Vier wetenschappers van de TU Delft voeren deze week experimenten in een gewichtloze omgeving uit, waarbij grafeen wordt getest als eventueel geschikt materiaal voor een lichtzeil. Dit is een scherm dat via het aanstralen van licht voortstuwing in de ruimte kan leveren.
De wetenschappers hopen met dit GrapheneX-project aan te tonen dat het zeer dunne materiaal geschikt is om lichtzeilen van te maken. Bij het experiment zal het GrapheneX-team gebruikmaken van de zogeheten valtoren van het ZARM, in het Duitse Bremen, waar een gewichtsloze toestand kan worden nagebootst.
De zeilen die uit grafeen bestaan, worden samen met lasers en camera's in een speciale capsule geladen. Deze wordt door een katapult naar de top van de toren gekatapulteerd. Door het vacuüm in de toren kan de capsule zowel omhoog als omlaag bewegen, zonder wrijving of luchtweerstand, precies zoals dat in de ruimte ook is. De zwaartekracht zal in de toren uitkomen op een miljoenste van de normale zwaartekracht op aarde. In de 146 meter hoge toren is voor de duur van 9,3 seconden gewichtsloosheid.
Tijdens de versnelling van de capsule worden de lichtzeilen in de capsule losgelaten en komen ze in een bijna gewichtloze vrije val. Op dat moment wordt een laser geactiveerd die op het grafeen wordt gericht; de druk die daarmee wordt gegenereerd zal in kaart worden gebracht. De wetenschappers willen onder meer testen wat de impact is van verschillende kleuren laserlicht, zodat duidelijk wordt waarmee de impuls van het licht op het grafeen wordt overgedragen. De experimenten duren tot 17 november.
De lichtzeilen kunnen in theorie voor aandrijving van ruimtevaartuigen zorgen, met behulp van licht dat afkomstig is van de zon of lasers op aarde. Als licht door een oppervlak wordt geabsorbeerd of gereflecteerd, oefent het een kracht uit die het oppervlak van de lichtbron wegduwt. Deze stralingsdruk is echter zeer zwak; de stralingsdruk van hoogenergetisch laserlicht dat de grafeenmembranen aanstraalt, zou de lichtzeilen ongeveer 2 millimeter moeten verplaatsen. Mede door dit kleine effect moeten lichtzeilen uiteindelijk heel groot worden en ook heel licht. Grafeen is daarvoor heel geschikt, omdat het slechts één atoom dik is.
Er zijn ook andere technologieën die worden ontwikkeld om ruimtevaartuigen met zeilen via de zon aan te drijven. Finse onderzoekers hebben in september een plan ontwikkeld om nanosatellieten aan te drijven door de protonen in zonnewind. Deze worden opgevangen door een elektrisch geladen aluminium draad met een lengte van 20 kilometer. De theorie is dat als protonen als onderdeel van de zonnewind op de draad botsen, de positief geladen deeltjes in de draad en de protonen uit de zonnewind elkaar afstoten. De inkomende protonen dragen dan hun momentum over, wat zorgt voor de aandrijving.