SiPearl toont 'Europese processor' met tot 80 Arm Neoverse V1-cores - update

Het Franse SiPearl onthult de Athena1, een processor die volledig in Europa ontwikkeld wordt. De processor is net als de Rhea1-equivalent voor supercomputers gebaseerd op de Arm Neoverse V1-architectuur. De processor moet vanaf halverwege 2027 beschikbaar zijn.

De SiPearl Athena1 heeft tot 61 miljard transistors en moet beschikbaar komen in configuraties met 16, 32, 48, 64 en 80 Neoverse V1-cores. Hoewel de processor in Europa ontwikkeld is, heeft SiPearl een overeenkomst met het Taiwanese TSMC gesloten om de chips te produceren. Daarvoor wordt het N6-procedé uit 2019 gebruikt. Het is de bedoeling dat de packaging van de processors uiteindelijk in Europa plaatsvindt. Bij deze laatste stap in het productieproces wordt de daadwerkelijke microchip in zijn beschermende behuizing geplaatst.

Volgens SiPearl is de eerste generatie Athena-processors bedoeld voor overheden, defensie en de luchtvaartindustrie. De processor zou geschikt zijn voor cryptografisch beveiligde communicatie, netwerkcommunicatie en lokale dataverwerking in voertuigen. Onlangs onthulde het bedrijf al de Rhea1, die bedoeld is voor servers en gebruikmaakt van high-bandwidth memory, ofwel HBM.

SiPearl is een Frans chipontwerpbedrijf dat sinds 2020 samenwerkt met Arm om exascalecomputingchips te ontwikkelen. Het bedrijf maakt deel uit van het European Processor Initiative, een samenwerkingsverband dat de Europese afhankelijkheid van chipmakers buiten Europa wil verkleinen. Tweakers schreef daar een achtergrondverhaal over.

Update, 13.10 uur: Vermeldingen van Athena1 als 'eerste Europese processor' is niet juist. Het artikel is hierop aangepast.

Reacties (47)

[freshy98]

Werd de eerste ARM processor gebruikt in de BBC al niet ontwikkeld in Europa? Of heb ik dat verkeerd?

[xavalon]

Inderdaad, al in de jaren 80 (1983 om precies te zijn). De A uit ARM komt dan ook voort uit Acorn (ARM=Acorn Risc Machine), het Britse bedrijf dat de eerste ARM chips maakte, maar later is de A Advanced geworden (Advanced Risc Machine) toen ARM verzelfstandigd werd en in 1990 overging naar Apple en VSLI (van bedrijf ARM ltd). VSLI is gekocht door Philips Semiconductors, nu NXP.

Het had een 30-jarige aanloop totdat Apple haar Apple silicon chips (M1 en verder) zelf ging ontwerpen, of 10 jaar eerder met de A4 en hoger.

[Heroic_Nonsense]

VLSI*

Staat voor “very large scale integration”. Het bedrijf heeft het concept “system on a chip” (SoC) bedacht.

[goarilla]

Ik denk toch dat je je hier vergewist. VSLI was wel degelijk een bedrijf dat Philips ooit wou kopen: https://www.volkskrant.nl...-bod-philips-af~be5ede58/. Dit is geen schrijffout.

[Heroic_Nonsense]

Het bedrijf heet toch echt VLSI:

Wikipedia: VLSI Technology

[freshy98]

Acorn, dat was het. Retrobytes heeft er een goede video over.

[Reactie gewijzigd door freshy98 op 4 oktober 2025 21:39]

[fastedje]

Dat was in de Acorn Archimedes. Bij de eerste tests bleek de ARM processor zonder voeding gewoon te werken. Het bleek dat de ARM chip (die op 8MHz draaide) gevoed werd door de data en adresbus.

[styno]

Meer precies: de processor bleek ook te werken wanneer deze parasitair gevoed werd, dus via een I/O pin en diens overspanning bescherming diode.

Voorbeeldplaatje:
https://arduino-craft-cor...ads/2022/03/parasitic.png
Uit dit artikel.

[bzuidgeest]

De chip had wel voeding, alleen niet via de verwachte route. Echt zonder voeding deed ook die chip niets🤣

[vickypollard]

Als iemand die geen verstand heeft van chips: is dit iets qua prestaties? (even los van Europe first) Een procedé uit 2019 klinkt erg verouderd voor mij als leek, maar misschien is dat voor dit soort chips wel oké?

[Reactie gewijzigd door vickypollard op 4 oktober 2025 12:48]

[MaestroMaus]

We zullen de benchmarks moeten afwachten van het echte antwoord. Maar bij vergelijking met de huidige desktop/laptop processoren gaat deze het sowieso niet halen met dit verouderde procedé.

Voor het doel maakt dit op zich ook niet zoveel uit. Zoals in het artikel genoemd wordt; ze zijn vooral goed voor het beveiligd communiceren van overheden en met name de beveiligingsindustrie en defensie. Om dit zo betrouwbaar mogelijk te doen is het fijn om je eigen chips te kunnen gebruiken.

Verder is het oudere procedé ook voordelig m.b.t. de prijzen, aangezien je dan niet op hoeft te bieden tegen de andere partijen die aan het dringen zijn voor de nieuwste productielijnen.

[Sissors]

Op een pure logica chip zoals hier gaat het vooral om de prijs per transistor. Per wafer is een ouder procedé goedkoper, maar als er minder transistoren op passen worden je chips automatisch groter.

Nu is het zo dat IO bijvoorbeeld slecht schaalt, dus als je een relatief kleine chip hebt waar de IO relatief groot is, dan heb je liever een wat ouder proces, maar goed, je kan veel van deze chips zeggen, maar niet dat ze klein zijn. Voor analoog / RF is dat ook zeker het geval, maar dat hebben ze niet aan boord. Wat blijft is dat SRAM tegenwoordig ook niet meer zo lekker schaalt als logica, dus als je daar relatief veel van hebt kan net een iets oudere tech ook een optie zijn.

Overigens niet eens dat voor het doel het weinig uitmaakt: Ja natuurlijk is het voor het doel een pré dat het Europees is. Maar je hebt liever dat het gewoon een verdomd goede processor is, dan dat het eigenlijk toch wel echt een belabberd ding is vergeleken met wat andere kunnen maken / gebruiken, maar tja, hij is Europees dus we doen het er maar mee.

[MaestroMaus]

Ik vind het een negatieve houding:

1. We hebben een chip gemaakt die goed genoeg is voor het doel waar deze voor aangeschaft is.
2. Net als je niet binnen een korte tijd een olympische hardloper kunt worden, kun je ook niet van de een op de andere dag koploper op het gebied van processoren worden. Dit is een mooie tussenstap (als het lukt) waar je van kunt leren op weg naar de processor die wel top kan gaan worden.

[Sissors]

Ik reageerde gewoon op de voor en nadelen van een ouder procede gebruiken.

Overigens op welke manier is bij een digitale chip het significant makkelijker of moeilijker om op 6nm te maken ipv 4nm bijvoorbeeld? Er zitten echt wel wat verschillen in, maar niet zo gigantisch bij logica volgens mij.

Wat overigens ook nog dingetje is dat omdat masker kosten heel hoog zijn, dat het de vraag is met een beperkte oplage of de up front kosten niet te hoog worden bij een 3-4nm.

[bzuidgeest]

Defensie en luchtvaart hechten meer aan betrouwbaarheid en hardheid tegen straling en dergelijke dan snelheid en het laatste beste procede. Dit is waarschijnlijk goedkoop en de prestatie en eigenschappen zijn heel erg goed bekend na al die jaren.

De satellieten die we de ruimte in schieten, of iets als de shuttle... Allemaal hadden ze in de kritieke systemen "antieke" hardware. Maar die hardware kon wel veel meer hebben.

[bzzzt]

De satellieten die we de ruimte in schieten, of iets als de shuttle... Allemaal hadden ze in de kritieke systemen "antieke" hardware. Maar die hardware kon wel veel meer hebben.

Dat heeft niet per se met de ouderdom te maken, maar ook met bepaalde extra afscherming. Er is een goede reden om 'space grade' spullen in te kopen als je ze de ruimte in wil schieten ;)

[bzuidgeest]

Waarom denk je dat ik stralings hardheid noem in mijn comment?

[bzzzt]

Wat ik bedoel is dat straling bestendigheid niet een eigenschap is waar je per se oude chips voor moet hebben.

[bzuidgeest]

Ah, nee maar daarom stond antiek in quotes. Typisch is stabiel belangrijker dan snel. En een ouder procede is vaak minder gevoelig voor straling en zo. Dus in verhouding met wat je commercieel vind bij de mensen thuis of in een supercomputer op aarde is het verouderd. Maar voor zijn specifieke toepassing is het dan juist weer prima.

[Qwerty-273]

Om in te haken op hardheid tegen straling, bijvoorbeeld NASA lette altijd behoorlijk op de chips en hoe straling dat zou kunnen beïnvloeden. Echt het succes van de Ingenuity Mars Helicopter met daarin een standaard Qualcomm Snapdragon 801 processor (zoals in vele smartphones uit die tijd) en een standaard Bosch BMI-160 IMU heeft wel geleid dat men het probleem van straling behoorlijk heeft overschat. En dat je daar wellicht op andere manieren mee kan omgaan in de toekomst. Ja het is belangrijk en ja de ene straling is de andere niet (ook Mars kent een atmosfeer) maar als je daar met toleranties mee om kan gaan is het wellicht minder van belang tijdens het ontwerp.

[bzzzt]

Als iemand die geen verstand heeft van chips: is dit iets qua prestaties? (even los van Europe first) Een procedé uit 2019 klinkt erg verouderd voor mij als leek, maar misschien is dat voor dit soort chips wel oké?

Er worden nog massa's chips gebakken op oude procédés. De machines die vroeger high-end waren kunnen in principe nog jaren doordraaien en zijn daardoor in verhouding ontzettend goedkoop.

[whersmy]

Dit is echt heel goed nieuws toch?!

[Scribe]

Als een groot voorstander van een soevereine tech-industrie in Europa:

Ja, het is zeker mooi om te zien en zeker goed nieuws, maar wij zullen er weinig van merken. Zoals al benoemd in het artikel is dit meer gefocust op chips voor overheden/defensie dan voor consumenten of bedrijven. Dat de chip op N6 geproduceerd wordt zal waarschijnlijk wel betekenen dat prestaties redelijk tegenvallen vergeleken met moderne hardware... Maarja, deze chips zijn dan ook niet gefocust op snelheid.

Hoop dat ze uiteindelijk ook meer op consumenten georiënteerde producten uit gaan brengen!

[Sissors]

Ik denk niet dat je een chip met 60 miljard transistoren maakt die niet gefocust is op snelheid . Ter vergelijk, dat zijn ergens tussen een 5080 en een 5090 in aan transistoren, of bij vier 9950X's, een Threadripper 9980, etc.

[bzuidgeest]

De eerste klanten zijn Defensie e.d. Die hebben vaak eisen buiten snelheid. Zoals bestand zijn tegen straling en schokken en vooral betrouwbaarheid.

Dus het idee dat snelheid niet de enige prio is bij deze chips kan ik mijn wel voorstellen. Dan heb je ook nog dat dit een multi chip ding is. Dat betekend dat een flink deel van die transistors in faciliterende blokken zitten voor de verschillende rekenkernen. Memory access, power management etc. Het aantal chips is geen gegarandeerde indicatie voor snelheid. En het ene design met het andere vergelijken of die manier is gevaarlijk. Een single core chip vs een multi core chip vs chiplets.... Ze kunnen allemaal exact hetzelfde aantal transistors hebben en naar gelang workload heel verschillend presteren.

[sympa]

Klopt, en op N6, ach, Intel heeft net de Core 5 120 uitgebracht als "nieuw" en die wordt op Intel gemaakt.

De nieuwste nanometers heb je niet altijd nodig.

[Finraziel]

Lijkt me gefocust op parallel werk, niet op snelle single core performance.

[bzzzt]

Ja, het is zeker mooi om te zien en zeker goed nieuws, maar wij zullen er weinig van merken. Zoals al benoemd in het artikel is dit meer gefocust op chips voor overheden/defensie dan voor consumenten of bedrijven.

Een goed werkende overheid en defensie lijkt me toch ook wel iets wat je merkt. Of andersom: ik hoop niet dat ik ga merken dat ze niet goed functioneren.

Dat de chip op N6 geproduceerd wordt zal waarschijnlijk wel betekenen dat prestaties redelijk tegenvallen vergeleken met moderne hardware...

Dat kan nog best wel eens meevallen. Iedere keer als er over dingen als support termijn van Windows 10 of zo wordt gepraat komen er hele volksstammen aan dat ze nog een prima werkende 10 jaar oude PC hebben dus zo relevant is de hoogste snelheid hebben ook weer niet. Misschien voor specifieke AI toepassingen of betere efficiency in het algemeen, maar het is niet zo dat iedere procent snelheidswinst het ineens niet meer interessant maakt om oudere hardware te gebruiken.

[whersmy]

Dank voor je uitleg :)

[Digitalnerd1]

Oke nieuw scenario voor jou:

Oorlog in Oekraïne is voorbij en de Navo is uitgebreid. Hierdoor komen nieuwe wapenleveringen en investeringen te vervallen. Hoe kan deze matige en relatief dure chip concurreren op de internationale markt? Want dit is weer een duur avontuurtje van de EU dat niks oplevert.

[Digitalnerd1]

Wat is er precies goed nieuws?

-Dat wij Europeanen een dure en minder goede chip produceren waar wij als consumenten/belastingbetaler veel voor mogen neerleggen/subsidieren?
-Dat de Taiwanese soevereiniteit in gevaar komt omdat European, Amerikanen en Jappeners/Koreanen hun eigen chipindustrie opzetten en subsidieren waardoor hun economie wordt ondermijnt?
-Dat als het subsidiepotje opraakt en er geen competitieve businesscase is, de hele toko in verval raakt?

Ja leg me uit hoe dit precies goed nieuws is.

[whersmy]

Kan je bronnen geven voor bovenstaande?

[DjoeC]

De SiPearl Athena1 heeft 61 miljard transistors en moet beschikbaar komen in configuraties met 16, 32, 48, 64 en 80 Neoverse V1-cores.

Mij is even onduidelijk: Gaat het om 61 miljard transistoren voor de hele chip of is dat het aantal per core?

Hmm, het document uit de link lijkt aan te geven dat 61 miljard voor de 80-core versie geldt. Enneh de 1e in europa ontwikkelde processor is niet helemaal wat in het document staat.... Kan me ook nauwelijks voorstellen dat bedrijven als Philips, NXP, Siemens, etc. al niet eerder processoren (hoe simpel ook) ontwikkeld hebben....

[YannickSpinner]

Goed punt! Ik heb het artikel wat genuanceerd. Mijn duiding hierover was wat ongenuanceerd.

[whersmy]

In hoeverre, if possible, vergelijkt dit zich tot bijv SiFive?

[Pasteis]

Ik ben even benieuwd... op welke markt of niche moeten we als Europa ons richten om ook een interessante afzet te halen en daarmee de levensvatbaarheid van zo'n chipbedrijf te borgen.

Ik kan me voorstellen dat het totaal niet handig is om gelijk mee te dingen in het hoge segment waar de Amerikaanse partijen oppermachtig zijn. Los van het feit dat het vrij onrealistisch lijkt.

Kunnen we als Europa het beste laagsegment martkaandeel krijgen? En is hier een specifieke strategie al voor bedacht?

[Hansie9999]

Is dit hier nu weer zo geen geval van

"made in europe" om subsidies te krijgen of invoertaxen te ontwijken , maar dan zoals zoveel zaken tegenwoordig die "made in europe" zijn , waar alles van china komt en ze hier in een goedkoop europees land er de behuizing op schroeven ? en dan zeggen made in europe,


Dus ze gaan hier in europa de pootjes en behuizing er rond zetten en het dan "made in europe" noemen en ze gaan het doen met een procedé uit 2019

[mieJas]

Ik ben waarschijnlijk te cynisch, maar de instructieset is Brits, TSMC is Taiwanees, het processorontwerp hebben ze niet zelf gemaakt, maar een bestaande architectuur van Arm gebruikt... Zo Europees is het dus allemaal niet. Wat is de meerwaarde dan precies? Of wat mis ik hier juist?

[Hansie9999]

Ik vermoed , zoals ik zelf hierboven al aangeef,

dat het op deze manier europees "genoeg" is om de juiste subsidies en/of uitzondering op invoertax te krijgen,

ze steken het ergens in europa in het doosje

[Microwilly]

Ik wil zo graag een eu processor voor mijn desktop. Wel helemaal in de eu geproduceerd.

[De_Daapse]

Ik zou niet snel voor een Europese processor gaan denk ik.