Inleiding
Microsoft heeft de afgelopen maanden hard gesleuteld aan Internet Explorer 8. Inmiddels is bèta 2 uitgebracht die als feature complete wordt omschreven. Tweakers.net werpt een blik op de reeks van vernieuwingen die in IE 8 zijn aangebracht, en met welke filosofie Microsoft het ontwikkeltraject is ingegaan.
Het belang van een solide en veelzijdige browser is de laatste jaren aanmerkelijk gegroeid. Het tijdperk waarin de browser niets meer was dan een eenvoudig bladerprogramma voor de weergave van statische documenten ligt ver achter ons. Mede door de opkomst van webapplicaties en de web 2.0-trend zijn browsers uitgegroeid tot een omgeving waarin gebruikers allerhande taken op het web afhandelen, van het lezen van e-mail tot het bewerken van filmpjes.
Hoewel Internet Explorer na de overwinning op Netscape 's werelds meest gebruikte browser is, heeft het de afgelopen jaren langzaam maar gestaag marktaandeel moeten afstaan aan Mozilla's Firefox. De vuurvos wist met name bij de ervaren websurfer de juiste snaar te raken. Dankzij het opensource-karakter bleek de browser relatief eenvoudig van nieuwe functionaliteit te kunnen worden voorzien, terwijl toevoegingen voor IE veelal bleven steken bij het aanbieden van extra werkbalken.
Om bij de les te blijven, en in technologisch opzicht niet op zijn concurrenten achter te geraken, besloot Microsoft om in augustus 2007 te beginnen met de bouw van Internet Explorer 8. Bij het begin van het ontwikkeltraject besloot het IE-team om een aantal prioriteiten op te sommen. De nadruk in versie 8 zou gelegd moeten worden op snelheid, veiligheid en het efficiënter gebruiken van informatie op het web.
Maar Microsoft heeft bij het ontwikkelen van IE8 een fundamenteler besluit genomen: de nieuwe browser moest zich beter gaan houden aan de geldende webstandaarden, die onder andere opgesteld worden door het World Wide Web Consortium. Tot en met IE7 stond Microsoft bekend om het maken van zijn eigen keuzes bij het interpreteren van standaarden als html en css. Hierdoor werd het beroep van webdeveloper er op zijn zachtst gezegd niet eenvoudiger op, en door de dominante positie van Internet Explorer ontstonden talloze websites die uitsluitend in deze browser correct weergegeven werden.
Ondanks de belofte van Microsoft om zich met IE8 aan de webstandaarden te gaan houden, kan de softwaregigant niet geheel breken met het verleden. Het risico bestaat immers dat een groot aantal voor Internet Explorer geoptimaliseerde websites niet goed meer zullen werken. Microsoft denkt echter het probleem van breaking the web deels te kunnen omzeilen door drie rendermodi te ondersteunen: de nieuwe IE 8 standards mode, een IE7-modus en de zogeheten Internet Explorer 5.5 quirks mode voor afwijkende content.
IE8 heeft mechanismen aan boord die de eindgebruiker moeten helpen bij het kiezen van de juiste rendermodus. Toch spreekt de softwaregigant de hoopvolle verwachting uit dat op termijn het leeuwendeel van de webmasters hun sites zullen aanpassen aan de gangbare standaarden, waardoor de legacy-modi in de toekomst niet langer nodig zullen zijn. IE8 moet hen daartoe overtuigen, zo lijkt het bedrijf uit Redmond stilletjes te hopen.
Gebruikersinterface
Microsoft stelt dat het, na het uitvoeren van gebruikersonderzoek, nieuwe inzichten heeft verkregen in het aanbieden van een efficiëntere gebruikersinterface. De gui van IE8 heeft dan ook als doel het uitvoeren van veelvoorkomende taken in minder stappen te laten verlopen. Ook het gemak van de tabinterface is volgens de softwaregigant verbeterd.
Accelerators
Een toevoeging die het aantal handelingen moet terugdringen dat vereist is om informatie op andere websites op te vragen, is de introductie van de accelerator. De tool komt tevoorschijn zodra een stuk tekst met de cursor wordt geselecteerd. Aan de hand van de informatie kan de gebruiker veelvoorkomende handelingen met enkele muisklikken uitvoeren. Wordt bijvoorbeeld een productnaam geselecteerd, dan kan de accelerator direct gerelateerde producten uit het Ebay-aanbod tevoorschijn toveren. Ook kunnen adressen worden geselecteerd, waarna de locatie vervolgens via Live Maps in een kaartje verschijnt.
In de praktijk blijken de accelerators prima te werken, waarbij de eindgebruiker zelf zijn favoriete aanbieders kan kiezen. Zo kan Google verkozen worden als standaard zoekmachine en kan een blogposting snel worden opgesteld met behulp van Blogger. Het huidige accelerator-aanbod is nog aan de karige kant, maar webontwikkelaars kunnen ook zelf accelerators bouwen.
Webslices
Een andere vernieuwing in IE8 zijn de zogeheten webslices. Met de tool kan de gebruiker brokjes informatie waarin hij geïnteresseerd is direct raadplegen vanuit de favorietenbalk. Evenals bij rss-feeds kan bij een webslice een 'abonnement' worden genomen op de content. De informatie zal dan met een zelfgekozen frequentie automatisch worden geüpdate. Een groen icoon geeft aan of content op een website geschikt is voor het maken van een webslice. Momenteel bieden onder andere Ebay en Facebook de mogelijkheid om met de techniek te spelen.
Microsoft heeft ook de adresbalk onder handen genomen. Het team lijkt daarbij geïnspireerd te zijn geraakt door de awesomebar van Firefox 3. In IE7 deed de browser uitsluitend suggesties op basis van eerder bezochte url's, maar Internet Explorer 8 destilleert zijn voorstellen ook uit de geschiedenis, favorieten en rss-feeds. Verder is het mogelijk om verkeerd gespelde url's met één muisklik uit de lijst te verwijderen.
Het zoeken naar informatie via het zoekveld, die klassiek is gelegen naast de adresbalk, is ook verbeterd. Bij enkele websites, zoals de New York Times en Wikipedia, worden tijdens het ingeven van een zoekopdracht direct de eerste resultaten getoond. Hierdoor kan de gebruiker potentieel een aantal muisklikken besparen. Microsoft heeft deze techniek visual search gedoopt.
Tabinterface
Om meerdere webpagina's binnen het actieve browservenster te kunnen tonen, introduceerde IE7 de mogelijkheid om tabs te gebruiken. Het IE-team heeft het basisconcept van tabbed browsing verder uitgewerkt en tabgroepen in het leven geroepen. Een nieuwe tab die geopend wordt vanuit een webpagina zal dezelfde kleur meekrijgen als de ouder, waardoor inzichtelijker wordt welke sites aan elkaar gerelateerd zijn. Bovendien kunnen de tabgroepen die zo ontstaan op diverse manieren worden gemanipuleerd. Verder is een lijst op te vragen van recent gesloten tabs, zodat eventuele vergissingen snel ongedaan gemaakt kunnen worden.
Veiligheid & privacy
Het ontwikkelteam stelt dat het bij de bouw van IE8 niet alleen heeft gekeken naar methoden om de veiligheid van de browser te verbeteren, maar dat het tevens in wil spelen op de groeiende behoefte aan bewaking van de privacy. De introductie van de Inprivate Browsing-modus, waarover Tweakers.net reeds eerder berichtte, is daartoe een eerste aanzet. Tijdens een Inprivate-sessie, die via het 'safety'-menu is te activeren, bewaart IE8 geen zoek- en surfgeschiedenis. De modus kan echter niet geactiveerd worden als ouderlijk toezicht in Windows Vista is ingeschakeld.
Inprivate Blocking
Aanvullend op de Inprivate-modus heeft Microsoft de zelflerende tool Inprivate Blocking in de browser geïntegreerd. Tijdens het surfen in privacymodus signaleert de software content op een website die van externe partijen afkomstig zijn. Via een dialoogvenster kan de gebruiker zelf aangeven of hij dergelijke content wil blokkeren, zodat het voor derden moeilijker wordt om met behulp van cookies of javascript het surfgedrag van een individu in kaart te brengen. Om de lijst met al te nieuwsgierige partijen zo compleet mogelijk te maken, kan er een abonnement worden genomen op door de webcommunity onderhouden blacklists. Aanvullend op de privacy-opties biedt een verbeterde 'delete browsing history'-dialoog nu de mogelijkheid om cookies van veelbezochte websites met rust te laten.
Smartscreen-filter
Het IE-team zegt ook veel tijd te hebben gestoken in het veiliger maken van Internet Explorer, een browser die in het verleden vaak werd misbruikt voor het installeren van kwaadaardige software, zoals virussen en keyloggers. Het Smartscreen-filter moet een nieuwe drempel opwerpen tegen internetcriminelen door malware-aanvallen voortijdig af te slaan. Het filter betrekt de informatie over gevaarlijke websites van een centrale database en waarschuwt de gebruiker wanneer hij een verdachte website wil openen of een als malware betiteld bestand probeert te downloaden. Microsoft stelt dat bij het raadplegen van de malware-database geen ip-adressen worden opgeslagen.
Als extra stok achter de deur heeft IE8 ook een filter dat cross site scripting-aanvallen moet tegengaan. De code op een website wordt heuristisch gescand op zogeheten type-1 aanvallen, en eventueel gevaarlijke scripts worden volgens de softwaregigant op tijd onschadelijk gemaakt.
Activex-controls
Om malware-aanvallen via Activex-controls in te dammen, werd in IE7 aan de gebruiker om een bevestiging gevraagd voordat een addon gebruikt kon worden. Het was echter mogelijk om in bepaalde gevallen de Activex-controls via andere websites aan te roepen, waardoor een gat in de beveiliging werd geslagen. In Windows Vista vraagt het uac-dialoogvenster daarnaast om een extra bevestiging. Deze methode werkt echter alleen voor accounts met administrator-rechten. In IE8 kan een normale Vista-gebruiker een Activex-control opslaan in zijn eigen profielmap. Zo moet voorkomen worden dat andere gebruikers risico lopen, terwijl het toch mogelijk blijft om veelgebruikte Activex-elementen zonder administrator-rechten te installeren. Daarnaast kunnen Activex-controls in IE8 uitsluitend samenwerken met het domein dat ze uitgeeft, tenzij de gebruiker uitdrukkelijk toestemming geeft dat ook vanuit andere domeinen aangesproken mag worden.
Tenslotte heeft Microsoft op systemen die Windows Server 2008 of Windows Vista met SP1 draaien standaard data execution prevention geactiveerd, waardoor malware die gebruik probeert de maken van buffer overflows tegengegaan moet worden. In IE7 moest deze instelling nog handmatig geactiveerd worden.
Onder de motorkap
Een nieuwe browser heeft naast de zichtbare vernieuwingen aan de voorkant dikwijls ook ingrijpende wijzigingen onder de motorkap ondergaan. Volgens de Microsoft-ontwikkelaars is dat bij IE8 zeker het geval.
Vooral de verwerking van javascript zou aanzienlijk zijn versneld, waardoor websites die gebruik maken van Ajax soepeler draaien. De toekomst zal echter leren of de behaalde winst voldoende is om de beloofde prestatiesprong van Mozilla's vernieuwde jit-compiler bij te kunnen benen, maar Microsoft nuanceert opvallend genoeg in een recente blogposting de performancewinst die een gemiddelde gebruiker zou bemerken door een snellere javascriptverwerking. Verder claimt Microsoft dat de html-parser en de verwerking van css-opmaakcode zijn versneld.
Crashbestendiger
In IE8 zouden de gevolgen van een crash beperkter zijn, zo beloven de ontwikkelaars. Mocht een script of een plugin vastlopen, dan zal alleen de betreffende tab met een foutmelding afsluiten. Volgens Microsoft is dit mogelijk geworden dankzij een loosely-coupled Internet Explorer, waarbij elke tab binnen een eigen proces draait. Mocht de gehele browser toch crashen, dat zal IE8 pogen alle geopende tabs te herstellen en tekst die in een invulveld was geplaatst - bijvoorbeeld tijdens het opstellen van een e-mail - proberen te herstellen. Met behulp van de add-on manager kunnen eventuele stroef lopende toevoegingen worden opgespoord en verwijderd.
Webstandaarden
Een belangrijke vernieuwing binnen de browser is de verbeterde interoperabiliteit met de gangbare webstandaarden. Zo voldoet IE8 volgens Microsoft aan de css 2.1-standaard en wist de renderengine in een relatief vroegtijdig stadium de Acid 2-rendertest succesvol te doorlopen. Hierdoor moet het op termijn minder vaak gaan voorkomen dat een webontwikkelaar code voor verschillende browsers moet schrijven. In IE8 heet de nieuwe rendermodus de 'standard mode' en is de standaard rendermodus.
Mocht de achtste versie van Internet Explorer echter opmaakcode tegenkomen die het correct tonen van een webpagina verhindert, dan zal de browser dit veelal bemerken en de gebruiker vragen om terug te schakelen naar de IE7-rendermodus. Dit kan hij doen door de 'compatibility view'-knop in te drukken, die naast de adresbalk zal verschijnen. De instelling om van de oude rendermethode gebruik te maken, zal door IE8 worden opgeslagen. Overigens kunnen webmasters met behulp van een meta-tag in een html-document aangeven welke rendermodus de voorkeur geniet.
Developer tools
In IE8 heeft Microsoft voor webontwikkelaars overigens nog een aardige verrassing in petto. De apart te installeren developer toolbar van IE7 is niet langer nodig dankzij de ingebouwde developer tools. Met de gereedschapskist kunnen ontwikkelaars onder andere html- en css-code debuggen, pagina's analyseren in de drie verschillende rendermodi en content realtime bewerken.
Ontwikkelaars die werken aan zogeheten rich web applications krijgen ook enkele nieuwe handreikingen vanuit Redmond. Zo zijn de navigatiemogelijkheden binnen Ajax-applicaties verruimd, worden de Dom-storage en de connection events uit de eerste html 5-specificatie ondersteund, en is er een api aanwezig voor css-selectors. Bedrijven die IE8 op termijn willen uitrollen zullen met tevredenheid constateren dat de browser in Vista-omgevingen geslipstreamed kan worden, waardoor de nodige installatietijd kan worden bespaard.
Conclusie
Hoewel het hier om een bèta gaat, voelt IE8 al behoorlijk solide aan. De browser crashte tijdens het maken van deze preview eenmaal, en dat bleef dankzij de nieuwe multithreaded opzet slechts beperkt tot een enkele tab. Deze feature heeft in ieder geval zijn waarde al getoond. Ook de features om met minder klikken informatie uit andere bronnen te vergaren, werken prima maar zijn niet revolutionair te noemen.
Belangrijker echter is de ommezwaai die Microsoft met de renderengine van IE8 heeft gemaakt. De softwaregigant lijkt zich met zijn browser eindelijk te willen conformeren aan de geldende webstandaarden. Hiermee komt op termijn mogelijk een einde aan het geworstel waar webmasters zich toe veroordeeld voelen bij de bouw van een website of -dienst, waardoor ook nog eens tijd en geld kan worden bespaard tijdens een ontwikkeltraject. Het standaard beschikbaar hebben van developertools binnen de IE-omgeving is daarnaast een leuke extra.
Het is echter de vraag of IE8 voldoende te bieden heeft om verstokte Firefox- en Opera-gebruikers te verleiden. Veel van hen zullen niet overtuigd zijn van de goede bedoelingen die Microsoft lijkt te hebben met zijn achtste Internet Explorer, en blijven gewoon doorwerken met de browser waaraan zij gewend zijn. Daar is niets mis mee, want IE8 mikt op een uiterst breed publiek en neemt hen - zo nodig - bij het handje, bijvoorbeeld wanneer malware-verspreiders aan de deur rammelen. En in vergelijking met de halfslachtigheid die Internet Explorer 7 uitstraalt, beschikt IE8 over een solide basisidee dat door het ontwikkelteam van Microsoft goed lijkt te zijn uitgewerkt. Nu is het nog wachten tot de final version van IE8.
Downloads
De downloadlinks voor de diverse uitvoeringen van IE8 bèta 2 zijn terug te vinden in de Meuktracker.