Het einde van isdn

Doek valt voor netwerktechniek van de jaren 90

Het einde van isdn

Op deze zondag, 1 september 2019, neemt KPN na bijna 25 jaar afscheid van isdn, een technologie die veel heeft betekend voor de ontwikkeling van internet en die het verbazend lang heeft volgehouden. Hoewel KPN zelf spreekt van stoppen op deze datum, zijn we feitelijk nog niet van isdn af. Vanaf dit moment tot 1 oktober 2021 bouwt het bedrijf de isdn-technologie af. Het stoppen heeft niet alleen gevolgen voor KPN-klanten, maar ook voor klanten van andere providers, zoals Telfort, Tele2 en Dean, die isdn via KPN's netwerk aanbieden. In België is Proximus al sinds januari 2017 bezig met de migratie van isdn naar alternatieven.

Als eerste begint KPN nu met het gefaseerd afsluiten van isdn2-aansluitingen en meervoudige pstn-aansluitingen. Isdn staat voor integrated services digital network en werkt via het telefonienetwerk van KPN. Dankzij de techniek heb je twee digitale kanalen over een enkele lijn met verschillende telefoonnummers. KPN meldt ook te stoppen met isdn1, maar dat is in feite isdn2 met een ongebruikt kanaal. Pstn staat voor public switched telephone network en is de naam voor het traditionele telefonienetwerk. Daaronder valt naast het digitale isdn ook het aloude analoge pots, oftewel plain old telephone service. KPN start met het uitfaseren van meervoudige pstn, dus meervoudige telefoonlijnen. Het bedrijf stopt niet met enkelvoudige pstn.

Alarmen, liften en faxen

KPN maakte in april 2017 bekend dat het de stekker uit isdn ging trekken om klanten ruimschoots de tijd te geven om op alternatieven over te stappen. Er blijken namelijk nog heel veel gebruikers van isdn te zijn. Dat lijkt gek voor zo'n oude techniek, in deze tijden van pon-over-ftth, docsis 3.1 en 5g. Het gaat echter niet zozeer om consumenten; die zijn in overgrote meerderheid al lang en breed op dsl, kabel of glasvezel overgestapt. Het gaat om bedrijven en dan veelal om specifieke toepassingen, vooral alarmsystemen, spreekluistersystemen in liften, pinautomaten en faxen. Dat zijn toepassingen waarvoor het al die jaren 'gewoon werkte' en waarvoor geen reden was om over te stappen.

Om hoeveel aansluitingen het precies gaat, is niet helemaal duidelijk. De Autoriteit Consument & Markt hield het in zijn laatste Telecommonitor op nog altijd 139.000 aansluitingen. Volgens de cijfers van de ACM daalt het aantal aansluitingen al jaren gestaag, waarbij vooral opvalt dat de aankondiging in 2017 om ermee te stoppen niet tot een flinke daling heeft geleid. Volgens schattingen van Tele2 Zakelijk en T-Mobile uit april gaat het om aansluitingen van 50.000 bedrijven, die daarmee dienstverlening dreigen te verliezen.

KPN-woordvoerder Stijn Wesselink meldt Tweakers: "Op dit moment zijn nog enkele tienduizenden lijnen, dus niet klanten, actief. Het grootste deel van de isdn-klanten is inmiddels overgestapt op een toekomstvast alternatief."

De reden dat KPN met isdn stopt, is volgens hem dat isdn als dienst overbodig is geworden door de komst van breedband en dat de technologie verouderd raakt. Verder wijst hij erop dat het aantal gebruikers van traditionele telefoniediensten in de laatste jaren sterk afneemt. De woordvoerder zegt het niet, maar het stoppen houdt ongetwijfeld ook verband met KPN's strategie om volledig over te stappen naar een op ip gebaseerd netwerk, zijn netwerkinfrastructuur te vereenvoudigen en netwerken samen te voegen, en zich voor de toekomst meer op glasvezel te richten. Ook zullen de kosten voor het in stand houden van isdn een rol spelen.

Isdn30 krijgt nog even respijt

KPN schuift zijn zakelijke internet & bellen-aanbod naar voren voor klanten die nog van isdn gebruikmaken. Andere dienstverleners adviseren desbetreffende klanten om bijvoorbeeld gehoste voipplatforms te nemen of over te stappen op voip-telefooncentrales via sip trunk. Daarnaast is het gebruik van enkelvoudige pstn een mogelijkheid, aangezien dit niet verdwijnt.

Wat ook nog niet verdwijnt, zijn isdn15-, isdn20- en isdn30-verbindingen. Dit zijn de isdn-verbindingen met respectievelijk vijftien, twintig en dertig kanalen. De reden is volgens Wesselink dat dit type verbindingen 'technisch anders in elkaar steekt'. Uiteindelijk moet in oktober 2021 ook het doek voor isdn15, -20 en -30 vallen.

Hoewel KPN dus formeel op 1 september 2019 stopt met isdn1 en 2, verliezen klanten die nog niet over zijn op een alternatief, niet direct hun verbinding. "Hoe wordt omgegaan met klanten die isdn dan nog steeds gebruiken, verschilt per aanbieder", volgens Wesselink. "Elke telecomaanbieder maakt zijn eigen afweging hoe met de uitfasering van de isdn-dienstverlening naar zijn klanten wordt omgegaan. KPN heeft voor alle telecomaanbieders, en daarmee ook voor de nog actieve isdn-klanten, een beperkte coulanceperiode in het leven geroepen. KPN verwacht dat ergens in het eerste kwartaal van 2020 alle lijnen zullen zijn opgeheven; daarna is isdn1/2 als dienst niet meer beschikbaar."

Daarmee ziet het uitfaseringstraject er als volgt uit:

Dienst	Datum
Analoge pstn-telefonie meervoudig, isdn1/2	1 september: einde dienstverlening
Analoge pstn-telefonie enkelvoudig	Blijft bestaan
Analoge pstn-telefonie meervoudig	uiterlijk 1 april 2020: einde beschikbaarheid
Isdn1/2	uiterlijk 1 april 2020: einde beschikbaarheid
Isdn15/20/30	1 oktober: start uitfasering

De technologie: kanalen van 64kbit/s

De voorloper van de huidige International Telecommunications Union-standaardisatieorganisatie legde eind jaren tachtig van de vorige eeuw de reeks standaarden voor integrated services digital network vast. Het ging om een internetstandaard voor verkeer via het public switched telephone network, het pstn, oftewel het op circuitschakeling gebaseerde telefoonnetwerk, dat toen nog analoog was.

In die tijd verliep de toegang tot internet via inbelconnecties over de analoge plain old telephone service van het pstn. Daarbij converteert een modulator/demodulator, oftewel een modem, het digitale signaal van een computer naar een analoog signaal. Na de handshake met een andere modem verstuurt de eerste modem het analoge signaal via een toon op een bepaalde frequentie die als drager dient. De andere modem converteert het analoge signaal terug naar een digitaal signaal.

Begin jaren negentig waren zo modems beschikbaar die dankzij de ITU-T-standaarden V.32 en V.32bis snelheden van respectievelijk 9,6kbit/s en 14,4kbit/s boden over een draagfrequentie van 1650Hz. Hoewel nieuwere standaarden hogere snelheden opleverden, tot 33,6kbit/s halverwege de jaren negentig dankzij V.34, bleek al wel dat er niet veel rek meer in zat. Tel daarbij op de overige nadelen van analoog, zoals verlies van audiokwaliteit bij telefonie, een trage verbindingsopbouw en het feit dat bij een internetverbinding niet kon worden getelefoneerd. Isdn werd daarmee als dé opvolger van pots en dial-upmodems gezien.

Isdn kan wel tegelijk telefonie en datadiensten over een aansluiting bieden. Een isdn-verbinding is een verbinding die van begin tot eind digitaal is, die over telefoonlijnen loopt en die voor het transport van spraak en data verschillende kanalen gebruikt. De kwaliteit van gesprekken is aanzienlijk beter en de dataoverdracht verloopt efficiënter doordat geen omzetting naar analoog en vice versa nodig is. De overdracht verloopt via zogenoemde b-kanalen, waarbij de b staat voor bearer of drager. Deze kanalen hebben elk een bandbreedte van 64kbit/s.

NT1-adapter Door HandigeHarry - Publiek domein, Wikimedia

Bij isdn2 zijn dat twee kanalen van 64kbit/s. Zoals gezegd spreekt KPN van isdn1, maar dat is simpelweg isdn2 met een uitgeschakeld kanaal. Naast de twee 64kbit/s-kanalen van het b-type is er een d-kanaal van 16kbit/s, het deltakanaal. Dit kanaal is voor onder andere controle, nummer- en naamdoorgifte, en het opzetten en verbreken van de verbinding. Pots gebruikt een wisselstroom om de telefoon 'over te laten gaan', dit is een in-band signal, maar bij isdn gaat het dankzij het d-kanaal om een out-of-bandsignaal dat geen bandbreedte van het draagkanaal inneemt of bestaande connecties verstoort. Modems gebruiken na het 'draaien' van het nummer via Dual-Tone Multi-Frequency nog een reeks geluiden bij de handshake om een verbinding op te zetten. Bij isdn verloopt dit digitaal waardoor het opzetten van de verbinding veel sneller gaat. Deze 2B+D-configuratie van isdn2 heet de basic rate interface. Omdat bundelen van b-kanalen mogelijk is, kon isdn2 een maximale bandbreedte van 128kbit/s + 16kbit/s bieden.

Daarnaast is er de 30B+D-configuratie van isdn30: de primary rate interface. Hierbij gaat het om dertig b-kanalen van 64kbit/s en bij deze variant biedt het d-kanaal ook 64kbit/s. Omdat het d-kanaal een continue verbinding kan hebben, werd dit ook voor dataoverdracht gebruikt, bijvoorbeeld voor telemetrie en alarmsystemen. Eind 2014 stopte KPN al met zijn DigiAccess- en Dedicated Access-diensten hiervoor. Dankzij channelbonding is de bandbreedte van isdn30 1,92Mbit/s + 64kbit/s. KPN bood ook isdn15 en -20 aan, maar opnieuw geldt dat dit isdn30 is met uitgeschakelde kanalen.

Gebruikers hadden voor het aansluiten via isdn2 een NT1-adapter of network terminating unit 1 nodig. Deze moesten ze verbinden met het IS/RA-aansluitpunt voor het kopernetwerk. De adapter zette het enkele aderpaar om in twee aderparen voor het aansluiten van twee apparaten, waaronder bijvoorbeeld isdn-centrales. Voor isdn30 moesten providers en bedrijven speciale multiplexer/demultiplexer-apparatuur hebben en in de praktijk ging het bij bedrijven om pbx-telefooncentrales voorzien van pri-kaarten.

De ISDN Centrale 2-8+ van PTT Telecom

In de praktijk werd isdn2 vooral door thuisgebruikers en kleine en middelgrote bedrijven afgenomen en isdn30 door grote bedrijven, die daar verschillende apparaten op konden aansluiten, waaronder computers, faxen en telefooncentrales. Voor isdn2 leverde KPN, toen nog PTT Telecom, bijvoorbeeld de ISDN Centrale 2-8+, waarop acht analoge toestellen zoals faxen en modems konden worden aangesloten en die een interne S0-bus had om acht isdn-apparaten zoals een pc-kaart op aan te sluiten. Andere bekende centrales waren de Homevox, Duovox. Moduvox en Quattrovox.

Opkomst en einde

Grootzakelijke gebruikers bundelden b-kanalen om voldoende bandbreedte te hebben voor videoconferencing en ook in de omroepwereld was isdn vanaf begin jaren negentig gemeengoed vanwege de goede geluidskwaliteit. De VPRO riep ter gelegenheid van zijn komst naar internet september 1994 uit tot 'digitale maand' en zond mede hierom een via isdn ontvangen optreden van de Britse band de Future Sound of London uit op fm-radio. De band speelde live vanuit hun studio in Londen, al zijn er vraagtekens bij het live-gehalte, waarbij het signaal via isdn naar VPRO's Villa 65-studio werd gezonden om verder via fm de ether in te worden geslingerd. Via de website van de band konden luisteraars beelden bij de muziek zien.

Voor veel thuisgebruikers betekende isdn de eerste kennismaking met online. Omdat de telefoonlijn niet langer werd bezet door een dataverbinding, werd de drempel om de online wereld te verkennen kleiner. Zo vielen de hoogtijdagen van het bulletin board system samen met de opkomst van isdn. Dankzij FidoNet konden bbs-gebruikers bijvoorbeeld berichten uitwisselen en ook was het spelen van zogenoemde doorgames via bbs populair. Mede dankzij isdn werd in Nederland De Digitale Stad een succes. Gebruikers konden zich daar via Telnet uren vermaken met chatten in de cafés of de Metro, een soort multi user dungeon.

PTT Telecom, de voorloper van KPN, introduceerde isdn eind 1991 in de vier steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Vanaf 1 juni 1993 was de techniek in gebieden met een driecijferig netnummer, de regio's met veel aansluitingen, beschikbaar en vanaf 1 januari 1996 kon in heel Nederland een isdn-aansluiting worden afgenomen. In september 1996 realiseerde PTT Telecom de vijftigduizendste isdn2-aansluiting. De piek lag in 1999, toen de provider, inmiddels onder de naam KPN Telecom, 1,57 miljoen isdn-aansluitingen kon noteren.

Tegen die tijd verschenen modems met een bandbreedte van 56kbit/s, wat voor veel internetters voldoende was. Een internetabonnement kostte in 2000 bij Planet Internet, Cistron, Euronet of Xs4all twintig tot dertig gulden per maand, een isdn2-abonnement kostte het dubbele. Belangrijker waren de opkomst van de kabel en de aankondiging van adsl MXstream door KPN in 1999. Met kabel en adsl kregen gebruikers niet alleen een hogere snelheid, rond de eeuwisseling theoretisch een downstream van 512kbit/s, maar waren ze ook verlost van de telefoonkosten van inbellen en isdn. Feitelijk werd daarmee negentien jaar geleden al het einde van isdn ingeluid.

Reacties (189)

[MrDummy]

Nou, ik ben jarenlang bekend met ISDN en zal even mijn verhaal vertellen.

Ten eerste vanwege snelheid ben ik inderdaad naar ISDN overgegaan, maar ook omdat het iets goedkoper is dan 2x telefoonlijnen nemen. Want bij ISDN heb je direct 2 lijnen mee, dus voor kleine bedrijven aantrekkelijk om telefoon en fax te nemen. De centrale is meestal bekende zwarte vox kastje, Quattro Vox 3. Deze is goed voor 4 lijnen in huis, zelf in te stellen. Dat zien we in veel huizen.
In tijd van modem is inderdaad beetje blijven hangen op 33k6 baudrate, en omdat ik Quake speel, merk ik dat ping hoger is en dus minder lekker speelt.
Met ISDN heb je meteen 64k baudrate, maar ook 128k baudrate door beide lijnen te gebruiken. Dit zorgt voor lekker laag ping en kan je beter ontwijken en schieten op anderen. Daar komt ook term LPB vandaan: Low Ping Bastards, mensen die minder dan 100ms, zelfs 50ms ping hebben en dus heel snel kunnen spelen en reageren.
Helaas neemt dat beide lijnen in beslag en kun je niet meer bellen. En het is ook duur, je betaalt twee keer zoveel. Zodra ADSL voor het eerst in het nieuws komt, ben ik daarom ook snel overgestapt zodat ik beter kan spelen. ISDN heb ik toen nog steeds en het wordt met ISDN splitter gedaan (net als splitter voor analoge versie) en deze wordt tussen ISDN centrale en hoofd aansluiting geplaatst.

ISDN heeft zelf voordeel door directe digitale verbinding dat verbinding maken binnen paar seconden gemaakt is. Bij modem moet je eerst paar keer overgaan, initialiseren (bekende gepiep en geruis) en dan is er verbinding. ISDN is hier lekker vlot en snel.

ISDN heeft nog een trickje waardoor je gratis kunt praten. Zoals tekst al beschrijft heb je twee kanalen ter beschikking voor bellen, maar er is nog een D-kanaal ernaast voor doorgeven gegevens tussen apparaten en ISDN modem. Deze blijkt altijd open te staan, en iemand heeft programma geschreven om de derde kanaal te benutten: je kan chat berichten versturen zonder kosten. Daarvoor moet wel aan andere kant iemand dezelfde programma hebben. En dat is best wel leuke aan ISDN. Dit is waarom alarmsystemen veel gebruik maken van D-kanaal om regelmatig status te kunnen doorgeven zonder kosten te maken.

Later is KPN minder vriendelijk als het blijkt dat ISDN steeds meer overbodig is (waarom betaal je voor 2 lijnen?) terwijl thuis vaak teruggaat naar analoog. Ook zijn ISDN modems veel lastiger te krijgen voor mensen die nog steeds ISDN hebben. Waarom hebben veel mensen nog ISDN? Dat komt omdat KPN belachelijk hoge overstap tarief berekent: 75 euro/gulden? (weet niet meer precies in welke tijd) en je kan zien dat KPN moeilijk over doet om van ISDN af te komen en terug naar normale analoge lijn te kunnen gaan. Hieruit is te merken dat KPN toch zoveel mogelijk ISDN vasthoudt omdat blijkbaar meer geld oplevert? Ondanks dat het uitgefaseerd wordt en minder aantrekkelijk is door ADSL, die steeds meer populair wordt over dure ISDN voor internet en zelfs VOIP telefonie.

Ja, KPN was vroeger niet heel vriendelijk om te kunnen overstappen en gooide een hoog overstap drempel bovenop. Dat is gewoon belachelijk en ik heb daardoor langer op ISDN doorgegaan met ISDN modem die ik elders moet bestellen. Gelukkig de latere generatie modems zoals Fritzbox kan zelf switchen tussen ISDN en Analoog, oftewel Annex A of B. Bij oudere generatie modems moet je oppassen met ISDN vanwege hogere spanning op de lijn. Sluit je dus met verkeerde modem aan, dan kan modem defect raken. Alleen multi-annex modems zijn beter beveiligd tegen verkeerde instelling.

Door uitfaseren zorgt de afsluiting van ISDN wel voor veel e-waste. Grote ISDN centrales worden opeens waardeloos. In kringloop winkels vis ik nog steeds hier en daar ISDN splitters en modems op. Ik heb zelf doos vol ISDN spullen moeten neerzetten bij de kringloop. Het is jammer, maar zo gaat het.
ISDN was vroeger superior tegenover modem / analoog en daardoor was het populair voor lange tijd totdat analoog beter is geworden met ADSL. Ondanks dat 56K modem erbij komt die toch sneller kan met analoog en daar blijft ook bij. Belangrijker is natuurlijk ADSL techniek die ervoor zorgt dat ISDN langzaamaan niet meer nodig is, en ook omdat ADSL vaste kosten per maand kent, terwijl je met ISDN toch nog per minuut moet betalen. ISDN kan wel per maand, maar dat is voor bedrijven bestemd.

Nu zijn we op glasvezel (vroeger was er al glasvezel maar toen nog heel duur) en op moderne VDSL, techniek waarbij beide glasvezel / koper gebruikt. Maar veel bedrijven hebben apparatuur, vooral liften en alarmsystemen, nog steeds voorzien van ISDN modem en daar moet soms hardware opnieuw gemaakt worden om op internet te kunnen aansluiten of terug naar analoog versie. Dat is op zich wel beetje dure zaak voor aantal bedrijven en je ziet dan ook dat nog steeds veel bedrijven het gebruiken en heel langzaam overstappen.

Bij analoog kun je al doen met 2 aderparen. Maar met ISDN moet je beschikken over 4 aderparen. Omdat VDSL ook alle aderparen nodig heeft, staat ISDN dus in feite buiten gebruik, je kan beide niet combineren. Gelukkig heeft VDSL modem zelf ook telefoonaansluiting dankzij VOIP gedeelte, maar ISDN modem of andere ISDN apparatuur is onbruikbaar geworden. Dat is reden waarom ISDN laatste tijd afgenomen is doordat VDSL laatste tijd populair is, omdat het sneller kan dan ADSL en veel stabieler is.

Vergeet Duitsland niet, waar ISDN vandaan komt en daar veel gebruikt is. Blijkbaar is Nederland, België en Duitsland 1 van de weinige landen waar ISDN veel gebruikt is, terwijl andere landen voor andere technieken gaan of op analoog blijven doen. ISDN in andere landen is zelfs veel minder populair.

Rust zacht ISDN. De oude maar solide techniek dat beetje als tussenstap dient tussen analoog en VDSL. Doet me beetje denken aan VHS die verouderd is en plaats maakt voor DVD.

[Marcel Br]

Welke e-waste? Is allemaal al lang afgeschreven. Goede kans dat er nieuwe hardware gekocht moet worden wegens slijtage en dan is stoppen de betere optie.

[MrDummy]

Ja, ik weet dat het oud en afgeschreven is, maar ermee stoppen komen er wel dergelijk ineens meer apparatuur in de prullenbakken terwijl er niks mee aan de hand is. Vooral apparatuur die geheel op ISDN zijn gebouwd en geen analoog heeft, kunnen niet opnieuw gebruikt worden op VDSL modems met hun bekende analoge aansluitingen.
En zo heb je aardig afval mee. ISDN zelf is dus te duur om opnieuw te gebruiken in moderner apparatuur terwijl met analoge techniek goedkoper en makkelijker te stimuleren is.

[dmantione]

Maar met ISDN moet je beschikken over 4 aderparen.

Dat klopt niet. ISDN kan zowel met 4 als 2 aders werken. In Nederland was vrijwel alles 2-aderig en kon je zonder problemen VDSL op het andere paar afnemen. In ISDN-land Duitsland wordt meestal de 4-aderige versie gebruikt.

[MrDummy]

Vroeger heb ik altijd van aangenomen dat 4 paren nodig is, omdat meegeleverde kabels voor ISDN vrijwel altijd 4 paren heeft. Ik heb zelden 2-paren gezien bij ISDN modem en ISDN centrale.

Dit is me niet gelijk opgevallen, maar het is alweer lang geleden.

[dmantione]

Let op het verschil tussen de S-bus en de U-poort. De S-bus is de binnenhuisbekabeling en heeft vier aders. De U-poort, of beter UK0-poort ( zie https://de.wikipedia.org/wiki/UK0-Schnittstelle ) is de verbinding tussen NT1 en telefooncentrale en is in Nederland dus 2 paren. Voor de mogelijkheid VDSL af te nemen is dat het relevante feit: Het tweede aderpaar tussen je huis en de centrale bleef ongebruikt en daar kun je dus gewoon VDSL op laten zetten.

[slb]

Heel herkenbaar verhaal. Je kon bij ISDN ook 4 MSN's kiezen en de poorten van de quatrovox naar believen koppelen aan de MSN's.

Bij analoog kun je al doen met 2 aderparen. Maar met ISDN moet je beschikken over 4 aderparen. Omdat VDSL ook alle aderparen nodig heeft, staat ISDN dus in feite buiten gebruik, je kan beide niet combineren. Gelukkig heeft VDSL modem zelf ook telefoonaansluiting dankzij VOIP gedeelte, maar ISDN modem of andere ISDN apparatuur is onbruikbaar geworden. Dat is reden waarom ISDN laatste tijd afgenomen is doordat VDSL laatste tijd populair is, omdat het sneller kan dan ADSL en veel stabieler is.

ISDN werkte gewoon op één aderpaar (ook gebundeld). Veel van de apparatuur was van origine Duits (bijvoorbeeld Tiptel).

[heselmans]

In België komen ze langs voor 'aan de modem te werken' voor telefonie.(geen woord over voip)
Ze plaatsen een voip naar isdn doos met isdn sticker op en switchen dan om naar voip.
Maar de klant blijft gewoon een veer duurdere isdn lijn betalen.
+ Proximus kan zijn isdn infrastructuur + kost volledig schrappen.
Goed gezien. Niet?

[Silversatin]

lieve hemel dat zijn nogal wat smerige praktijkjes Maar ja volledig legaal dus niets aan de hand lol

[jochemd]

Maar ja volledig legaal dus niets aan de hand lol

In Nederland is er een fundamenteel verschil tussen ISDN (en POTS) enerzijds en VOIP over DSL anderzijds: ISDN blijft het ook doen bij een stroomstoring (als je de telefoon rechtstreeks aan de NT1 hangt). Ik ga er eigelijk van uit dat dat in Belgie niet anders is. Dat is ook precies waarom bijvoorbeeld veel alarmcentrales een dedicated telefoonlijn willen hebben: de centrale zelf heeft een batterij en de telefoon blijft het ook doen, dus kortsluiting veroorzaken om het pand zonder stroom te zetten zal het alarm nog steeds niet uitschakelen. Of waarom liftbewaking via een dedicated lijn gaat: bij stroomstoring is de kans op opsluiting in een lift vrij groot.

VOIP over DSL dus een dienst met fundamenteel andere eigenschappen die voor het vor deze doel niet meer geschikt maakt. Of het illegaal is weet ik niet, maar ik ga er van uit dat als er door het stiekem vervangen van ISDN door VOIP ernstige ongelukken gebeuren in een lift een rechter zeker zal oordelen dat Proximus schadeplichtig is.

[rjmno1]

met voip kan je ook een gewone telefoon op aansluiten dacht ik dus de ouderwetse telefoon aansluitingen gaan dus gewoon over het bestaande voip netwerk.Ik kan me de inbel verbindingen van vroeger nog herinneren.Als je veel geld had voor een aansluiting dan koos je idd voor een ISDN aansuiting aangezien deze sneller was dan een gewone telefoon aansuiting.Bovendien later als je 2 lijnen had dan kon je een dubbele ISDN internet pakken dan had je 64 k up en downloads voor je hyper snelle ISDN verbinding.Niemand heeft het nog het is niet meer van deze tijd dus exit ISDN.Hoewel misschien sommige bedrijven nog een fax hebben die ze kunnen gebruiken voor hun bedrijf,maar dat zal dus ook over voip nu lopen vroeger liep dat nog op ISDN lijn.En bijna elk bedrijf had zo een aasnluiting.ondertussen zat ik met een 56 k lijn wat op dat moment het snelste was.Ouden tijden herleven.

@Houtenklaas Er gaan dan toch belletjes rinkelen.Ja over de ISDN lijn lol

[Reactie gewijzigd door rjmno1 op 22 juli 2024 16:45]

[Tokkes]

.Bovendien later als je 2 lijnen had dan kon je een dubbele ISDN internet pakken dan had je 64 k up en downloads voor je hyper snelle ISDN verbinding.

2x 64k, niet? ISDN deed over een enkel kanaal al 64k dacht ik.

[rjmno1]

ja dat was twee maal 64 k lijnen zodat je 64k up had en 64k down.
De hardware was best duur voor het aanleggen ervan.

[Anoniem: 120539]

Nee hoor, ISDN was (is) full duplex; op één 64k B kanaal kun je tegelijk op deze snelheid zenden en ontvangen.
Bundel je 2 kanalen dan heb je dus 128k up én down.

[slb]

Klopt niet wat je zegt. Ik was er vroeg bij (via kennis die bij Ptt aan de Botersloot Rotterdam werkte), in de tijd dat de meeste medewerkers nog "ISD-Wat?" antwoordden op de vraag die je stelde over ISDN. Ik had een enkel aderpaar (1 lijn) en haalde met twee kanalen gebundeld 128kb/s. Ptt leverde toen ook een Teles Modem ISA insteekkaart met hele brakke software en een ultra moderne telefoon VOX 930. Heb later een extern modem gekocht dat wel goed werkte. En een Quatrovox waarop je je analoge toestellen kon aansluiten.

Het tarief werkte ook met tikken (ik meen iets van 16ct per tik om de 5minuten), als je de kanalen bundelde, verdubbelde ook het aantal tikken en mijn telefoonrekening tikte ook wel aan

Als ISP had ik Wirehub! Internet (had ik al analoog abo).
Trip to memory lane

[Andros]

Daarom dat Proximus nog steeds pstn lijnen biedt. Uitgezonderd nieuwbouw met enkel glasvezel, daar kun je alleen maar VoIP plaatsen en dat wordt weer opgelost met een UPS of backup batterij aan de modem. In de kasten op straat of centrale gebeurt feitelijk hetzelfde dus je liftlijn is er mee verzekerd.

[Michiel_0912]

Proximus lijnen zijn praktisch allemaal VoIP tegenwoordig. Zuivere PSTN bestaat niet meer.

[Andros]

Ja, VoIP vanuit de kast op straat of centrale, dat klopt. Maar verschil is voornamelijk of er apparatuur bij de klant nodig is voor vaste telefonie.

[Michiel_0912]

Jep, klopt idd. Uitval is wel al na 15min bij een stroompanne, vroeger nam heel het batterijpark het over en was er theoretisch "geen" downtime. Bij particulieren en KMO's wordt geen batterij geplaatst bij glasvezel aansluitingen.
Proximus installeert geen VoDSL maar ISDNoIP.
Deze brief gaat naar de klanten.
https://www.google.com/ur...Vaw1kWXqOWXnCvD818egsRYKJ

[Mylan Piron]

Voor de Bbox 3 is er inderdaad een back-up batterij beschikbaar, waarbij naar Proximus' zeggen VoIP, internet en Wifi gedurende +- 2u actief blijft: https://www.proximus.be/n...-batterij-b-box-3-v-.html

[Andros]

Of je dat ding of een gewone UPS er tussen zet maakt weinig uit, het idee blijft hetzelfde.

[Sebazzz]

De apparatuur kan toch nog steeds gevoed worden over de 40V telefoonlijn?

[Audiodude]

Het geen stroom probleem wordt vaak opgelost voor alarm systemen door een sim kaart plus batterij plus 1/2/3/4g moduletje...

Cq mobiel abbo... Kan voor liften op plekken zonder dekking wel wat extra bedrading nodig hebben om het op een plek te krijgen met bereik.

Hier 2 jaar geleden de laatste ISDN lijnen eruit gegooid. Wij hadden trouwens 4 dual lijnen voor de telefonie. En daarvoor een aantal voor internet.

[MrFax]

Ja als een klant zegt(bijvoorbeeld) "ik wil wel 100 euro per maand betalen wat je voor 40 euro per maand kan krijgen" waarom zou dat bedrijf nee zeggen?

[blazez]

Misschien iets met oplichting of zo? Een VOIP unit er in zetten en een ISDN sticker er op plakken om het duurder te verkopen?
Als dat werkelijk zo gaat, zou het echt wel smerig zijn.

[krakendmodem]

De interne apparatuur draait vaak ook nog op ISDN. Er zijn ook (intern) telefoontoestellen die op ISDN werken.

Volgens levert KPN dit ook. De klant kan zijn telefooncentrale dan gewoon blijven gebruiken, en KPN zet er een apparaat tussen die ISDN naar VOIP omzet.

[jmmk]

Yep, ik heb dit zelf ook zo gedaan. Intern heb ik in m'n huis een ISDN-centraletje met prima ISDN toestellen (en verder dect). Jaar of vier, vijf geleden overgestapt op VoIP, en heb daarvoor een FritzBox 7490 genomen. Deze heeft een ISDN-aansluiting. Ik kon de kabel naar m'n ISDN-centrale zó omprikken en klaar, ik kan m'n toestellen en bekabeling blijven gebruiken. Tegen fors lagere kosten; VoIP kost me nog geen €75 per jaar, terwijl ISDN-abonnement plus belkosten boven de €600 lagen.
Inderdaad, geen telefonie meer bij stroomuitval. Voor privégebruik niet zó van belang, anders een stevige UPS aan je router hangen, ik neem aan dat ADSL vanuit de centrale blijft werken.

[dj__jg]

Denk dat die ADSL uit de centrale ook wel eens kan tegenvallen als de stroomstoring de hele wijk/het hele dorp platlegt, of zie ik dat verkeerd?

[batjes]

KPN's centrale's, zowel voor vast als mobiel, hebben een accu backup. ISDN maakte daar ook gebruik van bij stroom uitval

[maratropa]

Mijn ervaring is dat ze primair bij overschakelen op voip je niks vertellen over een isdn gateway maar je het liefst hele nieuwe infrastructuur aansmeren.

Tot ik bij een relaxte partij kwam die nu een Patton ISDN gateway neergezet heeft op deze locatie. Idd draait het allemaal intern nog als ISDN, dat is redelijk robuust, (en er zit een intercom en deursysteem op enzo) maar nu een stuk betaalbaarder.

[CaptJackSparrow]

KPN levert ook VOIP Gateways voor ISDN waarmee je je ISDN apparatuur kunt blijven gebruiken. Die vervangt effectief je NT1 kastje. Aan de KPN netwerkkant werkt het dan niet meer via ISDN maar via TCP/IP-VOIP.

Hier staan ze: https://www.kpnwebshop.com/zoeken?q=voip+gateway
Voor ISDN-2 is dat een 2-BRI model.

Ze zijn alleen zo klantonvriendelijk om dat uitsluitend aan zakelijke ISDN klanten te verstrekken en niet aan particuliere ISDN klanten. Ze laten de particulier gewoon in de kou staan. U zoekt het maar uit. Koop maar een nieuwe huiscentrale en telefoons ter vervanging van uw ISDN apparatuur.

Hoe ze daar kunnen denken dat dit acceptabel/fatsoenlijk beleid is ontgaat mij. Was het geld dat de particuliere klanten voor hun ISDN abonnement betaalden soms minder waard?

[Odie]

Doosjes zoals Patton (en Fritzbox en wat nog niet meer) zijn een prima manier om van PRI/BRI over te stappen op een SIP trunk, zonder meteen je hele interne infra weg te hoeven doen. Zoals je zegt, de interne spullen werken vaak prima en voldoen ondanks dat het al lang is afgeschreven.

En nadat je je ISDN eruit gegooid hebt is het daarna een kwestie van tijd voordat men bij een volgende vervangingsronde gewoon helemaal overstapt op een hosted SIP PBX, of een eigen SIP PBX ophangt.

[blazez]

Hmm, ik vind het een twijfelgeval. Ok intern ISDN, maar feitenlijk is de dienst die de de operator aanbied NIET ISDN, maar een goedkopere VOIP.
Nu met het uitschakelen van ISDN in de media zou je er in NL niet zo makkelijk mee wegkomen lijkt me. Er gaan dan toch belletjes rinkelen.
Of ze zetten het als een ISDN replacement functie in de markt. Dat kan ook.

En uiteraard is KPN zeker niet heilig daarin. Als je nog kan herinneren dat ze T65 telefoons verhuurde en dat decennialang gewoon bleven factureren terwijl de telefoons al jaaaaaaren en jaaaaaren niet meer gebruikt werden. Heel veel (oudere) mensen hebben echt tijden lang nog de huur van zo een toestel in hun abbo betaald.

[Andros]

Tja, als ik iets huur en niet gebruik en er wel elke maand netjes de factuur voor betaal. Hoe is de verhuurder hier fout? Het staat netjes op de factuur, de huurder moet dat zelf ook in de gaten houden he.

[blazez]

Zelf opletten is prima.
Maar je huurt product A en krijgt product B geleverd.
B is goedkoper, maar toch vertelt jouw leverancier (compleet met valse stickers) dat je product A afneemt.

Ik noem het niet netjes.

[krakendmodem]

Het wordt ook wel ingezet als een replacement voor ISDN. KPN levert alleen een trunk, het is aan de gebruiker hoe die het wil gebruiken/aan zijn interne ISDN wil hangen. Tarieven blijven verder hetzelfde.

https://www.kpn.com/zakelijk/verder/bedrijf-connect.htm

[Houtenklaas]

Als ik bij Ziggo mijn televisie abo niet gebruik, maar zelf mijn abonnement niet opzeg, wordt dat elke maand gehonoreerd met een factuurtje. Zelf ook een beetje opletten he. En ISDN omzetten naar VoIP is geen twijfelgeval maar gewoon de boel neppen. Telefonie zal wel werken, maar data achtige toepassingen gaan mooi niet meer werken. Alarm, Faxen, Telemetrie en dat soort dingen zijn direct klaar. Oftewel, je levert een dienst met volledig andere specificaties.

[synoniem]

Niet dat ik het recent geprobeerd heb maar voorheen kon je op een Fritbox! 7390 nog gewoon interne ISDN apparatuur aansluiten ook als de externe lijn inmiddels FTTH of ADSL was.

[Houtenklaas]

Klopt. SIP account aan de buitenkant, oude ISDN telefoons aan de binnenkant, werkt als een dolle De laatste 7583 heeft zelfs nog 2X ISDN, ik denk voor de vervangingsmarkt alhoewel dat denk ik net te laat komt gezien ISDN 1 september uit zou gaan.

[Anoniem: 310408]

Misschien iets met oplichting of zo? Een VOIP unit er in zetten en een ISDN sticker er op plakken om het duurder te verkopen?

En jij denkt dat de ISDN hardware die veel bedrijven nog hebben dan blijft werken?

Ik heb een klein vestiging in Lille waar veel telefoon afgehandeld word. Alles intern is ISDN (en omdat die vestiging eind dit jaar gesloten word blijft dat zo), dus wat denk je dat ik moet doen?

• Alles updaten (tegen de 50.000 euro plus training, support, downtime)? Af te schrijven over 5 maanden[?/li]
• Een paar maanden 800 euro per maand meer betalen?

Ik weet het wel maar als jij ons kan helpen om dat geld terug te krijgen en een aanklacht gebaseerd op oplichting (de wet in Frankrijk en Nederland is min of meer gelijk) doe me dan een private message. Ik beloof je 50% van het bespaarde bedrag te betalen!

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 310408 op 22 juli 2024 16:45]

[blazez]

Ik zou zeker voor zo een tijd wel hetzelfde doen. Maar dat heeft niets te maken met wat ik schreef.

Als jij een dienst afneemt van een provider en je betaald voor die specifieke dienst, dan moet de provider niet zonder dat duidelijk te maken andere (goedkopere) alternatieven inzetten.
Als je telecom provider zegt dat ISDN er uit gaat en dat je de VOIP vervanger daarvoor kan gebruiken waardoor je je eigen ISDN apparatuur kan blijven gebruiken, dan heeft dat eerlijk zijn tegen je klanten.
Stilletjes VOIP apparatuur neerzetten met een ISDN sticker er op en een dienst blijven factureren die je feitelijk niet levert noem ik nog steeds oplichting (of niet eerlijk zaken doen).

[Tricq]

De specifieke dienst wordt toch afgeleverd? Er wordt ISDN aangeleverd. Of het onderwater nou VOIP, ekte ekte ISDN of kaboutertjes zijn die pakketjes rondrennen maakt niets uit. De klant is hiermee geholpen omdat de onderliggende, verouderde techniek vernieuwd is.

[NaoPb]

In het artikel wordt uitgelegd dat ISDN niet alleen telefonie is. Er gaat ook data overheen en dat wordt niet geconverteerd naar een analoog signaal.

Dus ik denk dat het hier gaat om ISDN over internet, en niet over VOIP (wat alleen de telefonie zou zijn).

[Houtenklaas]

Ik weet niet zo goed wat je bedoelt met "ISDN over internet", dat is ook IP, net als VoIP. Ik denk dat je bedoelt dat het volledige ISDN signaal, dus 2X64Kb en 16Kb D-kanaal wordt ingepakt en overgestuurd. Dat zou betekenen dat ook data toepassingen blijven werken. Maar ik denk dat het een "gewone" converter is die er SIP van maakt en dus onbruikbaar is voor datadiensten. De grap is dat voor datadiensten zoals alarmering al lang IP alternatieven zijn. Alleen kost dat even een investering voor de omschakeling. Geen toepassingen die ik kan bedenken die niet mogelijk zijn op basis van IP, tenzij je stokoude videoapparatuur hebt met een native ISDN aansluiting. Maar die zijn dan ook echt al heel lang afgeschreven.

[dmantione]

Als het puur een ISDN<->VoIP-apparaatje is dan klopt het niet: ISDN wordt dan gesimuleerd. Je kunt bellen, vaak ook faxen, maar er is bijvoorbeeld geen D-kanaal en ISDN-dataverbindingen zijn niet mogelijk. Een telecomaanbieder heeft evenwel de mogelijkheid om de volledige ISDN-dienst over IP te tunnelen en in dat geval zou ik het met je eens zijn: De dienst wordt in dat geval geleverd.

[Zenomyscus]

Achja, soms moet je geen nee zeggen als klanten iets per se willen. In een restaurant wilde een klant per se een bepaald drankje dat niet op de kaart stond. De eigenaar van het restaurant haalde het bij de buurman en rekende 50% extra. Geen nee verkopen, klanten blij.

Ik heb zelf ook een aantal klanten geholpen met iets wat ik liever niet deed. Maar als je 10x zegt dat het ook anders kan en ze niet willen luisteren, dan verdien je gewoon geld en laat je het maar rusten. Niet alsof met voip de wereld vergaat, ze kunnen ieder moment over. Ik verwacht wel dat de provider het meerdere keren aangeboden heeft. Anders is het in mijn ogen gewoon oplichting door de onwetendheid van de klant te misbruiken.

[blazez]

Maar als jij dan zou horen dat je bij de buren hetzelfde drankje 50% goedkoper kan krijgen ( en met telecom lijnen praat je dan over iets meer dan een paar euro). zou je de volgende keer wel naar de buren gaan.
En tegen je vrienden zeggen dat bij de ander afgezet worden.
(nog wel even de hele horeca, daar is het gezellig of wat dan ook er buien latend)

[Odie]

Dus jij gaat voortaan je drankjes bij de groothandel halen, omdat je flesje cola daar minder dan 1/3e kost ten opzichte van wat je in het cafe betaalt (als je geluk hebt, als je postmix krijgt dan is je drankje we 30x over de kop gegaan)?

Als je een prima maaltijd hebt gegeten en je drankje bij de buren is gehaald dan ben je als klant blij dat je een one-stop-shop hebt gehad, dat je je geen zorgen hebt hoeven maken over wat je waar moest halen, dat je alles tegelijkertijd op je tafel kreeg en dat je alles op 1 factuur kon afrekenen.

Hetzelfde met dergelijke gateways: als het product functioneel hetzelfde is en je dezelfde uptime en garanties en MTTR krijgt: wat maakt het dan uit of je je product over IP of over een NT1 geleverd krijgt?

ISDN30 wordt ook al jaren gewoon over een DSL modem geleverd.

[Nokian95dude]

Misleiding is dus niet bepaald legaal..... En dat is dit (misleiding dus) dus wel zo te lezen....

[dmantione]

Nou, het stiekem doen is natuurlijk niet zo netjes, maar toch is dit precies waar KPN steken laat vallen: KPN heeft klanten min of meer gezegd "zoek het maar uit met VoIP" en pas toen ze merkten dat ze klanten verloren zijn ze voor zakelijke klanten met een ISDN-naar-VoIP gekomen.

Dat is nergens voor nodig: Er is niets mis met een ISDN-centrale, ISDN-telefoon of ander apparaat met een ISDN-stekker eraan. Die zijn vaak stukken uitgebreider dan analoge telefoons. Er is geen enkele reden dat die de schroothoop op moeten, het is prima mogelijk om aan de klantzijde een S-bus te realiseren terwijl aan de achterkant de boel over een IP-netwerk loopt.

[Stefan1987]

Sterker nog: een gemiddelde centrale in een mkb bedrijf kan via 1 enkele kabel van de isdn poort naar een modem zoals een fritzbox worden doorgelust dmv sip trunkje.
Abbo vele malen goedkoper. Alleen een softwarematige aanpassing nodig en klaar. Je behoudt al je settings in je centrale. Volgens mij is wel de enige voorwaarde: 2 buitenlijnen tegelijk.

Als kpn hier wat actiever in zou verkopen, zouden ze minder klanten verliezen. Klant blij, want geen extra investering in dure voip oplossing. Kpn blij, klant behouden.

[Anoniem: 315662]

Alleen KPN verliest dan nog steeds klanten, alleen iets minder. Daardoor worden de onderhoudskosten per klant steeds hoger, wat ze dan kunnen doorrekenen, maar dat zorgt alleen maar voor meer klantverlies.
Uiteindelijk denk ik dat, alle politiek correcte verklaringen daargelaten, dat ook de reden is. Het wordt zo weinig gebruikt dat KPN er gewoon steeds minder op is gaan verdienen omdat ze het onderhoud moeten doen voor steeds minder mensen, als die mensen overstappen op hun andere alternatieven kunnen ze dat veel eenvoudiger onderhouden.

[Andros]

Tja, het werkt voor de klant en die is akkoord met de prijs van het product. Je zou ervan verschieten hoeveel zooi er duur verkocht wordt en niet alleen in telecom.

[BadRespawn]

Tja, het werkt voor de klant en die is akkoord met de prijs van het product.

De leverancier weet dat de klant niet weet wat het product is doordat de leverancier over het product iets anders vertelt dan wat het is. Gezien het prijsverschil tussen voip en isdn, is dat misleiding.

[Andros]

Dan kun je elke boetiek en juwelier in de winkelstraat dicht gooien.

[84hannes]

En de snackbar die frietsaus als mayonaise verkoopt.

[Guru Evi]

De meeste bedrijven betalen liever iets meer per maand ipv een omwisseling te maken naar 'de nieuwe techniek'. Voor veel bedrijven is 10-20 jaar niet zo'n lange periode en tegenwoordig gaan die wisselingen sneller en sneller. Als je 10-20 jaar VoIP had als zelfstandige (wat wel bestond) ga je ondertussen meer uitgegeven hebben en al tien leveranciers dan vandaag een VoIP <-> ISDN doos te krijgen met Proximus of KPN.

[speedy090]

Bij ons ook op bedrijf langsgekomen hiervoor. Ze zijn terug naar huis mogen gaan.. Heb deze echt nog nodig om te kunnen inbellen via modem op oude systemen om te kunnen programmeren.

[Fly666]

In oude liften wordt daarom tegenwoordig een gsm naar isdn module geplaatst om zo toch nog te kunnen in en uit bellen met het antieke telemonitoring systeem.

[Glashelder]

En nu?

De dienst gaat toch echt stoppen ongeacht of jij in moet kunnen bellen op een of ander oud systeem

[Houtenklaas]

Omzetten naar PSTN en een ouderwets modem neerzetten. Of iets meer met de tijd meegaan en gewoon naar IP overschakelen, desnoods met een terminal server om weer op RS232 uit te kunnen komen. Je mag van leveranciers niet verwachten dat ze tot Sint Juttemus die oude troep blijven ondersteunen, dat is niet meer betaalbaar te houden voor een handvol klanten.

[Patrickccc]

Misschien iets voor testaankoop?

[Powermage]

In Nederland zijn voldoende schimmige aanbieders die als telemarketing bellen met zeer vage bewoordingen waardoor een hoop eindklanten dachten zaken te doen met KPN die idd werkzaamheden kwam uitvoeren wegens de ISDN uitfasering en vervolgens internet/migratie naar die nieuwe toko kregen.

[jaenster]

Dit doet Tele2 Zakelijk in Nederland ook, voor oudere telefooncentrales die ISDN als ingang hebben

[The Jester]

Een kleine correctie:

Daarnaast is er de 30B+D-configuratie van isdn30: de primary rate interface.

Dat moet 30B+2D zijn. Een PRI is eigenlijk een E1, maar dan met 30B en 2D sloten i.p.v. 32x64Kbps kanalen. Daar zit ook het verschil tussen de bruikbare bandbreedte: 1920Kbps voor ISDN-30 versus 2048Kbps voor de E1. Die 128Kbps zijn precies die twee D-kanalen

[Olaf]

Heb je daar een bron of meer uitleg voor @The Jester ? Ik kwam bij de ITU alleen de volgende tekst tegen:

The primary rate B-channel interface structures are composed of B-channels and one D-channel. The bit rate of this D-channel is 64 kbit/s.

Maar ik kon dat eerlijk gezegd niet rijmen met de genoemde totale bandbreedte van 2048 kbit/s.

At the 2048 kbit/s primary rate the interface structure is 30 B + D.

[Reactie gewijzigd door Olaf op 22 juli 2024 16:45]

[The Jester]

Onder andere de Wikipedia meldt het (en zo heb ik het ook geleerd bij mijn eerste CCNA in 1998....)
https://en.wikipedia.org/...rk#Primary_Rate_Interface
Overigens is het volgens mijn beste weten in Nederland gebruikelijk om 2x een D-channel aan te bieden, waarvan de tweede een back-up is. In tegenstelling tot B-channels, kun je de D-channels niet bundelen.

Zie onder:
The other ISDN access available is the Primary Rate Interface (PRI), which is carried over T-carrier (T1) with 24 time slots (channels) in North America, and over E-carrier (E1) with 32 channels in most other countries. Each channel provides transmission at a 64 kbit/s data rate.

With the E1 carrier, the available channels are divided into 30 bearer ( channels, one data (D) channel, and one timing and alarm channel. This scheme is often referred to as 30B+2D.

[Houtenklaas]

Overigens is het volgens mijn beste weten in Nederland gebruikelijk om 2x een D-channel aan te bieden, waarvan de tweede een back-up is.

Nee. De drager is gewoon een 2Mb G.704 drager waarbij tijdslot 0 de timing verzorgt, die is nodig om de 32 tijdsloten uit elkaar te houden, ongeacht de dienst die erbovenop draait. Het ISDN D-kanaal zit dan in het midden, op tijdslot 16. Leesvoer hier te vinden. Mooie techniek, zo robuust als ISDN2 en ISDN30 zijn, zal het nooit meer worden

[Reactie gewijzigd door Houtenklaas op 22 juli 2024 16:45]

[dmantione]

Wat ik uit colleges herinner was dat ISDN30 gemaakt is om in een E1 te passen, maar dus niet hetzelfde is als een E1. Volgens mij is ISDN30 inderdaad gedefinieerd met één D-kanaal, dat er in een E1 nog ruimte is voor een tweede lijkt me ook juist.

[Houtenklaas]

Op ISDN2 is het D kanaal 16Kb/s. Vroeger werd dat gebruikt voor zowel signalering (wie er belt en zo), maar ook voor het X.31 protocol waarmee bijvoorbeeld pinapparaten over het D kanaal hun bitjes kwijt konden naar de pin gateway. Deze dienst heette bij KPN Digistream dacht ik en is december 2014 uitgezet. Het D kanaal werd daarmee weer alleen gebruik voor signalering en was niet meer bruikbaar voor eindgebruikers.

Voor ISDN30 is de drager inderdaad een 2048Kb verbinding (32 tijdsloten van 64Kb) Slot 0 was het synchronisatie slot en tijdslot 16 was het D kanaal, één keer 64Kb dus. In NL bestaat er ook nog ISDN15 en ISDN20, beide een "kreupele" variant van de ISDN30, technisch verder identiek. ISDN15/20/30, maar ook de onderliggende techniek wordt door KPN in 2021 ter ziele geholpen ...

[Anoniem: 22438]

Oooh de ISDN 2-8+ centrale. Hoe vaak ik die niet met klanten heb moeten programmeren. Het was mogelijk met een computer, maar dat werkte bijna nooit (bij zijn opvolger de Homevox ging dat al beter via een ISDN modem in je PC), dus alles ging via een aangesloten telefoon en DTMF signalen en codes met hekjes en nummers.

Ik was verbaasd dat het überhaupt nog bestond, tijd voor iets van deze eeuw

Oh en de eerste Quattrovox die spontaan begon te ruizen op de poorten door een bug in de hardware. Het programmeren van die ellende kon alleen via DTMF. Het ging vaak mis waardoor alles opnieuw moest.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 22438 op 22 juli 2024 16:45]

[jqv]

Besef dat bijvoorbeeld liften die genoemd worden in het artikel technologie hebben die heel lang meegaat. Die worden niet iedere paar jaar vervangen.

Omzetten is niet een klein klusje. Daarvoor zal dw gehele communicatie tussen lift en centrale moeten worden omgegooid.

[Renegade666]

Hoezo? Lift kan toch nog prima via anloog etc naar centrale babbelen? Als centrale via een SIP trunk naar buiten gaat is er niks aan de hand.
En anders een ata/patton/etc er tussen als het om bv 1 lift gaat.

[Fabfabfab]

Liften (en alarmsystemen) worden zo goed als altijd op analoge (pots) lijnen aangesloten aangezien er strrom op die lijnen staat.
Wanneer de stroom in een gebouw uitvalt terwijl je in de lift staat, ben je blij dat je niet afhankelijk bent van een telefooncentrale of de internetverbinding van het bedrijf (want geen stroom = geen internetconnectie).

Tegenwoordig zijn er wel alternatieven voor alarmen (sim kaartje + batterij) maar voor liften is dat niet evident: gsm ontvangst in een liftkoker is meestal niet denderend

[Cave_Boy]

Ongeveer 8 weken terug heeft het liftonderhoudsbedrijf hier in het complex in alle liften kastjes opgehangen waarmee gebeld kan worden als er nood is. Het oude deel is onklaar gemaakt.

Wat ik heb gehoord is dat er een constante voeding opzit en indien de stroom afgesloten wordt om wat voor reden dan ook dan zit er in het kastje ook een flinke batterij. Het kastje zelf is eigenlijk een mobiel die maar 1 nummer belt.

[Renegade666]

UPS...
En hoe vaak valt het stroom uit in hier NL ?
Niet vaak zover als ik weet (friesland).

[dgompie]

Nadeel is dat als als de stroom uitvalt, de lift ook vaststaat, en je dus die alarmlijn nodig hebt, die het niet doet want er is geen stroom ...

[Renegade666]

Wat ik net zei (het gene wat als ongewenst word gemarkeerd) een UPS > NOOD STROOM/batterij?
Dan blijft de lijn toch gewoon actief.. En dan kun je dus gewoon bellen.

Andere optie, GSM is ook een prima optie. Versterker in de liftschaft (met UPS) en je buiten lijn doet het alsnog.

ergo > genoeg oplossingen.

[mae-t.net]

Een UPS heeft een korte uptime. Dat gaat dus niet helpen als je niet onmiddelijk de telefoon grijpt. Bovendien gaat het dan om een complete infra die aan meerdere UPS'sen hangt die het allemaal lang genoeg moeten blijven doen. In vakjargon heet dat een Slecht Plan (tm).

[Odie]

Kom kom kom, met een klein batterijtje kan zo'n module gewoon dagenlang standby zijn hoor. Je mag toch hopen de stroomstoring geen dagen duurt

[poktor]

Zo'n batterij moet dan wel om het jaar vervangen worden, want die batterijen gaan snel stuk. En als je dan vast komt te zitten...

[Odie]

Wat een onzin, als je goeie batterijen gebruikt dan gaan die veel langer mee. Maar daarbij moet de lift toch om de zoveel tijd gekeurd worden en dan kan je dus de batterij swap gewoon meenemen.

Daarbij is lang niet elke vastgelopen lift het gevolg van een stroomstoring.

[poktor]

Kijk voor de grap eens naar het aantal bedrijven dat bij een stroomstoring plat gaat omdat de UPS batterije niet meer bleken te werken. Heb dit zelf meerdere malen bij bedrijven meegemaakt.

[mae-t.net]

Dat is als je puur een GSM gebruikt en niet de externe electronica gebruikt die Renegade666 noemt.

[MrFax]

Het gaat hier om reliability. Net zoals een systeem op het vliegveld in Parijs nog op Windows 3.1 draait, moet iemand in een lift de noodcentrale kunnen bereiken al zitten ze vast. Wie krijgt de schuld als de verbinding niet werkt? Het bedrijf die de lift onderhoudt natuurlijk, en dat willen ze voorkomen door er vooral helemaal niet aan te gaan zitten. Precies hetzelfde geldt voor alarmsystemen.

[Reactie gewijzigd door MrFax op 22 juli 2024 16:45]

[Renegade666]

Als het interne verkeer nog gewoon werkt/hetzeflde blijft, is er toch niks verkeerd? Vervolgens als je idd zekerheid wilt hebben, zorg je voor min 2 siptrunks bij verschillende providers, en verschillende ip lijnen.

Dat parijs nog op 3.1 draait is leuk bv, maar MS ondersteund dat toch ook niet? Dusja, zal stabiel zijn ja, maar als het poef zegt, wie gaat het dan oplossen!?

[mae-t.net]

Windows 3.1 is niet stabiel, er zit eenzelfde overlopende klok in die t/m Windows ME nog zorgde voor uptimes die nooit langer konden zijn dan iets van 40 dagen ofzo. Bovendien heeft het een fixed resource pool dus erg gevoelig voor software die veel usr interface resources gebruikt en/of niet vrijgeeft. Dat zijn alleen nog maar twee fundamentele probleempjes, er zitten talloze bugs en ontwerpkeuzes in die het instabiel maken

Kortom, slechte vergelijking want ISDN is juist wel erg stabiel. Bovendien lijkt de opbouw op protocolniveau veel op GSM met subkanalen en retourkanalen e.d. van het soort waar bij GSM ook SMS overheen gejaagd wordt. Mogelijk is dat ook een van de redenen dat KPN in de jaren '90 alle telefooncellen massaal op ISDN heeft gezet. Dat was tot enige tijd geleden ook een belangrijke reden om ISDN2 niet af te schaffen.

[MSalters]

Eigenlijk is het andersom: GSM is gebaseerd op ISDN, niet andersom. ISDN op zijn beurt is weer gebaseerd op SS7, de digitale verbinding die daarvoor gebruikt werd tussen telefooncentrales onderling. Dat betekent dus dat de telefooncentrale weinig protocol-vertaling hoeft te doen voor een ISDN gesprek, dat kon zo het interne netwerk op.

ISDN-over-IP is dus ook niet zo heel complex; SS7 gaat al heel lang over IP.

[mae-t.net]

Ik noemde expres geen richting van wat waarop gebaseerd was; bedankt voor de zeer duidelijke maar toch beknopte aanvulling! SS7 kende ik niet. Het wordt op die manier begrijpelijker dat ISDN als de ideale oplossing gezien werd. Zo bezien eigenlijk ook weer vreemd dat ISDN niet naar ISDN-over-IP gemigreerd wordt.

[Reactie gewijzigd door mae-t.net op 22 juli 2024 16:45]

[RoyD]

Je kunt je ISDN apparatuur zo aansluiten op een FritzBox en klaar. Gebruik al vele jaren een vox 930 als vaste telefoon met voip.

[dmantione]

@mae-t.net weet van het bestaan van ISDN<>VoIP-gateways; dat is evenwel niet hetzelfde als ISDN-over-IP en wat hier bedoeld wordt met de relatie tussen ISDN en SS7. Met gateways reduceer je ISDN tot een mogelijkheid om bestaande ISDN-apparatuur te blijven gebruiken, applicaties op het ISDN-netwerk vervallen. Dit zou met ISDN-over-IP wel kunnen blijven bestaan.

[batjes]

De uptime crash was 49,9 dagen en alleen Windows 95 en 98. Voor Windows 98 heeft MS een fix uitgebracht en is het in latere versies ook gefixed. Windows 3.11 was verder voor zijn tijd een vrij stabiel OS.

[MrFax]

Toch grappig want het systeem is kritiek voor de link tussen weerstations en de controlekamer van Parijs(DECOR). Het systeem werkt best stabiel als hij eigenlijk nooit echt crasht, anders zou het allang vervangen zijn.

[dmantione]

Als een lift 25 jaar oud is kan het een uitdaging zijn om hem om te bouwen... Voor je het weet moet de hele lift vervangen worden.

[jongetje]

Als het om de alarm knop gaat die je in verbinding stelt met de meldkamer zal dat wel meevallen. Kan prima met een gsm module opgelost worden. Hoef je niet de lift te vervangen.

Dan natuurlijk wel 1 die ook bellen over 4g ondersteund, anders moet je over een paar jaar weer vervangen.

[Reactie gewijzigd door jongetje op 22 juli 2024 16:45]

[niek_nijmegen]

ik moest bij het artikel inderdaad meteen denken aan je horror-verhalen over de Quattrovox

[FreshMaker]

In de 7 jaar ISDN 5 van die QV's gehad
Elke keer weer programmeren ...
Na de 3e kon je het uit je hoofd ....

[dmantione]

Dat was een beetje het jammere van hoe ISDN in Nederland gebruikt is: De Quattrovox was de centrale voor de gewone man. Hij zat zeker niet slecht in elkaar, maar hij had het nadeel dat hij met analoge telefoons werkte. En daardoor zag de gewone man veel voordelen van ISDN niet en voor wat wel mogelijk was moest je allerlei telefooncodes uit je hoofd leren om de Quattrovox te bedienen.

Het kon veel beter, zoals ik elders schrijf heb ik een Vox Davo in de meterkast en dat ding is, centrale en telfoons, gewoon top. Alleen dat leverde KPN alleen aan bedrijven en was voor de gewone man onbetaalbaar. Beetje kortzichtig beleid. Als er in Nederland op grotere digitale telefoons waren uitgerold, zoals bijv. in Duitsland, had had de geschiedenis van het vaste net heel anders verlopen.

[slb]

Die eerste Quattrovox was echt bagger de latere waren een stuk beter. Heb als laatste centrale een 2E+8 of 8+2E oid gehad, dat was wel een fijne centrale. Kocht een hoop van mijn spullen via een goede vriend die bij de Ptt werkte.

[Dreamvoid]

Ja die ISDN 2-8+ centrale daar heb ik veel aan lopen prutsen, was ideaal voor mijn huisgenoten destijds, nooit meer tikken hoeven tellen maar iedereen netjes zijn eigen telefoonrekening.

[TWCRay]

Gouden tijden, ISDN. Ik was nog een klein kereltje en we hadden een bedrijf aan huis. Daardoor moest ik wachten met internetten totdat we ISDN kregen, omdat we anders niet bereikbaar waren. Om hoge telefoonrekeningen tegen te gaan, werd er een of ander tooltje geinstalleerd op verzoek van mijjn ouders..tot 30 gulden kon ik internetten..ik had al snel in de gaten hoe ik dat kon omzeilen

[caspergt]

Haha precies hetzelfde hier Opstarten in veillige modus en het tooltje verwijderen. Mooie tijden.

[Glashelder]

Haha verwijderen.

Je kon ook gewoon wachten totdat de verbinding door die tool verbroken was. Als je melding niet weg klikte dan werd de verbinding daarna niet meer verbroken .

Verwijderen valt direct op.

[voske]

Dat tooltje was geweldig inderdaad, zeker omdat m’n vader toen nog overal dezelfde wachtwoorden gebruikte

[Beeldbuis]

Leuk en interessant artikel
Voor degene die nog ouderwets willen internetten. Er bestaan nog inbel abonnementen voor €99,- per jaar per gebruiker. De wonderen zijn de wereld nog niet uit

www.inbellen.org

Edit: link bijgevoegd

[Reactie gewijzigd door Beeldbuis op 22 juli 2024 16:45]

[Trommelrem]

Grappig. Zij hebben zelf maar een locatie met modembanken (Venlo). Voor iedereen buiten de regio betaal je dus interlokale gesprekskosten. XS4ALL heeft de modembanken in kengetal 020 staan.

[Reactie gewijzigd door Trommelrem op 22 juli 2024 16:45]

[krakendmodem]

Inbellen.org is tegenwoordig meer voor de Lucas-ontvangers (kerkradio) dan dat het nog in gebruik is voor internet. Jammer, want het werkte altijd.

Nog niet zo heel lang geleden (2008) heb ik mijn opa en oma kennis laten maken met internet via inbellen, ook via inbellen.org. Dat was voor die tijd opzich nog redelijk te doen. Gouden tijd was dat. . Wij hadden thuis al ADSL, maar als ik bij opa en oma was, stond het modem alweer vrolijk te fluiten/kraken . Goede tijd.

XS4ALL heeft nog steeds modems draaien. Kom eigenlijk nooit meer een analoge lijn tegen, anders wist ik het wel

[Beeldbuis]

Bedankt voor het delen. Had niet aan zo'n gebruiks scenario gedacht.
Ik ben benieuwd hoelang het nog blijft bestaan. Dit is namelijk de enigste provider die ik weet die een inbel abonnement aanbied

[923789]

Daarnaast gaat het veelal om specifieke toepassingen, vooral alarmsystemen, spreekluistersystemen in liften, pinautomaten en faxen. Dat zijn toepassingen waarvoor het al die jaren 'gewoon werkte' en waarvoor geen reden was om over te stappen.

Ohhh, zo herkenbaar. Sinds 2017 maar zeker de laatste anderhalf jaar zijn wij onze klanten aan het wijzen op het afschakelen van ISDN en alhoewel er al een groot aantal zijn overgestapt naar IP, zijn er nog genoeg 'die-harders' die het echt het laatste moment afwachten. Die zullen de komende tijd ons wel gaan bellen van "het syteem doet het niet meer" en hadden graag gewild dat wij vorige week al waren gekomen. Ja, dat gaat dus leuk worden . . .

[FreshMaker]

[...]

Ohhh, zo herkenbaar. Sinds 2017 maar zeker de laatste anderhalf jaar zijn wij onze klanten aan het wijzen op het afschakelen van ISDN en alhoewel er al een groot aantal zijn overgestapt naar IP, zijn er nog genoeg 'die-harders' die het echt het laatste moment afwachten. Die zullen de komende tijd ons wel gaan bellen van "het syteem doet het niet meer" en hadden graag gewild dat wij vorige week al waren gekomen. Ja, dat gaat dus leuk worden . . .

Vrijdag nog iemand aan de telefoon
"Ja, KPN kan wel zeggen dat ze stoppen, maar dat duurt nog wel een jaartje"

Het kwam er echt niet in, dat deze 'stopzetting' al jaren bezig is, en elke keer is uitgesteld
Morgen wordt het spannend, als ze erachter gaan komen dat ze niet bereikbaar zijn ....

[dmantione]

Die telefoon zal morgen functioneren: KPN zet de boel namelijk niet uit, het netwerk moet nog in de lucht blijven voor ISDN-30 en alle analoge lijnen die via het ISDN-netwerk functioneren zullen ook niet 1-2-3 op het IP-netwerk zijn overgezet. Wat ze gaan doen is de ISDN2-aansluitingen afsluiten. Maar er zijn monteurs nodig om de kabels eruit te trekken en totdat een lijn aan de beurt is heb je mazzel.

[Wildfire]

Technisch kan een lijn op afstand worden uitgeschakeld natuurlijk. Ik vermoed niet echt dat ik en mijn collega's op pad worden gestuurd om overal alle draadjes in de hoofd- en kabelverdelers eruit te halen -- alleen bij diegenen die iets nieuws afsluiten gaat er een monteur op pad, omdat dan de verbinding fysiek van de ISDN-poort naar een andere poort zal moeten worden verhuisd.

[Houtenklaas]

Ik verwacht dat ze in de telefooncentrales domweg ISDN2 kaarten gaan uitzetten op afstand. Er gaat helemaal niemand op pad om draadjes los te trekken. In het Tweakers artikel stond nog wel iets dat er nog een uitloop tot april volgend jaar is, KPN heeft het zelf over 1 september 2019.

[ignitem]

Het D-kanaal kon je gebruiken om gratis data over te sturen naar een andere gebruiker.

[Jaco69]

Het D-kanaal kon je gebruiken om gratis data over te sturen naar een andere gebruiker.

Ja gratis een telefoon over laten gaan. (zolang die niet opgepakt wordt)

[jongetje]

Je had een tooltje isdn- chat. Kon je naast je nummer extra karakters meesturen. Dat werkte dus zonder de telefoon op te nemen.

[leto001]

Leuk artikel en warme herinneringen aan. In 1994 begonnen bij PTT als marketeer ISDN in de zakelijke markt. Veel groei gezien en heel veel leuke eerste keren. Trainde veel verkoop medewerkers in business centers en die zagen vaak voor het eerst internet in actie. Ook veel aan debugging gedaan met de Wandel Golterman tracer. Echt briljant je kon zomaar op protocol niveau meekijken op een telefoonlijn.

Ook nog veel door het hele land gescheurd, nog bijna zonder files en zeker zonder TomTom, om allerlei escalaties op te lossen, zoals het vergeten van een voorloop nul als je de AVM ISDN kaart op de S0 van een Vox Supreme Novo had aangesloten. Mooie tijden.

Je kon inderdaad het D-kanaal gebruiken door in de call setup data mee te sturen en dan niet te beantwoorden. Gratis data uitwisseling! Wel sloom overigens. Ook mooie oplossingen gemaakt met naar huis bellen vanaf je mobiel en dan je computer triggeren om verbinding te maken met internet. Wel ongekend als je nu nadenkt dat toentertijd inderdaad hele bedrijven via ISDN dialup op internet zaten, thuiswerkers op Novel servers inbelden en drukkers inderdaad grote grafische files uitwisselden ;-)

[akkermand]

Wij zaten inderdaad met 50+ medewerkers achter één ISDN2 lijntje naar het internet. Ook alle vestigingen waren, soms over meerdere hops, via ISDN verbonden. Het was indertijd een heel gedoe op de dialers om te voorkomen dat die lijnen 24/7 open stonden (en 'tikken' te kosten).

[leto001]

Wordt er helemaal nostalgisch van. Mailservers met batched SMTP. Bestaat dat überhaupt nog? Voor de jongeren onder ons : vroeger was je server niet altijd online en kon je dus instellen dat je SMTP server zijn mail 1x in de zoveel minuten naar de upstream server stuurde.

[Finger]

In 1999 kwam ook @home met kabel op de markt. Isdn is een stap die ik eigenlijk heb overgeslagen.

[ikweethetbeter]

De @Home kabel had in 1999 ISDN snelheden... Maar wel altijd online.

[poktor]

CAI westland idem. 120kbit max.