De beste manier om een flexibele display in een toestel te verwerken, is nog lang niet zo'n uitgemaakte zaak als de beste formfactor voor een normale smartphone. Met foldables blijven fabrikanten druk experimenteren. Denk aan de boekvormige exemplaren van Samsung, Royole en Huawei, toestellen van smartphoneformaat die je naar binnen of naar buiten openklapt tot een kleine tablet, of de Galaxy Z Flip en Moto Razr, die uitgevouwen juist ‘normale’ telefoons zijn, maar zich dankzij het vouwbare scherm heel compact laten opbergen.
Als we de geruchten mogen geloven, wordt 2021 het jaar van de smartphone met een oprolbaar scherm; na foldables krijgen we nu rollables. LG en TCL lieten eerder al prototypes zien en naar verluidt is marktleider Samsung eveneens bezig met dit concept. Ook OPPO heeft een toestel met oprolscherm ontwikkeld. Eind vorig jaar liet de Chinese fabrikant zijn eerste prototype, de OPPO X 2021, al eens zien in een video. Deze week konden we het toestel voor het eerst in het echt proberen op het Nederlandse hoofdkantoor van OPPO in Rotterdam. In onderstaande video zie je onze eerste indrukken.
Verrassend 'af'
OPPO presenteert zijn nieuwe toestel nadrukkelijk als prototype, een beetje zoals de fabrikant op het Mobile World Congress van 2019 ook een voorproefje gaf van een toestel met periscoopcamera. Dat werd uiteindelijk de Reno 10x Zoom, die later dat jaar zou uitkomen. Of en wanneer OPPO daadwerkelijk een oproltoestel uitbrengt in Nederland, maakt de fabrikant op dit moment niet bekend. Voor een proefmodel voelt de OPPO X 2021 niettemin verrassend 'af' aan. Misschien is die eerste indruk ook ingegeven doordat het concept minder experimenteel overkomt dan bij een aantal opvallende vouw-, draai- en fliptoestellen van de afgelopen twee jaar. Als je de OPPO X 2021 opgerold vasthoudt, kan hij redelijk goed doorgaan voor een doodgewone smartphone.
Dichtgeklapt heeft het scherm van de OPPO X 2021 een diagonaal van 6,7" en een beeldverhouding van 20:9; helemaal uitgerold heb je een paneel van 7,4" voor je neus met een bijna 4:3-verhouding. Dat levert veertig procent meer schermoppervlakte op met slechts een klein verschil in diagonaal. Het flexibele oledpaneel werd ontwikkeld door de Chinese schermfabrikant BOE en heeft een resolutie van 2592x1785 pixels voor een pixeldichtheid van ongeveer 425ppi, plus een maximale refreshrate van 120Hz. Zo op het eerste gezicht is de beeldkwaliteit volstrekt acceptabel. Doordat OPPO een frontcamera heeft weggelaten, wordt het paneel bovendien niet onderbroken door notches of gaatjes.
Het scherm van de OPPO X 2021 rolt uit vanaf de linkerkant van het toestel en loopt aan die kant gekromd af. De andere randen zijn vlak en rondom het scherm bevinden zich langs die kanten de enigszins verhoogde plastic bezels die je ook bij andere vouwtoestellen vindt. Dat swipet niet zo fijn als je vanaf de randen moet vegen, bijvoorbeeld bij het openen van het multitaskingmenu van Android. Het lijkt echter een 'moetje' bij oproltoestellen, om het flexibele paneel te beschermen.
In de hand voelt de OPPO X 2021 meer aan als een normale smartphone dan bijvoorbeeld de Galaxy Fold, die dichtgevouwen erg log overkomt, al is ook het model van OPPO nog wel een vrij fikse unit. Zo is de smartphone relatief zwaar en ook wat dikker dan een gemiddeld toestel, ongeveer vergelijkbaar met een gewone smartphone met een hoesje eromheen. De behuizing is afgewerkt zoals je van een moderne smartphone verwacht, met een netjes afgerond metalen frame aan de zijkanten en een zo te voelen glazen achterkant. Bij de OPPO X 2021 bestaat die achterkant uit twee gedeelten in een contrasterende kleur. Bij het open rollen schuiven de twee delen uit elkaar langs een diagonale lijn, waarachter je in het midden een derde paneel ziet zitten.
Het linkergedeelte bevat de camera's, maar de set-up van dit prototype is niet erg interessant: een 48-megapixelhoofdcamera met dubbele tof-camera voor 3d-toepassingen. Onderaan dit gedeelte zit ook de groen omrande USB-C-poort. Niet aanwezig is de bijzondere, draadloze oplaadtechniek die OPPO onlangs op MWC Shanghai demonstreerde met een ander prototype van de OPPO X 2021. Met Wireless Air Charging kon dat model met 7,5W worden opgeladen zonder dat het precies op de lader ligt.
Ingewikkeld mechaniek
Onder het scherm van de OPPO X 2021 is een ingewikkeld mechaniek verstopt. Dat begint al bij de twee motortjes, of eigenlijk lineaire actuators. Een daarvan zit boven, de ander onder, en samen zorgen ze ervoor dat het paneel automatisch kan uitrollen. Eerdere foldables moest je nog zelf openmaken. Of motortjes ook echt nodig zullen zijn voor dit soort foldables, valt nog te bezien. Het gemotoriseerde systeem zorgt er in elk geval voor dat het scherm altijd op spanning staat en vlak tegen de behuizing blijft liggen. Het in- en uitklappen duurt ongeveer een seconde en is daarmee wat minder snel dan handmatig uitklappen kan zijn. De lineaire actuators zijn sterk genoeg om te voorkomen dat je het geheel onbedoeld met de hand weer in elkaar schuift of uit elkaar trekt. In de hand is het wel even wennen dat onderdelen van het toestel langs je huid verschuiven.
In tegenstelling tot smartphones met een gemotoriseerd uitschuifcameraatje, heeft het proefmodel nog geen voorziening om het scherm razendsnel in te rollen als het toestel een valpartij detecteert. Bij normaal gebruik moet het systeem honderdduizend keer kunnen in- of uitrollen, vergelijkbaar met de eerste camerasmartphones met uitschuifbaar frontcameraatje. Dat moet voldoende zijn voor een aantal jaar gebruik. We vragen ons verder af wat dit systeem betekent voor de accuduur van het toestel. Tijdens de previewsessie hadden we ongeveer anderhalf uur aan hands-ontijd, waarbij we de smartphone uiteraard vaak hebben in- en uitgerold. Of het aan de motortjes ligt, weten we niet, maar de aanvankelijk halfvolle accu was aan het einde van de sessie vrijwel compleet leeg.
De twee motortjes op afbeelding 1 laten het scherm uit- en inrollen. De kamvormige plaatjes op de tweede afbeelding schuiven uit elkaar ter ondersteuning van het scherm. Dat wordt verder verstevigd met het Warp Track Laminate, dat op de derde afbeelding te zien is.
Veel vouwsmartphones hebben een zichtbare en voelbare vouw op de plek waar het scherm buigt, omdat direct daaronder niets zit om het scherm te ondersteunen. Met dank aan de oprolbare en gemotoriseerde constructie moet het scherm van de OPPO X 2021 nagenoeg vouwvrij zijn, waarbij je ook geen onvolkomenheden voelt bij het swipen op punten waar het paneel minder goed wordt ondersteund. Daarvoor heeft de fabrikant een systeem van kamvormige ‘support plates’ bedacht. Die grijpen in elkaar bij het dichtschuiven, zodat er in iedere positie ondersteuning aanwezig is. Het scherm rolt uit over die kammen op wat OPPO het Warp Track Laminate noemt. Dat is een soort rupsbandachtige constructie van superdunne staalplaatjes direct onder het scherm, die het paneel verder moet verstevigen.
In de praktijk is het paneel van de OPPO X 2021 niet geheel vouwvrij, hoewel het toestel daar naar ons idee wel dichter bij in de buurt komt dan eerdere foldables. Het gedeelte van het scherm dat niet vouwt, lijkt compleet vast te zitten in de behuizing. Het oprollende gedeelte, waarvan het begin in uitgerolde toestand te herkennen is doordat zich daar een fijn lijntje stof verzamelt, voelt flexibeler aan. Bij het indrukken op dat punt merken we een klein beetje speling tussen scherm en behuizing. Golvende reflecties verraden ook dat het scherm op dat punt net niet helemaal strak staat.
Net als bij eerdere vouwtoestellen is het scherm van de OPPO X 2021 bovendien gemaakt van plastic. Dat voelt anders aan dan het gladde, geharde glas van andere smartphones. Het is bovendien minder goed bestand tegen krassen. Bij een toestel als de Galaxy Z Fold2 wordt het scherm bij het dichtklappen beschermd door de behuizing, maar bij de OPPO X 2021 geldt dat maar voor ongeveer de helft van het paneel. Dat is wel een nadeel van deze formfactor.
Niet geheel op rolletjes
Aan de zijkant van de OPPO X 2021 is maar één knop aanwezig. Deze Magic Side Button dient als powerknop en heeft een ingebouwde vingerafdrukscanner met gebaarherkenning, zodat je hem kunt gebruiken om het scherm in of uit te rollen. Met een veeg naar boven over de knop vouwt het paneel zich uit; een veeg naar beneden of de knop twee keer achter elkaar indrukken zorgt ervoor dat het scherm weer wordt opgerold. Bij ons proefmodel verliep dat nog niet geheel op rolletjes. In onze ervaring moet je precies op de juiste snelheid (lees: vrij traag) vegen, omdat er anders niets gebeurt. OPPO wil daarmee voorkomen dat het ding zich in je tas of broekzak per ongeluk uitrolt. Toch gebeurde het ons tijdens de hands-on dat het toestel ineens in of uit begon te schuiven bij het per ongeluk aanraken van de knop.
Ook voor wat de software betreft is de OPPO X 2021 nog niet helemaal af, hoewel de fabrikant in zijn ColorOS-skin wel al een paar aardige aanpassingen heeft toegevoegd die zijn gericht op dit type apparaat. Fraai is bijvoorbeeld de manier waarop iconen op het homescreen zich vloeiend verder uitspreiden over het scherm op het moment dat het paneel zich uitrolt. Apps passen zich over het algemeen ook netjes aan aan het grotere scherm, bijvoorbeeld de camera-app of video-app.
OPPO liet eerder zien dat het scherm ook formaten zou kunnen aannemen tussen beide uitersten in. Daarmee zou het zich bijvoorbeeld automatisch kunnen aanpassen aan de beeldverhouding van een videobestand, zodat je dat kunt weergeven zonder zwarte balken. Met het model wat wij onderhanden namen, was dat echter nog niet het geval. Enkel volledig in- of uitrollen was mogelijk.
Her en der in de interface zijn nog wat vreemde visuele glitches te zien. Zo vullen apps de ruimte op het scherm soms met een vreemde vertraging op, vooral bij het gebruik van de splitscreenmodus, waarin je twee apps naast elkaar kunt zetten. Die stand is nog niet zo gebruiksvriendelijk of uitgebreid als die van Samsung, waarin je gemakkelijker meer vensters kunt openen en de indeling van het scherm beter naar je hand kunt zetten. Uiteindelijk zal de meerwaarde van het grotere scherm ook bij dit toestel afhangen van de vraag of ontwikkelaars van Android-apps rekening gaan houden met dit soort concepten. Video's en games zijn vrij makkelijk op te schalen, maar in apps die op productiviteit zijn gefocust, zie je met het scherm uitgeklapt liefst ook meer informatie en extra menubalken in beeld verschijnen.
Conclusie
Met de Find X 2021 zet OPPO een eerste stap op weg naar de nieuwe productcategorie smartphones met schermen die niet vouwen, maar rollen. Hoewel het er op het eerste gezicht best compleet uitziet, heeft dit vroege model nog genoeg onvolkomenheden, waarbij een aantal fundamentele nadelen van alle foldables van dit moment niet wordt opgelost, waaronder de kwetsbare display en de beperkte softwareondersteuning. We zouden ons ook niet verheugen op de beste hardware of een prijsdoorbraak in deze erg dure categorie, mocht het tot een daadwerkelijke release komen.
Het interessante aan de nieuwe formfactor is wat ons betreft dat het apparaat in beide standen meer lijkt op en ook meer aanvoelt als een 'normale' smartphone of tablet. Waar je met een eerdere foldable, zoals de Samsung Galaxy Z Fold2, niemand wijsmaakt dat je een gewone smartphone hebt gekocht, kan de Find X 2021 daar met een beetje goede wil wél voor doorgaan. Misschien is dat precies wat deze productcategorie nodig heeft.