Het jaar 2021 valt niet mee voor de prijsbewuste pc-gamer die op zoek is naar een andere gpu. De prijzen van videokaarten zijn al ruim een jaar aan het stijgen en hier lijkt binnenkort nog geen verandering in te komen. Wie de wereldwijde schaarste en hoge prijzen wil uitzitten, kan dit doen met een oudere videokaart. Deze zijn tweedehands doorgaans tegen iets normalere prijzen verkrijgbaar, en in dit artikel hebben we bekeken hoe ze presteren in moderne games.
Waar je met nieuwe, moderne videokaarten er haast wel vanuit kunt gaan dat ze een recente game goed kunnen draaien, is dat bij oudere modellen een steeds groter vraagteken naarmate de leeftijd toeneemt. De gebruikte architectuur in de chip van een videokaart is hierbij een belangrijke graadmeter voor welke hardwarematige features worden ondersteund. Onze testsuite bestaat op Far Cry na uitsluitend uit games die gebruikmaken van de 'nieuwe generatie' api's; DirectX 12 en Vulkan. Oudere kaarten bieden niet altijd volledige ondersteuning voor alle features en onderdelen van deze api's. Zo hebben we gezien dat Assassin's Creed Valhalla, Dirt 5 en Red Dead Redemption niet zijn te draaien op de Kepler-gebaseerde GTX 700-serie en de GCN 1.0-gebaseerde Radeon R7 370 en R9 280X.
Daarnaast is de hoeveelheid geheugen zeker iets om rekening mee te houden. Dit vram is bij enkele games van veel groter belang dan bij andere, maar over het algemeen zullen oudere videokaarten met relatief veel geheugen meer kans hebben om moderne games op hogere instellingen nog goed te draaien.
Radeon R9 280X
Uit onze prijs-prestatieverhouding op basis van de laagste prijzen op V&A komt de Radeon R9 280X als meest gunstige optie naar voren. Omdat dit feitelijk een rebrand van de Radeon HD 7970 GHz Edition is, kan ook voor laatstgenoemde kaart worden gekozen. Naast bovenstaande punten over hardwarematige ondersteuning en hoeveelheid werkgeheugen moet bij oudere videokaarten zoals de R9 280X ook rekening worden gehouden met beperkte driverondersteuning. Tegenwoordig schaart AMD zijn GCN 1.0-architectuur, samen met de tweede en derde iteratie zoals respectievelijk aanwezig op de R9 390X en R9 380, namelijk onder de legacy-driver voor het Windows-besturingssysteem. Dit betekent dat er geen nieuwe drivers meer voor uitkomen en optimalisaties voor net uitgebrachte games uitblijven. Nieuwe spellen zullen mogelijk wel werken, maar zonder garanties.
GeForce GTX 970
Na de R9 280X is de opvolgende optie voor een goede prijs-prestatieverhouding de GeForce GTX 970. Deze oude favoriet onder pc-gamers behaalt bijna evenveel 3DMark-punten per euro. Het voordeel van deze kaart is dat de driverondersteuning door Nvidia vooralsnog wel wordt bijgehouden. Niet alleen heb je voor Windows 10 daarmee recente Game Ready-drivers, ook Windows 11 wordt op dit model met de nieuwste drivers ondersteund.
Onder de streep kunnen we concluderen dat het met degelijk uitzoekwerk en het sluiten van de nodige compromissen nog steeds mogelijk is op een betaalbare manier moderne pc-games op je eigen computer te draaien. Het blijft echter vooral sneu voor gamers in het algemeen dat hardware zoveel schaarser en vooral duurder is geworden. We blijven daarom hopen dat de verkrijgbaarheid van nieuwere videokaarten toeneemt en het prijsniveau weer daalt, maar helaas lijkt dat moment voorlopig nog niet in zicht.