Laat ik beginnen met dat ik niet neutraal ben: mijn ex is Venezolaanse, ik heb daar nog een boel vrienden zitten. Ben daar de afgelopen 6 jaar 5 keer geweest en volg het nieuws op de voet. Een tip voor meer leesvoer in het Engels:
www.caracaschronicles.com Ze zijn niet bepaald neutraal, wel onderbouwen ze hun artikelen goed. Ik zal proberen het zo neutraal mogelijk te doen.
Toen Chávez in 1999 aan de macht kwam, wilde hij de situatie voor de arme Venezolanen verbeteren. Om dat te doen, gebruikte hij de grote inkomsten aan olie. De initiële resultaten waren ook prima: analfabetisme ging omlaag, het aantal mensen dat in armoede leefde nam af.
De problemen kwamen daarna eigenlijk. Eerst nog niet zichtbaar: de olieprijs steeg naar 140 dollar per vat, het geld stroomde Venezuela binnen. In 2002 werd een staatsgreep gepleegd, ondersteund door de Amerikanen. Daarna ging Chávez radicaliseren. Vele bedrijven werden genationaliseerd, ook als ze wat kleiner waren. Zo werd de PDVSA (de olietoko) onder het bewind van de regering gezet. De winst van deze maatschappij werd direct ingezet voor de armen: vele huizen werden gebouwd. Het nationaliseren was nog niet eens het grote probleem, wel het vervangen van de managers voor vriendjes van de partijtop. De incompetentie en corruptie van deze mensen zorgden ervoor dat de output van olie langzaam afnam.
Chávez nam nog andere maatregelen: zo werd er een vaste wisselkoers voor de dollar gemaakt. 10 Bolivares voor één dollar. Echter, deze werd minder en minder beschikbaar voor de 'gewone mens', waaronder ook het midden- en kleinbedrijf. Ondertussen werd de zwarte wisselkoers steeds hoger. Ik heb een vriendin die een leuk bedrijfje had: beveiligingssystemen. Ze had 12 man in dienst. Doordat ze geen toegang meer had tot de normale wisselkoers, moesten haar prijzen steeds meer omhoog. Resultaat: haar klanten konden het niet meer betalen. Uiteindelijk zit ze nu in Seattle, haar bedrijf bestaat niet meer.
Wie had wel toegang tot die wisselkoers: vriendjes van de partij. Terwijl de zwarte wisselkoers al richting de 100, 150 liep, konden zij nog voor 10 BsF (Bolivares Fuertes) de dollar kopen. Daarna konden ze ze voor 100-150 BsF verkopen. Gouden handel, dus.
Chávez ontnam de boeren hun bedrijf en het werden collectieve bedrijven. Ook hier werd de kennis dus uit de bedrijven genomen. Daarna stelde hij maximumprijzen voor het eten in, die lager lagen dan de kostprijs. Desastreus, natuurlijk.
Tot nu toe kon dit goed gecompenseerd worden door de hoge olieprijs. De regering had er echter geen rekening mee gehouden dat die prijs wel eens kon gaan zakken... Ze gingen uit van een prijs die tot $250 kon gaan. Rond de tijd van het overlijden van Chávez en de overname door Maduro zakte de prijs naar zo'n $50 per vat, terwijl de uitgaven op het niveau van $125 lagen. Daar is de echte ramp begonnen. De regering besloot geld te gaan drukken, dus de inflatie nam enorm toe. Een voorbeeld: toen ik daar vorig jaar januari was, lag de zwarte wisselkoers rond de 3000 BsF per euro. Inmiddels ligt hij rond de 285.000. In één jaar.
Venezuela blijft met hun vinger wijzen naar de Amerikanen, de Europeanen, de Colombianen, etc. Hand in eigen boezem steken is er niet bij. Ondertussen weigeren ze hulp van andere landen. Het resultaat: het land is helemaal kapot. Er is niet genoeg eten, er zijn geen medicijnen. Mensen overlijden door gebrek aan van alles. Een vriendin van mij is advocate in Puerto Ordaz. Een prima betaalde baan, vroeger. Nu probeert ze elke dag genoeg geld bij elkaar te krijgen om wat te kunnen eten. Moet je nagaan hoe dat is voor een fabrieksarbeider. Andere vriendin: arts in een ziekenhuis. Ze verdient (omgerekend met de zwarte koers) zo'n 4 euro per maand. Daarvoor heeft ze dus al die jaren gestudeerd.
Als je het land kunt verlaten, dan doe je het. Zoals een vriend, die inmiddels in Peru zit, zei: ik slaap hier liever op het plein, dan in Venezuela in mijn huis.
Waarom wordt er dan nog steeds massaal op de PSUV (regeringspartij) gestemd? De CLAP. Dat is een voedselpakket dat je van de overheid krijgt. Je moet alleen bewijzen dat je op de regering gestemd hebt, anders krijg je hem niet. Wat zou je zelf doen? Honger lijden, waarschijnlijk sterven, of toch maar doen alsof je de regering steunt?
Mocht je willen demonstreren, dan zijn er de 'collectivos', knokbendes gelieerd aan de regering, of het leger zelf dat traangas en andere wapens tegen je inzetten.