Dell Chromebook 11 Review

Schoollaptop met led voor 'vinger opsteken'

Dell Chromebook 11

Samengevat

De Chromebook 11 van Dell is gericht op gebruik in scholen en andere educatieve instellingen. Het is dan ook niet de mooiste, dunste of lichtste laptop. Het 11,6"-scherm heeft slechte kijkhoeken, maar is wel mat, wat veel gebruikers prefereren boven een spiegelend scherm. Bovendien kan het scherm 180 graden omklappen. Dell heeft de Chromebook stevig gemaakt, met rubberen randen en een solide scharnier. De meest bijzondere eigenschap is de notificatie-led in de cover, waarmee scholieren om aandacht van de leraar kunnen vragen. Voor educatieve toepassingen heeft deze Chromebook daarmee een streepje voor, maar voor thuisgebruik zijn er betere alternatieven.

Pluspunten

• Stevig
• Toetsenbord bestand tegen morsen
• Mat scherm

Minpunten

• Vooral gericht op onderwijs: voor thuisgebruik zijn er betere alternatieven
• Slechte kijkhoeken

Eindoordeel

Getest

Dell Chromebook 11 (2015)

Prijs bij publicatie: € 422,-

Bekijk product

Terwijl concurrenten als Samsung, Acer, HP en Toshiba al diverse generaties Chromebooks op hun naam hebben staan, doet Dell het rustig aan met de laptops met Chrome OS. In 2013 kondigde het bedrijf al wel een Chromebook aan, maar die kwam nooit in de Benelux uit. Nu is er de nieuwe Chromebook 11, maar hiermee richt het concern zich op een beperkt deel van de markt: het deel voor educatie.

Bij Chromebook-reviews schrijven we nog regelmatig dat de consument zich goed moet realiseren waar hij aan begint. Veel meer dan een browser is Chrome OS niet en de vraag is nog altijd welke consumenten hier klaar voor zijn. De voordelen van het besturingssysteem zijn voor scholen veel evidenter; de software is licht en veilig, vergt nauwelijks onderhoud, is goed af te schermen en is makkelijk te beheren. Daarnaast zijn Chromebooks natuurlijk niet duur. Het is dan ook logisch dat Dell met een educatielaptop komt. Ook de Chromebooks van concurrenten kunnen uiteraard in de klas gebruikt worden, maar Dell heeft het ontwerp er echt op aangepast en enkele extra's toegevoegd.

Uiterlijk, toetsenbord, touchpad

Mooi is de Dell Chromebook 11 niet echt. Dell borduurt met het model voort op het ontwerp van de Latitude 13 Education. Het is een wat saaie, zwarte laptop met een dik scharnier en brede schermranden. Stevig is het apparaat wel. De hele laptop is van solide kunststof en vooral het scharnier voelt degelijk aan. Langs de randen van de body en het scherm zitten dikke rubberen strips, die beschadigingen voorkomen en een val van de tafel enigszins kunnen breken. Dit is een verstandige ontwerpkeuze, die de levensduur kan verlengen, wat ons geen overbodige luxe lijkt bij gebruik in drukke klassen. Het oppervlak is mat uitgevoerd en dat moet voorkomen dat afdrukken van vettige scholierenvingers al te zichtbaar zijn.

Wat ook geen slechte keuze is, is om het toetsenbord en de touchpad bestand te maken tegen vloeistof. Scholieren die hun pakje drinken laten vallen of studenten die koffie morsen, slopen daarmee niet meteen de laptop. Het toetsenbord heeft kleine toetsen die prima, maar niet bovengemiddeld typen. De behuizing veert niet door tijdens stevig typwerk, dankzij de solide body, die stevig op een oppervlak staat.

De touchpad werkt verrassend goed. In tegenstelling tot bij de Latitude 13 Education, waarop deze Chromebook is gebaseerd, zijn de muisknoppen geïntegreerd. Het oppervlak reageert nauwkeurig en is groot genoeg, wat mede komt doordat het doorloopt tot aan de rand van de laptop. Met zowel toetsenbord als touchpad valt dus goed langdurig te werken, aan werkstukken bijvoorbeeld.

Scherm

Het scherm van de Chromebook 11 van Dell heeft een diagonaal van 11,6". De resolutie is 1366x768 pixels, wat een voldoende scherp beeld geeft. Dell heeft voor een tn-paneel gekozen om de kosten laag te houden. Dat maakt dat de kijkhoeken slecht zijn, wat aan de andere kant afkijken bemoeilijkt. De kleurweergave van tn-panelen is niet zo goed is als die van ips-schermen. Die laatste zie je steeds meer, ook bij goedkopere, kleine laptops.

Het beeld is mat uitgevoerd, wat een voordeel kan zijn. Zo hebben scholieren geen last van hinderlijke reflecties bij invallend zonlicht in de klas. De maximale helderheid is met 243cd/m² niet erg hoog; zelfs met de helderheid op de maximale stand kan het lastig zijn om het scherm in de buitenlucht af te lezen. Het scherm kan 180 graden opgeklapt worden. Soms kan dit praktisch zijn, maar belangrijker is dat het scharnier zo niet overbelast wordt als iemand er tegenaan stoot.

Accuduur

De accuduur van de Dell Chromebook11 is gemiddeld. We hebben de browsetest toegevoegd om dit te illustreren. De laptop houdt het zeven uur en een kwartier vol. Voor een langere accuduur moet de helderheid verlaagd worden tot een waarde beneden de door ons gebruikte 180cd/m².

Accutest browsen 2013 (180cd/m²)
Systeemnaam	Schermgrootte	Accucapaciteit	In minuten, hoger is beter
Asus C200MA	11,6"	48Wh	******* 11u17m
Toshiba Chromebook	13,3"	52Wh	***** 8u13m
Dell Chromebook 11 3120	11,6"	43Wh	***** 7u16m
Toshiba CB30-B-104	13,3"	45Wh	**** 6u45m
HP Chromebook 14	14"	37Wh	**** 6u40m

De indicatie-led

Een van de eigenschappen waarmee deze Chromebook zich moet onderscheiden is de led die in de cover van het scherm zit. Met Dells eenvoudige Activity Light-app kunnen scholieren de led blauw, rood of geel laten oplichten. Blauw staat gelijk aan 'hand opsteken', rood betekent dat de gebruiker een vraag heeft en geel is de discussieverlichting, al kunnen docenten andere afspraken maken.

De led kan een handige toevoeging zijn. Hij voorkomt dat een leerling continu zijn vinger in de lucht moet houden totdat de docent hem of haar opmerkt, wat de productiviteit ten goede kan komen. Nadeel is dat de led niet heel duidelijk zichtbaar is; bij dringende vragen zal een hand opsteken toch beter werken. Het is hoe dan ook een eenvoudige en interessante toevoeging.

Hardware en aansluitingen

De processor is een Celeron N2840, een zuinige Intel-dualcore op basis van het Bay Trail-M-platform, die in meer Chromebooks van recente datum gebruikt wordt. Standaard loopt hij op 2,16GHz en op piekmomenten kan hij de 2,58GHz aantikken. Het is een chip die wordt gebruikt voor goedkope laptops, die een lange accuduur nodig hebben, want de prestaties liggen niet zo hoog, maar het verbruik dus ook niet. Hij is wel snel genoeg om de meeste browsehandelingen vlot af te handelen, maar als je als gebruiker een groot aantal tabs hebt openstaan of zware javascript-sites bezoekt, krijgt de chip het zwaar.

Verder heeft de Dell 4GB ddr3-geheugen en flashopslag met een capaciteit van 16GB. Beide zijn standaard voor Chromebooks. Er is weinig opslagcapaciteit, aangezien Google ervan uitgaat dat gebruikers data online opslaan. Daarbij is de Google Drive binnenkort niet meer de enige optie; ook het alternatief voor onlineopslag Box krijgt directe integratie in Chrome OS. Overigens kan het opslaggeheugen uitgebreid worden via de sd-geheugenkaartlezer. Verder zijn er een usb 3.0-poort en een 2.0-variant, en is verbinding leggen met externe schermen mogelijk via hdmi 1.4.

Wat internetverbinding betreft is er een netwerkkaart met ondersteuning voor dualband-wifi-ac aanwezig, wat de jongste wifi-generatie is en waarmee dit dus niet de bottleneck zal zijn wat de snelheid van de internetverbinding betreft. Ook is er ondersteuning voor bluetooth 4.0.

Conclusie

De Chromebook 11 van Dell is een wat saaie, maar zeer degelijke laptop. Dell richt zich specifiek op het onderwijs en voor gebruik in de klas heeft deze Chromebook ook wat voordelen. Zo is hij stevig en de rubberen randen bieden de nodige bescherming, terwijl het toetsenbord bestand is tegen vloeistof. Ook het gebruik van een mat scherm is fijn voor werken in de klas en het toetsenbord en de trackpad zijn prima. De notificatie-led is een weinig spectaculaire, maar handige toevoeging. De kijkhoeken en kleurweergave van het scherm zijn echter niet best en ook is de Chromebook niet bijster snel, maar voor eenvoudige educatieve toepassingen maakt dat waarschijnlijk niet uit.

Reacties (125)

[segil]

Okay, ik moest echt deze review een paar keer opnieuw lezen om te zien of mijn ogen mij niet bedriegen toen ik de conclusie las.... komt ie:

Minpunten
Vooral gericht op onderwijs

Diepe ademhaling:

Nu is er de nieuwe Chromebook 11, maar hiermee richt het concern zich op een beperkt deel van de markt: het deel voor educatie.

Het is dan ook logisch dat Dell met een educatielaptop komt.

Dell richt zich specifiek op het onderwijs en voor gebruik in de klas heeft deze Chromebook ook wat voordelen. Zo is hij stevig en de rubberen randen bieden de nodige bescherming, terwijl het toetsenbord bestand is tegen vloeistof. Ook het gebruik van een mat scherm is fijn voor werken in de klas en het toetsenbord en de trackpad zijn prima. De notificatie-led is een weinig spectaculaire, maar handige toevoeging. De kijkhoeken en kleurweergave van het scherm zijn echter niet best en ook is de Chromebook niet bijster snel, maar voor eenvoudige educatieve toepassingen maakt dat waarschijnlijk niet uit.

Wacht... een laptop speciaal voor het onderwijs, wat helemaal toegespitst is op het onderwijs, met features voor gebruik in de klas.... en dan gaan zeggen dat een minpunt is dat 'ie vooral is gericht op het onderwijs?? Dat is alsnog je zegt dat het minpunt van een elektrische auto is dat 'ie op elektriciteit loopt

[Reactie gewijzigd door segil op 22 juli 2024 17:05]

[RoelRoel]

De slechte kijkhoek kan ook een pluspunt zijn, zodat je niet op iemand anders zijn scherm kunt kijken in de klas. Het is maar hoe je het bekijkt.

[RestlessCitizen]

Ook fijn voor in de trein inderdaad.

[Gideon98]

Je hebt natuurlijk wel het meest last van een persoon die naast of direct achter je zit. Laat die nou het minste last hebben van een slechte kijkhoek ;-)

[Anoniem: 382732]

Ik had precies hetzelfde idee toen ik dat zag. Hetzelfde zie je ook bij zakelijke PC. Iedereen wil een scherm met een zo groot mogelijke inkijkhoek, om er vervolgens van die idiote filters voor te gaan zetten.

[Anoniem: 669966]

Ik vind de prijs nogal duur, vooral als er een celeron processor in zit en maar 16gb aan opslag. Feit dat het een uniek product in de markt is betekent niet dat je het voor zo duur moet aanbieden, volgens mij zit er niet eens 100euro in aan onderdelen. Dit is puur afzetterij van dell.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 669966 op 22 juli 2024 17:05]

[WillySis]

Beetje extra taal onderwijs kan geen kwaad.
Het is nogal duur, of de prijs is nogal hoog. De twee vormen vermengen noemt men een pleonasme.

On topic:
De prijs is aan de hoge kant, maar wanneer je die dingen als school in gaat slaan met een meer dan 100 stuks tegelijk is een korting van 20% al haast standaard. Als je dat er nog af moet trekken valt de prijs nog wel mee. Dell dekt zich gewoon alvast in.

[.pointer]

Offtopic: Taalonderwijs*

[tommmmmm]

_{Het is geen pleonasme maar een contaminatie (https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/stijlfouten)}

[Olaf]

De meeste lezers hier zullen niet als ict-medewerker van een school deze review lezen. Voor mensen die denken 'goh, een stevige Chromebook met spilresistant toetsenbord, dat wil ik ook wel' is er als waarschuwing het minpunt toegevoegd. Of, zoals in de samenvatting staat: voor thuisgebruik zijn er betere alternatieven. Ik heb dit ook verduidelijkt bij de scorekaart.

[Reactie gewijzigd door Olaf op 22 juli 2024 17:05]

[Anoniem: 669966]

Ze bedoelen daar dus mee dat educatie een minpunt is, fijn om te weten dat tweakers.net niet wil dat wij onze kennis gaan verbreden. Kijk, dat is pas interessante educatie

[David Mulder]

Ja en nee. Tweakers heeft wat moeite met er aan te wennen dat ze tegenwoordig een breder publiek willen aanspreken. Voor de traditionele tweaker is het namelijk een minpunt en dus begrijp ik wel dat ze die 'fout' hebben gemaakt, maar voor iedereen die in het onderwijs zit is het inderdaad eerder een (klein) pluspunt. Persoonlijk hoeft die marktverbreding van mij helemaal niet zo, maar als ze dat willen doen moeten ze inderdaad wel iets consequenter zijn.

[Bliksem B]

Ja en nee. Tweakers heeft wat moeite met er aan te wennen dat ze tegenwoordig een breder publiek willen aanspreken. Voor de traditionele tweaker is het namelijk een minpunt en dus begrijp ik wel dat ze die 'fout' hebben gemaakt, maar voor iedereen die in het onderwijs zit is het inderdaad eerder een (klein) pluspunt. Persoonlijk hoeft die marktverbreding van mij helemaal niet zo, maar als ze dat willen doen moeten ze inderdaad wel iets consequenter zijn.

Het is maar hoe je het interpreteert. Ik zelf snap wel wat ze er mee bedoelen: het is een nicheproduct, waardoor de voordelen (zoals het lampje) voor de grote meute geen voordelen zijn. Daardoor wordt er ingeleverd op andere aspecten en ligt de prijs relatief duurder.

[GekkePrutser]

Op zich is dat lampje juist een leuke tweak functie: je kan het wellicht aanpassen om te gebruiken voor andere zaken bijvoorbeeld.

Als tweaker lijkt me dat juist een leuke functie om bijv een email indicatielampje te maken.

[stresstak]

Voor de traditionele tweaker is het namelijk een minpunt en dus begrijp ik wel dat ze die 'fout' hebben gemaakt,

Je weet toch wat je test, en is er geen eindredactie ?

[Kalief]

Voor de traditionele tweaker is het namelijk een minpunt

Nee hoor, juist voor de 'traditionele tweaker' is een pluspunt niet opeens een minpunt.

[Anoniem: 382732]

De traditionele tweaker wil toch alleen maar een zelfgebouwde dikke desktop? ;-)

[David Mulder]

Naja, het is en blijft een niche markt waar de traditionele Tweaker geen deel van uit maakt. Laat duidelijk zijn dat ik zeker het niet eens ben met het minpunt, maar meer gewoon dat ik wel begrijp waar het minpunt vandaan kwam.

[Postius]

Traditionele Tweakers volgen inderdaad geen onderwijs!

[Anoniem: 382732]

Een 25 of 40 jaar oude traditionele auto is ook gigantisch duur in vergelijking met een moderne variant.

[Dysan]

Review spreek over standaard 4 GB en een prijs bij publicatie van 306,-, dit is echter de prijs voor het 2 GB model. (bron)
De 4 GB komt op 349,- ex BTW. ruim 100,- duurder als de C730 serie van acer, die ook een spill resistant keyboard heeft. en betere prestaties heeft.

[Reactie gewijzigd door Dysan op 22 juli 2024 17:05]

[Anoniem: 532811]

100 euro duurden DAN de c730 serie

En dan zelf "duurden" i.p.v. "duurder" typen... Lekker bezig!

[sjoerdadlp]

Hey rustig aan ik heb Dyslexie

[Anoniem: 601896]

Bij Chromebook-reviews schrijven we nog regelmatig dat de consument zich goed moet realiseren waar hij aan begint. Veel meer dan een browser is Chrome OS niet en de vraag is nog altijd welke consumenten hier klaar voor zijn.

Er is weinig opslagcapaciteit, aangezien Google ervan uitgaat dat gebruikers data online opslaan. Daarbij is de Google Drive binnenkort niet meer de enige optie; ook het alternatief voor onlineopslag Box krijgt directe integratie in Chrome OS.

De Chromebook 11 van Dell is een wat saaie, maar zeer degelijke laptop. Dell richt zich specifiek op het onderwijs en voor gebruik in de klas heeft deze Chromebook ook wat voordelen.De notificatie-led is een weinig spectaculaire, maar handige toevoeging.

Ik vraag mij echt af hoe 'handig' die notificatieled, in werkelijkheid wel is.

Ik snap dat de leering van tegenwoordig graag op zijn wenken bediend wordt. Maar als de led en de verrubberisatie het voornaamste dingen zijn waarop deze laptop zich zogenaamd positief onderscheid is tegenover de concurrentie vraag ik mij af waarom scholen zouden kiezen voor dit apparaat.

Dat de nettop afhankelijk is van twee 'cloud'aanbieders voor normaal functioneren door de 16GB opslag helpt daar niet bij:

nieuws: Groningse faculteit vreest voor miljoenencontracten na overstap op Gmail
De faculteit Wiskunde en natuurwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen vreest dat zij miljoenencontracten gaat verliezen omdat de hele universiteit gaat overstappen op Google Apps for Education.

Helemaal nu de overheid specifiek het gebruik van dit soort clouddiensten voor onze instellingen afraad:

Nieuws: AIVD raadt gebruik van clouddiensten af.
Bovendien constateert de AIVD dat bedrijven en instellingen door het gebruik van clouddiensten zoals die van Dropbox, Apple, Microsoft en Google, risico's lopen. "De AIVD heeft vastgesteld dat clouddiensten doelwit zijn van digitale spionage en dat buitenlandse inlichtingendiensten investeren in hun relatie met clouddiensten. Het gebruik van clouddiensten brengt een spionagerisico met zich mee en gezien de concentratie van informatie binnen deze dienstverleners kan de mogelijke omvang en impact van deze dreiging groot zijn."

Waarom kiezen voor een systeem dat je afhankelijk maakt van de online opslag derden?

[bed76]

Waarom kiezen voor een systeem dat je afhankelijk maakt van de online opslag derden?

Heel simpel:
1. als je de investering wilt uitsparen voor hardware, omdat je niet hoeft te investeren, bespaar je dus een hoop geld aan hardware, back-up en licenties.
2. Als je toch geen waardevolle informatie opslaat, zoals bijvoorbeeld alle lagere en middelbare scholen. En zelfs de meeste HBO scholen hebben weinig onderzoeken die zo waardevol zijn dat die tegen de kosten van de spionageactiviteiten om die achterhalen opwegen.
3. Met back-up systemen ben je ook afhankelijk van derden, namelijk of de systemen het wel doen op het moment dat het nodig is. Ja, je kunt testen en de kans reduceren, maar je blijft met je hard- en software ook afhankelijk van derden (HP, Dell, Citrix, VMWare, Cisco, etc.)

We kunnen wel heel panisch doen over cloud opslag omdat anders de NSA/AIVD etc. erbij kan. Maar wat je jezelf altijd moet afvragen; hoe zinvol of waardevol is de informatie van je organisatie voor dit soort diensten? Is de informatie privacygevoelig, waardevol of anderszins interessant voor een derde? Zo ja, dan geen cloudopslag. Zo nee, waarom dan niet?

Voor de gemiddelde school lijkt me dit heel beperkt. Enige aspect waar men dan wel op moet letten is privacygevoelige informatie van de leerling, dus studieresultaten + naw gegevens.

[Croga]

Er is laatst een enorme rel geweest dat uitgeverijen van leermiddelen de gegevens van leerlingen opslaan, en nu gaan we die gegevens alsnog weg geven aan Google?!

NSA/AIVD be damned. De grootste profielbouwer ter wereld heeft hiermee een enorme berg profiel informatie nog voordat iemand überhaupt de basisschool verlaten heeft. Die kinderen zitten dus vanaf hun 6e jaar al in een informatie-bubbel die door Google bepaald is en komen daar de rest van hun leven niet meer uit. Ben ik echt de enige die daar een beetje angstig van wordt?

[bed76]

Ik snap je reactie, maar je moet wel lezen. Ik stel duidelijk dat "resultaten + naw gegevens" niet in de cloud moeten worden opgeslagen. Maar individuele oefeningen, lesmateriaal, digitale tekeningen, etc. kunnen bijv. prima in de cloud worden opgeslagen.

Ik blijf bij mijn stelling dat cloudopslag prima kan, mits je aan eerder genoemde voorwaarden voldoet.. of juist niet, net hoe je 't leest

Daarnaast vind ik de Drie (Google, MS en Apple) alle drie even erg. Maar ze zijn inmiddels helaas zowel gevaarlijk als noodzakelijk.

Daarnaast zou je de privacygevoelig informatie ook met encryptie op kunnen slaan...

Edit: laatste zin toegevoegd

[Reactie gewijzigd door bed76 op 22 juli 2024 17:05]

[Martinspire]

Idd, de dingen die ik op school heb gemaakt, kunnen ook prima in de cloud. Zaken die toch al openbare bronnen gebruikten of lesmateriaal. Het was niet bepaald geheime data waar ik mee werkte dus dan kan het me aan mn reet roesten waar het staat. Sterker, dan heeft cloud best wat voordeel.

[stresstak]

Ik blijf bij mijn stelling dat cloudopslag prima kan, mits ...

Met dat 'mits' begint het. De voorwaarden waaraan al dan niet voldaan wordt maken het kwetsbaar.

De cloud gebruiken, dat is toch je zaken op een berg gooien waar eigenlijk iedereen toegang toe kan hebben. En dan in een keer tot alles.
Ja maar, de deur zit dicht. ...

De kleine kijkhoek heb je wel wat aan als je erachter zit, dus achter de voorganger. MITS je goeie ogen hebt natuurlijk.

[vali]

We kunnen wel heel panisch doen over cloud opslag omdat anders de NSA/AIVD etc. erbij kan. Maar wat je jezelf altijd moet afvragen; hoe zinvol of waardevol is de informatie van je organisatie voor dit soort diensten? Is de informatie privacygevoelig, waardevol of anderszins interessant voor een derde? Zo ja, dan geen cloudopslag. Zo nee, waarom dan niet?

Ik zou mij eerder afvragen, hoe veilig is Google als cloud dienst? Laten ze hun gebruikers weten als er een virus uitbrak is of als hun systemen gehackt is? Verkopen ze hun gegevens aan derde?

Zolang ze niet officieel gecertificeerd zijn blijf ik met al mijn gegevens weg bij diensten zoals Google. Zo kan google iso 27018 gecertificeerd worden, maar dat gaan ze voor de consument echt niet doen. Ze verkopen veel liever al jou bestanden en mails voor advertentiedoeleinde.

[O88088]

Zo werkt het niet. Ze zeggen niet: 'vali heeft gezocht op laptops, dus je kunt hem targeten'. Ze zeggen: 'wij hebben per maand 10.000 mensen die laptops zoeken, dus als je je laptops wil adverteren dan kunnen we dat regelen.'

[vali]

Heel leuk dat ze op een andere manier doen, maar ik zou er alsnog niet mee akkoord gaan dat ze jou privé gegevens voor advertentie doeleinde gebruiken. Zeker doordat technieken zoals big data steeds meer wordt ingezet, zou ik ver weg blijven bij dit soort bedrijven.

[Iblies]

Penny-wise, pound-foulish.

In een beetje professionele omgeving kost ICT geld. De vraag is hoeveel je kwijt wilt zijn.
Omgerekend kost een beetje ICT-plek enkele euro's per dag en dat is moet gewoon meegenomen worden in de loonkosten. Een beetje werknemer kost al gauw €100 tot €150 euro per dag.

Met name bij grote bedrijven en instellingen wil men wel eens gauw gaan schermen over bedragen die er eigenlijk weinig aan toe doen. Het klinkt heel nobel als je met een instelling van 10.000 mensen een hele €0,50 cent per dag kunt besparen, ( een snelle rekenaar weet al dat het dan om een bedrag van ruim € 1.000.000 per jaar is ),
maar je moet wel realistisch blijven dat wanneer iemand work-arounds moet verzinnen omdat iets wegvalt of dat je op een andere manier tijd verliest het ook gewoon geld kost.


En veiligheid heeft niet altijd te maken met privacy, want een werkgever heeft al al je gegevens en kopie van je ID,
maar voor veel werkgevers zijn documenten geen openbaar bezit en die wil je niet zomaar even uploaden waarbij veel werknemers bij kunnen. Er zijn veel meer risico's verbonden aan dergelijke documenten.

Een school moet niet gaan promoten dat al hun gegevens extern worden bestuurd.

En het lijkt onbenullig, het lijkt simpel, maar er gaan er zoveel de fout in,
http://www.opentopia.com/hiddencam.php
En dit is meer huis-tuin-keuken,
je kunt nog verder gaan en zelfs camera's besturen en er zijn mensen die een camera thuis hebben... Hie veilig is veilig als je precies weet wanneer iemand waar aanwezig is.

Het wordt kinderspel.

[Anoniem: 114278]

"De kijkhoeken en kleurweergave van het scherm zijn echter niet best en ook is de Chromebook niet bijster snel, maar voor eenvoudige educatieve toepassingen maakt dat waarschijnlijk niet uit."

Dat maakt juist wel wat uit de slechte kijkhoeken maken afkijken zo goed als onmogelijk

[Blorgg]

Dat maakt juist wel wat uit de slechte kijkhoeken maken afkijken zo goed als onmogelijk

Dit was het eerste waar ik aan dacht. Met pen en papier lagen de antwoorden nog plat op tafel. Met een laptop zet je ze nog even overeind zodat iedereen het goed kan zien. Je wilt dan juist wat minder goede of zelfs slechte kijkhoeken.

Ik ben het daarom niet eens met het aanmerken van de kijkhoeken als minpunt. Dit is juist een pluspunt voor een schoollaptop.

[watercoolertje]

In dat geval gaan eigenlijk beide minpunten nergens op

[Croga]

Dat maakt juist wel wat uit de slechte kijkhoeken maken afkijken zo goed als onmogelijk

Het maakt het ook nagenoeg onmogelijk voor de leraar om mee te kijken met de leerling wanneer die een vraag heeft......

[Anoniem: 114278]

Een beetje opgevoede leraar gaat naar de leerling toe als deze een vraag heeft, even in het scherm kijken vanachter de leerling gaat dan gewoon zonder probleem.

Zo niet dan kan een monitor programma alsnog uitkomst bieden, dan kan de leraar of lerares blijven zitten achter zijn/haar laptop.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 114278 op 22 juli 2024 17:05]

[Soldaatje]

Zolang je er geen server/software bij krijgt zodat scholen dit zelf in eigen huis kunnen houden ben ik het helemaal met je eens dat dit geen goed idee is, afhankelijk zijn van buitenlandse bedrijven.
De led is ook een beetje overbodig, een leraar kijkt gewoon op zijn eigen laptop en ziet dan wie er allemaal vragen hebben lijkt me, door middel van notificaties.

Het is dan ook niet de mooiste, dunste of lichtste laptop.

Hoe dun of licht is hij dan?
Die informatie heb ik dan weer hiervandaan moeten halen:
http://www.techradar.com/...ok-11-2015-1284386/review
Overigens is er dus ook een versie met touchscreen voor 70 dollar meer.

[Reactie gewijzigd door Soldaatje op 22 juli 2024 17:05]

[denbatte]

De led is ook een beetje overbodig, een leraar kijkt gewoon op zijn eigen laptop en ziet dan wie er allemaal vragen hebben lijkt me, door middel van notificaties.

En wat is er zo moeilijk aan je hand in de lucht steken?
Nog makkelijker dan een notificataie/led/next-gen-hightech-ding.

[Barrycade]

Zeker een tijdje niet op school meer geweest?

Soort dobbelsteen is nu de standaard bij mijn dochters op school: Vraagteken is dat je een vraag heb voor de juf (want dat is 90% van alle leerkrachten nu op de basisschool) Rode stip: ik wil niet gestoord worden. Groene: je mag mij storen.

En er zijn er nog een paar, maar die weet ik even niet. Dus hand opsteken is old school

[denbatte]

Ik ben reeds 7 jaar leerkracht en heb op meerdere scholen gestaan, denk dus ook dat ik weet waarover ik spreek.

De leerkracht in zijn authoritaire rol is niet meer van deze tijd maar door die dobbelsteen plaats je de leerling zelfs in een authoritaire rol. Is naar mijn mening echt geen vooruitgang op gebied van een ideale leeromgeving.

Vind het trouwens een heel griezelige gedachte, zo'n dobbelsteen. Kinderen / leerlingen moeten leren om sociaal vaardig te worden (en dan heb ik het niet over facebook e.d. ), aan te voelen wanneer het gepast is iemand een vraag te stellen of wanneer je beter even kan wachten. Niet door even een "status update" te maken met een dobbelsteen.

[Reactie gewijzigd door denbatte op 22 juli 2024 17:05]

[Dr. Strangelove]

Tja, ik zie dit ook als een oplossing voor een probleem wat niet bestaat.

ziet dan wie er allemaal vragen hebben lijkt me, door middel van notificaties.

Notificaties om te achterhalen wie er vragen heeft? Ik zit al een tijdje niet meer in de schoolbanken maar dit is echt een verschrikkelijk inefficiente, ingewikkelde truc voor iets waar al 6000 jaar geleden een prima oplossing voor gevonden. Poot omhoog en je beurt afwachten.

IT moet het leven makkelijker maken, niet ingewikkelder. Just because you can doesn't mean you should.

[Vaquero]

Voor een bedrijf kan ik dit mij voorstellen, maar in het geval van mijn 13 jarige dochter denk ik niet dat de buitenlandse spionage diensten geïnteresseerd zijn in haar verdieping over zonnepanelen of haar duitse huiswerk.

[L3TUC3]

Vrij simpel, omdat we de mankracht, budget en kunde niet bezitten om een goed werkende cloud dienst op te zetten en draaiende te houden binnenshuis. Op het moment van spreken zijn we bezig om de huidige netwerk en systeemomgeving klaar te stomen naar Office365 en ik ben ontzettend enthousiast over de mogelijkheden.

Nu werken we nog veel met gedeelde mappen op netwerkschijven, met ieder kind 200mb aan opslag. Die opslag is enkel op school aan te spreken, en kan niet (makkelijk) gedeeld worden.

Met onze Office365 licentie kunnen we het volgende:

• 1. Cloudoplslag laat de scholieren/werknemers waar dan ook bij hun documenten (zolang er een internetverbinding is).
• 2. Laat meerdere gebruikers aan een document werken via OneDrive.
• 3. Heeft een volledig losstaande internet gebaseerde front-end met online Office suite waar je direct aan de slag kan. Office voorgeinstaleerd is niet per se meer nodig. (<-- Dit is dus handig voor Chromebooks!)
• 4. Mobiele Apps zijn gratis zolang je Office365 abbo geldig is. Android/Apple geen probleem.
• 5. 5 licenties voor de laatste offline versie van Office (momenteel 2013) per gebruiker zodat ook thuis Office aanwezig is indien nodig.
• 6. Yammer maakt communicatie tussen scholieren en leraren op school en er buiten een eitje, met een makkelijke interface (flink van FB afgekeken).

Ik heb er nu een tijd mee gewerkt en ben er zeer te spreken over ondanks ik in het begin sceptisch was. Ik moet van de zomer de training gaan doen aan de rest van het personeel om ze bij te stomen. Maar het meest kijk ik er naar uit om de leerlingen er mee aan de slag te zien gaan. Ze werken al buiten de school om met elkaar via drobox etc, en ik ben erg trots om nu veel moderne functionaliteit te kunnen aanbieden binnen de eigen omgeving.

Microsoft biedt een product met een giga meerwaarde voor scholen dat bijna geen effect heeft op budget en onderhoud. In plaats van meer servers te kopen/upgraden en te onderhouden hebben we het geld gebruikt om de internetverbinding te verbeteren, het draadloze netwerk te vervangen en karren met laptops gekocht zodat scholieren ook daadwerkelijk met nieuw spul in de klas kunnen werken ipv aftandse werkstations in een lab van een decennia geleden. In de meeste gevallen is het niet eens nodig, want de kids kunnen nu ook met hun persoonlijke smartphones/tablets zelf aan de slag via het spiksplinternieuwe BYOD netwerk.

Maar! Alle administratieve systemen zijn nog geheel binnenshuis. Cijfers, NAW, dossiers e.d. staan in ons lokale netwerk en blijven daar vooralsnog. Het is niet zo dat het alles of niets is.

[spaansh]

Wat ik als vader met een kind op de middelbare school als minpunt wil inbrengen is dat je niets hebt aan een Chromebook zolang de school zich niet hierop aanpast.

Zelf heb ik een oude laptop en PC ingericht met Xubuntu 14.04 LTS. Helaas liep ik tegen allerlei problemen aan. Wisweb werkte niet, na heel lang zoeken en met de hulp van systeembeheerder school zijn we er achter gekomen dat Java 7 niet werkte en dat ik terug moest naar Java 6 inclusief extra tooling. Tool kan niet onder Chromium geïnstalleerd worden, werkt allen met Firefox.

Voor huiswerk, cijfers en aanwezigheidsregistratie maken scholen gebruik van tool die alleen met Silverlight werkt. Dus in pinciepe Microsoft only. Door Silverlight onder Wine te installeren in Firefox heb ik dit werkend gekegen. Ook deze tool werkt niet onder Chromium.

Voor school krijgen ze ook opdrachten die vaak alleen onder Windows te maken zijn. Zoals de school tekenen in 3D met Sketch-Up.

Hiervoor heb ik de PC dual-boot en Windows 7 geïnstalleerd om deze opdrachten alsnog te kunnen maken.

Ik wens de mensen veel succes als je denkt het te kunnen doen met een Chromebook. Het heeft mij heel veel tijd gekost om alles werkend te krijgen en heel veel irritatie met school omdat zij zelf geen enkel idee hebben, laat staan verstand van zaken. Dat is niet naar bedoeld, want ik kreeg alle medewerking, maar wel de realiteit.

[Anoniem: 604167]

Die Sylverlight omgeving heet Magister. Gebruiken ze bij mij op school ook. De nieuwe versie die toch al zeker een jaar uit is, is geheel html5 zonder andere franje. De betreffende school loopt wat dat betreft wel echt achter

[bas-r]

Even een nuancering aanbrengen:
De leerling omgeving draait inderdaad op HTML5, maar de docenten omgeving draait nog op Silverlight. Dat ligt aan Schollmaster (de makers van Magister) niet aan de school, aangezien het een SaaS platform is.

[Anoniem: 604167]

Het ging spaansh alleen om de leerling/ ouderomgeving. Verder moet een nieuwe versie wel degelijk gekocht worden. Een andere school in de buurt had al lang de nieuwe versie toen wij nog in de Sylverlight omgeving zaten.

[bas-r]

Dat is gewoon niet waar. Ik werk o.a. als IT manager op een school en weet precies welke software we kopen en hoe het licentiemodel voor alle software in elkaar zit. Bij Magister heb je geen invloed op welke versie van de app je gebruikt.

Zoals gezegd: Magister is een SaaS applicatie. Daarbij is het gebruikelijk dat de leverancier in fases nieuwe features uitrolt. Dan kan het voorkomen dat de ene school nog een oude versie heeft, terwijl een andere al een nieuwere heeft.

[SSH]

Bijna alle scholen hebben nog de oude versie van Magister... maar goed om te horen dat dat geüpdatet is

[BoringDay]

Laat een school zich er ook maar niet op aanpassen.
Net als die netbooks .... weggegooid geld.

Laat ze liever leren met echte systemen waar je wat aan hebt ook (ook in de toekomst).
Het hele chrome os is toch een flop ... saai boring en niet de realiteit waar men in de praktijk mee werkt.

[Eeki]

Ik begrijp hier niet veel meer van. Deze Chromebook krijgt een 7 als eindcijfer, terwijl het "niet veel meer is dan een browser", terwijl een Surface 3 een 6 krijgt, een tablet en laptop in 1.

Laat aub de cijfers weg of maak in ieder geval duidelijk tegen welke meetlat/categorie je een product reviewed.

[David Mulder]

Geen flauw idee of je het is opgevallen, maar er is wel een prijsverschil van 400+ euro. Als de surface 3 ook 300 euro zou kosten ben ik er aardig zeker van dat hij makkelijk een 8 of 9 zou scoren .

[Relief2009]

Dat zou alleen zo zijn als beide hardware vergelijkbaar zijn qua functionaliteit. Met de Surface 3 kun je domweg 100x meer doen.

[David Mulder]

Ehm, voor het over over overgrote deel van de gebruikers kun je functioneel net zo veel met de surface 3 als met een chromebook. Het is leuk en wel dat ChromeOS rondom een browser is gebouwd, maar ondertussen kun je er praktisch alles op doen wat een normale gebruiker nodig heeft (zelfs ik als developer en tweaker moest tot mijn verrassing vaststellen dat ik soms dagenlang m'n hoofdcomputer niet gebruik en dat terwijl ik m'n chromebook eigenlijk alleen had gekocht voor op reis en op conferenties enzo). Maar goed, realistisch kan ik nauwelijks dingen bedenken die meer zouden kunnen op de surface 3... je kunt dat pennetje er bij kopen en je kunt hem als tablet gebruiken, en dat is het ongeveer wel... De giga zware applicaties kan de Surface 3 sowieso niet aan en in het lichte applicatie klassement is er niet echt veel te vinden wat niet op een chromebookje kan. En stel je hebt iets vreemds nodig dan blijft natuurlijk de optie bestaan om gewoon de dev switch over te halen en een andere linux environment er naast te installeren.

Dus als je het mij vraagt is het meer valide om te zeggen dat de surface 3 rond de 30% meer kan in plaats van 10000%...

[Reactie gewijzigd door David Mulder op 22 juli 2024 17:05]

[veltnet]

Je haalt nu kwalitatieve en kwantitatieve argunumenten door elkaar.

[RielN]

Je ziet het verkeerd.

Met beide laptops krijg je je werk gedaan. Alleen met de een betaal je 400 euro meer.

[Eeki]

Een context waarin je een apparaat test of wat je er mee wil doen geeft een review veel meer waarde. Dat wordt in deze review en die van de Surface 3 niet of in ieder geval onduidelijk aangegeven.
Maak het expliciet, dan wordt het cijfer objectiever en krijg je minder van die vage fanboy discussies.

[svennd]

Bij Chromebook-reviews schrijven we nog regelmatig dat de consument zich goed moet realiseren waar hij aan begint. Veel meer dan een browser is Chrome OS niet en de vraag is nog altijd welke consumenten hier klaar voor zijn.

Dat klopt voor de doorsnee consument, maar op tweakers kan je er toch wel vanuit gaan dat je 1 toetscombinatie kunt indrukken, vervolgens een lijn in je console kan typen en bijgevolg een "volledige" Linux distro kunt openen. Windows is evenveel of even weinig zonder app's of programma's te installeren. Dat ChromeOS een alternatief is op Windows dat is wel duidelijk maar hetzelfde geld voor Apples laptops, terwijl daar die kritiek niet naar voren komt. Akkoord er is enkel een lichte CPU aanwezig, maar die is in deze prijs category niet verrassend.

Wat ik een beetje mis is de alternatieven, als een school ChromeOS aanraad welke moet ik dan wel nemen ? Uit dit verhaal lees ik enkel : koop geen chromeos.

Want deze is absoluut geen hoogvlieger als het komt op prijs, 306 euro bij publicatie, en dit terwijl Acer en Toshiba betere modellen hebben voor minder geld. Want behalve het ledje onderscheid de chromebook zich nergens.

Voornamelijk voor onderwijs vind ik ook geen argument (niet in positieve noch negatieve zin) dat kun je enkel bij die funky led argumenteren. De prijs daarentegen staat niet tegenover de concurrentie, dus "relatieve hoge prijs" was beter geweest IMHO.

Ondanks de kritiek ben ik toch blij met deze review, goed dat tweakers ook in deze nichemarkt kijkt!

[MaartehhM]

Nu overdrijf je een beetje. Naast die LED hebben ze m.i. Goed nagedacht over wat er allemaal in de klas kan gebeuren.

Ik heb het niet gecheckt maar ik vraag me af de chromebooks die jij bedoelt (goedkoper en beter) ook morsbestendig zijn en een écht degelijke behuizing hebben.
Zeker als een school 100 van die dingen koopt en ze elke dag veel gebruikt, is het maar wachten op de eerste die hard tegen het scherm loopt of inderdaad z'n pakje drinken er overheengiet. Dan kan je wel €50 bespaard hebben per laptop maar dan kan je binnen een paar maanden weer een hele nieuwe batch kopen.

[ghostman]

Dat is toch ook simpel op te lossen? Wij mochten vroegahh op school ook nooit drinken / eten bij de computers. En een beetje afhankelijk van de leeftijd van de kinderen zou je kunnen zeggen dat de leraar de laptops pakt en bij de kinderen neerzet.

[stresstak]

En een beetje afhankelijk van de leeftijd van de kinderen zou je kunnen zeggen dat de leraar de laptops pakt en bij de kinderen neerzet.

Als de chromebook door de leerling is aangeschaft geworden zal de leerling dat ding overal heen slepen, ook naar de kantine.

[RielN]

tegenwoordig worden die chromebooks al in de jongste klassen gebruikt. Zo komt het voor dat van een (acer) touchpad het folietje steeds losgekrabt is. Wie o wie? geen idee. Maar een degelijke chromebook gebeurt dit niet

[David Mulder]

Voor het onderwijs zit de kracht van deze laptop niet alleen in de gimmicky LED, maar vooral in de bouwkwaliteit. Type deze comment momenteel op een Toshiba Chromebook 2 en ondanks dat het één van m'n beste aankopen ever is zou ik hem toch echt niet aan een school aanraden.

Hoe dan ook, kan niet anders dan zeggen dat voor een school ChromeOS echt ideaal is (bijna alle essays en dingen die studenten schrijven worden toch al via tal van mail services verstuurd... ). Enige wat er nog mist is een goede simpele data logging en analyse applicatie. Zelfs als developer en tweaker heb ik niet (serieus) de behoefte gehad om de dev switch over te halen en linux te installeren. Draai wel niet de stable channel, want had wat expirimentele API's nodig, maar al met al toch erg onder de indruk van het ChromeOS platform.

[Reactie gewijzigd door David Mulder op 22 juli 2024 17:05]

[BoringDay]

ChromeOS is geen alternatief ... dat proberen ze te zijn.
Maar een webbrowser boven op een kernel als alternatief te beschouwen? zoveel beperkingen en simplistische gedachten goed neemt eveneens af dat men de moeite wil nemen om erin te verdiepen. Terwijl je juist in de materie moet duiken om het leren te begrijpen.

[Eskimotje]

Boeit het scholen nu echt nog?
Ik ben zelf leerling op een school die een redelijke laptops gebruikt,
toch zijn de laptops niet goed doorgedacht...

Ze hebben alleen gekeken naar de prestaties die de laptop heeft, niet meer niet minder.

Ook is het scherm heel matig, zicht valt weg op afstand waardoor docenten geen toezicht hebben op de dingen die de leerlingen doen.

De laptop is krachtig genoeg om Skyrim te spelen op medium setting (gehoord van een mede-leerling), op ruim 30 - 40 fps.
Ik zie nog steeds veel leerlingen die Minecraft of andere dergelijke spelen (games voornamelijk) die niet bedoeld zijn voor schoolwerk.

Ook heeft de pc een klein mini-ssd'tje van 50 gb, 20gb voor backups en 10 gb voor windows, ook veel te weinig naar mij mening. (Ze beweren zelf dat dat ssd'tje het snelst is maar geloof er zelf helemaal niks van)

Dus gelukkig heb ik m'n eigen laptopje alleen voor schoolwerk want ik hoef er niet op te gamen of iets dergelijks. Heb thuis mijn gaming bak staan met een i7'tje dus ik ben nog wel goed.

[XiniX88]

Voor toezicht: https://support.google.com/chrome/a/answer/3273084

ChromeOS is hier juist op voorbereid, en de kijkhoek doet dus niet af aan het toezicht houden op leerlingen. Al met al zou ik het dus inderdaad als pluspunt opvatten, omdat het afkijken ook bemoeilijkt.

[Eskimotje]

Alsnog,
als je een toets zal maken (wat ik zelf ook soms moet doen) zit je standaard al in toetsopstelling en zal degene achter je gewoon afkunnen kijken bij jou.

Dit zijn niet alleen pluspunten maar ook minpunten zoals ik al eerder heb verteld ;

'' zicht valt weg op afstand waardoor docenten geen toezicht hebben op de dingen die de leerlingen doen. ''

[Zanthr]

Daarom gebruik ik toets oplossingen die vragen en antwoorden randomizen. Het verschil tussen een werkende leerling en een spieken de kan ik gelukkig wel zien.

[MrAndy9797]

Slechte kijkhoek is een minpunt. Is dat in het onderwijs niet juist een pluspunt om 'afkijken' te voorkomen? Ik snap algemeen niet waarom slechte kijkhoek altijd een minpunt is. Ik zou zelfs extra willen betalen voor 'slechtere' kijkhoeken opdat niet iedereen altijd meekijkt wat je aan het doen bent...

[stresstak]

Ik zou zelfs extra willen betalen voor 'slechtere' kijkhoeken opdat niet iedereen altijd meekijkt wat je aan het doen bent...

De kijkhoek maakt me niet zoveel uit, ik zit er toch alleen voor op de optimale positie.
Ik zou willen dat schermen altijd mat waren op een laptopachtige. Spiegelingen zijn echt een verschrikking.

[MrAndy9797]

Bij glanzende schermen heb je de irritante spoegeling, maar mijn ervaring met matte schermen is dat als er ergens een lichtbron is (bv kort bij een venster) dat het hele scherm bedekt wordt net die schijn. Voor mij persoonlijk heb ik nog geen optimaal scherm gevonden.

[stresstak]

... als er ergens een lichtbron is (bv kort bij een venster)

Het blijft persoonlijk. Ik zit een meter of drie van het raam, maar als er licht op mij schijnt zou ik steeds mezelf zien reflecteren in het scherm. Ik heb dat nu al met de glanzende randen van mijn monitor. Hinderlijk.

[bas-r]

Ik heb deze Chromebook ook als test van Dell hier staan. Het valt vooral op dat de Dell erg traag aanvoelt en zelfs wel eens crasht door de trage Cpu.

In vergelijking met de Acer c720p / c730 met Intel N2940 (quadcore) is deze echt niet snel genoeg om lekker op te werken. Weer een flinke misser van Dell imo.

/edit nav hieronder:
Het OS meldt crashes over volgelopen geheugen. In vergelijking met mijn andere Chromebooks gebruikt deze Dell aanzienlijk meer geheugen. Ik wijt dat aan de trage Cpu aangezien alle andere variabelen hetzelfde zijn (grootte geheugen, os etc). Maar misschien is er gewoon wat mis met het geheugen beheer van deze build van Chrome OS, dat kan natuurlijk ook.

[Reactie gewijzigd door bas-r op 22 juli 2024 17:05]

[seth007]

Hoe weet je dat een crash veroorzaakt wordt door een te trage CPU?

[Themperror]

volgensmij is dat zelfs onmogelijk..
En nu ben ik zelf een programmeur dus ik zal eens uitleggen waarom ik dat denk:

Als een applicatie bezig is met iets zwaars (hoge CPU) of iets intensievers doet op een langzame CPU dan hangt het programma vaak of lagged ie heel erg.. (dit is dan chrome os maar voor simpelheid geef ik een windows voorbeeld), windows kan dan zeggen oh de applicatie reageert niet meer (wilt u wachten of programma beeindigen?)
dit is geen crash, het programma heedt het gewoon zo druk dat ie niet door de message loop heen komt om windows te laten weten dat ie nog leeft (d.m.v het afhandelen van die messages).

Als het programma een bug heeft die er voor zorgt dat het crashed dan is het ook niet vanwegen de trage CPU, een infinite loop ook niet.

Zelfs een tijdgebonden applicatie zou gewoon langzaam moeten draaien,als die crashed is het ook aan de programmeur om cases af te handelen met zware lagg, zonodig met interpolatie of w/e.

TL;DR, het is altijd OS of de Applicatie zelf die voor de crash zorgt, Nooit een trage CPU.

P.S:
en drivers en bugs in de CPU etc. maar dat is nogmaals niet vanwegen een TRAGE CPU.

[Kalief]

Als een laptop ontworpen is voor schooltoepassingen, hoe kan 'vooral gericht op onderwijs' dan als minpunt worden opgevoerd? Dan is dat juist een pluspunt omdat het ontwerp blijkbaar aan het gestelde doel voldoet!

Overigens is een 'slechte kijkhoek' voor een schoollaptop misschien ook wel een pluspunt aangezien het afkijken bemoeilijkt. Het is maar maar uit wiens oogpunt je dit bekijkt, de leerling of de docent

[bed76]

Dus is het afhankelijk of de school de laptop aanschaft of de leerling