ESA's Solar Orbiter beweegt zich op 74 miljoen kilometer achter de zon

De precies een jaar geleden gelanceerde Solar Orbiter van de ESA beweegt zich achter de zon, op een afstand van 74 miljoen kilometer van de ster. Momenteel staan de aarde, de zon en de sonde op een lijn. Dat leidt onder meer tot een sterk verminderde datasnelheid.

Het zogeheten conjunction season houdt nog aan tot ongeveer halverwege deze maand. De baan van de sonde breng de Solar Orbiter achter de zon, gezien vanaf de aarde. Tijdens een eerdere baan kwam de sonde al eens achter de zon, maar toen was er geen sprake van een conjunctie met de zon. De huidige manoeuvre heeft gevolgen voor de snelheid waarmee data naar de aarde kan worden gestuurd.

Volgens de ESA kan de energie van de zon de communicatie in beide richtingen verstoren. Ook maakt de interferentie van de zon het lastig voor aardse schotels, die zich moeten richten op een punt dicht bij de zon om betrouwbaar signalen te versturen en ontvangen. Gedurende de conjunctie kunnen aardse missiecontrollers data ontvangen met een snelheid van 255bit per seconde en het verzenden gaat met ongeveer 7,8bit per seconde, maar ook met die lage snelheden kan de communicatie in zijn geheel wegvallen. Mocht het contact daadwerkelijk wegvallen, dan kunnen de verschillende wetenschappelijke instrumenten autonoom blijven functioneren. De verzamelde data wordt dan opgeslagen en kan later alsnog gedownload worden.

De Solar Orbiter bevindt zich momenteel op 220 miljoen kilometer van de aarde en ongeveer 74 miljoen kilometer van de zon. Het is voor het eerst dat een sonde met een camera van zo dichtbij opnames van de zon maakt. Tijdens een toekomstige ronde om de zon zal hij op een afstand van slechts 42 miljoen kilometer langs de zon scheren. Ter vergelijking: Mercurius draait om de zon op een afstand van ongeveer 46 tot 70 miljoen kilometer. In augustus is een nieuwe vlucht langs Venus gepland, gevolgd door een flyby langs de aarde in november.

Eerder maakte de sonde al foto's van het oppervlak van de zon, waarop 'kampvuren' zijn te zien. De Solar Orbiter heeft als doel om de zon in beeld te brengen, de zonnewind te observeren en ons meer te laten leren over de zonnecyclus. De sonde heeft onder meer de Polarimetric and Helioseismic Imager aan boord, waarmee de magnetische velden van de zon in kaart te brengen zijn. Krachtige magnetische velden kunnen aan de basis staan van zonnewinden, die geladen deeltjes de ruimte in slingeren die op aarde onder bepaalde omstandigheden bijvoorbeeld telecom- en elektriciteitsnetwerken kunnen verstoren.