Inleiding
We kunnen wel stellen dat smartphonefabrikanten in 2017 op ongekende schaal hebben zitten hannesen met biometrische authenticatie. Samsung had de vingerafdrukscanner op de Galaxy S8 op de achterkant geplaatst, rechts naast de camera: een onlogische locatie. Inmiddels is duidelijk dat Samsung dat bij de komende Galaxy A-telefoons rechtzet en de scanner in het midden plaatst. Apple verwijderde de vingerafdrukscanner ten gunste van het tragere Face ID.
Daar bleef het niet bij. Andere fabrikanten leken niet te weten wat ze met de scanner aan moesten. Fabrikanten die hem tot nu toe altijd aan de voorkant plaatsten, zoals OnePlus, zetten hem vanwege het kleiner maken van de bezels rondom het scherm ineens aan de achterkant. Waar de OnePlus 5 de scanner voorop heeft zitten, zit hij bij de 5T ineens achterop. HTC maakte dezelfde move; de U11 heeft hem voorop, de U11+ achterop. En Huawei? De P10 heeft hem voorop, de Mate 10 Pro achterop.
We schreven in april al hoe de vingerafdrukscanner in de knel zou komen door het verkleinen van de bezels. Nu we kunnen terugkijken op alle toestellen van 2017, is duidelijk hoe het allemaal heeft uitgepakt en met welke oplossingen smartphonemakers zijn gekomen. Daarbij is een opmerkelijke trend te zien; het is over het algemeen een achteruitgang ten opzichte van voorgaande generaties smartphones.
/i/2001655197.jpeg?f=imagenormal)
Het succes van de scanner
Vingerafdrukscanners zijn niets nieuws. Ze bestonden al lang en soms waren ze zelfs op smartphones te vinden, maar de ontwikkeling kwam in een stroomversnelling met de iPhone 5s in 2013. Andere toeleveranciers gingen de scanners eveneens produceren en dus verschenen ze ook in toestellen van andere fabrikanten. In de afgelopen jaren waren veel nieuwe modellen voorzien van een vingerafdrukscanner.
/i/1380289084.jpeg?f=imagenormal)
De voordelen van de scanner zijn legio. Een van de belangrijkste is dat hij heel betrouwbaar is. Een capacitieve vingerafdrukscanner, de gangbaarste in smartphones, is niet afhankelijk van lichtomstandigheden. Nieuwere scanners kunnen bovendien vingerafdrukken lezen in 360 graden, waardoor je op elke mogelijke manier je vinger erop kunt leggen.
Een ander groot voordeel is de snelheid. Veel scanners hebben de ingebouwde mogelijkheid om het scherm te activeren. Andere zijn verborgen in een knop, waardoor je eerst de telefoon activeert en dan de scanner aanzet. Hoe het ook werkt, het is altijd sneller dan ontgrendelen met het aanzetten van het scherm en invoeren van een pincode. Sterker nog, de nieuwste implementaties zijn niet eens langzamer dan het niet beveiligen van de smartphone met een code. Tel daarbij op dat iOS sinds versie 8 en Android sinds 6.0 de software standaard versleutelen, en je kunt op je vingers natellen hoe groot de stappen zijn op het gebied van digitale beveiliging.
Het aantal iOS-gebruikers dat een beveiliging op zijn telefoon zette, steeg binnen een paar jaar van 49 naar 89 procent, dankzij Touch ID. De combinatie van beveiliging en encryptie leidt ook tot hoofdbrekens bij opsporings- en inlichtingendiensten. De FBI claimt in het afgelopen jaar 6900 versleutelde smartphones te hebben gehad die onderzoeken belemmerden.
Bovendien hebben vrijwel alle nieuwe telefoons zo'n scanner. We hebben dit jaar geen enkele telefoon getest zonder enige vorm van biometrische authenticatie en ook vorig jaar hadden al vrijwel alle geteste toestellen een scanner aan boord. De vingerafdrukscanner is een van de belangrijkste nieuwe toevoegingen aan smartphones van de afgelopen jaren.
:fill(white)/i/2001665737.jpeg?f=imagegallery)
De alternatieven in 2017
Ondanks het grote succes moet de vingerafdrukscanner verdwijnen, in elk geval van de voorkant van telefoons. Waarom? Hij neemt te veel ruimte in op telefoons met kleinere bezels rond het scherm. Neem de Galaxy S7; de scanner alleen al is ongeveer 7,5mm hoog. Aangezien je hem niet tegen het scherm of de onderkant kunt aanplakken, heb je al snel 11 of 12 millimeter nodig onder het scherm. Om een telefoon enigszins symmetrisch te laten ogen, zou je ook zoiets aan de bovenkant moeten overlaten.
Door die scanner heb je dus tussen de 20 en 25 millimeter nodig. De Galaxy S8 heeft bijvoorbeeld in totaal maar 16,5mm boven en onder het scherm; de scanner past simpelweg niet. Een dunnere scanner behoort wellicht tot de mogelijkheden, maar het capacitieve oppervlak is dan kleiner en dus zal hij minder goed en veilig werken.
/i/2001456729.jpeg?f=imagenormal)
Voor Apple gold dat nog meer. Touch ID is steevast rond en de homeknop paste bij lange na niet in de 4,5mm grote bezel onder het scherm van de iPhone X. Dan had dat toestel nóg een notch moeten hebben, maar dan groter en aan de onderkant van het scherm.
Samsung kwam daarom met drie alternatieven voor de vingerafdrukscanner aan de voorkant; de Zuid-Koreaanse fabrikant houdt ervan om gebruikers keuze te bieden. De Galaxy S8, S8+ en Note 8 hebben de scanner rechts naast de camera aan de achterkant zitten. Er zijn bovendien een irisscanner en een verbeterde versie van de gezichtsherkenning die al vijf jaar in Android zit.
Geen van die manieren is ideaal; de vingerafdrukscanner zit op een onlogische en lastig op de tast vindbare plek. De irisscanner is langzamer dan een vingerafdrukscanner en werkt slecht voor brildragers. De gezichtsherkenning vereist voldoende licht en is bovendien minder veilig.
Apple maakte voor de iPhone X Face ID, zonder twijfel een vernuftige technologie. Het werkt ongeveer als een Kinect en als Windows Hello op Surface-apparaten, met gezichtsherkenning via infrarood. Het is zeker bruikbaarder dan een irisscanner, maar het is nog altijd langzamer dan Touch ID of andere systemen met vingerafdrukscanners.
Veel andere fabrikanten kwakten de scanner simpelweg centraal aan de achterkant neer in plaats van aan de voorkant. Een rare keuze is dat niet; sommige smartphonemakers, zoals Google, doen dat al zolang als ze vingerafdrukscanners gebruiken. OnePlus kwam bovendien met een verbeterde gezichtsherkenning, die werkt met de frontcamera. Die is minder veilig dan Face ID, maar wel een stuk sneller.
Een andere optie is plaatsing van de scanner aan de zijkant zoals op Sony Xperia-toestellen en de Razer Phone, maar dat is voor veel fabrikanten geen alternatief. Het beperkt de mogelijkheden op gebied van ontwerp, want de zijkant kan niet schuin aflopen. Bovendien moet de behuizing dikker zijn dan de scanner. Veel scanners zijn rond 7,5mm dik en met wat ruimte eromheen kom je op minimaal 8,5 tot 9mm. Dat is dikker dan veel fabrikanten smartphones willen maken.
Gebruikers van smartphones van Apple en Samsung, samen goed voor een marktaandeel van meer dan veertig procent, zijn waarschijnlijk gehecht aan de vingerafdrukscanner aan de voorkant. Zij moeten het voorlopig dus doen met inferieure alternatieven. Er is momenteel niets dat even goed en snel werkt als de vertrouwde scanner onder het scherm.
De scanner achter het scherm
Veel mensen hebben de hoop gevestigd op een technologische doorbraak: een vingerafdrukscanner die werkt achter het scherm. Dat maakt kleine bezels mogelijk, terwijl de scanner nog steeds aan de voorkant van de behuizing zit. Lang waren er alleen prototypes van deze techniek, maar Synaptics kondigde medio december ineens aan dat de eerste scanner die werkt achter een display, in massaproductie is gegaan en binnenkort verschijnt in een smartphone van Vivo, een zustermerk van OnePlus.
Of dat inderdaad een optimale oplossing is, moeten we afwachten. Hij werkt namelijk totaal anders dan de scanners die tot nu toe in smartphones verschenen. Omdat hij achter het scherm zit, kan hij niet capacitief zijn, dus zoals een scanner waarbij je het oppervlak dat de vinger registreert, fysiek aanraakt. Nu maakten toeleveranciers eerder scanners die werken met ultrasone trillingen; zulke exemplaren zitten bijvoorbeeld in de Huawei P10. Die hebben als voordeel dat ze achter glas kunnen zitten, omdat ze geen fysieke aanraking vereisen. De scanner stuurt een ultrasoon signaal uit en vangt de weerkaatsing daarvan op om te kijken of die overeenkomt met de vingerafdruk van de gebruiker.
De FS9500 Clear ID van Synaptics werkt anders. De scanner zit achter de fysieke pixels van een oledscherm. De scanner vangt licht op dat door de vinger wordt gereflecteerd. Op basis daarvan maakt de scanner een afbeelding die de software matcht met de vingerafdruk van de gebruiker.
/i/2001747231.png?f=imagenormal)
Deze techniek kent beperkingen. Zo werkt ze vooralsnog alleen achter oledschermen en niet achter lcd's. Bovendien ziet Synaptics zich genoodzaakt om te benadrukken dat het ook werkt in zonlicht en bij omstandigheden met veel licht, wat de vraag oproept of reflectie van omgevingslicht invloed kan hebben op de werking van de scanner. Daarnaast werkt de techniek met oplichtende pixels. Dan rijst de vraag hoe het gaat als je de telefoon uit je zak pakt en wilt ontgrendelen. Nu kan een oledscherm altijd aanstaan, maar die pixels zouden al snel kunnen inbranden als ze altijd op dezelfde plek moeten oplichten.
Bovendien is het afwachten hoe de gebruikservaring is. Een conventionele vingerafdrukscanner kun je makkelijk vinden, juist omdat hij niet in het scherm zit, maar omdat het een fysieke scanner is die te voelen is. Dat maakt het makkelijk om hem te ontgrendelen voordat je naar de telefoon kijkt, iets wat met een scanner onder het scherm misschien lastiger zal blijken te zijn.
Voorlopig moeten we afwachten hoe en hoe goed het werkt. Daarnaast is het de vraag hoe snel toeleveranciers genoeg van dergelijke scanners kunnen maken om ze in alle smartphones te kunnen zetten.
Tot slot
Een stap terug is zeldzaam op de smartphonemarkt. Het is ook lastig om een smartphone te verkopen die op belangrijke punten minder is dan zijn voorgangers. Toch is dat precies wat er in het afgelopen jaar is gebeurd. De Galaxy S8 en iPhone X zijn op het gebied van biometrische authenticatie minder dan hun voorgangers. Wie op zoek is naar een smartphone met een vingerafdrukscanner op de voorkant, heeft bovendien met de nieuwste generatie telefoons een stuk minder keuze gekregen.
Dat de vingerafdrukscanner achter het scherm inmiddels in massaproductie is, geeft hoop dat fabrikanten de scanner aan de voorkant in de komende jaren kunnen terugbrengen. Het is nog de vraag hoe goed dat gaat werken, want de techniek is nog niet op grote schaal toegepast. We weten dus niet hoe betrouwbaar, veilig en snel het is.
De vingerafdrukscanner heeft in de afgelopen jaren geleid tot een grote vooruitgang in gebruiksgemak en beveiliging van smartphones. Sterker nog, het is misschien wel het bekendste voorbeeld van hoe veiligere software ook makkelijker kan werken.
Apple heeft misschien de vingerafdrukscanner losgelaten voor de iPhone X, maar dat betekent niet dat andere smartphonefabrikanten dat ook willen doen. Het zou best kunnen dat 2017 de geschiedenisboeken in gaat als tussenjaar; het jaar waarin dunne bezels al wel konden, maar biometrische authenticatie daar even onder moest lijden.
/i/2001648465.jpeg?f=imagenormal)