Inleiding
Gamelaptops met een 17,3"-scherm zijn er al jaren, maar dat zijn veelal dikke en zware machines. Spreekt een groot scherm je wel aan, maar heb je geen behoefte aan rugklachten, dan is er goed nieuws: op de CES tonen verschillende fabrikanten 17,3"-gamelaptops die dunner, lichter en kleiner zijn dan wat er nu op de markt is. Het compactere formaat met behoud van dezelfde schermgrootte is onder andere te danken aan de komst van schermen met dunnere randen. Laptops die zo'n scherm gebruiken, hebben ook een wat kleiner chassis, wat weer gewichtsbesparing met zich meebrengt.
Bij Asus troffen we een 17,3"-versie van de Zephyrus aan en bij MSI zagen we de GS75 Stealth, een 17,3"-variant op de GS65, die we vorig jaar hebben getest. Deze twee modellen zijn zo'n 19mm dik. Ook Alienware, het gamemerk van Dell, komt met een dunne 17,3"-gamelaptop; de Alienware m17 is 23mm dik. De MSI is met een opgegeven gewicht van 2,25kg verreweg het lichtst. De Asus en Alienware wegen respectievelijk 2,6 en 2,7kg. Overigens zijn dit de gewichten die de fabrikanten in hun specificaties opgeven. In de praktijk kan dat nog wat afwijken, bijvoorbeeld door verschillen in configuraties.
Afmetingen en gewicht zijn interessante gegevens op papier, maar dergelijke specificaties zeggen weinig over de kwaliteit. Om te kijken hoe het daarmee zit en om te ontdekken wat de nieuwe 17,3"-gamelaptops nog meer te bieden hebben, gingen we op de CES langs bij de laptopbouwers.
|
MSI GS75 Stealth |
Asus ROG Zephyrus GX701 |
Alienware m17 |
Dikte |
18,98mm |
18,7mm |
23mm |
Breedte |
396,1mm |
399mm |
410mm |
Diepte |
259,5mm |
272mm |
292,5mm |
Opgegeven gewicht |
2,25kg |
2,7kg |
2,6kg |
Cpu (maximaal) |
Core i7-8750H |
Core i7-8750H |
Core i9-8950HK |
Videokaart (maximaal) |
RTX 2080 Max-Q |
RTX 2080 Max-Q |
RTX 2080 Max-Q |
Scherm |
17,3", 1080p, 144Hz |
17,3", 1080p, 144Hz, hdr |
17,3", 1080p of 4k, 60Hz |
Asus ROG Zephyrus GX701
Asus bracht in 2017 zijn eerste Zephyrus-laptop uit. Dat 15,6"-model viel op vanwege de dikte van slechts 18mm en was bovendien de eerste dunne laptop waarin een GTX 1080 Max-Q-videokaart is weggewerkt. Ook het ontwerp viel op; het toetsenbord zit aan de onderkant van de behuizing, het bovenste gedeelte bevat een rooster waardoor de componenten beter gekoeld kunnen worden. Bovendien zit er een scharnier aan de onderkant van de behuizing, waardoor er, als je het scherm openklapt, ademruimte ontstaat aan de onderkant. Asus noemt dat het Active Aerodynamic System.
De nieuwe Asus ROG Zephyrus GX701 heeft weer een toetsenbord aan de onderkant en ook de scharnierconstructie keert terug. Het nieuwe model met 17,3"-scherm is met 18,7mm bovendien nauwelijks dikker dan de 15,6"-versie. Hoewel de GX701 erg dun is, is het gewicht met 2,7kg wel een stuk hoger dan dat van de MSI-laptop. Ook is het gewicht op papier hoger dan dat van de Alienware-laptop, die dikker en groter is dan de Asus.
Naast een groter scherm en nieuwe hardware, heeft Asus verschillende andere vernieuwingen doorgevoerd. De fabrikant heeft onder andere nieuwe ventilatoren gemaakt. Die hebben nu 83 bladen en zijn gemaakt van een kunststof die bestand moet zijn tegen hoge rotatiesnelheden. De ventilatoren worden met 12V aangestuurd, waardoor ze sneller kunnen draaien dan 5V-exemplaren. De daadwerkelijke rotatiesnelheid noemt Asus echter niet.
Scherm met 144Hz-paneel en hdr-weergave
Het 17,3"-scherm dat Asus gebruikt, is afkomstig van AU Optronics en heeft een verversingssnelheid van 144Hz. Ook is er ondersteuning voor hdr-weergave, met een voor een laptop behoorlijk hoge maximale helderheid van 500cd/m². Het is een ahva-paneel, vergelijkbaar met ips, dus de inkijkhoeken zijn prima en ook de kleurweergave ziet er goed uit. Asus maakt gebruik van een backlight met local dimming over vijftien verschillende zones, wat het contrast ten goede moet komen.
De Zephyrus GX701 heeft G-Sync-ondersteuning. Bij de meeste laptops betekent dit dat de GeForce-gpu niet kan worden uitgeschakeld, maar Asus heeft daar wat op bedacht. De fabrikant heeft een eigen gpu-switch ontwikkeld, waarmee toch gewisseld kan worden tussen igpu en GeForce-gpu. Dat komt de batterijduur ten goede in scenario's waarbij niet veel grafische rekenkracht is vereist.
Externe webcam
In de dunne schermranden van de GX701 was volgens Asus geen plaats voor een webcam. Daarom levert de fabrikant een los exemplaar mee, dat je eventueel boven op het scherm kunt vastklikken. De camera moet door middel van usb-c worden aangesloten en kan ook op andere posities worden neergezet. Volgens Asus is het beeld van een losse camera een stuk beter dan dat van ingebouwde webcams. De camera legt beelden vast in 1080p-resolutie met 60fps.
Links boven het toetsenbord heeft Asus een scrollwieltje toegevoegd. Daarmee stel je het volume van de luidsprekers in en met een druk op het wieltje kun je het geluid volledig dempen. Het is een klein handigheidje dat prima werkt. Asus heeft het goed uitgewerkt, want er is ook een ledje ingebouwd dat harder of zachter gaat branden aan de hand van hoe hoog het volume staat. Het toetsenbord heeft per toets een rgb-led en rechts is een touchpad geplaatst. Die kun je ook gebruiken als numpad, met een druk op een knop worden er cijfers op getoond via ledverlichting.
Verschillende laders
De Zephyrus GX701 is voorzien van krachtige hardware, dus is een adapter nodig die veel stroom kan leveren. Asus levert een 230W-adapter mee en dat is een behoorlijk groot blok. Asus levert echter ook een veel kleinere 65W-usb-c-lader mee. Die is niet krachtig genoeg om de laptop op te laden als je zware games speelt, maar hij is veel makkelijker mee te nemen. Als je op pad gaat met de laptop en niet van plan bent om te gamen, biedt dat uitkomst. Ook zegt Asus compatibiliteit voor allerlei usb-c-laders te hebben toegevoegd. Met een eenvoudige 5V-lader moet je de laptop eveneens kunnen opladen. Dat duurt dan wel erg lang, maar het biedt uitkomst als je de adapter bent vergeten en wel een smartphonelader tot je beschikking hebt.
Asus heeft nog niet bekendgemaakt wat de ROG Zephyrus GX701 gaat kosten, maar we verwachten dat je diep in de buidel moet tasten om het dunne topmodel in huis te halen. De GX501-uitvoering met 15,6"-scherm kostte ten tijde van zijn introductie 3299 euro. Het zou ons niets verbazen als Asus die prijs nog wat opvoert voor de grotere 17,3"-versie met RTX 2080 Max-Q-gpu. Er komen echter ook versies met RTX 2060 en RTX 2070 Max-Q, die wellicht goedkoper zijn. De laptop moet in het eerste kwartaal van dit jaar op de markt komen.
MSI GS75 Stealth
MSI heeft al eerder dunne en lichte 17,3"-gamelaptops gemaakt, maar de GS75 Stealth is de dunste en lichtste tot nu toe. Het model is vergelijkbaar met de GS65 Stealth, een 15,6"-variant waarover we vorig jaar een review publiceerden. De grotere versie die MSI op de CES presenteert, weegt slechts 2,25kg en voor een laptop van dit formaat is dat indrukwekkend, zeker met de krachtige hardware die erin zit. Het verschil in gewicht met de Asus en Alienware is aanzienlijk en in de praktijk duidelijk voelbaar.
De behuizing is zo'n 19mm dik en gemaakt van aluminium. Om het gewicht laag te houden, heeft MSI de onderdelen van de behuizing vermoedelijk zo dun mogelijk gemaakt. Het geheel zit wel stevig in elkaar, maar voelt toch wat fragiel aan. Het metaal sluit niet overal perfect op elkaar aan en je hoort soms wat kraken als je de laptop oppakt. Datzelfde ondervonden we bij de GS65. Bij normaal gebruik heb je daar waarschijnlijk geen last van, maar het is iets om rekening mee te houden.
Wat videokaarten betreft is er in de GS75 keuze uit de RTX 2060, 2070 en 2080. Die laatste twee zijn de Max-Q-uitvoeringen, die zuiniger zijn afgesteld dan de tegenhangers voor desktops. Aanvankelijk komt de laptop op de markt met de Core i7-8750H als processor, maar later wil MSI ook uitvoeringen met de Core i9-8950K gaan leveren. De fabrikant claimt dat de cpu en gpu niet zullen throttlen, een koelsysteem met drie ventilatoren en zeven heatpipes moet daarvoor zorgen.
MSI stopt een 82Wh-accu in de laptop en dus is de capaciteit vergelijkbaar met die van de GS65, die een 80Wh-accu heeft. Met die laptop haalden we in onze accutest zo'n 5,5 uur bij browsen en video kijken. Wellicht zijn vergelijkbare resultaten mogelijk met het grotere model, al verbruikt het grotere scherm misschien wat meer. Het 17,3"-scherm in de MSI GS75 is een paneel met ips-eigenschappen en een resolutie van 1920x1080 pixels. Het matte paneel heeft een verversingssnelheid van 144Hz. De fabrikant noemt bij de specificaties geen maximale helderheid, maar op het oog lijkt de helderheid niet bijzonder hoog en vergelijkbaar met die van laptops die zo'n 300cd/m² halen.
Eenvoudiger upgraden
MSI heeft het upgraden van de ssd eenvoudiger gemaakt. Bij de GS65 was dat vrijwel onmogelijk, omdat je daarvoor vrijwel de hele laptop uit elkaar moest halen. Bij de GS75 krijg je toegang tot de m2-ssd als je de onderkant van de behuizing open schroeft.
Zoals gebruikelijk in de gamelaptops van MSI is het toetsenbord een exemplaar van SteelSeries en voorzien van rgb-verlichting. De touchpad daaronder is groot uitgevoerd en laat zich prettig bedienen door de gladde afwerking met glas.
Het is nog niet duidelijk wanneer de GS75 Stealth op de markt komt en over prijzen heeft MSI zich nog niet uitgelaten. Modellen in de GS65-serie kosten tussen 1750 en 2500 euro, afhankelijk van de videokaart. Vermoedelijk komt de prijs van de GS75-modellen daar iets boven te liggen.
Alienware m17
De Alienware m17 is van de drie laptops in deze round-up de grootste. De schermranden bij dit model van Dell zijn nog niet zoveel geslonken als bij Asus en MSI. Ook is de fabrikant wat terughoudender met het dun maken van de behuizing, hoewel die met 23mm verre van dik is. De iets lijvigere behuizing voelt wel erg degelijk en stevig aan. Met een gewicht van 2,6kg is de Alienware ondanks zijn dikte iets lichter dan de Asus GX701. De laptop is afgewerkt met een soort kunststof die stroef aanvoelt. Uiterlijk is de laptop wat uitbundiger dan de zwarte, rechthoekige MSI- en Asus-modellen. Dell maakt een rode en een zilverkleurige variant van de Alienware m17.
Het toetsenbord typt comfortabel dankzij de toetsen met 1,4mm travel. Er is rgb-achtergrondverlichting aanwezig, maar die is verdeeld in vier zones; het is geen volledige rgb-verlichting met een led per toets. Onder de aansluitingen op de laptop zitten Thunderbolt 3 en displayport 1.3. Aan de achterkant zit ook een propriëtaire aansluiting, de zogenaamde Alienware Graphics Amplifier Port, waarop je een externe videokaart van Alienware kunt aansluiten.
Veel keus uit videokaarten
Als serieuze gamer zeg je natuurlijk geen nee tegen een RTX 2080 Max-Q-videokaart in je gamelaptop, maar die krachtige gpu drijft de prijs wel flink op. Dell levert veel configuraties van de Alienware m17, ook met goedkopere videokaarten. Je hebt niet alleen keuze uit de RTX 2080, 2070 en 2060, er is ook een uitvoering met de GTX 1050 Ti. De processor is in alle uitvoeringen minimaal een Core i7-8750H, maar in de duurste exemplaren stopt Dell de overklokbare Core i9-8950HK. In hoeverre die cpu meerwaarde biedt ten opzichte van de Core i7-8750H, zal vooral afhangen van hoe goed de koeling zijn werk kan doen en hoeveel vermogen beschikbaar is.
Alleen 60Hz-panelen
Snelle 144Hz-schermen worden steeds meer gemeengoed op gamelaptops; MSI en Asus kiezen ook voor zo'n paneel op hun dunne 17,3"-modellen. Dell doet daar niet aan mee, want bij de Alienware m17 heb je alleen keuze uit een full-hd-paneel en een 4k-paneel, beide met een verversingssnelheid van 60Hz. Beide panelen zijn van het ips-type, maar de variant met de hoge resolutie heeft een betere kleurweergave en kan honderd procent van de srgb-kleurruimte weergeven. Ook is het 4k-paneel helderder en ondersteunt het hdr-weergave, met een maximale helderheid van 400cd/m². Bij het 1080p-paneel is dat 300cd/m².
Op de Amerikaanse Dell-website staat de Alienware m17 voor prijzen vanaf 1650 dollar; dat is een configuratie met de GTX 1050 Ti. De prijs loopt op tot maximaal 3800 dollar voor de uitvoering met RTX 2080 Max-Q en Core i9-processors. In de VS zijn de laptops vanaf februari te koop. Wanneer de Alienware m17 in de Benelux uitkomt en tegen welke prijs, is nog niet bekend.
Tot slot
In de afgelopen jaren hebben gamelaptops een flinke metamorfose ondergaan. Sinds de GTX 10-serie van Nvidia zijn de gpu's in laptops vrijwel hetzelfde als de tegenhangers in desktop-pc's, terwijl laptops er niet groter op zijn geworden. In tegendeel, er is steeds meer keus uit dunne en relatief lichte gamelaptops. Tot voor kort waren dat vooral modellen tot 15,6", maar het aanbod met een 17,3"-scherm groeit.
De komst van dunne en lichte 17,3"-gamelaptops betekent niet dat de dikke en zware exemplaren zullen verdwijnen. Dat blijkt wel uit de extreme gamelaptops die we eerder deze week bekeken: de Asus ROG Mothership en de Acer Predator Triton 900. Ook de Alienware m51 van Dell is juist een model waarbij niet op het gewicht of het formaat is gelet. Dergelijke producten bedienen echter een andere doelgroep, want ze zijn niet of nauwelijks geschikt om mee te nemen.
De GS75 van MSI maakt indruk met zijn lage gewicht, al gaat dat ten koste van de stevigheid van de behuizing. Asus maakt van zijn Zephyrus GX701 een absoluut topmodel met allerlei extra's, zoals een externe webcam, verscheidene laders en een 144Hz-paneel met hdr-ondersteuning. Hoewel er nog geen prijs bekend is, wordt dit waarschijnlijk de duurste van de drie laptops in deze round-up. Dells Alienware m17 is wat dikker en lijviger dan de andere twee, omdat de schermranden nog vrij breed zijn. Daar staat tegenover dat de behuizing steviger aanvoelt. Een ander pluspunt is dat er veel configuraties zijn, ook met minder dure videokaarten.
De drie compacte gamelaptops die we op de CES hebben kunnen bekijken, laten een positieve eerste indruk achter, maar we zullen ze uitgebreid moeten testen om te weten of je er een goede koop mee doet.