Drie Nederlandse nanosatellieten zijn succesvol gelanceerd

Vanaf een lanceerbasis in Rusland is met succes de Dnepr-raket gelanceerd. De raket heeft tientallen nanosatellieten ter grootte van een pak melk in een baan om de aarde gebracht, waaronder drie Nederlandse kunstmanen.

De Dnepr-raket, een omgebouwde SS18, werd donderdagochtend vanaf een militaire lanceerbasis in de Russische plaats Yasny gelanceerd. De raket heeft tientallen nanosatellieten de ruimte in gebracht, waaronder drie Nederlandse kunstmanen. Het gaat om de Triton-1, de FUNcube-1 en de Delfi-n3xt. De Nederlandse firma ISIS was eindverantwoordelijk voor de lancering.

De FUNcube-1 is bedoeld voor educatieve doeleinden voor scholieren, terwijl de Triton-1 scheepsbewegingen in de gaten moet houden. De Delfi-n3xt is gebouwd door studenten van de TU Delft, op basis van het CubeSat-ontwerp. Aan het kunstmaantje is vijf jaar gesleuteld, waarbij is samengewerkt met de Universiteit Twente en het Leidse Dutch Space. De nanosatelliet volgt de Delfi-C3 op, een kunstmaan die in 2008 werd gelanceerd en nog steeds operationeel is.

Met de Delfi-n3xt wordt uiteenlopende technologie van bedrijven uit de Nederlandse ruimtevaartsector getest. Zo wordt een microvoortstuwingssysteem getest, evenals een zogeheten CubeSat-radio. Verder wil de firma Dimes zonnecellen van amorfe siliconen testen.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Reacties (46)

[Kaasbroodje]

stomme vraag: hoe groot is een dergelijke sataliteit? Want ze hebben het over nano...

[Vinncy]

Dit zijn zogenaamde CubeSats, waarvan verschillende formaten bestaan, maar wel opgedeeld uit dezelfde basis. Zo is de eerste, standaard en kleinste versie een "1-unit", of 1U, formaat,wat ongeveer 10x10x10 cm is. Een "2-unit", of 2U zijn 2 van deze 1U op elkaar gestapeld. Zo zijn er nog veel meer formaten samen te stellen uit de 1U formaat CubeSats.

De Delfi-n3xt is een 3U versie, waarbij 3 1U CubeSats opgestapeld de totale satelliet maken (10x10x30 cm) https://directory.eoporta...ite-missions/d/delfi-n3xt.

Als je er zelf ook één wil maken, bestel maar in de webshop van ISIS http://www.cubesatshop.com/

De onlangs gelanceerde satellieten vanuit amerika is het initiatief van de NASA om andere instituten ook een kans te geven om deze redelijk betaalbare satellieten ook enigszins goedkoop te lanceren http://www.nasa.gov/direc.../CubeSats_initiative.html.

Dit is zeker een mooie ontwikkeling!

[Reactie gewijzigd door Vinncy op 23 juli 2024 01:29]

[wildhagen]

Staat in de inleiding, ze zijn ongeveer zo groot als een pak melk

[Remcotjuuh]

In het dikgedrukte stukje staat dat ze ter grootte van een pak melk zijn.

[Anoniem: 556668]

De hele satteliet is ter grootte van een pak melk staat in de tekst...wellicht wordt 'nano' gebruikt als een variant op 'mini'?

[Stoney3K]

stomme vraag: hoe groot is een dergelijke sataliteit? Want ze hebben het over nano...

Waar ik meer benieuwd naar ben:

Hoe is de omloopbaan van deze satellieten en hoe kunnen we (als amateurs) signaaltjes ervan oppikken of ermee in contact komen?

Over het algemeen worden die gegevens (baantijden/posities, radiofrequenties) namelijk wel gepubliceerd voor experimenten van medestudenten.

[Bilbo.Balings]

De Dnepr-raket, een omgebouwde SS18, werd donderdagochtend vanaf een militaire lanceerbasis in de Russische plaats Yasny gelanceerd.

Mooi dat de SS18 nu gebruikt wordt voor educatieve doeleinden. Oorspronkelijk was dit een massa vernietiging wapen die, afhankelijk van het type een kernwapen van 20Mt of 10 kernwapens van 750Kt met zich mee kon dragen. Dan klinkt Funcube ineens nog veeeeel beter...

[Innsewerants]

Bijna alle raketten voor ruimtevaart vandaag de dag zijn een voortvloeisel van wapensystemen.
De hele ruimteraket business traceert terug naar de V2, welke de basis werd voor zowel het sovjet als het Amerikaanse programma. In beide kampen moesten de wetenschappers (von braun bij de vs Sergei Korolyov bij de sovjets) met pijn en moeite hun toen nog militaire leiding overtuigen van het nut van satellieten en ruimtevaart. Beide werkten aan de toen voor kernkoppen in ontwikkeling zijnde ICBM systemen.

De R-7 die spoetnik, Luna, Molniya, Vostok en een aantal latere Soyuz lanceerde was ontworpen als ICBM om een kernkop naar amerika te kunnen lanceren ('s werelds eerste ICBM)

De eerste Amerikaanse satelliet, Explorer 1, werd gelanceerd boven op de Juno 1, een aangepaste ballistische raket die normaal vloog met een conventionele explosieve lading.

De LV-3B welke de amerikaanse proeven et dieren, john glenn etc omhoog bracht was een aangepaste SM-65D ICBM.

De rakketten die uiteindelijk de basis werden voor de Saturn V voor de maanmissies zijn ook allemaal afgeleid van het werk aan ICBM's.

Niet om je comment omlaag te halen, maar het kwam een beetje over alsof je denkt dat dit nieuw is, ons hele ruimteprogramma in beide kampen ging omhoog met aangepaste ICBM's

[Bilbo.Balings]

Wat je schrijft is helemaal waar echter mis je het punt van mijn post.
Alle door jouw beschreven raketten zijn ontworpen als wapen en worden ook ingezet als lanceerder. Ze worden echter, of als launcher gebouwd of als wapen.


De SS-18 raketten waar ik het over heb waren raketten die als strategisch wapen standby stonden. Met kernkop en al ergens in een silo in een oostblok land. Deze raketten zijn buiten dienst gesteld en de raketten worden nu omgebouwd om dienst te gaan doen als Launcher. Het schijnt dat ze er nog 150 van hebben liggen...

Dat is dus anders dan de systemen die jij beschrijft. Wil je al een vergelijking maken zul je dat het beste kunnen doen met het Amerikaanse Minotaur project. Daarbij worden buiten dienst gestelde Minuteman III raketten omgebouwd naar satelliet launchers.

De sojoez en Saturnus raketten voor de bemande ruimtevaart zijn overigens puur voor de ruimtevaart gebouwd. Ze zijn ook een beetje te groot om te verstoppen

[Reactie gewijzigd door Bilbo.Balings op 23 juli 2024 01:29]

[wildhagen]

Mooi dat de SS18 nu gebruikt wordt voor educatieve doeleinden. Oorspronkelijk was dit een massa vernietiging wapen die, afhankelijk van het type een kernwapen van 20Mt of 10 kernwapens van 750Kt met zich mee kon dragen. Dan klinkt Funcube ineens nog veeeeel beter...

Er zijn wel meer huidige (en voormalige) lanceerplatforms die voortgekomen zijn uit een ICBM, de Dnepr is daarin niet uniek.

Kijk biijvoorbeeld naar de Amerikaanse Atlas-familie van raketten, die is doorontwikkeld uit de SM-65 Atlas ICBM die ook nucleaire payloads had.

Een andere Amerikaanse raketfamilie, de Delta, stamt af van de PGM-17 Thor, weliswaar geen ICBM, maar een IRBM, maar ook uitgerust met kernkoppen.

En waarom ook niet? Als de raket an sich betrouwbaar is en voldoet, waarom hem dan niet zo'n alternatieve bestemming geven?

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 23 juli 2024 01:29]

[Bilbo.Balings]

Het is niet helemaal hetzelfde, de Atlas en Delta raketten zijn "civiele" versies van ICBM's die gebouwd zijn om satellieten te lanceren.
De SS-18, Nato nickname "Satan", zijn ICBM's, waar vroeger kernkoppen op gemonteerd zaten, die omgebouwd zijn voor het lanceren van satellieten. Zeg maar een soort "zwaarden omsmeden naar ploegscharen"


Edit: het nadeel is dat deze raketten beschikbaar komen omdat er inmiddels efficientere ICBM's in bedrijf genomen worden.

[Reactie gewijzigd door Bilbo.Balings op 23 juli 2024 01:29]

[Stoney3K]

Het is niet helemaal hetzelfde, de Atlas en Delta raketten zijn "civiele" versies van ICBM's die gebouwd zijn om satellieten te lanceren.
De SS-18, Nato nickname "Satan", zijn ICBM's, waar vroeger kernkoppen op gemonteerd zaten, die omgebouwd zijn voor het lanceren van satellieten. Zeg maar een soort "zwaarden omsmeden naar ploegscharen"

Eigenlijk is dat met álle verkenningsraketten zo. De hele 'space race' van de jaren 60 was niet zo zeer om mannetjes naar boven te krijgen, maar om het efficiëntste afleverplatform te ontwikkelen voor atoombommen. Het lanceren van mannetjes was een 'vreedzaam' bijverschijnsel waardoor ze het wat makkelijker aan het publiek konden verkopen

Of je er dan een kernkop of een ruimtecapsule aan de voorkant op schroeft, maakt voor het lanceerplatform weinig uit, mits de lading maar evenveel weegt.

[Bilbo.Balings]

Dat gaat inderdaad op voor veel lanceer systemen, ook logisch om de kosten te delen. Echter gaat dit niet op voor de Saturnus IB, Saturnus 5 en de Sojoez. Die zijn naar mijn weten exclusief voor de bemande ruimtevaart ontworpen en gebouwd.

Een Saturnus 5 zou ook een beetje overkil zijn, zelfs voor de meest megalomane "veldheer"

[Rudie_V]

Het is druk de laatste dagen met lanceringen om satelietten in de ruimte te brengen.
Gisterennacht ook al 29 op met een amerikaanse raket:
http://www.astroblogs.nl/...anceerd-een-nieuw-record/

[Slyphel]

Ze moeten op de een of andere manier veel informatie kunnen vergaren..

Satellieten worden toch altijd om de 5 jaar vervangen? Of daar wordt in ieder geval aan gedacht na 5 jaar..

[wildhagen]

Satellieten worden toch altijd om de 5 jaar vervangen?

Zeer zeker niet, er zijn zát satellieten die ouder zijn, veel GPS-satellieten zijn bijvoorbeeld al 10+ jaar oud (zie dit lijstje), de oudste GPS-satelliet die nog steeds werkt, de USA-66 is bijvoorbeeld al in 1990 gelanceerd, en dus bijna 24 jaar oud.

Ook communicatie-satellieten, zoals bijvoorbeeld de Nederlandse NSS-7 zijn vaak ouder dan 5 jaar, NSS-7 is bijvoorbeeld gelanceerd in 2002, en dus alweer bijna 12 jaar oud, maar nog volledig in gebruik.

[Rickkamminga]

Ik geloof dat satellieten vaak kapot gaan door ruimtepuin, en dat ze dus niet geplanned om de 5 jaar vervangen worden.

[Anoniem: 120539]

Ik heb het ernstige vermoeden dat het hier om dezelfde lancering gaat. Deze 3 waren onderdeel van de 29.
Toch?

[Rudie_V]

Ik twijfelde eerst ook, maar deze lancering is met een russische raket vanaf een russische lanceerbasis de ruimte in geschoten. Het artikel van astroblogs.nl wat ik gaf spreekt duidelijk van een lancering vanuit nasa's lanceerbasis in amerika. Daarbij geeft het plaatje goed weer vanaf waar in amerika de lancering te zien was.
Dus twee verschillende lanceringen, vandaar dat ik ook zei dat het druk was de laatste dagen

[analog_]

Ik dacht dat de VS hun troep via Rusland naar de ruimte verstuurde tegenwoordig.

[blobber]

Ik dacht dat de VS hun troep via Rusland naar de ruimte verstuurde tegenwoordig.

Dat geldt voor de bemanning van het iss, sinds de space shuttle met pensioen is, heeft Amerika geen raketten meer om mensen naar de ruimte te sturen.Maar daar wordt hard aan gewerkt

[Ducky.nL]

Door SpaceX, als ik me niet vergis. De Dragon Space Capsule.

[Rudie_V]

Die lancering is in opdracht van het amerikaanse leger en bevat een 55 miljoen dollar kostende satelliet van de luchtmacht. Ik heb sterk het vermoeden dat dat een reden is om het niet door de russen de ruimte in te laten schieten, maar door een 'vertrouwd' amerikaas bedrijf, Orbital Sciences.

[analog_]

Logisch, logisch, het leger heeft natuurlijk wel budget voor lanceringen (commercieel). +1 voor je

[crackletinned]

De ene is in de VS gelanceerd en de andere in Rusland.

[Tranquility]

Spacejunk ruimt zichzelf op
Ruimterommel komt in een steeds lagere baan terecht waar het uiteindelijk door de steeds hogere luchtdichtheid afgeremd wordt en zo de atmosfeer binnenkomt en verbrand.

[Stoney3K]

Spacejunk ruimt zichzelf op
Ruimterommel komt in een steeds lagere baan terecht waar het uiteindelijk door de steeds hogere luchtdichtheid afgeremd wordt en zo de atmosfeer binnenkomt en verbrand.

In een ideale situatie wel, in een wat minder ideale situatie knalt het eerst tegen ander spacejunk (of in bedrijf zijnde hardware) aan waardoor dat ook nog eens wordt gesloopt.

[Ayporos]

Stoney3K serieus?

Ik snap heel die ophef niet zo. Ruimterommel.. och jee wat een probleem.

Idealistisch gezien snap ik het wel, vanuit het standpunt van "met het zelfde gemak gooi het in de prullenbak". T blijft wel je hemel natuurlijk.

Realistisch gezien moet je je echter wel even bewust zijn van het volgende:
Low-Earth Orbit begint vanaf 160km boven aardoppervlak.
Dat geeft je (op 160km hoogte) een oppervlakte van 537 miljoen(!) vierkante kilometer hebt.
Ter vergelijking, de aarde heeft ongeveer 150 miljoen vierkante kilometer land oppervlakte.
Huidig geloof is dat er ongeveer 1 miljoen objecten groter dan 2mm rondzwerven in LEO terwijl er meer dan 8500 objecten groter dan 10cm actief gevolgd worden.

Om maar even met de realiteitshamer te slaan:
Als ALLE objecten in LEO op PRECIES 160km van het aardoppervlak zouden rondzweven hebben we het dan nog steeds over 1 object per 537km2.
Ter vergelijking.. dat zou uitkomen op 77,3 objecten verspreid over de gehele oppervlakte van Nederland.
LEO is echter van 160km tot 2000km. Ik ben te lui om te berekenen wat het aantal objecten per km3 is maar 'suffice it to say' dat de daadwerkelijke kans dat dat spul met elkaar in contact komt zo absurd klein is dat jan alleman zich beter over iets anders zorgen kan maken. Zoals lokaal afval of zo, iets waar we werkelijk last van hebben.

[Bilbo.Balings]

Op zich goed berekend echter neem je voor jouw berekening aan dat alle LEO satellieten in een cirkelvormige baan om de aarde draaien. In de praktijk zijn de banen in veel gevallen meer of minder ovaal waardoor banen elkaar kruisen. De kans op een botsing neemt daardoor toe.

Dat botsingen een soort domino effect kunnen veroorzaken wordt ook wel het Kessler Syndroom genoemt en is m.i. een reëel gevaar.


Edit: een voorbeeld:

The Envisat satellite is a large, inactive satellite with a mass of 8,211 kg (8.211 t) that drifts at 785 km (488 mi), an altitude where the debris environment is the greatest—2 catalogued objects can be expected to pass within about 200 meters of Envisat every year[9]—and likely to increase. It could easily become a major debris contributor from a collision during the next 150 years that it will remain in orbit.[9]

[Reactie gewijzigd door Bilbo.Balings op 23 juli 2024 01:29]

[MSalters]

't Is niet zo dat alles alle kanten opvliegt. Om in een baan van 217 kilometer hoogte te zitten moet je snelheid precies gelijk zijn aan die van andere satellieten op die hoogte. Ga je sneller, dan vlieg je automatisch hoger.

Het enige verschil is dus de richting die je op kan vliegen, en ongeveer niemand vliegt tegen de draairichting van de aarde in. Kost teveel energie.

Het echte risico komt dus van dingen die compleet ongecontroleerd rondvliegen, zoals onderdelen van geëxplodeerde raketten. Het idee dat zo'n cubesat tegen een ander aanknalt is oonvoorstelbaar klein.

[Stoney3K]

't Is niet zo dat alles alle kanten opvliegt. Om in een baan van 217 kilometer hoogte te zitten moet je snelheid precies gelijk zijn aan die van andere satellieten op die hoogte. Ga je sneller, dan vlieg je automatisch hoger.

Het enige verschil is dus de richting die je op kan vliegen, en ongeveer niemand vliegt tegen de draairichting van de aarde in. Kost teveel energie.

Het echte risico komt dus van dingen die compleet ongecontroleerd rondvliegen, zoals onderdelen van geëxplodeerde raketten. Het idee dat zo'n cubesat tegen een ander aanknalt is oonvoorstelbaar klein.

Nu ga je er voor het gemak wel even vanuit dat spacejunk netjes in zijn baan blijft en niet (door impacts met andere troep of meteorieten) ongecontroleerd een kant uit wordt geslingerd.

Bij elke botsing verliest je ruimterommel namelijk energie en dondert het een lagere (en meer elliptische) baan in, waardoor het traject steeds onvoorspelbaarder wordt. Bovendien is LEO een relatief snelle baan in verhouding met het aardoppervlak, waardoor een voorwerp dat naar boven of beneden wil 'oversteken' door een snelle gevarenzone heen moet.

Botsingen tussen stukken schroot die netjes in één baan zitten is niet het grootste risico, het grootste gevaar zijn juist stukken puin die om één of andere reden niet meer in een stabiele baan zitten en als een bulldozer door een baan heen jakkeren.

[MSalters]

1. Het ging over het gevaar vandeze cubesats, en die zitten wel in een nette baan.

2.Ook voorwerpen die naar boven willen vliegen met de gebruikelijke baansnelheid. Je gaat namelijk het meest efficient omhoog door je baansnelheid te verhogen, en dat betekent dat je raketmotor opzij wijst. Het "recht" omhoog vliegen doe je alleen de eerste paar kilometer in de atmosfeer omdat je daar niet efficient opzij kunt vliegen (geluidsbarriere). Er is daarom geen sprake van "oversteken", het lijkt veel meer op invoegen op de snelweg.

[Stoney3K]

1. Het ging over het gevaar vandeze cubesats, en die zitten wel in een nette baan.

2.Ook voorwerpen die naar boven willen vliegen met de gebruikelijke baansnelheid. Je gaat namelijk het meest efficient omhoog door je baansnelheid te verhogen, en dat betekent dat je raketmotor opzij wijst. Het "recht" omhoog vliegen doe je alleen de eerste paar kilometer in de atmosfeer omdat je daar niet efficient opzij kunt vliegen (geluidsbarriere). Er is daarom geen sprake van "oversteken", het lijkt veel meer op invoegen op de snelweg.

Je baansnelheid verhogen doe je niet zo zeer om boven te komen, maar vooral om boven te [/i]blijven[/i], omdat de centripetale kracht van je omloopbaan gelijk moet zijn aan de zwaartekracht. Anders 'val' je weer terug in een lagere baan.

Daarom ervaren astronauten ook gewichtloosheid, in feite zijn ze nog altijd onder invloed van het zwaartekrachtsveld van de aarde, maar zijn ze continu in een vrije val 'naar voren' aan het vallen. Zou een ruimteschip op de 'rem' trappen en zijn snelheid ten opzichte van de aarde nul maken, dan valt het gewoon recht naar beneden, net als een vliegtuig of helikopter.

Het moeilijkste aan een ruimteschip landen is dan ook om al die energie er weer uit te krijgen die je met veel moeite erin hebt gestopt om een omloopbaan te bereiken, en dan ook nog eens het ding weer met een veilige snelheid op de grond krijgen.

Die Cubesats hebben trouwens weinig te vrezen van het meeste ruimtepuin omdat hun dwarsdoorsnede redelijk klein is. Ik ben wel benieuwd hoe ze zich gaan houden tegen klappen van (micro)meteorieten.

[MisteRMeesteR]

Hier wat meer info over de lanceerbasis: http://en.wikipedia.org/wiki/Dombarovsky_(air_base)

[Falcon]

Door welke instantie worden deze pakken melk eigenlijk gecontroleerd op inhoud?

[Anoniem: 225253]

De FUNcube die moet dienen voor educatieve doeleinden, maak zoiets als tiener eens wijs aan uw ouders :-p

[asteriK]

Waarschijnlijk eerder andersom, om de kinderen uit te leggen dat leren ook "leuk" kan zijn

p.s. sorry, offtopic.

[Reactie gewijzigd door asteriK op 23 juli 2024 01:29]

[shadylog]

Hartstikke leuk hoor, al die lanceringen de ruimte in.
Vooral de "FUNBox" lijkt me erg veel zin hebben, en zal waarschijnlijk nog tientallen jaren gebruikt worden..

Wie gaat al die rommel in de ruimte opruimen? Het is namelijk nu al een enorm probleem en die russen (en wij) knallen maar lekker door.

[Vinncy]

Het voordeel van zo'n kleine satelliet dat het waarschijnlijk helemaal zal opbranden in de atmosfeer, wanneer het terug richting Aarde gaat. En tot nu toe zitten de meeste nanosats in een Low Earth Orbit, waardoor ze vanzelf een keer weer in de atmosfeer terecht komt.

En enkele bedrijven zijn bezig met methodes te ontwikkelen om deze rommel op te kunnen ruimen, bijvoorbeeld de DEOs project. http://www.astrium.eads.net/en/press_centre/-kx9.html

[MSalters]

Nee, dit soort satellieten heefs een levensduur van circa 5 jaar. Ze worden niet zo heel hoog geschoten: niet nodig voor het onderzoek, hoger is duurder, en je antenne's moeten ook nog sterker zijn.

[majic]

Ik dacht even ...."zijn succesvol geland op...." ...

Mars? De Maan? Europa? Titan?

Maar nee. Gelanceerd. Wel cool..maar voelt toch als een dumper toen ik de volledige titel las

[461943]

Over het algemeen land een satelliet niet

[Anoniem: 396826]

Hoe wordt zo'n melkpak eigenlijk op zijn plek geplaatst.?
De raket brengt "iets" naar boven, en dan?
Bestaat er iets van een animatie over het "lossen" en positioneren van zo'n sateliet?

[MSalters]

Dan wordt die losgelaten, zo simpel als dat. Er is niets om 'm op te zetten, aan vast te hangen, op te plakken, etcetera. Het ding vliegt gewoon rondjes onder invloed van de zwaartekracht.