Een rechterlijke uitspraak dwingt de Duitse encrypted-maildienst Tutanota om onderzoekers in real time toegang te geven tot de inhoud van onversleutelde mails. Ontwikkelaars van de dienst moeten daar nu functionaliteit voor inbouwen.
Een jaar geleden ontving Tutanota een brief van het Amtsgericht van Itzehoe in de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein met het verzoek om de politie toegang te geven tot de inhoud van bepaalde versleutelde berichten. De politie wilde de inhoud inzien van e-mails van criminelen die malware gebruiken om bedrijven in de deelstaat te chanteren.
De criminelen gebruikten een e-mailadres van Tutanota. Deze dienst biedt end-to-endversleuteling als zowel zender als ontvanger een Tutanota-account heeft. Dat betekent dat berichten op het apparaat van gebruikers worden versleuteld en pas bij de ontvanger worden ontsleuteld. Tutanota zelf kan dan de inhoud niet inzien. Als bij een e-mailconversatie een van de twee partijen geen account bij Tutanota heeft, kan er geen sprake zijn van end-to-end-encryptie: het bedrijf versleutelt een bericht dan zodra het zijn servers bereikt. Tot deze categorie berichten moet Tutanota op verzoek toegang bieden.
Het bedrijf verklaarde niet aan het verzoek van de rechtbank te willen voldoen. "Ik dacht dat de eis verkeerd was toen we de brief ontvingen en ik denk dat het vandaag de dag nog steeds verkeerd is", zegt Tutanota-directeur Matthias Pfau tegen de Süddeutscher Zeitung. Eerder dit jaar oordeelde het Duitse gerechtshof dat Tutanota de gegevens moet verstrekken en een boete van duizend euro moet betalen. Ontwikkelaars van de dienst maken nu een functie die kopieën van e-mails maakt die de politie kan lezen als er een geldig bevel van een Duitse rechtbank binnenkomt. Het gaat hierbij dus niet om berichtenverkeer tussen twee Tutanota-gebruikers dat beschermd is met end-to-end-encryptie: daartoe kan geen toegang gegeven worden.
De maildienst gaat niet tegen de beslissing in beroep, omdat dit juridisch nagenoeg geen kans van slagen zou hebben. De oorzaak ligt bij het Duitse Telekommunikationsgesetz, dat te ruime regels voor toegang tot communicatie zou bevatten. Die regels zouden hun oorsprong hebben in het toegang geven tot telefoonlijnen door telecomaanbieders, maar volgens jurisprudentie zijn ze breder van toepassing.
Vorig jaar probeerde de Berlijnse e-mailprovider Posteo zich bijvoorbeeld te verweren tegen de overdracht van ip-adressen van klanten aan het Openbaar Ministerie. Posteo sloeg deze adressen helemaal niet op, maar eind januari 2019 oordeelde de rechter dat de dienst dit wel moet gaan doen en gegevens op verzoek van autoriteiten moet vrijgeven.