Blik in het museum: T-Mobile G1, iPhone 2g, HTC HD2, Nokia N95

De eerste die ter redactie verscheen was de T-Mobile G1. Voor de mensen die echt te jong zijn: dat was in 2008 de eerste smartphone met Android en bovendien de enige die ooit Android 1.0 kon draaien. Meevaller: de Amerikaan die ons dit schitterende brok historie heeft verkocht, had nooit updates uitgevoerd en dus stond er Android 1.0 op.

Wat hij ook niet goed had uitgevoerd, was de reset. Zijn instellingen waren weg, maar zijn collectie afbeeldingen van ehmm… natuurschoon was nog aanwezig. En dus konden we zien dat hij op het glorieuze 3,2”-scherm van 480x320 pixels had lopen loeren naar jongedames die niet altijd even decent gekleed bleken. Het was misschien niet safe for work, maar met deze resolutie is het maar een klein treetje boven ascii-pr0n.

Ziet er bijna uit als nieuw: de T-Mobile G1

De tweede is een icoon van de wereldwijde custom rom-community: de HTC HD2. Deze omnivoor van de smartphonemarkt kun je daadwerkelijk van alles voeren: Windows Phone 7, Windows Phone 8, Ubuntu, MeeGo, Android 2.1, Android 2.2, Android 2.3, Android 4.0, Android 4.1, Android 4.4, Android 5.0, Android 6.0 of natuurlijk het gloednieuwe Android 7.0. Dat is allemaal leuk, maar dankzij een antieke ruu.exe die nog ergens op internet rondzwierf hebben we hem teruggezet op de software waarmee hij kwam: Windows Mobile 6.5.

Hier en daar beschadigd, maar nog niet kapotgeflasht: HTC HD2

De derde was de iPhone 2G. Of zoals je hem ook zou kunnen noemen: iPhone. Want eigenlijk had hij niet echt een naam. Dit was de telefoon waarvan iedereen de presentatie wel heeft gezien toen Steve Jobs hem in 2007 uit zijn zak toverde. Misschien wel de meest gehypete smartphone ooit. Waarmee het nooit wat zou worden.

Hij kwam met Whited00r met een iOS 7-thema. Blegh. We hebben hem natuurlijk snel in dfu-modus gezet en er iOS 3.1.3 op gepleurd. Maar dat ging niet ver genoeg natuurlijk, want waar was iPhone OS 1? Dat zwerft nog op de digitale snelweg en een guide om de eerste software erop te flashen was zo gevonden. Zelfs de vereiste Windows XP-pc bleek nog op de redactie rond te zwerven, in de vorm van onze antieke UT2004-server (nee, hackers, ik weet wat jullie denken, maar hij hangt niet aan het wereldwijde web). Helaas bleek het hebben van de juiste setup en de juiste software niet genoeg. De elfjes begonnen net na middernacht te zingen bij maanlicht en dus bleef hij hangen op iOS 3.1.3. Jammer de pammer.

Nog in best goede staat: iPhone 2G

De laatste van de vier is een van de meest illustere smartphones ooit: de Nokia N95. Het werd een running gag om bij elke innovatie in de smartphonemarkt een functie op te zoeken van de N95 of in zijn besturingssysteem Symbian S60 en dan te roepen: kijk, dat had de N95 ook al.

Hij bleek te draaien op Symbian S60 3rd Edtion Feature Pack 1. Dat is de software waarmee hij in 2007 uitkwam. Maar laten we eerlijk zijn: updates voor smartphones waren toen niet echt een ding. Feature Pack 1 mag klinken als een update, maar de N95 kwam daadwerkelijk uit met Symbian S60 v3.1, zoals deze softwareversie ook wel heette.

De heerser van voorbije tijden en duidelijk intensief gebruikt: Nokia N95

Al deze smartphones waren de creme de la creme van hun tijd, de meest high-end toestellen die je kon krijgen met baanbrekende features, hardware en/of software. Maar hoe voelen ze aan na al die jaren?

De T-Mobile G1 functioneert zoals je zou verwachten. Natuurlijk, alle interface-elementen zien er ouderwets uit. Bovendien heeft hij een groot software-probleem: inloggen met een Google-account levert veel problemen op. Wie het goede wachtwoord invult, krijgt prompt een mail van Google, ‘verdachte inlogpoging: iemand beschikt over uw wachtwoord’. Maar inloggen? Ho maar.

Applicaties als Maps functioneren nog naar behoren en ook de browser doet het nog. Met het juist renderen van pagina’s heeft hij de nodige moeite.

De hardware is het meest indrukwekkend. Android 1.0 heeft geen onscreen toetsenbord en dus bij elke url die je invoert moet je het toetsenbord uitklappen. Dat is een feature die we al jaren niet meer op telefoons zien, maar er zit iets bevredigends in de klik van een slider. Het toetsenbord tikt bovendien als een tierelier.

De accu is met 1150mAh echt miniem en dat is te merken. Je hoeft maar naar het toestel te wijzen om weer een paar procent van de acculading af te halen. Laat staan als je hem echt gaat gebruiken.

Op een punt is hij wel hypermodern: hij heeft geen 3,5mm-jack, dus een moppie muziek luisteren via de antieke Music-app gaat alleen via de luidspreker van de telefoon of via de proprietaire door HTC beheerde ExtUSB-poort. Eén poort voor opladen en muziek luisteren? Ha, hier heeft Apple naar gekeken voor de iPhone 7!

Over iPhones gesproken, de eerste iPhone heeft gewoon een 3,5mm-jack. Verrekte handig voor wie graag muziek luistert via eigen headsets – op dat gebied een betere keuze dan de T-Mobile G1 dus. Wie werkt met iOS 3.1.3 werkt, ziet dat er zowel veel als weinig veranderd is. Het homescreen en het instellingen-menu zien er nog hetzelfde uit.

Safari werkt ook nog naar behoren, al is dit wel een paard met wagen op de huidige digitale snelweg en mist hij duidelijk de nodige pk’s. Apps downloaden is natuurlijk zo goed als onmogelijk, want vrijwel alles vergt een nieuwe versie van iOS.

De accu is ook bij deze iPhone een drama. Je moet de 30-pins laadkabel altijd in de buurt houden, want wie een minuutje rondklikt ziet zo een paar procent van de acculading afgaan.

De HTC HD2 is andere koek. Windows Mobile 6.5 heeft de tand des tijds slecht doorstaan. De browser werkt nauwelijks en de Marketplace is helemaal gesloten, dus wie apps wil installeren is aangewezen op .cab-bestanden die niet echt op elke straathoek van cyberspace te vinden zijn.

Net als iOS 3.1.3 is de HTC TouchFlo 3D-skin een ware les in skeuomorphisme, het idee dat een interface op een scherm moet lijken op de echte wereld. Dus door foto’s bladeren betekent echt bladeren. Onbetwist hoogtepunt is de homescreenwidget, die de zon laat schijnen over het hele scherm en bij regen net doet alsof je display een raam is die nat wordt van een bui. En vervolgens gaat hij het scherm 'droogmaken' met een ruitenwisser.

De N95 draait als enige van de vier een besturingssysteem dat echt is verdwenen. Waar Windows Mobile 6.5 doorleeft als Windows 10 Mobile en iOS en Android nog alive en kicking zijn, kun je dat van Symbian niet zeggen. De laatste telefoon met Symbian, de 808 Pureview, verscheen alweer meer dan vier jaar geleden.

Symbian is duidelijk de meest ouderwetse van de vier besturingssystemen in dit rijtje. Het heeft veruit de meest geavanceerde features, maar is ook met afstand het ingewikkeldst in de bediening. Dat begint al op het homescreen, waar de melding 'wlan scanning on' staat - of 'wlan scanning off' natuurlijk. Jij en ik weten dat wlan staat voor wifi, maar wist iedereen dat in die tijd?

Bovendien zit Symbian vol met overbodige meldingen. Zoals in de browser, bij het openen van Tweakers: 'Een beveiligde verbinding aan het openen. Content kan door niemand anders gezien worden'. En dan moet je op 'ja' of 'nee' drukken. Wat dachten ze dat ik zou zeggen? Nee, dank je vriendelijk, ik wil juist dat elke man-in-the-middle kan zien wat ik doe?

Wie een paar minuten speelt met de N95, zal merken dat je alweer snel diep in instellingenmenu's zit te graven om obscure functies boven te krijgen. En dan komen toch weer warme gevoelens boven. Hoe meer je moet graven, des te meer waarde hecht je aan wat je dan vindt.

Het zal niemand verbazen dat we een ontzettend plezier hebben gehad in het verzamelen en uitproberen van deze antieke juweeltjes afgelopen week. Van de regendruppels en ruitenwissers van de homescreenwidget van de HD2 tot de eindeloze, ingewikkelde opties van de N95, het was een trip down memory lane die een hoop nostalgie opwekt.

In een tijd waarin geen telefoon meer indruk maakt met een 1GHz-processor, een kantelsensor of een 5-megapixelcamera is het goed om te zien waar de roots van de huidige smartphonemarkt liggen. Je zou de periode tussen 2007 en 2010 achteraf kunnen karakteriseren als de puberteit van de smartphonemarkt. Een periode van veel, snelle veranderingen en een tijd waaraan veel gebruikers mooie herinneringen hebben overgehouden.

Wat er nu gebeurt met deze iconen van een nabij verleden? Ze krijgen een eervolle plek in ons museumpje waar allerlei oude hardware staat. Als je goed kijkt in de achtergrond van foto’s en video’s die in reviews van gloednieuwe producten staan, vang je misschien een glimp op van deze nog altijd uitdijende collectie. Als je het zelf wilt zien, zul je zelf op Tweakers HQ in Amsterdam-Noord moeten belanden, bijvoorbeeld op de abo-dag, doordat je hier komt werken of omdat je een rondleiding krijgt omdat je zelf een awesome toevoeging aan onze uitdijende hardwarecollectie hebt.