Veelvuldig gebruik van ChatGPT leidt in sommige gevallen tot een groter gevoel van eenzaamheid. Dat zeggen onderzoekers van OpenAI en het Massachusetts Institute of Technology. Ze stellen dat vooral intensief gebruik van de spraakmodus negatieve effecten kan hebben.
Voor het onderzoek liet het MIT Media Lab 981 gebruikers ChatGPT gedurende vier weken minstens 5 minuten per dag gebruiken. Sommigen moesten gedurende die tijd de tekstversie gebruiken, anderen de Voice Mode. Deze spraakfunctie kreeg voor een deel van de gebruikersgroep een emotioneel betrokken stem en voor een ander deel een neutrale stem. Ook kregen sommige gebruikers specifiek de opdracht om al dan niet persoonlijke gesprekken te voeren, terwijl anderen volledig vrij werden gelaten in hun gespreksonderwerpen.
Uit dit onderzoek kwam in het algemeen naar voren dat mensen die langer gebruikmaken van de chatbot, zich na de vier weken gemiddeld genomen eenzamer voelden en minder met andere mensen omgingen. Vooral deelnemers die de spraakmodus van ChatGPT intensief gebruikten, en daarbij de stem van het andere geslacht hadden ingesteld, gaven aan het eind van het experiment aan zich een stuk eenzamer te voelen en meer emotioneel afhankelijk te zijn van de chatbot. Het maakte daarbij niet uit of de bot een betrokken of een neutrale stem had. Gebruikers die de spraakmodus slechts kortstondig gebruikten, rapporteerden aan het eind van de maand juist een verbeterd emotioneel welzijn.
Mensen die persoonlijke gesprekken moesten voeren, lieten weten zich significant eenzamer te voelen, maar minder emotioneel afhankelijk te zijn van de chatbot dan de gebruikers die zelf mochten bepalen waarover ze praatten. Dat geldt echter alleen bij gematigd gebruik, voegen de onderzoekers toe. Bij de deelnemers die ChatGPT langdurig gebruikten, waren de verschillen verwaarloosbaar.
Voor het onderzoek analyseerde OpenAI ook zo'n 40 miljoen interacties van in totaal 4076 ChatGPT-gebruikers. In tegenstelling tot het eerdergenoemde gecontroleerde onderzoek, moest deze studie representatief zijn voor het gebruik van ChatGPT in de praktijk. Volgens het bedrijf blijkt hieruit dat in de praktijk maar weinig mensen emotionele gesprekken voeren met de bot. Alleen een klein aantal mensen dat de Advanced Voice Mode dagelijks gebruikte, voerde volgens het onderzoek affectieve gesprekken. Het aantal mensen dat emotioneel afhankelijk is van de chatbot, is volgens OpenAI in de praktijk dus gering.
Het huidige onderzoek heeft nog veel beperkingen, zeggen OpenAI en MIT. Zo zijn de gebruikers maar voor korte tijd gevolgd en zijn de resultaten niet vergeleken met een controlegroep die de chatbot niet gebruikte. Het is bovendien niet onderzocht of chatbots mensen daadwerkelijk eenzaam laten voelen, of de gevoelens van mensen die zich al eenzaam voelen enkel versterken. De onderzoekers stellen dat het onderzoek bedoeld is als eerste stap naar verder onderzoek naar het verband tussen AI-gebruik en eenzaamheid.