De Tweede Kamer heeft dinsdagavond nul op rekest gekregen tijdens een bij een hoorzitting uitgesproken wens om inzage te krijgen in het door het kabinet gehanteerde rekenmodel voor het inschatten van hoeveel elektrische auto's worden afgenomen en dus hoeveel subsidies nodig zijn.
In aanloop naar een Kamerdebat over de in het Klimaatakkoord opgenomen ruim 11 miljard euro aan fiscale subsidies voor elektrische auto's tot 2030, heeft de Tweede Kamer een hoorzitting gehouden met onder meer Robert Kok, de directeur van consultencybedrijf RevNext en de ontwikkelaar van het rekenmodel Carbontax. Dit model wordt door het kabinet gebruikt als inschatting voor hoeveel belastinggeld er naar elektrische auto's gaat, waarbij het vooral zakelijke rijders betreft. Volgens Kok zitten er nog veel onzekerheden in de markt van elektrische auto's. Hij noemt het model 'concurrentiegevoelig' en wil het dan ook niet vrijgeven, schrijft de NOS.
De Kamerleden zijn niet blij met het feit dat er een gebrek aan transparantie is over de onderliggende aannames en de systematiek van het model. De kritiek komt onder meer voort uit het feit dat volgens de voorspelling van het rekenmodel in 2018 11.000 elektrische auto's zouden worden verkocht. Die inschatting werd gemaakt op basis van onder meer bepaalde fiscale maatregelen. In werkelijkheid werden er 26.000 elektrische auto's verkocht, waaronder nogal wat dure modellen. De onvrede van veel Kamerleden zit hem erin dat dit de overheid 700 miljoen euro heeft gekost en relatief weinig klimaatwinst heeft opgeleverd.
Hoogleraar overheidsfinanciën Bas Jacobs was ook onderdeel van de hoorzitting en uitte scherpe kritiek. "Ik wil u waarschuwen voor een nieuw fiasco. Al die miljarden komen terecht bij zakelijke autorijders. Bent u bang voor gele hesjes? Dan moet u 70.000 euro uitgeven voor elke Tesla-rijder", zei hij in een waarschuwing aan de aanwezige Tweede Kamerleden. Jacobs zei dat hij 'ook na vandaag nog volkomen in het duister tast'. "Ik vind het volstrekt onverantwoord om miljarden uit te geven op basis van niet te controleren modellen."
Hans Mommaas, de directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving, blijft echter achter het rekenmodel staan. Het PBL vindt het een nuttig instrument om de 'onzekerheid in de markt te verkennen'. In antwoorden op kritische Kamervragen van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt en VVD-Kamerlid Helma Lodders geeft staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat aan dat het Planbureau voor de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord modeluitgangspunten van het Carbontax-model met Revnext heeft afgestemd, heeft meegekeken bij de tussenresultaten en modeluitkomsten heeft getoetst en waar nodig laten verbeteren. Tevens heeft het PBL de uitkomsten beoordeeld op plausibiliteit en het model voldoende geschikt bevonden voor de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord, aldus de staatssecretaris.
Een van de vragen van Omtzigt en Lodders ging daarnaast over het punt van het verwerven van de intellectuele eigendom of het afnemen van een licentie op de gebruikte software, zodat het model zelf gebruikt en bestudeerd kan worden. De staatssecretaris gaf toe dat dit niet als voorwaarde is gesteld bij de aankoop en dat het 'wenselijk was geweest om bij iedere nieuwe opdracht afspraken te maken over de IE-rechten en betreuren dat dit niet steeds volledig in beeld is geweest bij de opdrachtverlening'. Ze stelt echter ook dat het 'niet eenduidig kunnen vaststellen van de huidige eigendomsrechten de begrijpelijke wens van de Kamer om meer transparantie over het model niet in de weg staat'. Volgens Van Veldhoven is het kabinet nu bezig alle opties te bespreken om alsnog tot de gewenste transparantie te komen.