Bijzondere coöp-game
A Way Out
Er zijn wel meer games die 'een soort interactieve film' worden genoemd, maar weinig van die games voldoen zo goed aan die omschrijving als A Way Out. Het spel oogt bij vlagen meer als een film dan als een game. A Way Out is echter wel wel degelijk een game, maar ook bij de voor games kenmerkende elementen kiest het spel zijn eigen weg. Split-screen hebben we zelden op een originelere manier gezien, en ook de manier waarop Leo en Vincent elkaar kunnen en moeten helpen in de gameplay maakt van A Way Out een gedenkwaardige game. Bovendien is hij goed speelbaar voor minder ervaren gamers, zo lang er een meer geoefende speler naast zit. Want ja: A Way Out is alleen coöperatief te spelen. Dat maakt het extra fijn dat spelers die de game hebben een tweede speler een gratis versie kunnen laten downloaden, om zo samen online te kunnen spelen. Wellicht is dat een laatste argument om twijfelende gamers over de streep te trekken?
Eindoordeel
Dat A Way Out een unieke game zou worden, wisten we al op de E3. We ontmoetten in Los Angeles regisseur Josef Fares. Dagenlang zat hij in een klein hokje in de vergaderzone van het EA Play-event in Hollywood Palladium, om journalisten hoogstpersoonlijk te begeleiden bij hun eerste kennismaking met A Way Out. Er was hem veel aan gelegen dat alle journalisten, bloggers, YouTubers en andere geïnteresseerden begrepen wat voor game het is en welk idee erachter steekt. Het is zonder twijfel een van onze meest gedenkwaardige, boeiende en soms zelfs intimiderende sessies die we ooit op de E3 hebben ervaren.
Leo en Vincent
Tijdens die sessie leerden we dat A Way Out draait om het verhaal van Leo en Vincent, twee mannen die bij aanvang van de game in de gevangenis zitten en moeten zien te ontsnappen. Althans, dat dachten we destijds. In werkelijkheid blijkt het duo er bij aanvang van A Way Out al in te zijn geslaagd de nor achter zich te laten. Zittend in een vliegtuig blikken ze terug op hun belevenissen, en daarbij is zelfs ruimte voor flashbacks naar een verder verleden. Daardoor wordt meer duidelijk over hoe beide heren op de plek zijn beland waar ze zich op dat moment bevinden. Als de game richting de apotheose gaat, haalt het verhaal het heden in en is de speler 'live' getuige van hoe het avontuur afloopt.
Tegen de tijd dat dat punt bereikt is, ligt de gevangenis al in een ver verleden ... en toch ook weer niet. Want hoewel er verhaaltechnisch af en toe best wat tijd verstrijkt in A Way Out, duurt de hele game niet overdreven lang. Als je er eens goed voor gaat zitten, speel je hem in een uur of vijf uit. Is dat erg? Nee, want A Way Out is eerder een interactieve film dan een game in de puurste zin van het woord. Dat is natuurlijk niet verrassend, want Fares maakte eerder al vijf films. Die ervaring is goed terug te zien in de cinematografie. Regelmatig wordt de actie in A Way Out nét even anders in beeld gebracht dan je van andere games gewend bent. Als dit niet goed wordt uitgevoerd, kan dat funest zijn voor een game, maar in A Way Out werkt het prima.
Dat hangt samen met wat misschien wel het belangrijkste onderdeel van de game is: je speelt A Way Out altijd met twee spelers, en in dit geval betekent 'altijd' daadwerkelijk 'altijd'. Je kunt A Way Out simpelweg niet in je eentje spelen. Zit je samen op de bank met een vriend te spelen en gaat hij of zij er vandoor, dan moet je wachten tot je maatje weer terug is, of een andere partner zoeken. Fares legde op de E3 al uit dat de game draait om de relatie tussen Leo en Vincent. Hun samenwerking en vriendschap is de ruggengraat van de hele game. Om die reden wil Fares dat je altijd met iemand anders speelt. Dat is wellicht even schrikken voor gamers die nooit met anderen samen gamen en liever singleplayer-games spelen. Als dat echt een hard criterium is, dan is A Way Out niet voor jou bedoeld.
Gratis versie voor je coöppartner
Sta je er echter wel voor open, dan maken EA en Hazelight het je niet bepaald lastig om de game samen met iemand anders te spelen. Je kunt zelfs iemand uitnodigen die zelf het spel niet bezit. Diegene wordt dan verwezen naar de download van een demoversie, waarmee je zelf geen game kunt opstarten maar wel als coöppartner in een andere game kunt komen. Als je A Way Out online met een vriend wil spelen, heeft dus maar één van beiden de game nodig, net als wanneer je het spel samen op de bank zou spelen. Dat is overigens wel de manier die Fares zou prefereren, maar dat bepaalt hij natuurlijk niet. Het is ook niet voor iedereen even gemakkelijk te realiseren.
Terug naar die samenhang tussen de cinematografie en het gegeven dat A Way Out een coöp-game is. Het duurt niet lang voor je door hebt dat de game een unieke, geheel eigen manier heeft om met split-screen om te gaan. De grens tussen de schermen van Leo en van Vincent is variabel, hij verschuift op basis van waar de nadruk op dat moment ligt. Als Leo iets moet doen en Vincent even moet wachten, zal de speler die Leo is zomaar driekwart van het scherm of zelfs het hele scherm krijgen om zich op zijn taak te kunnen richten. De gescheiden werelden van beide heren komen ook regelmatig bij elkaar, waarna de actie verder gaat in één scherm. In sommige stukken laat het spel Leo en Vincent beurtelings deelnemen aan de actie. Het is even wennen, maar het werkt uitstekend. Alleen al dit aspect maakt van A Way Out een heel bijzondere game. Het enige, kleine kritiekpuntje op deze aanpak zit hem in de gesprekken. Wanneer Leo en Vincent beiden een eigen gesprekje aanknopen met iemand, is het haast onmogelijk om beide gesprekken echt te volgen. Daarbij gaat het overigens nooit om belangrijke gesprekken, maar toch.
Nadruk op samenwerking en verhaal
In de eerste scène waarin je daadwerkelijk iets mag doen, loop je met Leo of Vincent - afhankelijk van wie je hebt gekozen en wie je coöppartner is - door de gevangenis. Je hebt dan al gezien dat A Way Out audiovisueel anders in elkaar steekt dan andere games. Je hebt de graphics wellicht al bestempeld als 'niet bijzonder indrukwekkend, maar best oké' en daarmee trek je meteen de juiste conclusie voor de rest van het spel. A Way Out kent zijn grafische hoogtepunten, maar grossiert met name in middelmaat. Dat valt te verklaren. Hazelight is geen overdreven grote studio, maar zet met A Way Out wel een behoorlijk ambitieus project neer. Zo heeft de studio zelf de motion capturing voor de bewegingen van Leo en Vincent uitgevoerd. In dat licht bezien mag het resultaat op grafisch vlak er best zijn.
Quicktime-events
'Daadwerkelijk iets doen' schreven we zojuist, dus laten we vooral daar eens naar kijken. Die eerste scène is saai, maar belangrijk. Hij leert je hoe de game in beeld wordt gebracht. Terwijl Vincent wordt binnengebracht als nieuwe bajesklant, loopt Leo ergens bovenin richting zijn cel. Beide heren kunnen elkaar daarbij op enig moment ook zien, maar doen hun eigen ding. Dat komt gedurende het spel vaker terug, maar gelukkig wel in een vorm met meer actie. Daar krijg je niet lang na die eerste scène al een voorproefje van. Leo blijkt enkele vijanden te hebben en raakt betrokken bij een vechtpartij. Vincent snelt zich daarop richting de plek waar gevochten wordt, om zijn toekomstige vluchtpartner te helpen. De vechtpartij wordt vervolgens middels quicktime-events uitgevochten, en ook dat is iets dat gedurende de rest van de game vaker voorkomt.
Die quicktime-events zijn een noodzakelijk kwaad. We zijn er geen fan van, maar zouden ook niet direct weten hoe je de actie in een game als A Way Out anders zou moeten regelen. Deze segmenten zorgen in elk geval voor tempo, wat de game goed kan gebruiken. Wanneer je rondloopt met Leo en Vincent, of ergens een bepaald probleem moet oplossen, ligt het tempo overwegend laag. Ook daar is een goede reden voor: spelers moeten samenwerken om bepaalde doelen te bereiken. Dat kan niet als het tempo heel hoog ligt en de nadruk op actie ligt. A Way Out geeft spelers regelmatig de gelegenheid even na te denken over een oplossing. Dat is noodzakelijk en het werkt prima, maar het zorgt er ook voor dat de vijf speluren langer aanvoelen dan ze eigenlijk duren.
Toch wen je aan dat lage tempo. Sterker nog, veel van de spannender stukken uit A Way Out spelen zich op een wat lager tempo af. Al vroeg in de game maak je een situatie mee waarbij de ene speler moet uitkijken voor de bewakers terwijl de andere zijn wc los wrikt en een gat in de muur maakt. Het is een schoolvoorbeeld van hoe je in A Way Out samen moet werken. In deze scène gaat dat heel gestructureerd en rigide, maar later heeft die samenwerking een meer open karakter en krijg je ook de kans om eigen oplossingen te zoeken. De één leidt dan bijvoorbeeld iemand af waardoor de ander iets anders kan doen. In deze stukken is A Way Out erg origineel en op zijn best.
Ook leuk voor minder ervaren gamers
Richting het einde van de game komt de nadruk meer te liggen op actie. Schieten wordt dan een groter deel van het spel, en gelukkig weet A Way Out ook op dit punt een prima prestatie te leveren. Leo en Vincent kunnen met een druk op de knop dekking zoeken achter muurtjes en andere objecten, om vervolgens vanuit die dekking het vuur te openen op hun vijanden. Ook hier helpt samenwerking, al is het belang minder cruciaal. Zolang een van de twee spelers enige ervaring heeft met third-person schietspellen, kom je al een heel eind. Het mag duidelijk zijn dat A Way Out het niet van zijn hoge moeilijkheidsgraad moet hebben. De game is niet gemaakt om spelers op dit vlak te testen, maar om ze een verhaal te laten beleven. Dat kan zeker ook als pluspunt werken. A Way Out is een game die door minder geoefende gamers goed is te spelen. De quicktime-events en andere handelingen zijn eenvoudig aan te leren. Zolang je een ervaren speler naast je hebt, voor de lastiger schietpartijen, kun je A Way Out zonder probleem uitspelen.
Het verhaal is dus belangrijker dan de actie. Helaas heeft ons voornaamste kritiekpunt betrekking op dat verhaal. A Way Out schotelt spelers af en toe keuzes voor. Dat komt neer op een keuze voor Leo of Vincent; de heren hebben een heel verschillend karakter en komen daardoor soms met uiteenlopende ideeën over hoe je een situatie het beste aan kunt vliegen. De spelers moeten dus een van beide opties kiezen, en op dat moment kent de game een kleine vertakking. Helaas hebben die vertakkingen geen invloed op het verhaal. De invloed beperkt zich tot het verloop van de betreffende scène en speelt daarna geen rol meer. Dat is jammer. Het zorgt ervoor dat die keuzes een beetje zinloos aanvoelen. Gelukkig verdwijnt dat gevoel al snel. De ontknoping van de game mag er zijn, en dat zorgt ervoor dat het verhaal ook een positief punt van A Way Out is.
Conclusie
EA liet met games als Unravel en Fe zien dat het EA Originals-programma voor heel bijzondere en leuke games kan zorgen. A Way Out sluit moeiteloos aan in dat rijtje. Er zijn zeker momenten geweest waarop we twijfelden aan de kwaliteit van het spel, maar uiteindelijk wist A Way Out ons voor zich te winnen. De game biedt een boeiend verhaal dat op een originele manier wordt verteld en waar je op een bijzondere manier je steentje aan bijdraagt. Het feit dat de game voor minder dan de volle mep in de winkels ligt, is een fijne bonus, al zou 65 euro voor vijf uurtjes gameplay ook wel wat aan de gortige kant zijn. Hoe dan ook: A Way Out is een unieke ervaring voor twee spelers. De game slaagt erin je over enkele tekortkomingen in de uitvoering heen te laten stappen en je mee te slepen naar een spectaculaire, emotionele ontknoping. Is het die maffe regisseur dus toch gelukt!
Eindoordeel