.
Het blijkt een uitdaging het toestel van de simkaart te voorzien. Bij vrijwel alle mobiele telefoons moet de achterzijde worden opengemaakt en wordt de simkaart dan onder of naast de batterij geplaatst. Bij de 5800 gaat het heel anders: aan de linkerzijkant, naast de ingang voor het geheugenkaartje, zit een opening voor de simkaart. Nadat de simkaart met de vingers in die opening is geduwd, moet de gebruiker het kaartje met de stylus op de juiste plek manoeuvreren. Die werkwijze is overigens geen improvisatie van schrijver dezes; het is de methode die door de gebruiksaanwijzing wordt voorgeschreven.
Hardware en netwerk
Uitvoering
De blikvanger op de voorkant is uiteraard het 3,2" grote touchscreen, waaronder drie knoppen zitten. De linkerknop is de belknop, die in alle applicaties rechtstreeks toegang tot de bel-applicatie geeft. De middelste knop dient als menu-knop en terug-knop, en de rechterknop dient om terug te gaan naar het Active Standby-scherm, het beginscherm van de Symbian-software. Opvallend genoeg kan die knop niet gebruikt worden om op te hangen: dat gebeurt via het touchscreen.

De vierde knop op de voorkant zit verborgen, in de vorm van een logootje rechts naast het Xpressmusic-logo. Dat logootje werkt als een touchpad-knop: bij aanraking toont de knop een dropdown-menu met mediafuncties, net als bij de media-knop op de N-series-toestellen van Nokia.

Op de linkerzijkant zitten de ingangen voor de simkaart en de geheugenkaart. De rechterzijde van het toestel is gereserveerd voor de cameraknop, een schuifje om het toestel in of uit standby te zetten en de volumeknoppen.
De bovenkant oogt wat rommelig. Op de bovenkant ligt een gedeelte dat van een ander materiaal is gemaakt. Daarin zitten alle aansluitingen: een mini-usb-poort volgens Nokia's eigen standaard, een 3,5mm-plug voor headsets, de opening voor de lader en de aan/uit-knop.

De achterkant is gereserveerd voor de camera, een 3,2-megapixelcamera met autofocus en een dual-led-flits. Aan de achterkant, geïntegreerd in de achterklep van het toestel, zit de stylus verborgen.
Accu
De 5800 Xpressmusic heeft een meer dan redelijke accu aan boord. De capaciteit, 1320mAh, is al meer dan wat veel andere smartphones aan boord hebben, en met deze lading weet het toestel het ook in de praktijk lang uit te houden. Zelfs bij intensief gebruik hoeft het toestel pas na een dag of drie weer aan de lader. Bij mild gebruik - muziek luisteren en bellen - kan de telefoon minimaal een dag langer mee.
Volgens Nokia kan het geen kwaad meer om de lader in het stopcontact te laten zitten: bij de 5800 wordt een lader geleverd die geen stroom uit het lichtnet trekt als de telefoon niet is aangesloten. Uit proeven van Tweakers.net is overigens gebleken dat diverse andere telefoonladers - een ouder Nokia-model en twee mini-usb-laders - eveneens een niet-waarneembare hoeveelheid stroom uit het lichtnet trekken als er geen apparaat op de lader is aangesloten.
Touchscreen
De 5800 heeft een zogeheten resistive touchscreen: het reageert op druk van de vinger. Dat maakt dat het scherm niet goed reageert op input van de vingers, zoals de iPhone en T-Mobile G1 met hun capacitive touchscreen, maar drukken met de top van de vinger en de nagel werkt des te beter. Een lichte aanraking is bij de 5800 niet voldoende; de vinger moet een beetje druk uitoefenen.
Het scherm kan ook bediend worden met de stylus, maar de opties en knoppen op het scherm zijn groot genoeg om deze met de vinger te bedienen. Bij het invoeren van teksten bewijst de stylus echter goede diensten.
Het scherm heeft de ongebruikelijke resolutie van 640x360 pixels. Foto's en filmpjes zien er op het scherm scherp uit. Het scherm heeft ook geen moeite met internetpagina's; die worden scherp getoond.
Het touchscreen is voorzien van tactiele feedback: het toestel trilt even subtiel als het scherm wordt aangeraakt. Dat is een prettige, zij het niet noodzakelijke toevoeging.
Netwerken en bellen
De Nokia 5800 heeft een uitstekend bereik: het toestel geeft vaak vol bereik aan, ook met 3g. Bellen gaat prima met het toestel. De geluidskwaliteit is uitmuntend: aan beide kanten van de lijn klinken stemmen helder en zijn woorden duidelijk te verstaan. Ook handig: het toestel heeft, net als veel andere smartphones, een goed werkende nabijheidssensor, die het scherm uitschakelt wanneer het toestel naar het oor is gebracht.
Wifi werkt goed: het bereik is redelijk, al zijn er smartphones die meer netwerken vinden en een sterker bereik hebben. Een vreemde kronkel in Symbian blijft dat de gebruiker steeds eerst het wifi-netwerk moet selecteren voor hij kan gaan browsen, ook al staat wifi al aan op het toestel.
Met de cold fix van de ingebouwde gps had de 5800 grote moeite. Meerdere malen gaf de software het op en meldde het 'zwak gps-signaal', ook wanneer het zicht open en de hemel strakblauw was. Ondanks herhaaldelijk proberen is het tijdens de reviewperiode niet gelukt om de gps-functie van de 5800 werkend te krijgen. Dat is overigens geen issue waar veel gebruikers last van hebben, dus het ligt voor de hand dat het aan het testtoestel of de omstandigheden heeft gelegen.
Software en toepassingen
Symbian S60
Wie gewend is aan een Symbian S60-smartphone, zal geen enkele moeite met de interface van de 5800 Xpressmusic hebben: Symbian ziet er in de touchscreenversie vrijwel hetzelfde uit en werkt ook hetzelfde. Wel vereist deze versie van Symbian minder hardwareknoppen: de 5800 heeft immers alleen een belknop, een ophangknop en een menuknop. Applicaties die zijn gemaakt voor S60v3, de 'oude' versie van Symbian, kunnen ook op de 5800 geïnstalleerd worden. De telefoon waarschuwt bij de installatie weliswaar dat de software niet-compatibel is, maar de door Tweakers.net geteste S60v3-applicaties lieten zich gewoon via het touchscreen bedienen.
Een groot verschil met andere besturingssystemen met touchscreen is het scrollen. Andere smartphone-OS'en, zoals Android, OS X en de Touchflo-schil van HTC, hebben een kinetisch scrollsysteem: de gebruiker moet omhoog vegen om de lijst naar beneden te doen gaan.
Nokia doet het precies andersom: wie naar beneden wil scrollen, moet de vinger naar beneden bewegen. Dat is geen onlogische gedachte, maar de methode werkt voor het gevoel net iets trager: de lijst gaat pas scrollen als de vinger bijna beneden op het scherm is. Doorscrollen gebeurt door de beweging vast te houden. Deze techniek zal daarom ongetwijfeld beter werken voor lange lijsten, maar als de gebruiker slechts een rij naar beneden wil, voelt het nogal omslachtig aan. Bovendien is deze scrolltechniek niet helemaal consequent doorgevoerd: in de Kaarten-applicatie en in de browser gaat het scrollen net als bij andere smartphones.
Het voor de eerste keer opstarten van het toestel zorgt voor een plezierige verrassing: binnen dertig seconden is het toestel opgestart, en dat is veel sneller dan bij bijvoorbeeld de N-series-modellen van Nokia.

Het beginscherm is, net zoals bij elke Symbian-telefoon, het Active Standby-scherm. Dat kan op twee manieren worden ingesteld: met snelkoppelingen naar applicaties, zoals bij de vorige versie van S60, en met een Contacts Bar. In de contactenbalk kunnen vier contactpersonen met foto worden toegevoegd. Door erop te klikken, verschijnt een menu met daarin de optie om de betreffende persoon te bellen, te sms'en of om de rss-feed van zijn website te bekijken.
Hoewel de optie om snel iemand te kunnen bellen handig is, is het de vraag waar de toevoeging van een rss-feed voor dient: de meeste mensen hebben geen eigen weblog. Bovendien weet lang niet iedereen wat rss eigenlijk is. Daardoor is de kans vrij groot dat op veel 5800's onnodig een grote rood vlak blijft staan als een contact wordt aangeraakt.

Het Active Standby-scherm biedt nog een paar snelkoppelingen. Door op de tijd te drukken, komt de gebruiker rechtstreeks bij de klokapplicatie uit. De icoontjes bovenin, om aan te geven dat wifi, bluetooth of gps aan staat, tonen een popup met de verbindingen. Onderin op het scherm staan ook twee klokken. Een plaatje links onderaan, dat doet denken aan het logo van de ter ziele gegane tv-zender Talpa, leidt naar een numeriek toetsenbord. De rechterknop is een snelkoppeling naar Contacten.
Het hoofdmenu wordt bereikt door op de middelste hardwareknop te drukken. Het menu is hetzelfde ingedeeld als dat van eerdere versies van S60, al zien de icoontjes er iets anders uit.

De submenu's van het hoofdmenu worden geopend door erop te klikken. Vervelend is wel dat bij submenu's waarvan de opties niet in een raster, maar in een lijst worden weergegeven, één keer klikken een optie slechts selecteert: om de optie te openen moet nogmaals worden geklikt. Nokia zal dat zo hebben uitgevoerd om te vermijden dat de gebruiker per abuis een optie opent, maar deze werkwijze vergt wel wat gewenning van de gebruiker. Het lijkt niet ondenkbaar dat Nokia welbewust eerst een mid-range-telefoon met het nieuwe besturingssysteem heeft uitgerust: daardoor kunnen alle kinderziektes eruitgehaald worden voordat het vlaggenschip N97 verkocht gaat worden.
Typen
Het invoeren van tekst op de 5800 is een klein drama. De 5800 heeft twee typen toetsenborden:
een 'compacte' versie in portrait-mode en een fullscreen-versie in landscape. Beide werken ronduit slecht. Typen gaat minder goed dan op de onscreentoetsenborden van bijvoorbeeld Blackberry's, HTC's of de iPhone. Met een stylus is na enige gewenning een enigszins acceptabele snelheid te halen, maar mensen die met hun toestel veel sms'en of e-mailen kunnen de 5800 beter in de winkel laten liggen: typen gaat sneller op een gewoon alfanumeriek toetsenbord van een gemiddelde andere Nokia.
Het grootste probleem zit daarbij in de vormgeving. In de compacte versie hebben de lettertoetsen schuine randen, waardoor ze op sommige plekken breder zijn dan op andere. Zonder stylus ontstaan daardoor veel typfouten en ook met stylus gaat het zelden vlekkeloos. De fullscreen-versie typt om een andere reden niet lekker: omdat het toestel hoog is, en dus breed in de landscape-modus, kunnen gebruikers met kleine of middelgrote handen moeite hebben om alle toetsen te bereiken.
Browsen
De standaardbrowser is Symbians S60-browser. De browser rendert pagina's goed, al is hij soms niet vooruit te branden, zelfs met een wifi-verbinding. De S60-browser op de 5800 heeft wel een opvallend voordeel ten opzichte van de concurrentie: hij ondersteunt flash.

Naast zijn traagheid heeft de browser een ander groot nadeel: de interface is onnodig ingewikkeld. Onder de pagina staan drie knoppen: een optie-knop, een knop om een url in te voeren en een knop om een pagina aan favorieten toe te voegen. De optie-knop opent echter een zodanige visuele kakafonie aan mogelijkheden dat de besturing van de browser onoverzichtelijk wordt: waar zitten de favorieten, hoe kun je iets als startpagina instellen? Het zou zomaar kunnen dat een gebruiker eerst twintig seconden de opties zit te bekijken voordat hij de gewenste heeft gevonden.
Navigatie
Nokia hecht veel waarde aan zijn eigen kaartenapplicatie Maps. Die staat standaard in het hoofdmenu, en steeds meer modellen van Nokia hebben gps aan boord om er goed gebruik van te kunnen maken. Versie 2.0 van de kaartenapplicatie moet dienen als kaartenprogramma zoals Google Maps en als navigatiesoftware zoals TomTom of McGuider. Maps strijdt aan twee zijden mee en verliest daarom op beide fronten: als kaartenprogramma is Google Maps makkelijker en gebruiksvriendelijker, en in de auto werkt navigatiesoftware als TomTom en McGuider beter. Bovendien moet er voor gesproken navigatie ook betaald worden.
Multimedia
De Finse fabrikant heeft de muziekspeler, een van de belangrijkste functies op de 5800 Xpressmusic, stevig onder handen genomen. Het is een goede en gemakkelijk te bedienen muziekspeler geworden. De geluidskwaliteit van de telefoon is sowieso goed, behalve wanneer de speaker erg hard wordt gezet. Via de meegeleverde headset is het beluisteren van muziek al geen straf, maar wie beter geluid wil, kan op de 3,5mm-plug een eigen headset aansluiten.

De camera van de 5800 doet zijn werk meer dan redelijk. De 3,2-megapixelcamera maakt voor een telefoon uit zijn prijsklasse prima foto's, al is de voorziening natuurlijk geen partij voor de 8-megapixelcamera's op telefoons die de concurrentie de afgelopen ma
anden op de markt heeft gebracht. Voor het maken van een snel snapshot voldoet de 5800 echter prima, en dankzij de dual led-flits zijn foto's in het donker ook mogelijk, al zijn de resultaten dan minder goed dan wanneer er van bestaand licht gebruik kan worden gemaakt. Video is alleen leuk voor op de telefoon zelf: zodra een filmpje op een computer wordt overgezet en bekeken, blijkt al snel dat de kwaliteit verre van goed is. Foto's en filmpjes bekijken kan in de gallery en gaat prima.
Voor een dubbeltje op de eerste rang
De 5800 Xpressmusic is een leuk toestel geworden. Het is geen revolutionair toestel: het uiterlijk is, hoewel de 5800 een groter scherm heeft dan eerdere smartphones van de Finse fabrikant, écht heel Nokia. Ook de nieuwe versie van Symbian wijkt nauwelijks van oudere versies af. De 5800 lijkt daarom nog het meest op een vingeroefening voor de twee keer zo dure N97.
Het ontbreken van grote vernieuwingen neemt niet weg dat de 5800 voor veel mensen een geschikt toestel zal zijn, vooral omdat bellen prima gaat en de accu een stuk langer meegaat dan die van veel concurrerende toestellen. Duidelijke minpunten zijn er ook: tekst invoeren is een klein drama en de browser is traag en onoverzichtelijk. Bovendien vergt de besturing en het scrollen in de Symbian-menu's gewenning.
Het meest aantrekkelijke van de 5800 blijft de prijs: los zal hij ongeveer 330 euro kosten. Daarmee zitten kopers voor een spreekwoordelijk dubbeltje op de eerste rang. Want ondanks de minpunten is het toestel, dat vrijwel alle specs bevat die concurrerende toestellen ook aan boord hebben, zijn geld meer dan waard. Wie echter graag sms't en mailt en niet zo veel om de prijs geeft, kan misschien beter wachten op de N97, die van een uitschuifbaar toetsenbord wordt voorzien.
Pluspunten:
- Accu gaat lang mee
- Symbian werkt soepel en start snel op
- Belkwaliteit is goed
- Goede prijs/kwaliteitsverhouding
Minpunten:
- Typen gaat lastig op de onscreen-toetsenborden
- Browser is traag en onoverzichtelijk
- Besturing van de interface vergt gewenning
Tweakers.net dankt Belcompany voor het beschikbaar stellen van een exemplaar van de Nokia 5800 Xpressmusic ten behoeve van deze review.