Vergunningen voor etherinternet verkocht

Op Webwereld staat het bericht dat de overheid vergunningen op twee ether-frequenties voor draadloze netwerken heeft uitgegeven aan Versatel en Enertel. Met deze vergunningen kan een begin worden gemaakt met breedband-internet via het digitale radio-systeem dat Wireless Local Loop heet. Versatel heeft met 760.002 euro een vergunning voor de 2,6GHz frequentie bemachtigd en Enertel betaalde ruim vier miljoen euro voor de 3,5GHz vergunning, waarbij de eerste geldig is tot 2008 en de tweede tot 2015. Er zijn geen kabels meer nodig voor WLL waardoor de kosten in verhouding tot de overbrugde afstand laag kunnen blijven. Vooral voor het platteland kan dit een leuke opsteker zijn om breedband internet sneller beschikbaar te maken:

Het 'verzorgingsgebied' van één basisstation beperkt zich in stedelijke gebieden tot enkele kilometers. Op het platteland kan het draadloze signaal echter enkele tientallen kilometers ver komen. In totaal hadden vijf partijen een bod op de twee beschikbare frequenties uitgebracht. KPN was overigens, op advies van de NMa, geheel van deelname uitgesloten.

Reacties (48)

[mister X630]

En wanneer wordt internetten met deze techniek mogelijk?

Ik vraag me ook af wat voor een snelheden er mogelijk zijn? evenaren ze de huidige breedbandverbindingen of is dit weer een stapje sneller.

en nog iets:

Het 'verzorgingsgebied' van één basisstation beperkt zich in stedelijke gebieden tot enkele kilometers.

Hoeveel internet-verbindingen kan 1 basisstation aan? Is het in voorbereid op een totale overgang op draadloos internet? want ik denk dat dat er wel aan zitten te komen op de langere termijn.

edit:

wat nou first post, ik zeg toch niks onzinnigs of zo?

[vso]

een basis station zou in principe zoveel aankunnen als er in de buurt zit.

de limiterende factoren zijn:

- het aantal mac-adressen die het station op kan slaan
- beschikbare bandbreedte
- aantal IP-adressen die er uitgegeven kunnen worden. (range van de DHCP scope)

Dit zijn de technische limieten.

wat daarnaast voor WIFI meeteld is het signaal-sterkte in de omgeving omdat die nog heel erg kan flucturen.

als je met een bestaand ethernet WI-FI kaartje aangesloten zou kunnen worden dan ben je natuurlijk snel klaar mits je bereik zat is (heen en retour)

maar goed ik ga het volgen deze ontwikkeling.

[PowerFlower]

Wat ik me sterk afvraag is wat de latency van de verbindingen wordt als je op "enkele tientallen kilometers" van het basisstation zit. Als ik kijk naar de ping die ik over GPRS heb, dan zou ik niet te snel rekenen op breedband waarmee je fatsoenlijk kunt gamen op het platteland

Overigens was de oorspronkelijke gedachte achter de Wireless Local Loop voornamelijk dat dit zo'n beetje de enige manier is om te concurreren met de aansluitpunten die KPN in elk huishouden heeft (KPN is daarom ook uitgesloten van de veiling), kortom in eerste instantie werd aan telefonie gedacht en niet zo zeer aan data of draadloos internet.
Het is gewoon onbetaalbaar voor nieuwe marktpartijen om naar elk huishouden koper of glasvezel te gaan leggen, terwijl KPN dat al heeft, en WLL is een veel goedkopere infrastructuur die ook reikt tot aan de consumenten thuis.

[Verwijderd]

Hier in Zweden kun je het op een aantal locaties al aanschaffen. In de FAQ's staat dat gamen inderdaad problemen kan geven. Ping is niet zo denderend, maar wel beter dan via satelliet.

[Vorlon]

Mja, een snellere ping dan je met een sat verbinding haalt kan al snel he. Daar heb je een ping van 2 seconden oid.

Volgens mij probeert kpn dit overgens voor te zijn. Ik kreeg afgelopen week een mail dat zelf de telefooncentrale van het gat waar ik nu woon geschikt word gemaakt voor adsl.

Nou is dat ook misschien doordat essent hier rendo heeft overgenomen en we hier nog geen @home kunnen krijgen nadat ze dekooi er af geschopt hebben.

* 786562 Vorlon

[rst77]

En wanneer wordt internetten met deze techniek mogelijk?

Ik hoop voor Versatel toch heel snel, de vergunning die zij gekocht hebben is maar drie jaar geldig... Dat is een korte tijd om iets te kunnen bereiken.

[Loft]

3 jaar ?
2004 tot en met 2007 (of tot 2008)
Dat is dus zeker 4 jaar

[Verwijderd]

Ik heb even berekend welke netwerk snelheid dit systeem maximaal zou kunnen krijgen.

De snelheid van draadloos wordt bepaald door 1 Hertz is 5 bits. Dus bij een hogere frequentie heb je een hogere snelheid in bit per seconden.

Eerst rekenenen we 3,5 GHz om in Hertz:

3,5 X 10^9 = 35000000000 Hertz

Dan rekeken we hoeveel bit/s het is.

35000000000 X 5 = 175000000000 bit/s

Nu rekenen we het om naar Mbit/s

1 mbit = (1024^3) = 1073741824 bit

175000000000 / 1073741824 = 163 mbit/s

aardig snel dus en je kun natuurlijk ook kanalen koppelen, dan krijg je de dubbele snelheid. Maar de snelheden zijn natuurlijk theoretisch en het blijft de grote vraag of ze worden gehaald (zie WiFi).

[Verwijderd]

De snelheid van draadloos wordt bepaald door 1 Hertz is 5 bits.

Dat is flauwe kul. Bijvoorbeeld:
802.11G = 54 Mbit op 2,4 GHz --> 0,02 bits per hertz
802.11A = 54 Mbit op 5 Ghz --> 0,01 bit per hertz
802.11B = 11 Mbit op 2,4 Ghz --> 0,005 per hertz.

Zowiezo slaat deze vergelijking helemaal nergens op aangezien de snelheid niet afhankelijk is van de frequentie waarop het signaal geplaatst wordt, maar de bandbreedte van een kanaal en de symbolrate die gebruikt wordt.

Bijvoorbeeld: in 802.11b heeft elk kanaal een bandbreedte van 22 Mhz: 11 Mhz boven en 11 Mhz onder de centerfrequentie.

[Verwijderd]

Ik heb het zo weleens op een site voor radio amateurs gelezen (die nog bezig zijn met packet radio om zo in enkele minuten een plaatje door te sturen ). Even over je lijstje. De 54 Mbit op de 11g is het koppelen van 5 kanalen en 22 mbit door koppelen dan 2 kanalen (bereken met mijn berekening de snelheid op 2,45 GHz). Komt ongeveer 11 mbit uit. 11a is zo laag gehouden om dat de theoretische snelheid niet door de apparatuur werd gehaald (niet efficiënt genoeg).

[Verwijderd]

802.11g gebruikt geen gebundelde kanalen, maar gewoon dezelfde - 22Mhz brede - kanalen als 802.11b.

[Verwijderd]

Klopt. Alleen kom je dan weer terug op de bandbreedte, want in een standaard kanaalscheiding van 12,5 KHz, dus een effectieve bandbreedte van 8 ~ 9 KHz prop je dan max 9600bps.
Als je inderdaad op de 10GHz band packet geet bedrijven en je gebruikt plm 100MHz bandbreedte, heb je ook wel <i>iets</i> meer datadoorvoer.

Dus dat plaatje over 9 KHz of jij met je 22MHz op Wifi, is een heel andere benadering. Want op die 22MHz kunnen dus 2200 simultane verbindingen dus 4400 aktieve hosts. Probeer jij dat maar eens in die WiFi-band!

[a.prinsen]

Mijn interpretatie van het geheel:

versatel lacht zich een ruk..
eerst de UMTS overslaan en nu in een betere technologie investeren met zeeer goedkopen investeringskosten (760.000 Euro is toch een stuk minder dan x miljard!)
Mischien gaan ze een paar jaar niet mee met UMTS maar straks verdienen ze het dubbel en dwars terug.

tja en voor KPN en de andere telco's is het natuurlijk niet meer interessant om in een 4th gen te investeren want dan slaan ze hun eigen UMTS een beetje te snel dood...

Dit lijkt namelijk een "lange" afstand technologie
Zie opmerking tav platte land. Nu nog landelijke dekking en UMTS kan opdoeken!
(Hoogst waarschijnlijk ADSL/Kabel trouwens ook in het platteland/dun bewoonde regios)

[pietje63]

Ik denk dat Versatel zch erg heeft bekeken op het jaar 2008 dat al erg dicht bij is.

Ik verwacht niet dat Versatel in minder dan een jaar een beetje infrastructuur + marketing heeft opgebouwd, dus dan blijven er maar 3 jaar over om van de vergunning gebruik te maken (2005, 2006, 2007). Komt bij dat mensen die een beetje goed nadenken en zien dat de vergunning afloopt niet willen investeren in ethernet-internet kaarten/modems.

Dit laatste geld ook voor Versatel zelf, ik denk niet dat ze willen investeren in een dure inrfastructuur voor zo'n korte periode. Ik denk dat dit hooguit kan worden gebruikt als vervanger voor wiffi om zo bedrijfs tereinen te voorzien van draadloos internet.

De vergunning die Enertel gekocht heeft is volgens mij een stuk nuttiger en kan serieus worden gebruikt om snel internet op het platte land aan te bieden. Op het platte land is de bereikbaarheid waarschijnlijk nog wel iets verder dan in het stedelijke gebied. Verder heb je daar geen concurrentie van kabel/asdl dus nemen de mensen ook genoegen met iets lagere snelheden, zolang het maar tegen flat-rate is en het sneller is dan isdn.

[aatos]

Lol, waarom loopt versatel's vergunning maar tot 2008? Omdat de frequentie dan gebruikt gaat worden voor, jawel, UMTS.

edit: www.ez.nl/beleid/ext_frame.asp?site=/beleid/home_ond/wll/vergunning.ht m

[mol99]

Is het zo dat je hiermee met bestaande wifi adapters van zowel type A (11Mb/s) als G 54 Mb/s) kunt inloggen? Als dit zo is dan voorzie ik wel een succes. Als je hiervoor nieuwe apparatuur moet aanschaffen zie ik het somberder in.

[Verwijderd]

Het 'verzorgingsgebied' van één basisstation beperkt zich in stedelijke gebieden tot enkele kilometers. Op het platteland kan het draadloze signaal echter enkele tientallen kilometers ver komen.

Volgens mij heeft er niemand een WiFi kaartje die zo veel bereik heeft Vaak haalt zo'n kaartje maar maximaal enkele tientallen meters. Het antwoord op je vraag lijkt me dus duidelijk.

[Verwijderd]

Defcon-deelnemers overbruggen 56 kilometer met WiFi

Iemand heeft dus zo'n station

http://www.tweakers.net/nieuws/28241

[Verwijderd]

Dat wordt weer GPA antennes van 5 meter op je dak schroeven en met linears werken

[Ximinez]

Met de bestaande WI-FI adapters is heel goed een verbinding van enkele kilometers mogelijk. Voorwaarde is een zichtverbinding met zo min mogelijk obstakels.

Overigens waarom staat het WI-FI symbool erbij ik neem aan dat het Wireless Local Loop geen 802.11x is.

[macnerd]

Kleine vergissing: 802.11a = 54 Mbit; 802.11b = 11 Mbit.

In Europa wordt voornamelijk 802.11g gebruikt, in de VS 802.11a. Beide zijn 54 Mbit.
Het verschil zit 'm geloof ik in het gebruikte frequentiegebied en waarschijnlijk is ook het protocol wel iets afwijkend.

[Verwijderd]

Nee, dat zal niet kunnen. 802.11a = 5 Ghz, 802.11b en 802.11g = 2,4Ghz en dit is 2,6 en 3,5Ghz. Dat gaat dus niet met dezelfde apparatuur werken.

[Verwijderd]

Oh dit is een mooie uitkomst, als ze dit publiekelijk toegankelijk gaan maken (door uit te zenden via de bestaande zendmasten) zou je door het hele land kunnen Internetten.

Dit zou naast het gebruikelijk Internetten ook handig kunnen zijn bij navigatiesystemen (lijkt mij). Zo zouden ze file's kunnen aangeven, waardoor je een alternatieve route kan kiezen

En inderdaad in het platteland zou het een oplossing zijn, want op de wat afgelegen plekken hebben ze schotel televisie en ADSL is er niet beschikbaar, dus goedkoop breedband internet is er ook niet voor die mensen. Ik hoop dat dit verder ontwikkeld gaat worden en de prijs ook niet al te hoog komt te liggen.

[The Third Man]

Dit zou naast het gebruikelijk Internetten ook handig kunnen zijn bij navigatiesystemen (lijkt mij). Zo zouden ze file's kunnen aangeven, waardoor je een alternatieve route kan kiezen

Dat systeem is er al en heet TMC en maakt gebruik van informatie die met een uitbreiding van het RDS systeem (denk aan de zendernaam op je autoradiodisplay) via de FM-radio wordt doorgegeven.

[Spacecowboy]

Ik vraag of af of het uit te zenden is over de bestaande zenders; hier hebben ze het immers alleen nog maar over de frequentiegebeiden die verkocht zijn.

Ik krijg een beetje hetzelfde gevoel als bij de UMTS licenties; dat HET worden, en tot nog toe is dat echt comlete bagger geworden. Er is (bijna) nog nergens mobiel breedband... Hopelijk verloopt het hier beter. De prijzen voor de licenties zijn in ieder geval een stuk realistischer!

[Verwijderd]

Hele goed vooruitgang! Nu hopen dat het WLL zo wordt neergezet, dat je bijv als laptopgebruiker op elk 'acces point' in nederland kan inloggen.

Op het moment dat het ingaat zullen we nog met abbonementkosten zitten, en dan is je verbinding waarschijnlijk gebonden aan de 'acces point' die bij jouw in de buurt staat.

En inderdaad, wat zouden de snelheden wezen... ik zal de WLL ontwikkelingen zeer zeker gaan volgen.

[HermeS]

het moment dat het ingaat zullen we nog met abbonementkosten zitten, en dan is je verbinding waarschijnlijk gebonden aan de 'acces point' die bij jouw in de buurt staat.

Enertel heeft er niet voor niks 4 milj alleen voor de vergunning neer gelegt, waarschijnlijk zijn ze nog een veelfout kwijt aan de infrastructuur, en beheer daarvan etc. Dit is gewoon een comercieel product en is dan ook totaal niet vergelijken met WiFi hotspots.

Daarnaast is het heel goed mogelijk om op elke hotspot in teloggen zou wat zijn zeg, tedenken valt aan radius/ldap authenticatie.

Ook op deze site: http://www.ez.nl/default_bel.asp?pagina=wll . Word met geen woord gerept over internet mogelijkheden over telefooncentrales etc. Het is dus nog maar wachten of dit een soort gelijk WiFi word.

[iTec]

Valt niemand dat op ? 760.002 waarom die 2 euro erbij ? die gast had zeker een supertje speciaal erbij besteld

[pietje63]

2 euro voor eens supertje speciaal? waar bezorgen ze ook thuis bij mijn pc

[ontopic]
Of hij was bang dat iemand anders 759.999 euro zou bieden. Dit soort bedragen zie je wel vaker bij gesloten biedingen (iedereen mag een bot doen, maar wat er geboden is wordt niet bekend gemaakt). Als je dan net iets hoger dan een rond getal gaat zitten, of net iets hoger dan het getal je iedereen verteld heb je soms de licentie...

Hoe het bijvoorbeeld gegaan kan zijn:
Versatel krijg te horen dat het naar buiten is gelekt dat ze 760.000 euro hebben geboden en er gaan binnen verstatel geruchten dat een ander bedrijf daarom 760.001 heeft geboden zodat ze net boven versatel zitten. Dan zou Versatel natuurlijk een euro extra kunnen bieden, en hopen dat dit niet uitlekt.

Het kan natuurlijk ook een tiepvaut zijn

[The Third Man]

Als de vergunning redelijk vrij is in zendkracht (zolang het signaal maar niet te ver buiten de landsgrenzen gaat) zou het inderdaad mogelijk moeten zijn om relatief goedkoop een groot dekkingsgebied aan te bieden, mits ook de hardware voor de abonnees niet te duur wordt.

[olly]

als er genoeg acces point toegangkelijk komen om het HELE land te dekken zit er potentie in
Dan hop je moeiteloos van het ene acces point naar het andere
dit was een duure aangelegenheid omdat het bereik van zenders in nederland aan een maximum van 10 km zitten. (na 5 km heb je nog een redelijke verbinding)

Nu versatel 1 fequentie heeft hebben ze deze kosten niet en hangt het van de techniek al wat het bereik is van zo'n acces point.
Maar een zeeg goede stap om dit te doen

[s463042]

Weet er iemand of deze standaarden ook encrypted zijn? Dit itt de eerste WiFi standaarden.

[The Third Man]

De eerste (802.11b) ondersteunde al 40 bits WEP. Daar kwam redelijk snel 104 bits achteraan (doordat met een zwaar systeem (en dan bedoel ik een cluster) 40 bits real-time de ontcijferen was). Later kwam ook nog 232 bits maar niet veel AP's en clients ondersteunen dat. 104 bits is meer dan voldoende voor particulier gebruik.

[justice strike]

ik denk dat als je een licentie kan kopen, je ook wel de resources hebt om:

1. je eigen standaard te maken op die frequentie
2. een fatsoenlijke encryptie schema kan maken.
3 alle bovenstaande antwoorden zijn correct.