De telefoongesprekken tussen duizenden gevangenen en hun advocaten zijn de afgelopen jaren ten onrechte opgenomen. Dat gebeurde door een fout in de software van het telefoonsysteem. Het zou gaan om 25.000 gesprekken sinds 2013.
Dat blijkt uit een onderzoeksrapport van een commissie die onderzoek deed naar het voorval, dat vrijdag naar de Tweede Kamer is gestuurd. Het onderzoek werd gedaan nadat vorig jaar al bekend werd dat dit probleem speelde. Toen concludeerde de telefoonaanbieder van gevangenistelefoongesprekken Telio al dat er onterecht gesprekken werden opgenomen. Telio zei destijds dat het ging om 3000 gesprekken sinds 2017. De commissie die onderzoek deed heeft die cijfers geëxtrapoleerd en spreekt nu van 25.000 gesprekken tussen advocaten en criminelen die niet hadden mogen worden opgenomen.
Gevangenen kunnen in Nederland bellen met de buitenwereld via een speciaal telefoonsysteem, het 'Telefonie voor Justitiabelen'. Gesprekken via dat systeem worden opgenomen, bijvoorbeeld om nieuwe criminele handelingen te voorkomen. Gesprekken met advocaten mogen daarentegen nooit worden opgenomen. Om te voorkomen dat dat toch gebeurt is er nummerherkenning in het systeem toegevoegd, waarin nummers van advocaten zijn opgeslagen. Bij het bellen met die nummers blokkeert het systeem de opname. Dat gebeurt op basis van een lijst die elke nacht wordt geactualiseerd. De Commissie Telefonie voor Justitiabelen concludeert nu dat er twee programmeerfouten in die software zaten waardoor gesprekken met advocaten tóch werden opgenomen. Zo werkte de zwarte lijst niet wanneer het nummer van een advocaat meerdere keren op de lijst stond. Ook ontstond er een probleem als de lijst enkele uren later werd aangeleverd dan gedacht.
Minister Sander Dekker van Rechtsbescherming spreekt van een 'onaanvaardbare situatie in het kader van een goed functionerende rechtsstaat'. Er zijn inmiddels meerdere verbeteringen in het systeem doorgevoerd waarmee de fouten zijn opgelost. De aanbeveling van de Commissie dat de gesprekken voortaan niet meer standaard worden opgenomen is echter niet overgenomen.