ASUS zet sinds een paar jaar in op laptops met oledschermen en uiteraard heeft ook de nieuwe Zenbook S 13 OLED er weer een. Dit jaar lijken er wat nieuwe mogelijkheden als het gaat om de schermverhouding, resolutie en refreshrate van oledpanelen in laptops, die overigens niet exclusief zijn voor ASUS. De panelen zijn immers van Samsung afkomstig.
Hadden veel van de voorgaande oledlaptops een standaard 16:9-verhouding en full-hd-resolutie (1920x1080 pixels), het scherm van de Zenbook S 13 OLED heeft een 16:10-ratio en een hogere '2.8K'-resolutie (2880x1800 pixels). De refreshrate van het scherm is 'gewoon' 60Hz, waar sommige nieuwe laptops een extra vloeiende 90 of 120Hz ondersteunen. De hogere aspectratio is prettig voor bijvoorbeeld webbrowsen en kantoortaken, doordat je minder vaak hoeft te scrollen. De hoge resolutie geeft in combinatie met de schermdiagonaal van 13,3" liefst 255 pixels per inch, wat een zeer scherp beeld oplevert. Het helpt ook de wat afwijkende subpixelindeling van het oledpaneel te verstoppen. De rode, groene en blauwe subpixels waaruit iedere pixel bestaat, zitten bij dit soort oledschermen niet in een rijtje naast elkaar, zoals bij een lcd.
:strip_exif()/i/2005163960.jpeg?f=imagegallery)
Links de Zenbook S 13 OLED, rechts een laptop met een 'normaal' ips-beeldscherm (een Lenovo Thinkbook G3 15")
Ons testmodel is voorzien van een glazen touchscreen dat nogal spiegelt, maar ook de in de Benelux verkochte non-touchversie heeft een glossy scherm. Een matte optie was welkom geweest, maar we juichen toe dat ASUS hier niet voor het touchscreen is gegaan. Zo heeft de non-touchversie een iets hogere beloofde piekhelderheid en daarbij zie je met het blote oog een korrelig effect op effen kleuren, vanwege de digitizerlaag in het paneel.
/i/2005163964.png?f=imagegallery)
Aan de MyASUS-software is te zien dat de fabrikant al langer oledlaptops verkoopt, want er zit een aantal interessante opties in die specifiek te maken hebben met het paneel. Om slijtage aan het paneel te voorkomen, het gevreesde 'inbranden', kun je bijvoorbeeld een pixelshiftfunctie activeren, waardoor het hele beeld periodiek een klein stukje wordt verschoven. Ook is er een optie die inactieve vensters dimt. ASUS raadt verder aan de donkere modus in Windows te activeren en de taakbalk automatisch te verbergen, wat standaard uit de doos al zo is ingesteld.
- Helderheid wit
- DCI-P3-dekking
| Helderheid wit | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Schermdiagonaal | Type laptopscherm | Helderheid in cd/m² (hoger is beter) |
| ASUS ROG Zephyrus G14 GA402RK-L8032X | 14" | IPS | 472 |
| HP Pavilion Aero 13-be0125nd | 13,3" | IPS | 460 |
| ASUS ZenBook 14 UM425UAZ-KI004T | 14" | IPS | 460 |
| HP Envy x360 13-ay0001nd | 13,3" | IPS | 426 |
| Apple MacBook Air 2020 M1 | 13,3" | IPS | 408 |
| ASUS ZenBook 13 OLED UM325UA-KG044T | 13,3" | Oled | 395 |
| Acer Swift 5 SF514-55T-55WL | 14" | IPS | 390 |
| Samsung Galaxy Book2 Pro (15", i7) | 15,6" | Oled | 377 |
| Microsoft Surface Laptop 4 (13.5", Ryzen 4680U) | 13,5" | 371 | |
| ASUS ZenBook S 13 OLED UM5302TA-LX181W | 13,3" | Oled | 337 |
| LG Gram 14Z90P-GA76K | 14" | IPS | 329 |
| Lenovo Yoga Slim 7 13ACN5 (82CY000VMH) | 13,3" | IPS | 307 |
| Lenovo Yoga Slim 7 13ACN5 (82CY000UMH) | 13,3" | IPS | 306 |
| MSI Prestige 14 Evo A11M | 14" | IPS | 285 |
| DCI-P3-dekking | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Schermdiagonaal | Type laptopscherm | Gamutdekking in % (hoger is beter) |
| ASUS ZenBook 13 OLED UM325UA-KG044T | 13,3" | Oled | 100,0 |
| Samsung Galaxy Book2 Pro (15", i7) | 15,6" | Oled | 100,0 |
| ASUS ZenBook S 13 OLED UM5302TA-LX181W | 13,3" | Oled | 100,0 |
| LG Gram 14Z90P-GA76K | 14" | IPS | 98,5 |
| Apple MacBook Air 2020 M1 | 13,3" | IPS | 96,9 |
| HP Pavilion Aero 13-be0125nd | 13,3" | IPS | 80,1 |
| Acer Swift 5 SF514-55T-55WL | 14" | IPS | 74,5 |
| Lenovo Yoga Slim 7 13ACN5 (82CY000UMH) | 13,3" | IPS | 73,4 |
| HP Envy x360 13-ay0001nd | 13,3" | IPS | 73,1 |
| Lenovo Yoga Slim 7 13ACN5 (82CY000VMH) | 13,3" | IPS | 72,1 |
| ASUS ZenBook 14 UM425UAZ-KI004T | 14" | IPS | 71,8 |
| ASUS ROG Zephyrus G14 GA402RK-L8032X | 14" | IPS | 70,5 |
| Microsoft Surface Laptop 4 (13.5", Ryzen 4680U) | 13,5" | 70,2 | |
We beoordelen de beeldkwaliteit van het scherm met behulp van een colorimeter en Portrait Displays Calman Color Calibration-software. Beginnend met de helderheid, meten we bij dit scherm maximaal 337cd/m² in sdr-modus, wat lager is dan bij andere oledlaptops die we onlangs hebben gemeten. Het is in deze klasse ook wat ondergemiddeld en zeker in combinatie met het glimmende scherm hadden we liever wat meer helderheid gehad. In hdr-modus kan het scherm overigens wel feller zijn, met beloofde pieken tot 500cd/m². Uiteraard is het contrast oneindig hoog, zoals bij alle oledschermen, waardoor het beeld bij weinig omgevingslicht veel fraaier oogt dan dat van een lcd.
gemeten door onze oscilloscoop. De horizontale schaal
op beide screenshots is dezelfde, de verticale niet. Met
DC-dimming kan het paneel verder worden gedimd.
Een klacht die sommige gebruikers van oledschermen ervaren, is het knipperende effect bij het dimmen van het scherm, door het gebruik van pwm-dimming. Ook de Zenbook 13 OLED heeft er last van. Op volledige helderheid fluctueert de helderheid al een klein beetje, maar beneden de 60 procent helderheid treedt een duidelijkere knippering op, op een relatief lage frequentie van 240Hz volgens onze oscilloscoop. Dat zie je ook in de afbeelding hiernaast: op minimale helderheid zie je in de onderste grafiek een continue knippering optreden en is de helderheid niet constant. In de MyASUS-software zit een speciale helderheidsregelaar waarmee het scherm onafhankelijk van de Windows-helderheidsregeling gedimd kan worden zonder die 240Hz-flikkering te introduceren, maar het scherm flikkert wel degelijk nog een beetje, zoals te zien in de bovenstaande grafiek in de afbeelding hiernaast. Het gebruik van de MyASUS-helderheidsregelaar heeft bovendien effect op de beeldkwaliteit, waarbij je lelijke banding in vloeiende overgangen kunt zien als je de helderheid met deze regelaar ver terugschroeft. Als je gevoelig bent voor knippering, kun je het beste dus een combinatie van de Windows- en de MyASUS-helderheidsregelaar gebruiken. Een elegante oplossing is het niet, maar we waarderen het dat ASUS hieraan heeft gedacht.
Geen garantie op de juiste kleuren
Ook als Windows wel de juiste informatie heeft over het scherm, doordat het ingestelde kleurprofiel klopt met de daadwerkelijke paneeleigenschappen, is het nog maar de vraag of je in de praktijk de juiste kleuren te zien krijgt. In Edge of Chrome gaat het over het algemeen goed, maar het Windows-bureaublad, thumbnails in de Verkenner en bepaalde apps, zoals fullscreengames, worden altijd met de volledige verzadiging van het paneel getoond. Dat is geen directe kritiek op de Zenbook S 13 OLED, maar wetende dat het kleurbeheer van Windows al jaren rammelt, had ASUS misschien een andere manier kunnen vinden om gebruikers de kleuren van het paneel te laten afstemmen, bijvoorbeeld die in het kader hieronder. Dit nog afgezien van de kennelijke vergissing met kleurinstellingen die niet doen wat ze beloven in de MyASUS-app.
/i/2005149946.png?f=imagegallery)
op de beeldkwaliteit, zoals blijkt uit de weinig vloeiende
gammacurve.
Door het oneindig hoge contrast en het zeer brede kleurbereik van het scherm spatten de kleuren van het beeld. Net zoals de meeste oledschermen kan het scherm in de Zenbook S 13 OLED ongeveer het volledige DCI-P3-kleurbereik weergeven, waarmee vooral rood en groen beduidend feller zijn dan op een 'normaal' scherm. Veel content is daar niet op gemaakt. De MyASUS-software bevat zodoende een uitklapmenuutje met een 'sRGB'-optie om de kleuren terug te regelen naar die veelgebruikte kleurruimte. Dat zou je tenminste verwachten, want in de praktijk gebeurt eerder het tegenovergestelde. In Windows wordt dan een sRGB-kleurprofiel gekoppeld aan het scherm, waardoor het besturingssysteem 'denkt' dat het scherm de kleuren met minder verzadiging kan weergeven. Op die manier krijg je dus juist altijd oververzadigde kleuren te zien. Paradoxaal genoeg moet je voor een correcte weergave van sRGB-content dus kiezen voor Native of Display P3 in MyASUS.
- Native
- sRGB
:strip_exif()/i/2005149936.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005149938.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005149942.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005149940.jpeg?f=imagegallery)
Als je toepassing inderdaad weet hoe met dit scherm om te gaan en je ook eenmaal de juiste instelling hebt gevonden (zie kader hierboven), is de kleurweergave van de Zenbook S 13 OLED redelijk goed voor een laptop. Gemeten met het Native-profiel worden onze sRGB-testpatronen met de juiste verzadiging weergegeven, waarbij de gemiddelde kleurfout of ΔE ver onder de zichtbare grens van 3 uitkomt. De gemiddelde grijsfout is met 3,3 eveneens vrij laag, maar niet onzichtbaar laag. Er zijn laptops die het nog een stuk beter doen.
- Kleurtemperatuur
- Gemiddelde grijswaardenfout
- Gemiddelde kleurfout
| Kleurtemperatuur | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Schermdiagonaal | Type laptopscherm | Graden in kelvin (lager is beter) |
| HP Pavilion Aero 13-be0125nd | 13,3" | IPS | 6.388 |
| MSI Prestige 14 Evo A11M | 14" | IPS | 6.409 |
| Acer Swift 5 SF514-55T-55WL | 14" | IPS | 6.453 |
| Lenovo Yoga Slim 7 13ACN5 (82CY000VMH) | 13,3" | IPS | 6.673 |
| ASUS ZenBook 13 OLED UM325UA-KG044T | 13,3" | Oled | 6.742 |
| HP Envy x360 13-ay0001nd | 13,3" | IPS | 6.779 |
| Lenovo Yoga Slim 7 13ACN5 (82CY000UMH) | 13,3" | IPS | 6.781 |
| ASUS ZenBook S 13 OLED UM5302TA-LX181W | 13,3" | Oled | 6.828 |
| Microsoft Surface Laptop 4 (13.5", Ryzen 4680U) | 13,5" | 6.843 | |
| Apple MacBook Air 2020 M1 | 13,3" | IPS | 6.889 |
| LG Gram 14Z90P-GA76K | 14" | IPS | 6.988 |
| ASUS ROG Zephyrus G14 GA402RK-L8032X | 14" | IPS | 7.091 |
| Samsung Galaxy Book2 Pro (15", i7) | 15,6" | Oled | 7.281 |
| ASUS ZenBook 14 UM425UAZ-KI004T | 14" | IPS | 7.729 |
| Gemiddelde grijsafwijking | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Schermdiagonaal | Type laptopscherm | Kleurafwijking in ΔE2000 (lager is beter) |
| MSI Prestige 14 Evo A11M | 14" | IPS | 1,10 |
| ASUS ZenBook 13 OLED UM325UA-KG044T | 13,3" | Oled | 2,20 |
| Apple MacBook Air 2020 M1 | 13,3" | IPS | 2,50 |
| Lenovo Yoga Slim 7 13ACN5 (82CY000UMH) | 13,3" | IPS | 2,70 |
| ASUS ZenBook S 13 OLED UM5302TA-LX181W | 13,3" | Oled | 3,30 |
| HP Pavilion Aero 13-be0125nd | 13,3" | IPS | 4,30 |
| ASUS ROG Zephyrus G14 GA402RK-L8032X | 14" | IPS | 4,40 |
| Acer Swift 5 SF514-55T-55WL | 14" | IPS | 4,40 |
| Samsung Galaxy Book2 Pro (15", i7) | 15,6" | Oled | 4,50 |
| LG Gram 14Z90P-GA76K | 14" | IPS | 4,90 |
| HP Envy x360 13-ay0001nd | 13,3" | IPS | 5,30 |
| Lenovo Yoga Slim 7 13ACN5 (82CY000VMH) | 13,3" | IPS | 5,40 |
| Microsoft Surface Laptop 4 (13.5", Ryzen 4680U) | 13,5" | 6,90 | |
| ASUS ZenBook 14 UM425UAZ-KI004T | 14" | IPS | 7,50 |
| Gemiddelde kleurafwijking | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Schermdiagonaal | Type laptopscherm | Kleurafwijking in ΔE2000 (lager is beter) |
| MSI Prestige 14 Evo A11M | 14" | IPS | 0,86 |
| Apple MacBook Air 2020 M1 | 13,3" | IPS | 1,90 |
| Lenovo Yoga Slim 7 13ACN5 (82CY000UMH) | 13,3" | IPS | 1,90 |
| Acer Swift 5 SF514-55T-55WL | 14" | IPS | 2,10 |
| ASUS ZenBook S 13 OLED UM5302TA-LX181W | 13,3" | Oled | 2,20 |
| ASUS ROG Zephyrus G14 GA402RK-L8032X | 14" | IPS | 2,90 |
| ASUS ZenBook 13 OLED UM325UA-KG044T | 13,3" | Oled | 3,00 |
| Samsung Galaxy Book2 Pro (15", i7) | 15,6" | Oled | 3,00 |
| HP Pavilion Aero 13-be0125nd | 13,3" | IPS | 3,10 |
| LG Gram 14Z90P-GA76K | 14" | IPS | 3,20 |
| Lenovo Yoga Slim 7 13ACN5 (82CY000VMH) | 13,3" | IPS | 3,40 |
| Microsoft Surface Laptop 4 (13.5", Ryzen 4680U) | 13,5" | 4,00 | |
| ASUS ZenBook 14 UM425UAZ-KI004T | 14" | IPS | 4,50 |
Toch de juiste kleuren dankzij AMD
Met dank aan de AMD-hardware in de Zenbook S 13 OLED is er toch een trucje om het scherm te allen tijde terug te regelen naar sRGB. Je moet daarvoor in de Radeon Software de optie Custom Color aanvinken op het Display-tabblad, waarbij je Color Temperature Control uitzet. Als het goed is, worden nu alle kleuren in alle toepassingen gelimiteerd tot het sRGB-gamut. Controleer het eventueel aan de hand van je bureaubladafbeelding. Vergeet niet het door ASUS ingestelde kleurprofiel in het Windows-configuratiecentrum uit te zetten door het vinkje 'Mijn instellingen voor dit apparaat gebruiken' uit te schakelen in het onderdeel Kleurbeheer. Toepassingen die het kleurprofiel gebruiken, weten immers niet van de ingreep in de AMD-software, zodat kleuren dan te flets kunnen worden.
:strip_exif()/i/2005220960.jpeg?f=thumbs_video){kind=small}
:strip_exif()/i/2005073926.jpeg?f=fpa)