NASA en SpaceX stellen bemande Crew Dragon-lancering uit vanwege slecht weer

De lancering van de Falcon 9-raket met daarop de Crew Dragon-capsule en twee NASA-astronauten, gaat woensdagavond niet door. De raket zou om 22:33 uur Nederlandse tijd gelanceerd worden, maar vanwege slechte weersomstandigheden is dat afgelast.

Er staan twee nieuwe lanceermogelijkheden op de agenda. De eerste is zaterdagavond om 21:22 uur. Als ook dan het weer tegenzit, is er een derde mogelijkheid op zondagavond om 21:00 uur. Bij de lancering die gepland stond voor woensdag leken de weersomstandigheden al langer twijfelachtig, maar tot op het laatste moment bleef er een kans bestaan dat de lancering toch door kon gaan.

Zeventien minuten voor het moment van lanceren werd het commando launch abort gegeven. Een verzoek om de lancering tien minuten uit te stellen om te kijken of het weer zou opklaren, kon niet gehonoreerd worden.

Met de lancering wordt er voor het eerst sinds lange tijd weer een bemande vlucht naar de ruimte uitgevoerd vanuit Amerika en met een Amerikaans ruimteschip. De NASA was na het stopzetten van het Space Shuttle-programma in 2011 afhankelijk van de Russische Sojoez-capsule. Het is ook de eerste keer dat een commercieel bedrijf, SpaceX, een bemande ruimtevlucht uitvoert.

Reacties (179)

[Zontar]

Misschien goed om te weten: Florida staat bekend om blikseminslagen. Ben er geweest voor een tour op kennedy space center en men wees toen ook op de kolossale torens naast de launchpads om blikseminslagen op te vangen / af te leiden. Kennedy Space Center schijnt plek op aarde te zijn waar op 1 na de meeste blikseminslagen per jaar gebeuren.

Goed dat ze aborten als het niet veilig is door kans op blikseminslag: Apollo 12 werd tijdens launch ook geraakt door bliksem, met uitval van systemen als gevolg. Dat werd gelukkig in een bliksemflits (pun intended) opgelost, maar had fataal kunnen aflopen.

[ATS]

Probleem bij een vlucht met mensen aan boord is dat er een hele strook onder het vluchtpad goed weer nodig is. Niet voor de raket, maar voor de reddingscrews die de capsule uit het water moeten vissen in het geval het toch misgaat en er een in-flight abort uitgevoerd wordt. Je hebt dus niet alleen goed weer nodig in Florida, maar in een veel groter gebied. Bij niet-bemande missies heb je daar veerl minder last van.

Ook willen ze graag de booster landen, en ook dan kan er niet te zwaar weer zijn.

[Twanekel]

Booster recovery is altijd secondairy tegenover de missie. Als het weer slecht is voor een landing van de booster zal de lancering nogsteeds doorgaan en SpaceX zou dan waarschijnlijk nogsteeds proberen om te landen, of dit nou wel of niet goed gaat. De missie is een success als de "payload" goed zijn baan haalt. Niet of de raket wel of niet land.

[ATS]

Ik weet dat het geen criterium is bij het bepalen of de missie een succes was of niet. Maar volgens mij is er eerder gescrubbed omdat de omstandigheden op zee te slecht waren voor het landen van de booster?

[Twanekel]

Er is vorig jaar een resuply missie naar ISS 24 uur verzet omdat er een electronisch probleem was met het droneship. Echter denk ik dat Nasa hier toen wel baat bij heeft gehad, omdat ze volgensmij sinds vorig jaar of 2018 ook hergebruikte boosters toestaan voor deze resuply missies. Wat Nasa natuurlijk kosten scheelt, en dat geld kunnen ze heel hard gebruiken tegenwoordig. Een bemande missie naar ISS is, hergebruikt of niet, met de falcon9 sowieso al een heel stuk goedkoper per astronaut dan een stoel kopen in een Soyuz raket (90 miljoen de man). Een Falcon9 lancering kost (zonder hergebruik) 62 miljoen dollar. Een hergebruikte was vorig jaar zo'n 50 miljoen, maar deze prijs staat niet helemaal vast en loopt de hele tijd naar beneden omdat ontwikkelingen aan de raket het makkelijker en vaker hergebruiken mogelijk maken

[bkor]

met de falcon9 sowieso al een heel stuk goedkoper per astronaut dan een stoel kopen in een Soyuz raket (90 miljoen de man). Een Falcon9 lancering kost (zonder hergebruik) 62 miljoen dollar. Een hergebruikte was vorig jaar zo'n 50 miljoen

Je haalt nu getallen bij elkaar welke niet bij elkaar aansluiten. Voor een ISS bevoorradingsmissie betaalt NASA per vlucht al significant veel meer dan de standaard prijs. Dit vanwege de extra eisen en wensen vanuit NASA.

Volgens https://arstechnica.com/s...re-60-higher-than-spacex/ (Nov 2019) zal NASA per stoel 55 MUSD betalen bij SpaceX, 90 MUSD bij Boeing. Dit volgens een rapport van de NASA inspector general. De getallen zijn anders omdat er ook nog een Crew Dragon ontwikkeld moest worden, plus de andere eisen/wensen vanuit NASA.

De prijs van een stoeltje op de Soyuz lag vroeger veel lager. Volgens https://www.businessinsid...ernational=true&r=US&IR=T was de prijs in 2006 iets van 25 MUSD. Het gebrek aan concurrentie zorgde ervoor dat deze prijs flink omhoog ging.

Ze zijn van plan ook stoelen in te kopen bij Boeing, dit terwijl prijstechnisch het niet logisch in vergelijking met een Soyuz stoeltje.

[Reactie gewijzigd door bkor op 22 juli 2024 14:05]

[mikee368]

Ze zijn van plan ook stoelen in te kopen bij Boeing, dit terwijl prijstechnisch het niet logisch in vergelijking met een Soyuz stoeltje.

Ja en nee.
Het gaat hier niet alleen om prijs maar ook om vrije toegang tot de ruimte.

Het kan altijd gebeuren dat of een Falcon 9 of een Atlas-V een probleem ondervind met enige lancering waardoor die raket voorlopig gegrond zal zijn tot er duidelijk is wat er fout is gegaan en of dat direct gevaar vormt voor het lanceren van bemanning boven op die raket.

De test lancering van Boeing eind vorig jaar is ook een voorbeeld waarom 2 partijen met het zelfde doel belangrijk is. Daarmee praat ik niet goed wat er is gebeurt maar er kan altijd iets fout gaan.

Het is verder niet alleen om het goedkoopste stoeltje te krijgen maar ook om innovatie aan te moedigen op dit gebied om een nieuw tijdperk in te gaan waar commerciële partners steeds goedkoper over tijd hun diensten kunnen aanbieden maar ook om meer kennis en kunde bij meer mensen te krijgen om de toekomst van de ruimtevaart steeds groter te maken.

En die toekomst word vaak zwaar onderschat door het gros van de mensen.

Betere en effectievere medicatie kan ontwikkeld worden in de ruimte. Maar ook bepaalde kristal structuren voor electronica die onze electronica veel efficiënter en sneller moet maken tot het 3D printen van organen.

Zo veel mogelijkheden in de ruimte waar we nog niet eens het topje van de ijsberg van hebben kunnen proeven.

[Twanekel]

Ja oke dat klopt, deze getallen sluiten inderdaad beter aan op de discussie over de prijzen van deze missie. Over het verschil in prijs valt wel iets in context te leggen, maar het lijkt mij ook sterk dat Nasa in eerste instantie falcon9 raketten gaat hergebruiken.

Interessant, dan is Boeing dus even duur als een Soyuz stoel op dit moment. Meende laatst te lezen dat een stoeltje later in het jaar ook 90 miljoen zou kosten.

[ATS]

Dank! Ik volg het wel, maar ook weer niet zo heel precies dat ik zo dit soort details paraat heb

[multikoe]

Ik weet niet of een lancering uitgesteld zou worden omdat de booster niet kan landen. Ik vermoed dat dat afhangt van het doel van de lancering en de gevolgen van het uitstel.
In dit geval (Crew Dragon) is de landing van de booster niet zo'n issue, veel belangrijker is dat de vlucht afgebroken kan worden op elk punt langs het pad dat de raket met capsule neemt richting een baan om de aarde. De capsule moet weer netjes kunnen landen in zee en daar is goed weer voor nodig. Dus niet alleen de weersomstandigheden op het lanceerplatform, maar ook die over een groot gebied op zee waren hier van belang.

[ATS]

Dat landen was dan ook het laatste kleine zinnetje uit mijn originele reactie hierboven...

[skunkopaat]

Je zou je afvragen waarom ze dan voor die plek kiezen. Is er geen beter alternatief geografisch gezien?

[mikee368]

Een tal van zaken hebben geleid dat Amerika hier hun "space port" hier heeft gevestigd jaren 50/60.

Zo was dit best dicht bij de evenaar wat voordelig is aangezien je een extra slinger mee krijgt waardoor het makkelijker is om in de ruimte te komen.

Daarbij lag het best ver van " de beschaving" af waardoor geluid overlast minder een ding is.

En als laatste, het ligt aan de oostkust waardoor met lanceren je niet over eigen grond gebied hoeft te komen en zo dus je eigen volk biet in gevaar brengt. En tegen de tijd dat het bij ons over komt is het al in een baan om de aarde.

Vanuit de EU hebben wij bijvoorbeeld een lanceer basis in Frans Guyana (sorry als ik het fout schrijf) en dat ligt een stuk dichter bij de evenaar. Hierdoor is het zowel makkelijker om iets in de ruimte te krijgen als iets om de evenaar te lanceren. Maar het heeft ook weer nadelen zoals dat een baan over de Polen hier weer extreem moeilijk is in vergelijking tot noordelijker gelegen lanceer plekken.

Het is altijd een afweging daarom. Voor de ene lancering is dit beter. De ander dat beter. Erg interesant allemaal

[ATS]

Een baan over de polen doen ze in de VS ook niet vanuit Kennedy, maar vanuit Vanderberg aan de oostkust.

Voor de baan van het ISS wil je (grofweg) in oostelijke richting lanceren. Dat kan je inderdaad niet veilig doen over land (de VS heeft geen uitgebreide steppes zoals Rusland Kazachstan die wel heeft).

Edit: dat ze geen polaire baan richting het zuiden kunnen doen vanuit Kennedy komt omdat je dan over Cuba komt, en dat is een keer misgegaan het verleden... Echter: eind maart zou SpaceX tSAOCOM 1B lanceren vanaf Kennedy, over Cuba heen. Dat zou voor het eerst zijn sinds de jaren '60. Dat is echter opgeschoven en staat nu gepland voor juni 2020.

[Reactie gewijzigd door ATS op 22 juli 2024 14:05]

[arjankoole]

Plus dat Rusland weinig boodschap heeft aan veiligheid op de grond, ik zag onlangs een documentaire wat de mensen in dat vliegpad vanaf de cosmodrome te verduren hebben. Iets geheel fris. D’r wonen nog best wat mensen in dat gebied, ondanks dat het enorm groot is.

[Peter Triac]

Vandenberg Air Force Base aan de -Westkust- tussen Los Angeles en San Fransisco.
In de buurt van de evenaar draait de aarde met +_ 30 km/sec dus dat is "gratis energie".
Desalniettemin is 2 jaar geleden -op een mistige dag- de Marslander InSight vanaf VandenBerg in zuidelijke richting gelanceerd en vanuit een polaire baan naar Mars vertrokken.
Dat was -voor zo ver ik weet- nog nooit gebeurd voor een interplanetaire missie.
Aan de westkust was meer lanceer-capaciteit beschikbaar en de Atlas raket is zwaar genoeg voor de lichte Marslander.
http://www.collectspace.c...nterplanetary-launch.html

[beantherio]

SpaceX heeft sinds een paar jaar een locatie in Boca Chica in zuid Texas (vlakbij de Mexicaanse grens) dat qua geografie maar ook qua weer nog ietsje beter ligt dan Cape Canaveral. Momenteel gebruiken ze dat voor de Starship-tests maar uiteindelijk moet dat een complete lanceerinstallatie gaan worden.

Er moet wel gezegd worden dat het er, als je het op Google Maps bekijkt, een stuk minder ruim lijkt te zijn als Cape Canaveral. Vandaar dat NASA dat soort locaties destijds waarschijnlijk niet gekozen heeft.

[Frituurman]

Niet om het een of ander, maar er zijn meerdere bronnen die aangeven dat Kennedy Space Center niet eens in de top 10 staat van meeste bliksem per jaar. Van de 500 plekken met de meeste bliksem, zijn er 53 in Noord Amerika. Europa komt overigens niet eens voor in de top 500. Nummer 1 is het Maracaibo meer in Venezuela, waarbij er soms tot 297 dagen per jaar onweer is. Gemiddeld is er dan zo'n 280 keer bliksem per uur en dat soms wel 10 uur per dag!

[kid1988]

Helaas. Wellicht zaterdag meer geluk met het weer. Vandaag kon het helaas niet. De abort tests waren al succesvol afgerond .

De lancering werd gescrubt omdat de lancering niet uitgesteld kon worden. Ze hadden een acute window, gezien ze precies bij het iss uit moeten komen. Een minuut wachten was er dus niet bij.

[Reactie gewijzigd door kid1988 op 22 juli 2024 14:05]

[GenGF]

Precies. 10 minuten later was er waarschijnlijk geen probleem geweest, maar die luxe was er niet.

[MichaelvD]

Nah tot dit moment is er nog geen moment geweest dat alles op 'groen' stond. 10 minuten later had dus niet geholpen

[GenGF]

Volgens de livestream waren er 3 condities die alle 3 een no-go opleverden. Alle 3 zouden vermoedleijk opgelost zijn 10 minuten later. Dat heb ik niet zelf bedacht, dat hebben ze meermaals op de livestream herhaalt.

[MichaelvD]

Klopt maar even later rond die tijd was er nog steeds 1 die op rood bleef staan. 10 minuten geleden zou het nog 4 minuten ongeveer duren voordat ook die op groen zou staan maar daar is geen update over gekomen

[Distrax1988]

Vreemde vraag misschien, maar wat slecht weer levert dat niet alleen wat extra turbulentie op bij een al veerkrachtige vlucht van meerdere G’s?

[MichaelvD]

Een van de redenen was Bliksem dus dat is minder ideal. Tuurlijk kunnen ze wel een beetje wind aan maar met crew zijn de eisen nog een stuk scherper dan bij satellieten.

NASA en SpaceX hebben een lijst opgesteld met alle regels met betrekking tot het weer.https://mk0spaceflightnoa...loads/2020/05/CCP_LCC.jpg

[GenGF]

Als ik het mij goed herinner, maar nu ga ik gokken want de transcripties heb ik nog niet gezien, waren er cumolonimbus in de buurt. Kortweg, onweer. Dat is instabiele lucht met een hoge hoeveelheid energie. Naast het risico op blikseminslag (niet leuk voor de elektronica) stuurt dat ook niet lekker. En een raket trekt letterlijk de bliksem aan, met z'n geleidende romp en de pluim er achter. Apollo 12 kwam in de eerste minuut van de vlucht in buitengewoon vervelend weer terecht en werd geraakt door bliksem.

[Distrax1988]

Dank! Ben nogal nieuw hierin

[pmeter]

Interessant! Ik kwam deze video tegen met uitgebreide uitleg over wat GenFG zegt. De Apollo 12 missie werd gered door een engeneer die "Set SCE To AUX" als oplossing aandroeg, waarvan bijna niemand wist wat dat was.
[Geekmode] Er zijn T-shirts met die tekst verkrijgbaar [/Geekmode]

[Reactie gewijzigd door pmeter op 22 juli 2024 14:05]

[CH4OS]

Er was teveel elektrische lading (statische elektriciteit gok ik dan) in de lucht. Ik denk niet dat dat veel met turbulentie doet, maar des te meer met elektronica aan boord van de raket.

[ATS]

Nee. Het gaat niet primailr om de raket zelf. Zie mijn eerdere reply.

[CH4OS]

Ik begreep dat er 3 voorwaarden waren en 1 ervan uiteindelijk de abort veroorzaakte. Ze zeiden op de stream dat er teveel elektrische lading in de lucht zat.

[stijn014]

Wat hun verhinderde om op dat moment verder te tanken. Hadden ze tien minuten kunnen wachten dan hadden ze wss gewoon verder kunnen doen.

[ATS]

Die 10 minuten uitstel was volgens mij niet serieus. Falcon heeft een instantaneous launch window: ze kunnen niet uitstellen. Dat heeft te maken met de supergekoelde brandstof. Wacht je langer, dan warmt die te veel op en kom je niet uit.

[brouwer.ralph]

10 minuten later had al niet meer gekund:
https://en.wikipedia.org/wiki/Launch_window

[GenGF]

Er staat dan ook letterlijk in mijn opmerking dat ze die luxe niet hadden. Dat er een instantaneous launch window was, was duidelijk voor alle kijkers.

[Domol2]

Ik ben een leek in ruimte vaart hoor. Maar wat is er zo slecht aan het weer dan? Op de beelden zie het weer er niet heel slecht uit.

[multikoe]

In dit geval is het weer extra belangrijk. Om te beginnen zijn er blikseminslagen tijdens de vlucht. Maar ook wind speelt natuurlijk een grote rol.
M.b.t. Crew Dragon speelt ook mee dat deze (en dat is. uniek) op vrijwel elk moment van de vlucht zijn Abort System kan gebruiken om de vlucht af te breken. Dat betekent dat langs het hele vluchtpad het weer goed genoeg moet zijn om de capsule veilig naar de grond te brengen. Dus niet alleen het weer op het lanceerplatform is van belang, maar ook het weer in een erg lange strook over de oceaan.

[CH4OS]

Voor wat ik net vanuit de stream begreep zat er teveel elektrische lading in de lucht.

[Heijmenberg99]

Er was een grote kans op onweer.

[Yaksa]

Het is niet alleen het weer op de plek van de lancering zelf (wat overigens wel slechter werd, te zien aan de donkere wolken op enige afstand) maar ook het weer op de landingsplaats, mocht het foutlopen waardoor de capsule wegvliegt van de raket zelf en een noodlanding maakt op zee.

[jj71]

Op de beelden kun je zien dat het zwaar bewolkt was inclusief onweerswolken, en gedurende de avond kon je ook zien dat het behoorlijk aan het regenen was.

Hier is de lijst van weather criteria (PDF) waar allemaal aan voldaan moet worden voor een veilige lancering volgens NASA.

[Reactie gewijzigd door jj71 op 22 juli 2024 14:05]

[dondimorio]

Wat is de reden dat men pas 17 minuten voor lancering een 'launch abort' geeft als men reeds op voorhand weet dat de weersvoorspellingen voor een groot deel van het starttraject slecht tot zeer slecht zijn. Had men niet beter de launch verzet zonder al deze kosten te maken? Is het in deze situatie niet voordeliger om de vlucht uit te stellen ipv het risico te lopen op een abort en een verloren kost te maken?

[BoomBoom_64]

Iedere training voor deze eerste proof-of-succes lancering is meegenomen. Oefening baart kunst. De uiteindelijke belangen zijn gigantisch en wegen m.i. niet op tegen de kosten van deze afgebroken lancering.

[multikoe]

Het lijkt me niet dat ze zo lang wachten met de beslissing "omdat" het een goede training zou zijn. Ook in de voorbereiding van een lancering zit een risico (het laden van de brandstof bijvoorbeeld) en het kost ook een flinke duit. Het is nu achteraf een goede training, natuurlijk, maar dat is niet het antwoord op de vraag van @dondimorio .
Dat antwoord is: de belangen zijn enorm. Er is een ongelooflijk complexe planning opgesteld rond de lancering en dat afzeggen is nogal een beslissing. Niet alleen is er een complexe logistieke operatie opgetuigd op de grond, maar in het ISS moet er van alles gebeuren om de capsule te ontvangen en het schema van de astronauten daar is erg vol en strak.
Wat waarschijnlijk ook meespeelt is dat de volgende twee mogelijkheden (zaterdag en zondag) ook nogal onzeker zijn. Ik las dat er voor die dagen ook maar een 60% kan is dat het weer voldoende goed is.
In dit geval bleef er tot op het laatste moment nog een mogelijkheid dat het weer genoeg zou opknappen om te lanceren. Kennelijk was het weer niet zo vreselijk slecht, de condities varieerden kennelijk precies rond het kritische punt.

[dondimorio]

Dank je wel voor deze reactie. Voor een leek als ik lijkt de planning rond zo'n vlucht redelijk straightforward maar ik begrijp nu dat dit alles behalve eenvoudig is. Dit verklaart inderdaad waarom ze tot op de laatste moment willen doorgaan en elke kleine kans grijpen. Benieuwd of we dit weekend een lancering mogen verwachten 'Rocket Science' heeft voor mij een bredere betekenis gekregen bij deze

[BoomBoom_64]

Helemaal mee eens! Logistieke nachtmerrie met enorm risico postje.
En juist daar is het waar Spacex verandering wil brengen, lanceringen door ontwikkelen zodat het uit de huidige niche markt komt en meer soort van mainstream business wordt (zodat de aandacht kan gaan verschuiven naar de lading in plaats van het vervoer). En op nogal onorthodoxe wijze, zie bijvoorbeeld ook de ontwikkeling van SN1/5 ( RIP SN4: https://twitter.com/NASAS...tatus/1266442087848960000 ). En m.i. is onophoudelijk oefening ook daarbij cruciaal.
Persistent Practice Perfects.

[Reactie gewijzigd door BoomBoom_64 op 22 juli 2024 14:05]

[dondimorio]

ik volg je hier.
Lijkt me inderdaad dat uit elke abort veel geleerd kan worden en dat dit sowiso een goede training is. Als je het zo bekijkt is het inderdaad veel beter om sowiso een poging te ondernemen al was het maar als 'generale repetitie'. Zeker gezien het de allereerste keer is.

[demartijn]

10 min na T0 hadden ze wel kunnen lanceren.

[CH4OS]

Maar hadden ze ISS gemist en zolang konden ze de brandstof niet koelen.

[Sorcerer8472]

Als dat het enige probleem is, zou het dan misschien lonen om er flink wat geld tegenaan te smijten om dit de volgende keer wel langer te kunnen doen zodat er geen abort nodig is? Bespaart mogelijk veel meer dan het kost.

[CH4OS]

De ISS kan niet even on demand vaart minderen of diens baan om de aarde aanpassen. Dat kan zoveel meer nadelige effecten hebben, onder andere op missies later, maar ook op satellieten die al in een baan om de aarde zitten en die ook niet even kunnen aanpassen. Zoals ook gezegd op de stream; dit gebeurd vaker. Dus ik neem aan dat men in de aanloop naar elke lancering er altijd rekening mee houden en daardoor de kosten dus allang ingecalculeerd zijn. De raket kun je ook niet even meer brandstof meegeven, die zit al nokkie vol.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 22 juli 2024 14:05]

[Sorcerer8472]

Oh, dat eerste puntje had ik enigszins overgeslagen
Overigens dacht ik wel dat een paar minuten nog te corrigeren zou zijn qua koers door Dragon. Maar goed, ik weet hier verder echt te weinig van af

[mjz2cool]

Hoe wil je dat dan doen? Het ISS kan niet even afremmen. Om met zo'n vertraging alsnog bij het ISS te komen moet je eerst in een lagere baan om het ISS weer in te halen. Het probleem is dan dat je langer moet versnellen, wat dus meer brandstof kost.

[supersnathan94]

Omdat het weer in dat stuk ontzettend onvoorspelbaar is. Daarom kunnen ze pas heel kort van tevoren zeggen het gaat niet door. Puur omdat ze letterlijk zien aankomen. Daarnaast gaat het hier om elektrische ladingen die erg lastig in kaart te brengen zijn op voorhand. Dat moet je meten. Bliksem inslag op de raket is natuurlijk een no go.

[dondimorio]

Dat begrijp ik maar waar ik een beetje mee worstel is waarom men het risico neemt om in dergelijke weersomstandigheden überhaupt een poging te wagen. Het risico op een abort was 50% volgens NASA gezien de slechte weersomstandigheden.Maar als ik de weerkaarten en voorspellingen bekijk dan was de kans op een launch veel kleiner dan 50% lijkt me. Zowel in het starttraject als in de emergency zones voor een noodlanding zijn er stormen actief. Dit wist men ruim op voorhand. Had men niet beter uitgesteld tot het weer een beetje gunstiger was en er geen stormen in de buurt actief waren? Dit weekend zijn de weersvoorspellingen voor de regio niet veel beter als vandaag. Kans dat we een 2de abort krijgen is dus reëel. Vraag me af of men met deze gegevens en kansmmodellen niet beter op voorhand had verzet ipv moeite en kosten te maken. Weet niet wat de kosten zijn die bij een dergelijke abort komen kijken maar ik kan me voorstellen dat deze aanzienlijk zijn?

[supersnathan94]

Het kost meer om het dan op voorhand niet te doen, en dus ook niet klaar te staan mocht het toch goed zijn, dan nu net op tijd abort te roepen.

Dit is het meest gunstige window met laagste risicos en kosten. Dat is altijd interessant.

[dondimorio]

Daar heb je een punt Blijft dus een beetje poker spelen met slechte kaarten Laten we hopen dat de weergoden ons dit weekend goed gezind zijn

[mikee368]

Deze abort kost enkele miljoenen. Dit weg gezet tegen een programma dat miljarden kost maakt het een druppel op een gloeiende plaat en de belangen zijn daarom dus ook zwaarder wegend dan een paar miljoen.

Beter een paar miljoen en niet kunnen lanceren dan iets minder geld (veel kosten worden toch wel gemaakt) en mogelijkheid op lanceren missen.

Het verbaasde mij vooral dat ze niet tot de T-45 seconden door gingen aangezien dan de laatste go/no go callout zou zijn.

Zaterdag en zondag nog een mogelijkheid die er minder gunstig uit ziet.
Het blijft zeer onvoorspelbaar in het exacte tijd slot dat ze nodig hebben. En anders dinsdag weer een kans.

[beantherio]

Omdat er geen zekerheid is dat ze op de alternatieve datum wel kunnen lanceren. Er hangt een heel complexe set van missievoorwaarden aan zo'n lancering waaraan voldaan moet worden, en het is niet gezegd dat daar zaterdag wel aan voldaan kan worden. Iedere mogelijkheid die je hebt om te kunnen lanceren moet je aanpakken wat dat betreft.

[dondimorio]

Dat begrijp ik
Blijft dus altijd een risico op een verloren kost.Vrees dat het dit weekend weer een dubbeltje op zen kant wordt want de weersvoorspellingen zijn niet veel beter als vandaag. Enig idee wat de kosten zijn die bij zo'n abort komen kijken? Kan me voorstellen dat deze aanzienlijk zijn.

[CH4OS]

Het was een instantaneous window. Dat houdt in dat de raket op dat moment moet lanceren of anders niet, om bijvoorbeeld (in dit geval) de ISS niet te missen. Die kan niet rekening houden met incoming traffic, want die kan niet sturen of even vaart minderen.

[CH4OS]

Voor wat ik tijdens de stream begreep, was dat het 10 minuten later goed weer zou zijn.
Ik begrijp alleen niet wat men vervolgens met de onderbouwing bedoelde waarom het niet kan.
Ze zeggen steeds "...because it's an instantaneous launch.", maar wat houdt dat in dan?

[MichaelvD]

Heeft niet zo zeer te maken met het ISS. Tuurlijk is er een window maar 10 minuten kan wel worden goed gemaakt. Maar omdat SpaceX de Kerosine extra koelt om zo meer in de tanks te kunnen stoppen (en daardoor meer performance krijgt) kunnen ze de countdown niet stil zetten en even 10 minuten wachten.

[Trestry]

Kerosine? Ik dacht altijd dat er iets van vloeibaar waterstof werd gebruikt voor een raket. Kerosine heeft toch nooit voldoende energie?

[ATS]

Falcon 9 met zijn Merlin motoren vliegt op RP1. Dat is inderdaad een soort super-kerosine: nog zuiverder dan de normale jet-grade variant. Dat is overigens om te veel roet-aanslag in de motor te voorkomen.

Er zijn diverse soorten brandstof voor rakatten in gebruik. De meeste huidige raketten gebruiken dezelfde "Keralox" (kerosine/RP1 + vloeibare zuurstof) als de Falcon 9, maar er is ook "Hydralox" (vloeibare waterstof + vloeibare zuurstof) in gebruik. De Space Shuttle gebruikte deze voor de hoofdmoteren (op de shuttle zelf, en de grote tank er onder was de brandstof daarvoor.) De boosters van de shuttle gebruikten een weer een andere type brandstof: vaste brandstof. Denk aan een grote vuurpijl... Voordeel: supersimpel. Nadeel: na aansteken niet meer te regelen of uit te zetten.

Dan zijn er raketten die werken op hypergolic brandstoffen: stoffen die spontaan ontbranden als ze met elkaar in aanraking komen. Een bekende combinatie daar is dinitrogen tetroxide plus hydrazine. De Dragon gebruikt deze voor de abort motoren. Een voordeel is: het is heel betrouwbaar omdat je geen onsteking nodig hebt, maar het spul is ongelovelijk giftig.

Dan heb je de nieuwe Raptor motoren voor SpaceShip. Deze werken op vloeibare methaan en vloeibare zuurstof, wat dan afgekort wordt tot "methalox".

Je ziet het: er zijn veel varianten...

[Reactie gewijzigd door ATS op 22 juli 2024 14:05]

[Snippo]

Voor degene die dit interessant vinden, hier een video waarin van alles wordt uitgelegd over raket motoren en waarom de Raptor methaan gebruikt: https://www.youtube.com/watch?v=LbH1ZDImaI8

[MichaelvD]

Beide worden gebruikt. Maar SpaceX maakt gebruik van RP-1 (Rocket Propellant-1) Oftewel een extra verfijnde Kerosine (vergelijkbaar met Jet brandstof)

De Saturnus 5 gebruikte ook deze vorm voor hun 1e trap. (Waterstof voor de 2e en 3e trap)

SpaceX en Blue Origin (Het ruimtevaartbedrijf van Amazon CEO Jeff Bezos) Gaan binnen kort ook gebruik maken van Methaan als brandstof.

Alles is overigens in combinatie met Vloeibaar Zuurstof om in de ruimte een verbranding te laten plaatsvinden.

[ATS]

Niet alleen in de ruimte. Het is een eigenschap van alle raketmotoren dat ze hun eigen oxidator meenemen, ze vertrouwen niet op de zuurstof in de lucht. Dat zou ook heel ingewikkeld zijn gezien de enorme snelheden (zie de moeilijkheden rondom het ontwikkelen van (SC-)RAMJets) en de snel afnemende luchtdruk.

Er zijn wel raketten die geen vloeibare zuurstof gebruiken overigens: solids en hypergolics.

[Gravit0n]

Waterstof wordt inderdaad ook gebruikt, maar niet door de Falcon 9 (of meer specifiek de Merlin 1D motoren die eronder zitten).

De Merlin motoren gebruiken een geraffineerde vorm van kerosine, RP1 (Rocket Propellant 1).

Dit bevat meer energie per gewichtseenheid, en is (veel) makkelijker in de omgang dan waterstof.

[Yaksa]

Als je er maar genoeg (vloeibare en supergekoelde) zuurstof bij pompt (en aan het begin van de verbranding een ontsteker) dan fikt het wel lekker. In ieder geval genoeg om aan de zwaartekracht te kunnen ontsnappen

[Arie Atari]

In aanvulling op de goede uitleg van ATS legt de Everyday Astronaut erg duidelijk uit wat de verschillen zijn tussen de verschillende raketbrandstoffen: Rocket fuels

Rest van het filmpje is ook erg interessant als je meer wil weten over de werking van de verschillende typen raketmotoren, aanrader!

[TimoDimo]

En daar zie je toch wel een groot nadeel van de Falcon 9, al is deze restrictie niet altijd zo strikt. Bij grotere windows hebben ze volgens mij ook weleens langer gewacht. Ik ben benieuwd of ze deze 'truc' ook zullen gebruiken bij Starship.

[MichaelvD]

Is gewoon een keuze die ze maken. Zijn gaan voor extra performance door hun vloeistoffen extra te koelen tot net boven het vriespunt zodat er meer mee kunnen nemen in de tank. Bij Starship ligt het net weer wat anders aangezien ze gebruik maken Methaan die ze al extreem moet koelen omdat het anders alleen in gasvorm bestaat.

[mjz2cool]

Ik denk dat 10 minuten heel wat meer brandstof kost, en dat past niet. Die 10 minuten kan dus alleen goed gemaakt worden door te zorgen dat er meer brandstof in past, maar dan heb je weer brandstof over als je bij het ISS aangekomen bent binnen die optimale launch window.

[Verwijderd]

Dan zouden ze het ISS missen

[Luuk2015]

Ze hadden een acute window, uitstellen betekend dat ze niet precies bij ISS uitkomen.

[demartijn]

Niet kunnen uitstellen, anders komen ze niet precies uit bij het ISS

[dakka]

instantaneous launch window houd in dat ze soms maar een paar seconden hebben om de rendezvous met het ISS te kunnen halen, op die afstanden met die snelheden zijn die paar seconden al vertaald naar kilometers

[CH4OS]

Ja, dat begreep ik, maar had daar even niet bij stil gestaan, hahaha.

[dakka]

kan gebeuren

[Tweakwondo]

zoals meerdere hebben gezegd in de reacties. Ze zouden de iSS missen als ze later zouden lanceren

[CH4OS]

Sorry dat ik niet elke seconde de pagina ververs... Toen ik reageerde, stonden er trouwens geen reacties met dezelfde vraag.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 22 juli 2024 14:05]

[Tweakwondo]

Hm ik snap het. Ik bedoelde het ook niet negatief had het beter moeten verwoorden, dat ik heb gelezen dat meerdere hebben gezegd dat het missen van het iss de reden is

[HKLM_]

Stel dat ze zoveel pech hebben dat ze op alle drie de dagen niet kunnen starten wat gebeurt er dan?

[Flappiewappie]

Vermoedelijk een 4e dag...

Dat is geen rocket science..., of toch wel.

[Gerton]

Dan lijkt het me dat het uitgesteld wordt totdat de volgende "launch window" zich vormt.

[renevanh]

Dan gaan ze voor de volgende mogelijkheid. Je kan dagelijks lanceren naar ISS, maar er zijn meer randvoorwaarden dan puur de positie van iSS, zoals bijvoorbeeld de richting waarin ze kunnen lanceren (noord-oost).

[BoomBoom_64]

Opnieuw inplannen. ISS is niet van deze lancering afhankelijk. Het is een demo lancering voor de final certificering van DM-2. Iedereen is er bij gebaat dat dit goed gaat, enig risico nemen is nergens goed voor.

[djdaan]

Voor zover ik weet hebben ze nu voor die 3 dagen vrijstelling gekregen op een gebied van de oceaan. Er mogen dan geen schepen of vliegtuigen in een bepaald gebied komen. Mocht dat niet door gaan zullen ze een nieuw verzoek in moeten dienen om een no fly zone en dergelijke te realiseren en dan een nieuwe window plannen.

[Verwijderd]

En waarom kan 10 minuten wachten niet?

[dez11de]

Dan missen ze ISS.

[ArranChace]

Kijk dit maar eens, stukken beter onderbouwt en geeft ook gelijk aan waarom mensen zoals jij niet serieus worden genomen en de reden er achter.

https://www.youtube.com/watch?v=oFL5NoM9GVE

[slijkie]

Echt... dacht je maakt een grapje. Totdat ik je edit zag. Mijn god zeg.

Er zijn dus duizenden mensen raketten aan het bouwen, hebben werk, kost miljarden. Maar puur voor de ‘show’.

Mijn welgemeende advies, stop zelf eens met nadenken. Gaat blijkbaar echt de verkeerde kant op.

[skunkopaat]

Doe mij ook eens wat van dat spul

[Mr. Freeze]

en wubbo ockels en andre kuipers zijn acteurs? Dan wel hele goede hè. Je mag natuurlijk geloven wat je wilt, maar op Tweakers.net hebben we natuurlijk wel een affiniteit met wetenschap toch? Alhoewel iemand geen wetenschapper hoeft te zijn om er toch voor open te staan.

[SgtElPotato]

Hahahaha, damn. Ik had nooit verwacht om hier op Tweakers gebruikers te zien met zo'n plaat voor hun kop. Je kunt live meekijken (in het echt) dan zie je hoe nep het allemaal is, en dat het allemaal geen geld kost etc. Heel knap dat je in zo'n gesloten schulp kunt leven zonder zelf ook maar een seconde na te kunnen denken. Triest.

[mjz2cool]

Fabels vertellen is mensen de ogen openen? Die bal stuitert niet, die wordt door die linker persoon schuin naar voren geduwd, en gaat in een rechte lijn door. Ben jij ook zo'n persoon die gelooft dat vrijwel de hele wetenschap nep is, ondanks de vele experimenten die je zelf kunt uitvoeren?

[Spacekonijn]

Alsjeblieft zeg ga lekker trollen op YouTube. Ik word zo moedeloos van dit soort alu hoedjes die denken dat ze de waarheid weten door dat ze in een YouTube bubble zitten met allemaal vage alu filmpjes en niet begrijpen dat die allemaal de facto bestaan om geld te verdienen.

Denk je werkelijk dat het allemaal nep is ?? De Amerikanen de Russen de Chinezen doen allemaal mee ? Kom op he

[eymey]

Inderdaad. Dat zou impliceren dat super-efficient werkende overheden, laat staan super-efficient SAMEN werkende overheden echt mogelijk is.

Alleen dat al is genoeg reden om dit soort aluhoedjestheorieën naar het land der fabelen te verbannen.

Of de overheden moeten op hun nationale 'dagelijkse' niveau expres super-incompetent en inefficient zijn om af te leiden van het complot .

[Odie]

Sommige figuren zouden hier via genoeg votes permanent verbannen moeten kunnen worden.

[The Chosen One]

Hahaha, die bal raakt gewoon z'n elleboog. Flathearthers en nu dit...

[hiostu]

Ah ja, de standaard struisvogel/schaapjes/gesloten ogen opmerkingen komen al weer direct tevoorschijn. Het filmpje wat je linkt toont echt niets. Daarnaast kun je gewoon met je eigen telescoop of zelf foto toestel de ISS zien en fotograferen.

[The Chosen One]

Dat is de weerspiege... nee wacht dat kan niet... greenscreen in de luch.... nee ook niet... ok er staat iemand met een plaatje voor je telescoop op het moment dat je door de 'kijker' kijkt! Dat is het!

[Bas.Bas.Bas]

De verrekijker industrie zit ook in het complot! Struisvogels wordt wakker!

[TvE]

Een stapeltje youtube filmpjes kijken en wat opinie artikeltjes lezen is geen onderzoek.
Dát is klakkeloos wat fabeltjes en hersenspinsels van anderen geloven.

[ATS]

Dat onderzoek bestond vooral uit YouTube videotjes kijken?

Kijktip op Youtube dan voor je: Sciman Dan.

[mjz2cool]

Wat voor onderzoek dan?
Kijk zelf eens naar het ISS met een goeie verrekijker. Of is dat dan ook nep?

[Spacekonijn]

Ja was je sceptisch heb je bewijzen?? En kom niet aanzetten vage YouTube filmpjes waar van ik er al 100 heb gezien

[Zer0]

ipv klakkeloos fabeltjes van anderen te geloven!

Maar wel zelf klakkeloos fabeltjes van anderen linken?

[Kingpinda]

Zelf onderzoek.. als je zelf onderzoek wil doen verdiep je dan aub eerst even in natuurkunde. JUIST natuurkunde en wiskunde heeft er voor gezorgd dat we weten dat de aarde rond is. Zo hebben we andere continenten ontdekt zonder van de rand af te vallen of door een ijsmuur heen hebben te hoeven bikkelen. Hoe denk je dat satelliet tv werkt? of GPS? Het werkt heh. het is geen fabeltje. Of wel?

[dakka]

Nee, alle wetenschappers, wiskundigen, universiteiten en hobby astronomen worden uit de zak van NASA betaald, al 100en jaren.

Zelfs de wiskunde die je aangeleerd word op de basisschool om dit soort basale berekeningen zelf te kunnen doen zijn vals!

En anders random divine fallacy...

[Reactie gewijzigd door dakka op 22 juli 2024 14:05]

[spartan444]

Laat maar zien wat je allemaal gevonden hebt.

[Hydranet]

https://youtu.be/vUzGV4F7He8

[spartan444]

dit is ook een leuke
https://www.youtube.com/watch?v=68YuU2tStoU

[vtsalf]

Nou ja, volgens mij is de tendens op deze site nog wel steeds dat als je een paar stellingen poneert, daar dan ook bronnen bij aanlevert. Dus niet dat een ander hoeft te zoeken naar bronnen om de geponeerde stellingen te staven/weerleggen.

Dus kun je ook bronnen aanleveren?

[mjz2cool]

Wat heb jij aan onderzoek gedaan dat je heeft overtuigd om zelfs je eigen mogelijkheid tot waarnemen niet te geloven?

[born2rule]

Www.showbirds.com

Meld je hier ff aan joh,

[Verwijderd]

Vlieg je toch gewoon wat harder.

Of je neemt gewoon het volgende ISS!

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 14:05]

[Cebby]

Vandaag was een instantaneous launch window (https://en.wikipedia.org/wiki/Launch_window), aka ze hebben alleen die exact tijd om te lanceren anders kan de crew dragon niet in de juiste orbit komen om het ISS te bereiken. Soms heb je een beetje speling, maar vandaag was die er niet.

[Jaco69]

Het had lijkt me met de toestemming/vergunning te maken.

[mjz2cool]

Nee, er is maar een kleine launch window, als die groter was hadden ze alsnog wel kunnen lanceren (als de brandstof tenminste niet te warm geworden zou zijn).

[slijkie]

Jammer, maar veiligheid gaat voor. Zal er zaterdag weer klaar voor zitten!

[Gé Brander]

Gelukkig niet vanwege een probleem de annulering maar puur vanwege het missen van het spacestation als ze later lanceren.

[CH4OS]

Nou ja, geen technisch probleem aan de raket. Er was teveel elektrische lading in de lucht. Ik kan mij voorstellen dat dat zo zijn effect op de raket en de elektronica daarin zou kunnen hebben, als ze er wel dwars doorheen gegaan waren.

[Verwijderd]

Inderdaad. Ik moet wel zeggen dat ze een enorme goede show hebben opgezet. Live video van iedere mogelijke hoek en op ieder moment (m.u.v. de WC break ). Ik kijk uit naar zaterdag om letterlijk live een lancering vanuit de cockpit te zien.

[Nees]

Een criteria ivm "electrische ladingen"(vrij vertaald) in de lucht werd overschreden. Spijtig. Zaterdag nieuwe kans!

[Reactie gewijzigd door Nees op 22 juli 2024 14:05]

[GenGF]

Oftewel, de bliksem hing te dichtbij.

[Johan81]

zie ook: https://www.spacex.com/launches/ voor tijden

[BoomBoom_64]

Ook hier te vinden, maar dan voor alle raketlanceringen: https://www.rocketlaunch.live/

[beantherio]

Ik ben enthousiast gebruiker van deze app: SpaceXNow